wady.pdf

PROFILAKTYKA I DIAGNOSTYKA WAD POSTAWY CIAŁA

dr Karina Słonka

Politechnika Opolska Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii, Instytut Fizjoterapii

Tel 0609405781

Gwałtowne zmiany ś rodowiska, post ę p techniczny i cywilizacyjny znacznie ułatwiaj ą Ŝ ycie

współczesnemu człowiekowi. Człowiek dzi ę ki nowoczesnym urz ą dzeniom, post ę powi motoryzacyjnemu i

podniesieniu poziomu Ŝ ycia stał si ę wygodny i powoli zapomina o dobroczynnym wpływie ruchu na jego

organizm. Dominacja siedz ą cego trybu Ŝ ycia jest najcz ę stsz ą przyczyn ą pojawiania si ę u dzieci w wieku

rozwojowym wad postawy ciała, które w pó ź niejszym wieku staj ą si ę przyczyn ą problemów bólowych

kr ę gosłupa i innych stawów.

O pogarszaj ą cym si ę stanie postawy ciała dzieci i młodzie Ŝ y ś wiadcz ą liczne analizy dotycz ą ce zdrowia

dzieci w wieku rozwojowym, które sporz ą dzono w Polsce na przełomie lat siedemdziesi ą tych i

osiemdziesi ą tych pod kierunkiem Instytutu Matki i Dziecka. Wyniki tych bada ń wykazały, Ŝ e zaburzenia

statyki wymagaj ą ce pomocy oraz ingerencji specjalistów wyst ę puj ą u blisko 30% sze ś ciolatków [Kutner-

Kozi ń ska , Ś lazik, 1995].

Ponadto z danych dotycz ą cych stanu zdrowia populacji w wieku rozwojowym przeprowadzonych w ramach

bada ń bilansowych wynika, Ŝ e w ostatniej dekadzie dwudziestego wieku zaburzenia statyki ciała i uszkodzenia

narz ą du ruchu wyst ę powały u 40% dzieci. [GUS, 1994]

W praktyce oznacza to Ŝ e co drugie – trzecie dziecko wymaga specjalistycznej opieki i działa ń

profilaktyczno- leczniczych.

Badania przeprowadzone w Opolu oraz jego okolicach w latach 2002-2005 w ramach projektu

naukowego nt Ocena rozwoju motorycznego u dzieci i młodzie Ŝ y. Dysfunkcje narz ą du ruchu, wczesna

diagnostyka, profilaktyka i leczenie realizowanego przez dr Karin ę Słonk ę - adiunkta Zakładu Biologicznych

Podstaw Fizjoterapii Wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej wynika, Ŝ e wady

postawy ciała s ą powa Ŝ nym problem opolskich dzieci i młodzie Ŝ y.

Badania prowadzono głównie w przedszkolach, w których przebadano ponad 2000 dzieci. Szczegółowa

analiza postaw wykazała Ŝ e 80% badanych ma nieprawidłowo ś ci w postawie ciała. Wady te zazwyczaj

wyst ę powały w płaszczy ź nie strzałkowej i dotyczyły ukształtowania kr ę gosłupa (nadmierna kifotyzacja i

odstawanie łopatek – 60%, nadmierna lordotyzacja kr ę gosłupa poł ą czona z nadmiernie wyd ę tym do przodu

brzuchem 55%) oraz wady w budowie klatki piersiowa w postaci wywini ę tych Ŝ eber i/lub zapadni ę tego mostka

– 40%, wad ko ń czyn dolnych (ko ś lawe kolana – 65%, płasko- ko ś lawe stopy- 38%) i otyło ś ci.20%.

Ponadto u badanych dzieci 5-6 letnich (ok. 500 osób) u 28% wykryto pocz ą tki zmian skoliotycznych w

postaci rotacji tułowia i miednicy z nieznacznym garbem Ŝ ebrowym.

Natomiast w szkołach przebadano grup ę 500 dzieci z klas 1-4. Analiza otrzymanych wyników

wykazała, Ŝ e a Ŝ 40% ma postaw ę skoliotyczn ą , z czego 10% badanych ma zaawansowan ą skolioz ę z wyra ź nie

zaznaczonym garbem Ŝ ebrowym.

Ponadto stwierdzono wyst ę powanie nieprawidłowo ś ci w ukształtowaniu:

- lordozy (zwi ę kszenie krzywizny z nadmiernie uwydatnionym brzuchem- 34% badanych) i

- kifozy (powi ę kszenie krzywizny – 14% oraz stwierdzono u znacznej liczby dzieci 20% powi ę kszenie kifozy

Th z przesuni ę ciem jej szczytu wy Ŝ ej i obejmuj ą cego swym łukiem odcinek szyjny. Wady tego tupu zazwyczaj

wyst ę powały u dzieci sp ę dzaj ą cych kilka godzin przed komputerem lub telewizorem)

- ko ń czyn dolnych (ko ś lawo ść kolan – 12%, kolana szpotawe – 3%, płaskostopie 28%)

- wady klatek piersiowych 25%

Wyniki tych bada ń wskazuj ą i Ŝ w województwie opolskim istnieje powa Ŝ ny problem wad postawy ciała

z którym placówki o ś wiatowe nie potrafi ą sobie same poradzi ć . Szkoły nie s ą w stanie obj ąć wszystkich dzieci

działaniami korekcyjnymi, ponadto prowadzone w szkołach ć wiczenia nie s ą w stanie wyrówna ć silnie

progresuj ą cych w okresie wzrostowym wad postawy szczególnie skolioz.

Najcz ęś ciej do celów diagnostycznych wykorzystywane jest badanie ortopedyczne postawy ciała. W

szeregu specjalno ś ciach lekarskich przebieg badania podzielony jest na ogl ą danie, badanie dotykiem,

mierzenie, opukiwanie i inne badania uzupełniaj ą ce. W badaniu ortopedycznym rozpatruje si ę najpierw

stosunki anatomiczne i czynno ś ciowe ciała jako cało ś ci, porównujemy odchylenia w poszczególnych jego

odcinkach, a w ko ń cu przeprowadzamy szczegółowe badanie odchyle ń okre ś lonych okolic narz ą du ruchu.

Badanie kliniczne składa si ę z :

- wywiadu

- badania ogólnego

- badania miejscowego.

Badanie postawy ciała powinno przebiega ć według stałego planu w którym uwzgl ę dnia si ę płaszczyzny i

osie. Badanie nale Ŝ y przeprowadzi ć w pomieszczeniu jasnym, dobrze o ś wietlonym (najlepiej ś wiatłem

naturalnym), ciepłym i przestronnym. Badanego nale Ŝ y ogl ą da ć z odległo ś ci 1,5 -2 m., powinien on by ć

rozebrany do majteczek i sta ć w pozycji zasadniczej, stoj ą cej. Pozycja zasadnicza stoj ą ca podobna jest do

pozycji „bacznej", z tym jednak, Ŝ e badany stoi swobodnie, głowa zwrócona jest prosto przed siebie, r ę ce

opuszczone, dłonie skierowane do przodu, kolana wyprostowane, stopy obok siebie.

Oceniaj ą c postaw ę ciała nale Ŝ y posługiwa ć si ę pionem oraz demografem. Demografia polega na

oznaczeniu na ciele badanego charakterystycznych punktów topograficznych.

Poszczególne elementy ciała ocenia si ę w płaszczy ź nie czołowej - patrz ą c od przodu i od tyłu na

badanego; i w płaszczy ź nie strzałkowej – patrz ą c z boku. Wszelkie odchylenia od pionu notuje si ę , zapisuj ą c

ich wielko ść w centymetrach.

Przy ogl ą daniu w płaszczy ź nie czołowej szczególn ą uwag ę nale Ŝ y zwróci ć na symetri ę ciała.

Przedstawia si ę to nast ę puj ą co:

patrz ą c od przodu : w warunkach prawidłowych pion spuszczony od guzowato ś ci bródki pokrywa si ę z

wci ę ciem jarzmowym mostka i wyrostkiem mieczykowatym, kres ą biał ą i p ę pkiem, ś rodkiem spojenia

łonowego, przebiega w równej odległo ś ci mi ę dzy kłykciami przy ś rodkowymi i kostkami wewn ę trznymi, do

czworoboku podparcia.

Uło Ŝ enie poszczególnych elementów powinno przedstawia ć si ę nast ę puj ą co:

ó głowa- ustawiona prosto, w przedłu Ŝ eniu kr ę gosłupa;

ó barki- ustawione na jednym poziomie;

ó obojczyki- ustawione prosto lub lekko sko ś nie;

ó klatka piersiowa- symetryczna, dobrze wysklepiona;

ó trójk ą ty talii- o jednakowym kształcie, usytuowane na takiej samej wysoko ś ci;

ó miednica- kolce biodrowe przednie górne na jednym poziomie;

ó ko ń czyny dolne- ś rodek rzepki znajduje si ę nad II ko ś ci ą ś ródstopia, kolana i kostki

wewn ę trzne stykaj ą si ę lub s ą bardzo nieznacznie oddalone

Układ linii poziomych :

C linia mi ę dzykostkowa – ł ą cz ą ca kostki wewn ę trzne ;

C linia rzepkowa – ł ą cz ą ca górne kraw ę dzie rzepek,

C linia mi ę dzykr ę tarzowa – ł ą cz ą ca kr ę tarze wielkie;

C linia mi ę dzykolcowa – ł ą cz ą ca kolce biodrowe przednie górne;

C linia szczytu talerzy biodrowych – uzyskuje si ę j ą , wciskaj ą c płasko uło Ŝ one dłonie z

obu stron w tali ę i opieraj ą c je na talerzach biodrowych;

C układ obojczyków;

C linia barkowa – ł ą cz ą ca wyrostki barkowe;

C linia górnych kraw ę dzi mał Ŝ owin usznych.

Dodatkowe informacje uzyskuje si ę obserwuj ą c tzw. trójk ą ty talii. Jest to przestrze ń pomi ę dzy

swobodnie zwisaj ą c ą ko ń czyn ą górn ą (podstawa trójk ą ta) a obrysem klatki piersiowej i bioder (boki trójk ą ta).

Szczyt trójk ą ta znajduje si ę w talii krawieckiej. Mo Ŝ na okre ś li ć jego wielko ść , mierz ą c w centymetrach

wysoko ść tego trójk ą ta, albo k ą tomierzem(o ś przyrz ą du znajduje si ę w szczycie k ą ta talii). Mo Ŝ na równie Ŝ

ograniczy ć si ę do stwierdzenia czy wyst ę puje asymetria czy te Ŝ nie. Je Ŝ eli wyst ę puje asymetria, to jest to

wczesny objaw bocznego skrzywienia kr ę gosłupa. [Kutzner- Kozi ń ska 2001].

Nale Ŝ y równie Ŝ zwróci ć uwag ę na budow ę i kształt klatki piersiowej, któr ą oceniamy bior ą c pod uwag ę

szeroko ść i symetri ę obu jej połów. Mo Ŝ na to zmierzy ć centymetrem bior ą c pod uwag ę odległo ść od mostka do

kr ę gosłupa na 2-3 poziomach. Okre ś la si ę równie Ŝ szeroko ść mi ę dzy Ŝ ebrzy po obu stronach i kat

mi ę dzy Ŝ ebrowy. Zwraca si ę tak Ŝ e uwag ę na zniekształcenia typu: klatka piersiowa kurza, lejkowata lub

beczkowata czy te Ŝ na bruzd ę Harrisona , jako pozostało ś ci po krzywicy.

W obr ę bie ko ń czyn dolnych najwa Ŝ niejsze zmiany, to wrodzone braki i ubytki tych ko ń czyn oraz

zaburzenia osi ko ń czyny i wady stóp.

Zaburzenia osi całej ko ń czyny dolnej (lub obu ko ń czyn) stanowi ą do ść cz ę sty, cho ć nie zawsze

dostrzegany rodzaj odchyle ń . Zasadnicze zmiany mog ą by ć zlokalizowane w jednym tylko wi ę kszym stawie

ko ń czyny, aczkolwiek - w miar ę rozwoju - układaj ą si ę one w pewien ła ń cuch. Chodzi tu przede wszystkim o

ko ś lawo ść b ą d ź szpotawo ść biodra czy kolana (a w konsekwencji, tak Ŝ e i stopy) oraz o zgi ę ciowe b ą d ź

nadmiernie wyprostne ustawienia tych stawów, a nawet o rotacj ę w ich obr ę bie. W podgrupie tej mog ą znale źć

si ę równie Ŝ skrzywienia ko ś ci długich (udowej lub piszczelowej), cho ć takie wyst ę puj ą najrzadziej. Nale Ŝ y

wi ę c zwróci ć uwag ę jak przebiega o ś mechaniczna ko ń czyny dolnej, zwana lini ą Mikulicza. Ocenia si ę j ą

obserwuj ą c jej przebieg. W warunkach prawidłowych biegnie ona od połowy wi ę zadła pachwinowego (połowa

odległo ś ci mi ę dzy ś rodkiem spojenia łonowego a kolcem biodrowym przednim górnym), przez ś rodek rzepki,

