RZS.pdf

www.pandm.prv.pl

REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Rheumatoid arthritis

Inne nazwy tej choroby to:

- go Ļ ciec przewlekle post ħ puj Ģ cy,

- polyarthritis reumatoidea,

- r. z. s.

Jest to choroba zapalna, nieropna, uogólniona tkanki ł Ģ cznej całego ustroju. Stawy obejmuje

najcz ħĻ ciej symetrycznie. Na pierwszy plan wysuwaj Ģ si ħ zmiany stawowe i zaniki

mi ħĻ niowe, ale pó Ņ niej zmiany s Ģ widoczne w całym organizmie.

Jest to choroba

•

przewlekle wyst ħ puj Ģ ca

•

z okresami zaostrze ı

z okresami remisji.

Zmiany chorobowe wyst ħ puj Ģ w wielu narz Ģ dach. Podkre Ļ la si ħ predyspozycje genetyczne i

predyspozycje płci Ň e ı skiej do zachorowania na t ħ chorob ħ .

Etiologia i patogeneza

Etiologia RZS jest nieznana.

Rozwa Ň ano mo Ň liwo Ļę udziału wirusów ró Ň yczki, cytomegali i mykoplazmy. 20 lat temu

zwrócono szczególn Ģ uwag ħ na zaka Ň enie wirusem Epsteina – Barr (EBV), okazało si ħ

bowiem, Ň e 80% chorych na RZS wykazuje obecno Ļę przeciwciał na EBV.

•

www.pandm.prv.pl

Inna hipoteza dotyczy zaka Ň enia mykoplazm Ģ . Mykoplazmy maj Ģ na powierzchni białka

szoku termicznego. W RZS w surowicy obecne s Ģ przeciwciała przeciwko tym białkom. Poza

tym w płynie stawowym u chorych znajduj Ģ si ħ limfocyty gamma – delta, które proliferuj Ģ

pod wpływem antygenów mykoplazmy.

Głównym procesem w patogenezie zmian zapalnych w RZS jest autoimmunizacja, czyli

wytwarzanie przeciwciał przeciw IgG okre Ļ lanych jako czynnik reumatoidalny.

Do innych czynników genetycznych zalicza si ħ obecno Ļę antygenów HLADR1 i DR4 u 80%

chorych oraz zmiany struktury receptorów limfocytów T.

Opisane czynniki genetyczne przyczyniaj Ģ si ħ do tzw. agregacji rodzinnej choroby. U 20%

chorych dochodzi do RZS w Ļ ród krewnych I stopnia, a u bli Ņ ni Ģ t jednojajowych choroba

wyst ħ puje w ok. 27%.

Patomorfologia

Najwcze Ļ niejsz Ģ zmian Ģ patologiczn Ģ jest - zapalenie błony maziowej stawu (wysi ħ k,

niepohamowany rozrost błony maziowej). Proces niszczenia stawu rozpoczyna si ħ , gdy od

brze Ň nych cz ħĻ ci chrz Ģ stki zaczyna narasta ę na jej powierzchni ħ zapalna tkanka ziarninuj Ģ ca,

która ma zdolno Ļę niszczenia tkanek stawowych i okołostawowych. Ta ziarnina

reumatoidalna wnika stopniowo do stawu niszcz Ģ c chrz Ģ stk ħ i ko Ļę . Z czasem przekształca si ħ

ona w zbit Ģ tkank ħ ł Ģ czn Ģ zwana łuszczk Ģ . Zawiera ona liczne fibroblasty i p Ģ czkuj Ģ ce

naczynia krwiono Ļ ne. Stopniowo dochodzi do coraz wi ħ kszego zniszczenia powierzchni

stawowych, uszkodzenia wi ħ zadeł i zniekształce ı stawów. Równoczesne procesy naprawcze

prowadz Ģ do powstania zrostów włóknistych, potem kostnych, co powoduje usztywnienie

stawów. W przystawowych cz ħĻ ciach ko Ļ ci dosy ę wcze Ļ nie pojawia si ħ osteoporoza. Torebka

stawowa w pocz Ģ tkowym okresie RZS jest obrz ħ kła, rozci Ģ gni ħ ta przez wysi ħ k w stawie,

potem grubieje, włóknieje i obkurcza si ħ .

Zmiany anatomopatologiczne w stawach:

zapalenie błony maziowej stawów ( przekrwienie, obrz ħ k, wysi ħ k , rozrost);

powstanie ziarniny zapalnej;

ziarnina zamienia si ħ w łuszczk ħ stawow Ģ ;

zrosty mi ħ dzy łuszczk Ģ przeciwnych stron stawu i usztywnienie stawu;

Zmiany anatomopatologiczne pozastawowe:

zaniki mi ħĻ ni;

zapalenie pochewek Ļ ci ħ gien;

zapalenie Ļ ci ħ gien;

4. zmiany w narz Ģ dach wewn ħ trznych;

5. guzki reumatoidalne

Guzek reumatoidalny jest typow Ģ dla RZS zmian Ģ morfologiczn Ģ .

Guzki reumatoidalne powstaj Ģ najcz ħĻ ciej w tkance podskórnej, w miejscach nara Ň onych na

ucisk oraz w narz Ģ dach wewn ħ trznych.

www.pandm.prv.pl

Obraz kliniczny i przebieg

Pocz Ģ tek choroby mo Ň e by ę ostry, jak i powolny.

Pojawiaj Ģ si ħ stany :

- podgor Ģ czkowe,

- pobolewania stawów i mi ħĻ ni,

- parestezje w ko ı czynach,

- utrata łaknienia

- spadek masy ciała.

S Ģ bóle i obrz ħ ki najcz ħĻ ciej małych stawów r Ģ k i stóp.

Zwykle s Ģ zaatakowane w sposób symetryczny (do 3 m–cy objawy pojawiaj Ģ si ħ w stawie

symetrycznym).

Wyró Ň niamy 4 okresy choroby według Steinbrockera:

1. wczesny: ból, obrz ħ k, pogrubienie zarysu stawów, sztywno Ļę poranna, w RTG nie ma

typowych zmian, mo Ň e by ę widoczna lekka osteoporoza;

2. zmiany umiarkowane: s Ģ to w/w objawy plus zmiany okołostawowe: zaniki mi ħĻ niowe,

głownie mi ħĻ ni mi ħ dzykostnych, glistowatych, czworogłowych uda, ruchomo Ļę

ograniczona, w RTG wyra Ņ na osteoporaoza, mog Ģ by ę pierwsze objawy uszkodzenia

chrz Ģ stki;

3. zmiany zaawansowane: jest to okres najbardziej widoczny, s Ģ trwałe uszkodzenia, w/w

objawy bardziej nasilone, zmiany w narz Ģ dach wewn ħ trznych, dochodzi do podwichni ħę

w stawach, takich stawów nie da si ħ ju Ň wy ę wiczy ę , w RTG wyra Ņ na osteoporoza,

uszkodzenia chrz Ģ stki i ko Ļ ci;

4. schyłkowa: w/w objawy plus zrosty włókniste i usztywnienie stawów.

Okres choroby dobiera si ħ według najbardziej zaj ħ tego stawu.

Skóra jest :

chłodna,

wilgotna

Ļ cie ı czała co najwyra Ņ niej zaznacza si ħ w obr ħ bie palców r Ģ k.

Zapalenie Ļ cian naczy ı prowadzi do sinicy palców, rumienia dłoniowego i parestezji.

Cz ħ stym objawem RZS jest wysi ħ kowe zapalenie opłucnej.

Tu tak Ň e powstaj Ģ guzki reumatoidalne, które ulegaj Ģ martwicy z wytworzeniem jam.

W układzie nerwowym dochodzi do objawów zwi Ģ zanych z uciskiem ziarniny reumatoidalnej

na nerwy obwodowe do ucisków na korzenie nerwowe i parestezji.

Objawem ze strony układu krwiotwórczego to najcz ħĻ ciej niedokrwisto Ļę normobarwliwa lub

niedobarwliwa.

W ħ zły chłonne powi ħ kszone, tak Ň e powi ħ kszona Ļ ledziona z równoczesnym spadkiem liczby

krwinek białych.

Objawy ze strony w ħ złów chłonnych i Ļ ledziony w RZS nazywamy zespołem Felty’ego .

www.pandm.prv.pl

Zniekształcenia

Stawy r Ģ k

Typowy pocz Ģ tek RZS objawia si ħ bólami i symetrycznymi obrz ħ kami stawów Ļ ródr ħ czno -

paliczkowych i mi ħ dzypaliczkowych bli Ň szych, gł. II i III palca.

Potem proces zapalny obejmuje pozostałe stawy Ļ ródr ħ czno – paliczkowe i

mi ħ dzypaliczkowe bli Ň sze. Stawy te s Ģ bolesne samoistnie i przy ruchach, ich obrysy

grubiej Ģ . Stawy mi ħ dzypaliczkowe maj Ģ kształt wrzecionowaty. Skóra r Ģ k staje si ħ cienka i

potliwa, wcze Ļ nie pojawiaj Ģ si ħ zaniki mi ħĻ ni mi ħ dzykostnych grzbietowych i glistowatych

oraz mi ħĻ ni kł ħ bu kciuka i kł ħ bika palca małego. Z czasem powstaj Ģ typowe dla RZS

zniekształcenia r Ģ k z zaburzeniem stabilno Ļ ci stawów i przemieszczeniami Ļ ci ħ gien.

Zniekształcenia typowe dla r Ģ k to:

•

palce butonierki , od II – V, jest to zgi ħ cie w stawach mi ħ dzypaliczkowych bli Ň szych

a wyprost w mi ħ dzypaliczkowych dalszych, zmiany nie do wy ę wiczenia, rozdziela si ħ

Ļ ci ħ gno mi ħĻ nia prostownika długiego palców nad stawem mi ħ dzypaliczkowym

bli Ň szym i oba jego włókna przechodz Ģ na stron ħ dłoniow Ģ wywołuj Ģ c zgi ħ cie w

kciuku, zniekształcenie powstaje szybko, dochodzi do zgi ħ cia w stawach Ļ ródr ħ czno –

paliczkowych a do wyprostu w stawach mi ħ dzypaliczkowych,

•

palce łab ħ dzia szyjka , ze wzgl ħ du na przykurcz mi ħĻ ni mi ħ dzykostnych dochodzi do

wyprostu w stawach mi ħ dzypaliczkowych bli Ň szych a zgi ħ cia w stawach

mi ħ dzypaliczkowych dalszych jako wtórna zmiana mi ħĻ nia zginacza długiego palców,

•

odchylenie dołokciowe palców w stawach Ļ ródr ħ czno – paliczkowych od II – V ze

wzgl ħ du na zsuwanie si ħ Ļ ci ħ gien poprzedzone podwichni ħ ciami. Dlatego ę wiczymy

ruchy w stron ħ kciuka,

•

podwichni ħ cia lub zwichni ħ cia w stawach Ļ ródr ħ czno – paliczkowych palców II – V

•

zespół głowy ko Ļ ci łokciowej , dochodzi do grzbietowego podwichni ħ cia głowy,

utrudniona jest supinacja i pronacja,

•

zespół cie Ļ ni nadgarstka

•

podwichni ħ cie paliczka dalszego wzgl ħ dem bli Ň szego w kciuku tzw. kaczy dziób,

czemu cz ħ sto towarzyszy przeprost w stawie Ļ ródr ħ czno – paliczkowym,

www.pandm.prv.pl

Stawy łokciowe

Zmiany zapalne w tych stawach wyst ħ puj Ģ za zwyczaj w pó Ņ niejszych okresach RZS.

Czasami pojawiaj Ģ si ħ du Ň e zniszczenia powierzchni stawowych, cz ħ sto z utrwalonym

przykurczem. Przykurcz w zgi ħ ciu do 90 o jest korzystniejszy funkcjonalnie od przykurczu w

wypro Ļ cie. Du Ň y wysi ħ k w stawie mo Ň e uciska ę nerw łokciowy i pojawiaj Ģ si ħ wtedy

parestezje i bóle z obszaru unerwionego. Czasami pojawiaj Ģ si ħ pora Ň enia mi ħĻ ni objawiaj Ģ ce

si ħ niemo Ň no Ļ ci Ģ odwodzenia i przywodzenia palców. Ci ħŇ sze uszkodzenia nerwu

łokciowego powoduj Ģ r ħ k ħ szponowat Ģ . W okolicy stawu łokciowego na tylnej powierzchni

przedramienia umiejscawiaj Ģ si ħ guzki reumatoidalne.

Stawy barkowe

Zmiany zapalne w tych stawach pojawiaj Ģ si ħ u 30% chorych w pó Ņ niejszym okresie RZS.

Proces zapalny powoduje bóle i post ħ puj Ģ ce ograniczenie ruchu:

- odwodzenia,

- zginania

- rotacji zewn ħ trznej.

Z czasem dochodzi do przykurczu w przywiedzeniu i rotacji wewn ħ trznej.

Stawy stóp

Dochodzi do nast ħ puj Ģ cych zniekształce ı :

•

spłaszczenie sklepienia poprzecznego , dochodzi do podwichni ħ cia podeszwowego

głów ko Ļ ci Ļ ródstopia i grzbietowego paliczków. Zostaje przepchni ħ ta poduszeczka

tłuszczowa pod palce nie chroni Ģ c głów ko Ļ ci Ļ ródstopia, pod którymi tworz Ģ si ħ

bolesne modzele;

•

paluch ko Ļ lawy

•

palce młoteczkowate

•

stopa ko ı ska , czemu sprzyja długotrwałe le Ň enie w łó Ň ku ze stopami w zgi ħ ciu

podeszwowym;

•

zapalenie kaletek maziowych

Stawy kolanowe

Chory ustawia odbarczaj Ģ co ko ı czyn ħ w niewielkim zgi ħ ciu stawu kolanowego (35 0 ) i

wtórnie w zgi ħ ciu w stawie biodrowym, a stop ħ ustawia ko ı sko. W tej pozycji zwi ħ ksza si ħ

pojemno Ļę jamy stawu kolanowego.

Ustawienie to:

- zmniejsza napi ħ cie mi ħĻ nia czworogłowego uda

- wtórnie osłabia mi ħ sie ı po Ļ ladkowy wielki.

Mi ħ sie ı brzuchaty łydki, zginacze stawu biodrowego i kolanowego ulegaj Ģ rozlu Ņ nieniu.

Dłu Ň ej trwaj Ģ ca taka pozycja powoduje zanik mi ħĻ nia czworogłowego uda i przykurcze

zginaczy uda, podudzia i trójgłowego łydki.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: