CIZIA ZYKËSAHARA(Sahara)Przełożył Stanisław Wojnicki
Część pierwsza Niamey. Z ciężarówki zeszliśmy zmęczeni i pokryci kurzem. Za ostatnie centymy kupuję dwa lodowate piwa miejscowej produkcji i rozkoszujemy się nimi spędzając chwilę w spokoju i chłodzie. Ponieważ ma klimatyzację i wygodne wnętrze, Rivoli - bar, w którym znaleźliśmy schronienie - przeznaczony jest w zasadzie dla białych, do których dołączają nieliczni zamożni czarni, na ogół kupcy lub młodzi nigerscy studenci. Właścicielka, gruba matrona o wyblakłym i nieświeżym wyglądzie, ma niesamowity marsylski akcent. Na zewnątrz jest gorąco i wilgotno. Na ulicach faluje niespokojnie tłum dzikich, ubranych w kolorowe bubu albo w cokolwiek. Powoli, niosąc na głowie miednicę, przechodzą kobiety o imponujących zadkach, zaledwie przysłoniętych kawałkiem materiału. Ten obrazek jak z pocztówki dopełnia widok małych czyścibutów i sprzedawców owoców mango. Kiedy Miguel opowiadał mi o Afryce, nie zdawałem sobie sprawy Jak bardzo są czarni i jak jest ich dużo. Dla mnie Afryka to była dżungla i pełno zwierząt: przy barze, sącząc whisky, stał podróżnik w kolonialnym kasku, do jego ramienia tuliła się blondynka o ochrypłym głosie, a nad ich głowami pracował ogromny wentylator. Kiedy zatrzasnąłem za sobą drzwi szwajcarskiego mieszkania, wiedziałem tylko, że to gdzieś na dole. Na południe, w kierunku słońca? Po niebezpiecznych związkach z heroiną haust świeżego powietrza stał się konieczny. Powziąłem decyzję w ciągu dwóch minut, i z rękami w kieszeniach zagłębiliśmy się w ten nieznany kontynent... Nieznany, ale nie bezludny! Afryka to przede wszystkim czarni; jest ich dużo i są wszędzie, wielkie roześmiane dzieci ciekawe wszystkiego, do tego stopnia, że chwilami staje się to trudne do zniesienia. Prywatność tutaj nie istnieje. Najdrobniejszy nasz ruch wydaje się mieć kapitalne znaczenie. Otacza nas tłum dzikich, którzy obserwują, komentują, opowiadają co widać tym, którzy stoją z tyłu, albo po prostu patrzą na tych dwóch dziwnych facetów. Faktem jest, że nie mają absolutnie nic innego do roboty. Ta świadomość, że jest się gwiazdą otoczoną reporterami, jest z początku przyjemna, ale szybko staje się nużąca. Nie można zrobić kroku, żeby spod ziemi nie wyrosło Murzyniątko, które prosi wrzaskliwie: �Dać prezent, szefie?". Dla nich biały, tubab, to worek z forsą: jest zawsze bogaty. Odkąd zaczęliśmy z Miguelem tę podróż, nie potrafię wbić im do głowy, że należymy do nowego plemienia, o którym tu nie słyszano, plemienia białych bez forsy. Konieczne są długie dyskusje, by to mogli pojąć. Wszystko ma swoją wartość, nawet kawałek sznurka podtrzymujący spodnie Miguela. Każdy ma coś do sprzedania: skórę kajmana, posążek albo siostrę. W Niamey wszyscy interesują się samochodami. Od naszego przyjazdu przychodzą bezustannie. - Kupię twój samochód, szefie. - Nie mam samochodu. - Bardzo dobrze zapłacę, szefie. - Mówię ci, że nie mam. - Znam kogoś, kto go kupi, szefie. Męczą mnie. Odysłam dwóch, dwudziestu, pięćdziesięciu, zanim udaje mi się zaznać chwili spokoju. - Bardzo przepraszam, przyjechali panowie samochodem? Zaczyna się. Ale postać, stojąca przed naszym stolikiem, od razu wydaje mi się bardziej interesująca niż wszyscy poprzedni handlarze razem wzięci. To wysoki facet, bardzo stary i pomarszczony, w niebieskim bubu, w białej mycce na głowie. Ten Murzyn jest muzułmaninem. Ma sympatyczny uśmiech, a jego spojrzenie jest nieprawdopodobnie sprytne. Z tego staruszka tryska inteligencja, tutaj to raczej rzadkość. - Słuchaj, nie mamy samochodu, nie mamy forsy i chcemy mieć spokój. Jasne? Uśmiecha się jeszcze szerzej i kłania się. - Czy mógłbym się przysiąść? Kiedyś wbito mi do głowy, że na osoby starsze nie należy podnosić ręki, a poza tym jego spojrzenie budzi sympatię. Siada i przedstawia się. - Jestem Ministrem Dobrych Interesów. Wszystko sprzedaję Wszystko kupuję. Śmieje się. - Jestem Charlie. A to jest Miguel. Minister. Dobrych Interesów oznajmia, że jest mu bardzo miło, i wyciąga z małego jutowego woreczka orzeszek cola, który zaczyna przeżuwać nie przerywając rozmowy. Tu, w Niamey, podobnie jak w całej Afryce, wszystko można wymienić, kupić lub sprzedać. Robi wrażenie króla handlu, dobrego i sprytnego złodzieja, ale inteligentniejszego od innych, bo bardzo szybko pojmuje, że mówimy prawdę; nie mamy samochodu, ani nawet jednego centyma. Zaskoczenie: zaprasza nas do siebie. Przyjmujemy zaproszenie bez ceregieli.
***
Na zewnątrz nadal piekielny żar i ogłuszający hałas. Nasz nowy przyjaciel kupuje w skleconym z paru desek stoisku trochę cukierków i tłumaczy, robiąc do mnie oko, że ma dużo wnucząt. Zatrzymuje taksówkę, rozklekotanego peugeota 404, która pędzi przez Niamey trąbiąc nieustannie. Minister Dobrych Interesów mieszka w ogromnej kolonialnej willi, koloru brudnożółtego. Kiedy tylko pojawia się, nadbiega chmara dzieciaków i wszystkie wczepiają się w jego bubu. Szczęśliwy wśród tych Murzyniątek, rozdziela wkoło cukierki i klepnięcia w głowę. Ogród, który kiedyś musiał być pięknym parkiem, zamieniony został w rodzaj wysypiska; pełno tam wraków samochodów na kołkach, rozebranych niemal doszczętnie, starych opon, kawałków żelastwa i bliżej nie zidentyfikowanych przedmiotów. To prawdziwe rumowisko, nieopisany burdel. Willa ma co najmniej piętnaście pokoi, w których roi się od dzieci, lecz są tam także mężczyźni w różnym wieku oraz mnóstwo kobiet. Większość tych ostatnich ma obnażone piersi, noszą tylko rodzaj długiej spódnicy zawiązanej dookoła talii. Tłok panuje wszędzie, w każdym pokoju i nawet na korytarzach; to potomstwo naszego gospodarza. Minister prowadzi nas do pustego pokoju, w którym kilka kobiet pośpiesznie ustawia stolik i żelazne krzesła. Siadamy we trójkę. Mały chłopak przynosi miskę ryżu w sosie, po czym idzie usiąść w kącie pokoju. Tym razem nie chodzi o wnuka, lecz o sierotę, którego Minister Dobrych Interesów przygarnął i który służy mu za boya. - Jesteś żonaty, Charlie? - Nie. - A więc jesteś mądry... Przerywa, piorunując wzrokiem Miguela, który, nie mogąc się już powstrzymać, zaczął jeść zanurzając rękę w ryżu. Ten dureń pomylił ręce: u muzułmanów jada się wyłącznie prawą ręką. Lewa służy do podmywania tyłka. Tłumaczę to Miguelowi. Minister natychmiast odzyskuje dobry humor i kontynuuje swoje wywody. - Kobiety są do niczego, Charlie. Kto może o tym wiedzieć lepiej niż ja, który miałem ich siedem i który codziennie patrzy na rezultaty? Wskazuje mi na otaczające nas ludzkie mrowie i wzdycha. Miał osiemnaście córek i dwóch synów, z których jest bardzo dumny. Za każdym razem, kiedy któraś z tych panienek się puści, przybywa mu nowy smarkacz. - Więc co mam zrobić, żeby ich wyżywić, hę? Robię biznes, to jedyne wyjście; wszystko sprzedaję, wszystko kupuję... Śmieje się, a z oczu tryska mu wesołość. - I zarabiam. Widzisz, Charlie, tutaj kobiety drogo kosztują. Afryka ma więc przynajmniej jedną cechę wspólną z innymi krajami Trzeciego Świata, w Azji i Ameryce, które poznałem. Wydaje się, że miłość to choroba Zachodu. Romanse są mniej ważne niż przeżycie, trzeba mieć pełny żołądek, żeby zajmować się miłosnymi uniesieniami. - Tutaj, Charlie, masz pieniądze, to masz kobiety. Ale uwaga: no money, no fuck. Sam to też tak zrozumiałem; najpiękniejsza gęba na nic się nie przyda, afrykańskie damy czułe są jedynie na banknoty. Zajadając i żartując. Minister tłumaczy mi, jak zarabia swoje pieniądze. Większość jego interesów to samochody, używane części zamienne i wozy, których sprzedaż w tym kraju, jak się wydaje, może być bardzo intratnym zajęciem. Sprzedaje swoim rodakom, ale robi również interesy ze swoimi dostawcami, Europejczykami. - W tej chwili pracuję z dwoma Francuzami, z Bordeaux, będą tu dziś wieczór. Ale teraz czas, żebyście trochę odpoczęli.
Mały boy prowadzi nas do pokoju, gdzie czekają na nas dwa cebrzyki z wodą. Dostosowujmy się do miejscowego zwyczaju, nakazującego spać, kiedy jest zbyt gorąco, by pracować. Na krótko przed kolacją pojawiają się Europejczycy. Jest ich trzech, a raczej dwóch i jeden. Ten ostatni to klasyczny turysta, mały z brzuchem wystającym poza szorty, prościutki przedziałek z boku, nie zagojone oparzenia słoneczne, kraciasta koszula i sandały, krótko mówiąc, przeciętny bałwan na wakacjach. Minister przedstawia mi go jako Ciastkarza. Dwaj pozostali to cwaniacy, gangsterzy z francuskiego południowego zachodu. Frederic to wysoki, milczący brunet. Nosi okulary intelektualisty, zza których patrzą zimne oczy: prawdziwy skurwysyn. Alain, jego kumpel, też wygląda na skurwysyna, ale dużo sympatyczniejszego. Jestem jeszcze zmęczony, ale po tej długiej sjeście czuję się odprężony i nie mam zupełnie ochoty na nawiązywanie bliższej znajomości. Nie zdradzam im, że całą swoją młodość spędziłem w Bordeaux. Sami też nie podejmują wysiłków, żeby ze mną rozmawiać. Na kolację znowu dostajemy ryż podlany pikantnym sosem z roślinnymi przyprawami. Dla Afryki nie ma miejsca w przewodniku gastronomicznym. Miejscowa trawka jest za to doskonała. Miguel zrobił ogromnego skręta za pomocą kartki z Biblii, którą ukradł w Watykanie. Ponieważ wewnątrz żar jest nie do zniesienia, rozkładamy sobie na noc posłania na dachu. W Afryce jednym z nielicznych przyjemnych momentów jest chłód świtu: kilka minut spokoju. Ale dzisiaj Miguel zadecydował, że będzie inaczej. Miguel to mój towarzysz podróży, miły wariat. Dlatego właśnie postanowiłem mu pomóc i jest jeszcze ze mną. Bardzo wysoki, chudy jak pająk, podkreśla jeszcze to wrażenie nosząc stale czarne spodnie, obcisłe niczym druga skóra. Ogromna klamra u pasa robi wrażenie, jakby miała przeważyć go do przodu. Jego włosy, czerwone, zielone i niebieskie, dawniej wygolone po bokach, zwisają mu na plecy w postaci długiego, brudnego końskiego ogona. Jego kostki i przeguby pokryte są bransoletami, które brzęczą przy każdym kroku. Mówi mało, ale dużo się śmieje. Choć jest całkowicie nieodpowiedzialny, Miguel ma czasami przebłyski geniuszu, jak tego ranka, kiedy zamienił część swojego żelastwa na starą trąbkę, poniewierającą się w ogrodzie Ministra. Teraz, stojąc na baczność i na granicy apopleksji, usiłuje wydobyć z niej jakieś dźwięki i działa wszystkim na nerwy. Nalewam sobie kawy do pożyczonej menażki. Boy wykorzystuje krótką chwilę ciszy, by włączyć na cały regulator radio, ale nie udaje mu się złapać żadnej stacji. Wychodzę pogadać z Alainem, małym cwaniakiem z Bordeaux, który ziewa przyglądając się, jak kilka wnuczek Ministra myje się na podwórzu, co stanowi piękny, wzruszający widok. Woda ścieka po ich ledwo rozkwitłych ciałach, młode piersi sterczą dumnie, krągłe pośladki dopraszają się gwałtu. To jeszcze uczennice, ale już kobiety. - Piękne są, co? - O, kurwa! - Jesteś z Brodeaux, Alain? - Tak. - Ja też. Alain patrzy na mnie zaskoczony: - Niemożliwe, jesteś z Bordeaux? - No przecież ci mówię. I już. Szowinizm przydaje się również do zdobywania sobie kumpli. Dołączył do nas Fred i po półgodzinie, siedząc przy pierwszej tego dnia anyżówce, doszukujemy się wspólnych znajomych. Dyskutujemy tak cały ranek, a popołudnie schodzi nam na opowiadaniu o naszych najlepszych numerach. Po niezawodnym wieczornym ryżu Alain, coraz bardziej rozgadany i chełpliwy, wyjaśnia mi, na czym polega ich handel. Wystarczy kupić we Francji używany samochód, jak najtaniej, sprowadzić go stamtąd, przejechać przez pustynię i sprzedać go za dobrą cenę w Niamey, gdzie oczywiście Minister Dobrych Interesów zajmuje się negocjacjami. Przejechać przez pustynię, żeby dotrzeć aż tutaj, to mnie interesuje. - I można na tym zarobić? - Człowieku, to kopalnia złota! To interes stulecia! Te czarne bałwany kupują byle co, i wierz mi, że mają forsę. Masz cztero albo pięciokrotne przebicie za każdym razem. Piętnaście dni na podróż i przejazd przez pustynię, tydzień do dziesięciu dni na sprzedaż, zabawa tu, zabawa w Bordeaux, i następny kurs. - A przejazd przez pustynię? - Pustynia? Spokojnie! To pestka. Nie może się powstrzymać, żeby nie opowiedzieć mi o podróży hiszpańskiego księdza, którego ostatnim razem zabrali na południu Algierii. - Utknął tam. Więc powiedzieliśmy mu: �Proszę księdza, prosimy do nas", a on nam na to: �dziękuję". Wybucha śmiechem, i opowiada dalej: - Po paru kilometrach Alain otworzył torbę Wielebnego Ojca i dla żartu wyrzucił przez okno pierwszą rzecz, jaka wpadła mu pod rękę. Ksiądz nie śmiał nic powiedzieć. Zachęcony tym Alain powyrzucał po kolei wszystkie jego rzeczy. Ponieważ szary ze strachu ksiądz nadal nie reagował, rozwścieczony Alain kazał mi się zatrzymać, nasrał w piach, sprofanował kilka stron Biblii, po czym, żeby zwiększyć jeszcze świętokradztwo, wsadził krucyfiks w swoje odchody. Nie pozostawało nam nic innego, jak zostawić świętego męża, który zaniemówił ze strachu, na środku szlaku, żeby poczekał na następną ciężarówkę. Wydaje się, że jest to dla nich świetny dowcip do opowiadania i tarzania się ze śmiechu! Tacy to właśnie ludzie... Najzabawniejsze jest to, że obaj skończyli tę samą surową religijną szkołę, która zrobiła z nich bandytów. To sympatyczni kłamcy i oszuści pozbawieni jakiejkolwiek moralności. Spokojnie upływają mi dni spędzone na rozmowach z Ministrem i tymi dwoma aniołkami. Dziś wcześnie rano poszedłem się przejść. Niamey to miasto wilgotne i hałaśliwe. Ranne godziny to okres największego rozgardiaszu na ulicach, zwłaszcza w dzielnicy wielkiego bazaru, prawdziwego labiryntu słomianych dachów, kipiącego krzykliwymi kolorami i ruchliwym tłumem. Większość Afrykanów to handlarze. Ci, którym wiedzie się najgorzej, siedzą na ulicy przed matą, na której leży ich jedyny towar: jeden owoc mango, trzy orzeszki ziemne albo dwie stare śruby. Tych los już się nie odmieni. Inni, grube czarne zwały tłuszczu, mają więcej szczęścia. Swój sukces handlowy zawdzięczają doskonałej firmie UNICEF. Osiągają świetne marże, jako że sprzedają dary. Zawsze sądziłem, że jestem pozbawiony skrupułów, ale w Afryce nie mam szans. Na niektórych kartonowych pudłach widnieje jeszcze nazwa tej dobroczynnej organizacji. Wielu uczestników akcji charytatywnych byłoby zapewne zdziwionych dowiadując się, że ich dary służą wyłącznie do podtuczania paru miejscowych świń. Ale robi się tu jeszcze lepsze interesy: parę miesięcy temu sprzedano na licytacji kilkaset dziewcząt i kobiet z plemienia Tamachek. Uciekły z Sahelu szukając pomocy tutaj, gdzie poczynając od pewnego progu zamożności do dobrego tonu należy posiadanie haremu, co jest zwyczajem przyjemnym, lecz jakże męczącym. Problem ten rozwiązano w sposób radykalny, wycinając tym paniom łechtaczki, i definitywnie pozbawiając je wszelkich apetytów seksualnych.
Któregoś wieczoru Minister wraca rozradowany, z kieszeniami pełnymi cukierków. Właśnie sprzedał, za bardzo wysoką cenę, samochody obu Francuzów. Natychmiastowa decyzja Alaina i Freda: � Trzeba to uczcić. Zabawa musi być w wielkim stylu. Zgarnęliśmy tuzin dziewczyn w �Z club", jedynym przyzwoitym nocnym lokalu w Niamey. W jednym z pokoi naszej willi Fred zawiesza banknoty o niewielkich nominałach franków CFA w regularnych odstępach na ścianie, na wysokości twarzy. Gra jest prosta: przed każdym banknotem staje dziewczyna, rozkładając ręce i nogi. Powstaje imponujący rządek czarnych, blyszczących pośladków. Fred, jako mistrz ceremonii, przechodzi za każdą z nich z wiadrem w ręku i czyści gąbką zadki naszych gości, �dla higieny". Są gotowe. Miguel nie potrafi oprzeć się pokusie, Ciastkarz natomiast ostentacyjnie odmawia. Obaj chłopcy z Bordeaux przystąpili już do dzieła. Jako człowiek bardzo pruderyjny z natury, zdejmuję trzy banknoty ze ściany i zaciągam odpowiadające im trzy Murzynki do innego pokoju.
Następnego dnia dwaj z Bordeaux szykują się do powrotu do Europy. Rano przychodzi do mnie Alain. - Słuchaj, Charlie... - No. - Nie chcę się wtrącać w twoje sprawy, ale co ty robisz z tym hiszpańskim frajerem? Patrzę na Miguela, który siedzi niedaleko. Po raz kolejny odcyfrowuje swoją miniaturową mapę Afryki, wydrukowaną na jednej stronie kieszonkowego kalendarzyka. Afryka ma tam dwa centymetry na trzy, a dookoła jest reszta świata. Co ja robię z tym facetem, nie jest łatwe do wytłumaczenia. Jesteśmy w tym samym wieku, ale należymy do dwóch różnych światów. Miguel jest niezdolny do dawania sobie rady samemu, a tym bardziej do dawania z siebie czegokolwiek. Nawet jego fałszywy paszport to kwintesencja amatorszczyzny, stanowiąca stałe zagrożenie. Po wielu latach tułaczki potrzeba czystości i komfortu przywiodła mnie z powrotem do Europy, w przerwie między przygodami. Zamieszkałem w Szwajcarii, często jeżdżąc do Amsterdamu, by zaopatrywać się w narkotyki na własne potrzeby. Tutaj się spotkaliśmy. Widzieliśmy się parę tygodni wcześniej w Hiszpanii i rozpoznał mnie. Opuścił ojczyznę uciekając przed ówczesnym faszystowskim reżimem. Był sam, bez pieniędzy, w środku europejskiej zimy, dostawał strasznie w kość i poprosił mnie o pomoc. To nie w moim stylu udawać dobrego samarytanina, i zwykle nie godzę się na takie układy. Staram się otaczać facetami z inicjatywą, których wartościowe cechy rozwijam, aby móc je wykorzystać. Przyjaźń przychodzi później. Natomiast Miguel niewart jest złamanego grosza i ma nawet właściwość komplikowania każdej sytuacji. Już jego wygląd zewnętrzny przyciąga kłopoty. Wiedziałem też, że jeśli trochę mu pomogę, będę się uważał za zobowiązanego doprowadzić sprawę do końca. Ale udało mu się wymusić, być może nie litość, ale w każdym razie sympatię. Więc wziąłem go pod swoje opiekuńcze skrzydła. Jego zwariowane numery bawią mnie. Teraz polubiłem go, to dobry towarzysz podróży, do którego przyzwyczaiłem się, i do Afryki przyjechaliśmy po to, żeby mu pomóc. Nie ma sensu tego tłumaczyć Alainowi. Nie zrozumiałby. - Mógłbyś robić ciekawsze rzeczy. Jesteś od nas, jesteś na poziomie. Jesteś piratem tak jak my, Charlie. Rozmawialiśmy o tym z Fredem. Sfinansujemy twoją pierwszą podróż, pojedziesz z nami i obłowimy się ile się da. Zgoda? Oferta jest kusząca. Od początku tej podróży wiem, że następna przygoda czeka mnie na tym kontynencie, zwłaszcza na tej pustyni, którą przejechałem niechcący. Widoki są wspaniałe, ludzie spokojni, a upał całkowicie mi odpowiada. Interesy Alaina i Freda idą dobrze. Na większą skalę można tu zrobić kokosy! Przygoda jest tuż, tuż. Ale oznaczałoby to porzucić Miguela, a tego nie chcę. Kretyńska dobroć zabrania mi pozostawić w bagnie kogoś, kto we mnie wierzy. Nie jestem mu nic winien, ale nie zostawię go. Z tym jego szmatławym paszportem oznaczałoby to skazanie go na najgorsze. Po co były te wszystkie wysiłki, zaczynając od Amsterdamu, jeśli miałoby to się tak skończyć? Miguel potrzebuje jeszcze poprowadzenia i nauczenia paru rzeczy, zanim będzie w stanie dawać sobie radę sam. Ponadto ta przyjażdżka jest potrzebna i mnie, żeby do końca oczyścić się od europejskich narkotyków. Interesy przyjdą później. Nie pierwszy raz jestem bez grosza ani nie ostatni, to nie problem. Nie mam zamiaru bawić się w turystę wiecznie. Wiem, że okazja jest. Wrócę po nią, muszę tylko dokończyć to, co zacząłem z Miguelem. Na razie muszę go jeszcze poprowadzić za rękę. Dźwięk trąbki za plecami umacnia moją decyzję. - Nie, Alain. To ładnie z waszej strony, ale nie teraz. Ciastkarz jest z wami? Pytanie to przywraca mu uśmiech. - Żartujesz, przecież to frajer... Opowiada mi, że Ciastkarz już dwukrotnie próbował przejechać pustynię, ale zawsze oblatywał go strach na południu Algierii. Tym razem udało mu się przejechać, bo dodawała mu odwagi obecność chłopaków z Bordeaux. - Rozumiesz, chcieliśmy go naciągnąć. Ale pilnuje się, skurwiel, nieufny jest. Śpi ze swoją forsą, wiesz o co mi chodzi? Aż za dobrze! Tchórz i skąpiec, akurat typ faceta, jakiego najbardziej nienawidzę. Może się zabawimy, ale potrzebuję jeszcze paru informacji. - Chce jechać do Czarnej Afryki, nie? Alain kiwa głową. - Tak. Taki ma zamiar, ale się waha. Boi się, myśli, że Murzyni go zjedzą. - To doskonale. Na pewno będzie potrzebował przewodnika... Alain szybko rozumie. Wybucha śmiechem i wali się dłońmi po udach. Kiedy trochę mu przechodzi, zapewnia, że szepnie o mnie słówko. W niecałe piętnaście minut później Ciastkarz podchodzi do mnie, z wypiętym brzuchem i buzią w ciup. - Charlie... To prawda, że dobrze znasz Afrykę? - Tak. Urodziłem się tu i spędziłem całe swoje życie. - A! Tak. Bo widzisz, ja tak dobrze nie znam, a chciałbym trochę zwiedzić... - Co chcesz robić? Polować? - Nie, po prostu pojeździć. - To nie moja działka. Ja się głównie zajmuję polowaniem. Lwy, bawoły, słonie. - A! Zrobiło to na nim wrażenie, ale jednocześnie jest rozczarowany. Czuję, że jest gotów zrezygnować. Pytam go miłym tonem: - Dokąd chcesz jechać? - Na wybrzeże. Gdybyś zechciał, eee... - Nie. - Nie? - Twój samochód jest zbyt mały. Żądam w końcu godziny do namysłu i spędzam ją na paleniu trawki z Miguelem. Po upływie czasu Ciastkarz pojawia się ponownie. - Dobrze. Przemyślałem to. Zgadzam się. Jego twarz rozświetla szeroki uśmiech ulgi, ale po chwili znów poważnieje. - Ale trzeba ustalić... eee... Jakie chcesz wynagrodzenie? - Słaby z ciebie psycholog, Ciastkarz. Ja nie pracuję za wynagrodzenie. Jeśli się zgodziłem, to żeby ci pomóc, jesteś sympatyczny i lubię cię. Uśmiech pojawia się znowu. - Wystarczy, jeśli pokryjesz koszty podróży. Jego uśmiech powoli zanika. Mówię dalej. - To znaczy hotele, restauracje, no po prostu podstawowy komfort! Teraz z uśmiechu pozostało już niewiele. - Ale nie obawiaj się, nie będziemy cię drogo kosztować. - My? - No tak, Miguel i ja. Tym razem mina zrzedła mu na dobre. Kładę mu rękę na ramieniu protekcjonalnym gestem i mówię: - Ciastkarz, zrobimy piękną podróż. Kiwa słabo głową, mimo wszystko zadowolony, że się zgodziłem. Czy ma to sens, czy nie, ludzie czują się przy mnie bezpieczni i Ciastkarz nie jest wyjątkiem. Żeby uczcić naszą spółkę oraz wyjazd chłopaków z Bordeaux, inauguruję mój nowy budżet zapraszając wszystkich na mały wieczorek podobny do poprzedniego, z tym że Ciastkarz, który dziś stawia, decyduje się uczestniczyć.
Następnego dnia Francuzi odjechali do Europy. Długo ściskam dłoń Ministra Dobrych Interesów, który wie, że pojawię się znowu. Dałem mu w prezencie fotel pasażera z citroena mehari Ciastkarza. Fotel usunąłem, żeby móc jechać na tylnym siedzeniu wygodnie, z wyciągniętymi nogami. Miguel siedzi obok mnie. I wyruszyliśmy na południe. Ach, Ciastkarz! Dla niego te pięć tygodni wspólnej przejażdżki to prawdziwa droga krzyżowa. To jego wina, sam tego chciał. Już od pierwszych dni skarżył się na ilość moich stosunków seksualnych, uważając, że przesadzam: przypomniałem mu zasady naszej umowy. Posłusznie dalej wyciągał ze swej pedałówki wynagrodzenie dla wszystkich tych młodych panienek. Później powiedział mi, że nasza umowa nie przewidywała rozrywek Miguela. Nie zadał sobie najmniejszego trudu, żeby zrozumieć, że Afryka to kontynent seksu, i że połączone efekty skrętów z afrykańskiej. trawki i wszystkich tych sterczących zadków są odczuwalne i naglące. Nawet przyjacielskie trzepnięcia w kark nie przekonały go. Nie dość, że psuł nam przyjemność swoją małostkowością, to Jeszcze pozwalał sobie na zrzędzenie na temat cen hoteli i restauracji, w których się zatrzymywaliśmy: jego zdaniem powinniśmy byli uprawiać camping! Tak jakbym był typem człowieka, sypiającym pod namiotem! Ponieważ nalegał, żeby spać pod gołym niebem, musiałem poświęcić trochę czasu na rozmowę w cztery oczy, aż zrozumiał, jak niebezpieczne może się to okazać z powodu złodziei, bandytów i podobnych rzeczy. Później oburzał się na brak pomocy z naszej strony za każdym razem, kiedy jego mehari łapał gumę. Odkręcanie koła, naprawa, pompowanie, przykręcanie, wszystko to wydawało mu się zbyt ciężkie dla jednego człowieka. Godził się jeszcze na to, żebym odpoczywał zajadając banany, podczas gdy on pracuje, jako że byłem jego przewodnikiem, osobą odpowiedzialną i szefem ekspedycji. Ale irytowało go, że Miguel siedział koło mnie i patrzył na niego rechocząc lub dmuchając w trąbkę. Nic już nie układało się między nimi. Miguelowi sprawiało złośliwą przyjemność zjadanie jego porcji w restauracji, dawanie mu po głowie za moim przykładem, wymyślanie mu po hiszpańsku. Początkowo Ciastkarz prosił, żebym mu tłumaczył, ale potem zrezygnował.
Na szczęście poznawałem kontynent i sprawiało mi przyjemność rozglądanie się dookoła, na haju razem z Miguelem. W końcu przestałem zwracać uwagę na naszego kierowcę. Afryka jest zabawna. Jest nieporządna, hałaśliwa, popsuta, połatana. Upał przytłacza wszystkich i nic nie działa jak należy, ale kiedy się jest tylko przejazdem, jest to nawet dobra rozrywka. W małych wioskach, gdzie są trzy domki i dwie małe okrągłe stodoły, ludzie są sympatyczni. Na nasze powitanie zbiegały się dzieciaki, całe w uśmiechach i z wyciągniętymi dłońmi. Na początku głaskałem je po głowie, żeby sobie wytrzeć ręce. Teraz robię to z sympatii. Dorośli śmieją się cały czas i nic nie można zrozumieć z tego, co wygadują. Kobiety są zawsze gotowe uczciwie zarobić parę franków, zadarłszy spódnicę, nawet bez zdejmowania miednicy czy stosu drewna z czubka głowy. Szkoda, że czarnuchy z miast są równie nieprzyjemne, co tępe. Ledwie zleźli ze swoich drzew, zwaliła się im na kark cywilizacja i nie wpłynęło to na nich dobrze. W miastach rządzi przemoc, są one pozbawione podstawowej higieny i infrastruktury, nic w nich nie można załatwić bez zapłaty. To prawdziwie absurdalne światy, podobne granicom wytyczonym przez kolonizatorów, tak samo jak Ich armie, ich administracja i wszystkie inne dziedziny, w których czarni zaczęli małpować swoje wzorce. Wszyscy celnicy, z którymi mieliśmy do czynienia, okazywali się nadętymi i skorumpowanymi skurwysynami. Wszyscy gliniarze to sukinsyny, podobnie zresztą jak sędziowie. Z tymi ostatnimi nawiązaliśmy kontakt przez Ciastkarza. Dokładnie było to w Ghanie. Ciastkarz zaczął dzień zapominając, że po przejechaniu granicy, w środku buszu, trzeba nagle jeździć po angielsku. kolonizacja zobowiązuje, czyli po lewej, a nie po prawej, bo inaczej można nadziać się na ciężarówkę. Po krótkich a gwałtownych emocjach rozumiemy, w czym rzecz. W kilka minut później Ciastkarz wydaje z siebie okrzyk i hamuje w miejscu, wywracając Miguela. - Moja torebka! Moje pieniądze! Ten dureń zostawił swoją pedałówkę w restauracji, trzydzieści kilosów wcześniej. Wracamy i, oczywiście, po torebce ani śladu. Nie ??????????????? na długo jednak, bo krzyki Ciastkarza ściągają wszystkich dookoła. Co najmniej trzydziestu Murzynów przeszukuje okolicę, i w końcu dorywają dwóch sprzątaczy z restauracji, których oczywiście skusiła taka fortuna w zasięgu ręki. Nasz kretyn, ciągle jeszcze przerażony nawet po odnalezieniu zguby, ryczy, żeby wezwać policję. Po pięciu minutach do restauracji wpada dwóch gliniarzy, w szortach, długich niebieskich skarpetkach i ogromnych butach na tych ich murzyńskich stopach. Łapią pałki, rzucają się na obu gówniarzy i walą. Walą z całej siły, rozrywają tkanki, uderzają w głowę, w brzuch. Robi mi się niedobrze od ich brutalności, próbuję interweniować, ale jeden z gliniarzy zatrzymuje mnie wyciągając w moim kierunku pałkę. - Don't move, it's our business. Na szczęście w końcu przestają i wyciągają nieruchome ciała na. zewnątrz, ale najpierw zabierają nam paszporty, bo musimy uczestniczyć w procesie jako świadkowie. Tego samego wieczora robi mi się głupio i idę do szefa policji, żeby wynegocjować zwolnienie obu chłopców. Ten sucho odmawia i nakazuje nam stawić się nazajutrz rano na procesie. W ten sposób rano znajdujemy się w wielkiej brudnej sali Pałacu Sprawiedliwości. Kiedyś budynek musiał być ładny. Dzisiaj niewiele się różni od afrykańskiego bazaru, panuje tu brud i lata pełno much. Czekamy tak od godziny na łaskawe nadejście sędziów. Oskarżeni, w swoim oddzielnym boksie, są w opłakanym stanie. Cali posiniaczeni, z popękanymi wargami, popuchniętymi głowami, w postrzępionych ubraniach, ledwie trzymają się na nogach. Ręce mają związane za plecami, a za nimi stoją dwaj wysocy gliniarze, z których każdy trzyma kij i dla rozrywki poklepuje nim guzy obu ofiar. Jako świadkowie jesteśmy także pilnowani. Poza tym na sali jest około dwudziestu osób, korespondentów lokalnej prasy albo sprzedawców mango; nie mam pojęcia, może przyszli tu się ochłodzić albo przespać. Wreszcie Panowie Sędziowie, świadomi własnej ważności, wchodzą na salę. Wymierzam Miguelowi cios łokciem między żebra, żeby powstrzymać niepohamowany śmiech, jaki go ogarnia. Ich Wysokości ubrane są po angielsku, w czerwone togi i białe falowane peruki. Już na starym angielskim lordzie takie rekwizyty wyglądają niepoważnie, ale na czarnej mordzie robią zabójcze wrażenie. - Uważaj, są niebezpieczni. Rzeczywiście, w miarę jak rozwija się ceremonia, czuję, że dzieciaki są w niebezpieczeństwie. Tamci kretyni postanowili udowodnić nam, że w ich kraju sprawiedliwość nie jest pustym słowem, i zamierzają wlepić im karę najwyższą. Nie można do tego dopuścić. Wstaję więc i zabieram głos. Oświadczam im, że ich kraj jest bardzo piękny i żywię wiele szacunku dla ich kultury. Opowiadam im o legendarnej wielkości Ghany, przypominam szczególne stosunki, jakie zawsze łączyły nasze kraje, oraz pełno innych niedorzeczności tego rodzaju, po czym wzywam do okazania wspaniałomyślności obu oskarżonym. To my jesteśmy winni, bo stworzyliśmy pokusę. Zresztą jest to prawda. Nie zostawia się majątku w zasięgu rąk dzieci, które umierają z głodu. Podczas mojej przemowy patrzę w punkt wysoko ponad ich głowami. Nie potrafię zachować powagi widząc te mordy klownów. Jednakże zauważam, że są niezdecydowani. Jeden nieustannie drapie się w kark, przesuwając w ten sposób perukę, która jest dla niego za duża i spada mu wtedy na oczy. Walę obcasem Miguela, który chichocze obok, i siadam wśród ogólnej ciszy, poprosiwszy na zakończenie przysięgłych o wielkoduszność. Sędziowie patrzą po sobie, najwyraźniej zakłopotani, przyglądają się oskarżonym, potem sufitowi, a kiedy nie zostaje już nic do oglądania, ogłaszają uniewinnienie. Chłopcy dostają jeszcze końcowe lanie, po czym zostają wyrzuceni na ulicę. Odbieram nasze paszporty i również wychodzę, by dołączyć do Miguela, który zatacza się ze śmiechu na chodniku. Od tego czasu Miguel traci ostatecznie szacunek dla Ciastkarza, który przecież nadal robi swoje.
Togo, Dahomej... Podczas gdy w buszu pełno jest zachwycających Murzynek, to właśnie w Lagos, w Nigerii, w najniebezpieczniejszym mieście Afryki, niedorzecznym rezultacie afrykańskiej urbanistyki, nasz szanowny towarzysz objawia nagle swoje seksualne potrzeby. I oto w środku nocy jedziemy jego citroenem do czerwonej dzielnicy, w której dziewczyny podchodzą w światło reflektorów, by rozwierać uda i wykrzykiwać swoje bojowe zawołanie: �Fucky-fucky! Fucky- -fucky!" Po dłuższym kręceniu się po okolicy, co pozwala, żeby wszyscy nas zauważyli, Ciastkarz wybiera sobie trzy grube, po czym, kiedy przychodziło płacenia, naturalnie zaczyna awanturę. Za trzy minuty ekstazy na podwórku dziewczyny żądają więcej, niż było ustalone. Zamiast dać spokój i zapłacić, Ciastkarz przeciąga sprawę. Sprzeczka przyciąga jakichś facetów, i zaczyna się corrida. Każę pozostałym wycofać się do samochodu. Tamtych jest trzech. Ciastkarz coś długo nie może ruszyć, więc walimy. Uderzam najbliższego lewarkiem. Miguel wbija saperkę w czoło drugiego. Cofają się. Mój klient ma twardą głowę, wraca, więc tym razem walę go z całej siły, podczas gdy Ciastkarzowi wreszcie udaje się wrzucić jedynkę. Tym razem nasz koleś się przestraszył. Na pełnym gazie opuszczamy kraj i jedziemy do Kamerunu. Kilka dni później noc zaskakuje nas na szosie niedaleko Yaounde, i nie ma szans na znalezienie hotelu. Zgadzam się na spędzenie nocy pod gołym niebem, i śpię kamiennym snem. Po przebudzeniu okazuje się, że nic już nie mamy. Skrzynki, ekwipunek, wszystko zniknęło. Miguel i ja spaliśmy w ubraniach, ale Ciastkarzowi została tylko pedałówka, którą miał pod głową. Stoi zaskoczony, w samych tylko slipach wątpliwej czystości, i przeżywa katastrofę. Dla niego to potężny cios. Później dowiem się, że złodzieje spalają jakąś roślinę, której dym pogłębia sen. Ciastkarz ma w nosie to wyjaśnienie. Załamuje się. Kupuje sobie nowe ubranie, po czym wyjawia mi, że zamierza wszystko rzucić i wracać do Europy. Po krótkiej dyskusji zgadza się, że nie byłoby elegancko zostawiać swoich kumpli w środku dzikiej Afryki, bez centa odszkodowania za zerwanie kontraktu. Wyciąga swoje czeki podróżne i wypłaca mi pięćset dolarów, po czym wstaje od stołu barowego, przy którym siedzimy. Końcem warg mamrocze jakieś do widzenia i odchodzi, nawet nie kiwnąwszy nam ręką. Facet, który od ponad miesiąca dzieli ze mną życie, odwraca się ode mnie tak po prostu! Miguel i ja, nadal siedząc za stołem, z lekkim smutkiem patrzymy, jak citroen oddala się, po czym zatrzymuje, bo ten zboczeniec Miguel przeciął obie tylne opony. I taki pozostanie mi ostatni widok Ciastkarza, zaczerwienionego z wysiłku, dyszącego, wychudłego i pomniejszonego, który raz jeszcze naprawia opony swego małego samochodu pod naszym rozczulonym spojrzeniem.
Mogłem odebrać mu wszystko. Moją wielką satysfakcją, odkąd przemierzam świat, jest to, że nigdy nie przestałem podróżować. Jestem bez skrupułów, inteligentny, jestem manipulatorem, jak kto woli, ale mam za sobą siedem lat podróży, z rękami w kieszeniach dżinsów, w wysokich butach na nogach i jedynie z paszportem. Mimo to nigdy niczego sobie nie odmawiałem. Pieniądze znajduję, a gdyby trzeba było oskubać tę miernotę z citroenem z ostatniego grosza. zrobiłbym to bez problemów. Nie zrobiłem tego, bo do następnego kroku potrzeba mi tylko pięciuset dolarów. Będę musiał rozstać się z Miguelem, pozwolić mu iść własną drogą, i jednocześnie pozostawić sobie wolne ręce, żeby poważnie popracować. Muszę wrócić na Saharę, gdzie, jak wiem, czeka na mnie przygoda. Zaczynam naprawdę cenić Miguela. Wyrobił się, nabrał rumieńców. Zrobił się przy mnie rozmowniejszy. To dobry kumpel, ale nie ma dla niego miejsca w dalszym ciągu tej historii. Pierwszą sprawą do załatwienia jest jego paszport. Przed wyjazdem trochę nad nim popracowaliśmy, ale nie mógłby się ostać poważniejszej kontroli. Dlatego właśnie pojechaliśmy do Afryki, żeby znaleźć dla niego nowy paszport, a także dlatego, że potrzebowałem świeżego powietrza po dwóch przedawkowaniach heroiny. W Yaounde moją pierwszą czynnością było sprawdzenie, czy jest tam hiszpański konsulat. Kiedy to ustaliłem, wziąłem za pretekst podróż do Gwinei równikowej, dawnej hiszpańskiej kolonii, żeby spotkać się z konsulem. Był to młody, mniej więcej trzydziestopięcioletni facet, otwarty, bardzo symp...
and121