ś rodek stawu skokowego i rzutuje na drugi palec.

patrz ą c od tyłu : w warunkach prawidłowych pion spuszczony od guzowato ś ci potylicznej zewn ę trznej (lub

od C7) powinien rzutowa ć na wszystkie wyrostki kolczyste kr ę gów, szpar ę mi ę dzypo ś ladkow ą , przebiega ć w

równej odległo ś ci mi ę dzy kłykciami przy ś rodkowymi i kostkami wewn ę trznymi i pada ć na czworobok

podparcia.

głowa – ustawiona prosto, w

przedłuŜeniu kręgosłupa;

kr ę gosłup – linia wyrostków

kolczystych przebiega

pionowo;

barki – ustawione na jednym

poziomie;

łopatki – przylegające do klatki

piersiowej, górne brzegi i

kąty dolne usytuowane na

jednym poziomie,

przyśrodkowe brzegi

jednakowo oddalone od

kręgosłupa;

trójk ą ty talii- o jednakowym

kształcie, usytuowane na

takiej samej wysokości;

miednica- kolce biodrowe tylne

górne na jednym poziomie;

ko ń czyny dolne- bruzdy

pośladkowe symetryczne,

podłuŜna oś goleni tworzy z

podłuŜną osią pięty jedną

linię pionową;

Uło Ŝ enie poszczególnych elementów powinno przedstawia ć si ę nast ę puj ą co :

ó głowa – ustawiona prosto, w przedłu Ŝ eniu kr ę gosłupa;

ó kr ę gosłup – linia wyrostków kolczystych przebiega pionowo;

ó barki – ustawione na jednym poziomie;

ó łopatki – przylegaj ą ce do klatki piersiowej, górne brzegi i k ą ty dolne usytuowane na jednym poziomie,

przy ś rodkowe brzegi jednakowo oddalone od kr ę gosłupa;

ó trójk ą ty talii- o jednakowym kształcie, usytuowane na takiej samej wysoko ś ci;

ó miednica- kolce biodrowe tylne górne na jednym poziomie;

ó ko ń czyny dolne- bruzdy po ś ladkowe symetryczne, podłu Ŝ na o ś goleni tworzy z podłu Ŝ n ą osi ą pi ę ty

jedn ą lini ę pionow ą ;

Układ linii poziomych :

C linia mi ę dzykostkowa – ł ą cz ą ca kostki wewn ę trzne ;

C linia podkolanowa – ł ą cz ą ca zgi ę cia podkolanowe;

C linia po ś ladkowa – pokrywaj ą ca si ę z fałdami po ś ladkowymi;

C linia mi ę dzykr ę tarzowa – ł ą cz ą ca kr ę tarze wielkie;

C linia szczytu talerzy biodrowych;

C trójk ą ty talii

C układ łopatek;

C linia barkowa – ł ą cz ą ca wyrostki barkowe

Uzupełnieniem powy Ŝ szych obserwacji jest badanie w skłonie. Badany wykonuje swobodny i wolny

skłon w przód staraj ą c si ę dotkn ąć podło Ŝ a dło ń mi, nast ę pnie wolno si ę unosi prostuj ą c kolejno odcinek

l ę d ź wiowy, nast ę pnie piersiowy i szyjny, a wreszcie głow ę . Badaj ą cy obserwuje przebieg wyrostków

kolczystych oraz symetri ę obrysów prawej i lewej strony grzbietu (ewentualn ą obecno ść garbów Ŝ ebrowych lub

wałów l ę d ź wiowych). Badanie to pozwala dostrzec asymetri ę pleców nawet w przypadkach niewyst ę powania

jeszcze garbu Ŝ ebrowego. Podczas badania nale Ŝ y zwraca ć uwag ę na ró Ŝ ne ustawienie stóp (najlepiej poleci ć

badanemu stan ąć przed narysowan ą lini ą ) nogi w stawach kolanowych powinny by ć wyprostowane, głowa i

ramiona lu ź no zwisaj ą w dół,

W płaszczy ź nie strzałkowej, natomiast ocena poszczególnych

elementów postawy jest raczej wzgl ę dna, a wynika to z szerszej granicy

fizjologicznej zmienno ś ci osobniczej mog ą cej wyst ę powa ć w tej płaszczy ź nie. Bior ą c pod uwag ę usytuowanie

poszczególnych elementów ciała w stosunku do pionu,

patrz ą c z boku : w warunkach prawidłowych pion spuszczony z okolicy wyrostka

sutkowatego ko ś ci skroniowej powinien przechodzi ć przez ś rodek stawu barkowego, kr ę tarz

wi ę kszy ko ś ci udowej, nieco do przodu od linii ś rodkowej stawów kolanowego i skokowego,

ś rodek st ę pu i rzutowa ć na ko ść łódkowat ą .

Obserwacji nale Ŝ y podda ć :

C wielko ść i kształt lordozy szyjnej i co za tym idzie pochylenie głowy ku przodowi lub

cofni ę cie do tyłu

C wielko ść i kształt kifozy piersiowej i wysklepienie klatki piersiowej;

C wielko ść i kształt lordozy l ę d ź wiowej oraz powłok brzusznych;

C pochylenie miednicy – czy zaznacza si ę zwi ę kszone czy te Ŝ zmniejszone

przodopochylenie ;

C stosunek osi ko ń czyny dolnej do podło Ŝ a (stosunek podudzia do uda, uda do

miednicy

OCENA WYST Ę POWANIA PRZYKURCZY MI ĘŚ NI

Do najcz ę stszych przykurczów rzutuj ą cych na kształt kr ę gosłupa zaliczamy przykurcz w stawie barkowym

i biodrowym oraz mi ęś ni kulszowo goleniowych.

Przykurcz w stawie barkowym cz ę sto wyst ę puje w postaci ukrytej i wykrywamy go testem ś ciennym Degi.

Polecamy badanemu przyj ąć pozycj ę siadu ugi ę tego tyłem do ś ciany, tak aby całe plecy przywierały do ś ciany,

nast ę pnie polecamy mu unosi ć stopniowo ramiona w gór ę , a Ŝ do dotkni ę cia ś ciany. Je Ŝ eli nie jest on w stanie

dotkn ąć ś ciany bez oderwania si ę pleców (odc. l ę d ź wiowego) to k ą t zawarty mi ę dzy ramionami i ś cian ą

okre ś la stopie ń przykurczu lub odległo ść mierzona centymetrem od ś ciany do wyr. rylcowatych

Przykurcz zginaczy stawu biodrowego

Cz ę sto przyczyn ą nadmiernego pochylenia miednicy i zwi ę kszenie lordozy l ę d ź wiowej mo Ŝ e by ć przykurcz

stawu biodrowego i skrócenie wi ę zadła biodrowo-udowego. Przykurcz ten mo Ŝ e te Ŝ by ć pozostało ś ci ą

rozwojow ą (staw biodrowy człowieka rozwija si ę w zgi ę ciu). Do oceny przykurczu tych mi ęś ni wykorzystuje

si ę test Thomasa . W te ś cie tym badany le Ŝ y na wznak i zgina maksymalnie udo, tak Ŝ eby kolano dotykało

klatki piersiowej. Je Ŝ eli istnieje przykurcz biodra, udo ko ń czyny le Ŝą cej unosi si ę (maksymalne zgi ę cie jednego

biodra wykrywa przykurcz w drugim).

Innym testem wykrywaj ą cym przykurcz zginaczy stawu biodrowego jest

test Langego .

Badany z pozycji zasadniczej stoj ą cej unosi nog ę wyprostowan ą w stawie kolanowym w przód na wysoko ść

15 cm. W miar ę unoszenia nogi powinna zmniejsza ć si ę lordoza l ę d ź wiowa i maleje wystawanie brzucha.

Nale Ŝ y obserwowa ć krzywizn ę l ę d ź wiow ą , która w prawidłowym przodopochyleniu miednicy powinna znika ć

(dodatni objaw Langego). W przypadku zwi ę kszonego przodopochylenia i przykurczu m. zginaczy biodra

podczas wykonywania tego testu lordoza l ę d ź wiowa nie zniknie, a brzuch uwydatni si ę do przodu.

PRZYKURCZ MI ĘŚ NI KULSZOWO – GOLENIOWYCH

Przykurcz ten jest cz ę sto nie doceniany i przeoczony. Oceny tych mi ęś ni dokonałam na podstawie prostego

testu : badany siedzi w siadzie prostym, jedn ą ko ń czyn ę zgina w stawie kolanowym i biodrowym, przyci ą gaj ą c

ja do tułowia, natomiast druga ko ń czyna dolna jest wyprostowana. Polecamy badanemu aby palcami r ę ki

si ę gn ą ł palców stóp wyprostowanej nogi. Test powtarzamy po stronie przeciwnej. W przypadku skrócenia tych

mi ęś ni pojawiał si ę ból pod kolanem i badany nie wykona pełnego skłonu.

Nast ę pny test słu Ŝą cy do wykrywania tych mi ęś ni to test palec -podłoga.

Kolejny testem wykorzystywany w diagnostyce przykurczy tych mi ęś ni wykonywany jest w pozycji le Ŝą cej

tyłem, gdzie badany wyprostowan ą w stawie kolanowym nog ę zgina powoli w stawie biodrowym. Je Ŝ eli

mi ęś nie kulszowo goleniowe nie s ą przykurczone to powinien on wykona ć zgi ę cie do k ą ta prostego. W

przypadku przykurczu tych mi ęś ni badany wykonuj ą c zgi ę cie czuje nieprzyjemny ból rozci ą gania tych mi ęś ni i

nie wykona pełnego ruchu z prost ą nog ą w stawie kolanowym. Po zgi ę ciu kolana nast ę puje rozlu ź nienie

skróconych mi ęś ni i dalsze zgi ę cie uda w stawie biodrowym jest mo Ŝ liwe.

PRZYKURCZ MI Ę SNI PRZYWODZ Ą CYCH UDA - TEST PATRICKA

Przykurcz ten powoduje pozorny skrót ko ń czyny, a co za tym idzie sko ś ne ustawienie miednicy, co

warunkuje postaw ę skoliotyczn ą . Na wykrycie tego przykurczu pozwala test Patrica. Przebiega on nast ę puj ą co:

badany le Ŝ y tyłem na podło Ŝ u, ko ń czyna badana zgi ę ta w stawie kolanowym, odwiedziona oraz w rotacji

zewn ę trznej i wsparta jest pi ę t ą o kolano ko ń czyny wyprostowanej. W tej sytuacji stabilizujemy miednic ę i

próbujemy biernie docisn ąć kolano testowanej nogi do podło Ŝ a. Niemo Ŝ no ść wykonania tego testu ś wiadczy o

dodatniej próbie czyli o istnieniu przykurczu, którego wielko ść mo Ŝ na zmierzy ć bior ą c pod uwag ę odległo ść

pomi ę dzy podło Ŝ em a kłykciem bocznym ko ś ci udowej. Podczas testu badaj ą cy stabilizuje miednice na

wysoko ś ci kolców biodrowych przednich górnych, wykluczaj ą c w ten sposób kompensacj ę .

PRZYKURCZ MI ĘŚ NI ODWODZICIELI STAWU BIODROWEGO – TEST OBERA

Przykurcz tych mi ęś ni powoduje pozorne wydłu Ŝ enie ko ń czyny i zmiany w ustawieniu miednicy. Pozycj ą

ułatwiaj ą c ą wykrycie tego przykurczu jest uło Ŝ enie badanego na boku z ustawieniem biodra w przepro ś cie,

rotacji 0 i ze zgi ę tym kolanem co ułatwia wykrycie wady. Nale Ŝ y stabilizowa ć dziecku tułów i miednic ę . W

warunkach prawidłowych badany powinien dotkn ąć kolanem nogi testowanej podło Ŝ a.

OCENA ZABLOKOWANIA STAWU KRZY ś OWO – BIODROWEGO – OBJAW DERBOLOWSKY’EGO.

Badany le Ŝ y na plecach – badaj ą cy obejmuje ko ń czyny na wysoko ś ci kostek przy ś rodkowych. Badanego prosi

si ę o przyj ę cie pozycji siedz ą cej. Przy czym badaj ą cy pomaga w wykonaniu tego ruchu lub badany podpiera si ę

rekami podczas podnoszenia . Je Ŝ eli wyst ę puje zablokowanie stawu krzy Ŝ owo –biodrowego oraz zaburzenie

ruchu miednicy mi ę dzy ko ś ci ą krzy Ŝ ow ą za biodrow ą , ko ń czyna dolna po tej stornie staje si ę pozornie dłu Ŝ sza

a w pozycji le Ŝą cej pozornie krótsza lub długo ś ci obu ko ń czyn wyrównuj ą si ę . Bierze si ę pod uwag ę ró Ŝ nice od

0,5 cm.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: