Pianino.pdf

Pianino

Pianino to klawiszowy, młoteczkowy , strunowy

instrument muzyczny s pokrewniony blisko z

fortepiane m ze strunami ustawionymi pionowo.

Historia

Poprzednikami pianina było klawicyterium (rodzaj

klawikordu zwanego żyrafą ), a odmianami są takie

instrumenty, jak klawesyn, wirginał , szpinet i wiele

innych. Za pierwszego budowniczego fortepianu uważa

się Włocha Bartolomeo Cristofori ego, który zbudował

pierwszy klawesyn z mechanizmem młoteczkowym ok.

1709 roku. Pierwsze pianino zbudował Jan Schmidt z

Salzburga lub Grüneberger z Halle na końcu XVIII w.

lub początku XIX w. W 1802 roku Th. Lond

skonstruował w Londynie pianino o naciągu

skośnostrunnym. Mechanizm pianinowy ulepszył i

opatentował Wornum w 1826 r. Rozwiązanie to było

na tyle dobre, że stosuje się je po dziś dzień. Jedyną

modyfikacją jest zastosowanie innego tłumika.

Konstruktorami pianin byli także Niemcy C. Bechstein ,

Blüthner, Wiedeńczycy Bösendorfer , Francuzi Pleyel i

Anglicy. Długo jednak pianino nie zdobywało

popularności.

Pianino M. Abraham Berlin ok. 1880 r.

Popularność zdobyło pianino w drugiej połowie XIX

wiek u gdy w mieszczańskich domach zaczęło ono

wypierać fortepian z powodu niższej ceny i mniejszych

rozmiarów. W Polsce po wojnie p ianina były

produkowane w fabrykach "Defil" w Lubini e, Calisia w

Kaliszu , oraz "Legnicka Fabryka Fortepianów i Pianin"

w Legnicy . Do dnia 20 września 2007 r. pianina i

fortepiany produkowane były w Kaliszu, w dawnej

fabryce Arnolda Fibigera znanej jako Calisia.

Pianino marki Erard, które znajduje się w Dworku Krasińskich w

Złotym Potoku

Pianino jest obecnie bardzo popularnym instrumentem strunowym.

Pianino

Rodzaje mechanizmów pianinowych

Mechanizm dolnotłumikowy (angielski, współczesny)

Mechanizm dolnotłumikowy schematycznie: 1 –

strojnica, 2 – kołek stroikowy, 3 – agrafa, 4 – śruba

mocująca mechanizm, 5 – struna, 6 – tłumik, 7 –

dźwignia tłumika, 8 – dźwignia orzecha, 9 – belka

konstrukcyjna, 10 – dźwignia prawego pedału (pedał

forte), 11 – łyżeczka tłumikowa, 12- dźwignia

klawiszowa, 13 – pilot, 14 – dźwignia główna, 15 –

stopka popychacza, 16 – baryłka wyzwalacza, 17 –

popychacz, 18 – chwytnik, 19 – przeciwchwytnik, 20 –

listwa oporowa młotków, 21 – młotek.

Mechanizm dolnotłumikowy schematycznie

Zasada działania: dźwignie mechanizmu

młoteczkowego uruchamiane są naciśnięciem dźwigni

klawiszowej (12), ten ruch przenoszony jest na pilot

(13). Wtedy popychacz (17) umieszczony przegubowo

na dźwigni głównej (14) odchyla dźwignie orzecha (8)

w kierunku strun (5). Podczas ruchu dźwigni głównej

łyżeczka tłumikowa (11) styka się z dźwignią tłumika

(7) po czym klocek tłumika odsuwa się od strun.

Dalszy ruch dźwigni głównej powoduje zetknięcie się

stopki popychacza (15) z baryłką wyzwalacza (16),

dochodzi do wysunięcia popychacza spod dźwigni

orzecha. Następnie młotek (21) uderza w struny (5) i

dźwignia orzecha wraz z nim wykonuje ruch powrotny.

W połowie powrotnej drogi młotka przeciwchwytnik

(19) dźwigni orzecha zostaje złapany przez chwytnik

(18) dźwigni głównej. Gdy tylko dźwignia główna

zaczyna się obniżać, popychacz wraca pod dźwignię

orzecha, tłumik dociska struny, a mechanizm gotowy

jest do następnego cyklu pracy.

Mechanizm dolnotłumikowy

Pianino

Mechanizm górnotłumikowy (wiedeński, dawny, z użycia wyszedł na przełomie XIX i XX

w.)

Mechanizm górnotłumikowy schematycznie: 1 –

strojnica, 2 – kołek stroikowy, 3 – agrafa, 4 – tłumik, 5

– struna, 6 – dźwignia orzecha, 7 – belka

konstrukcyjna, 8 – dźwignia główna, 9 – dźwignia

klawiszowa, 10 – pilot, 11 – baryłka popychacza

tłumika, 12 – stopka popychacza, 13 – baryłka

wyzwalacza, 14 – popychacz, 15 – chwytnik, 16 –

przeciwchwytnik, 17 – listwa oporowa młotków, 18 –

młotek, 19 – pręt popychacza tłumika, 20 – dźwignia

tłumika, 21 – belka konstrukcyjna.

Zasada działania: dźwignie mechanizmu

młoteczkowego uruchamiane są naciśnięciem dźwigni

klawiszowej (9), ten ruch przenoszony jest na pilot

(10). Wtedy popychacz (14) umieszczony przegubowo

na dźwigni głównej (8) odchyla dźwignie orzecha (6) w

kierunku strun (5). Podczas ruchu dźwigni głównej,

gdy opiera się ona o baryłkę popychacza tłumika (11)

przenosi przednią część dźwigni tłumika (21) i klocek

tłumika odsuwa się od strun. Dalszy ruch dźwigni

głównej powoduje zetknięcie się stopki popychacza

(12) z baryłką wyzwalacza (13), dochodzi do

wysunięcia popychacza spod dźwigni orzecha.

Następnie młotek (19) uderza w struny i dźwignia

orzecha wraz z nim wykonuje ruch powrotny. W

połowie powrotnej drogi młotka, przeciwchwytnik (16)

dźwigni orzecha zostaje złapany przez chwytnik (15)

dźwigni głównej. Gdy tylko dźwignia główna zaczyna

się obniżać, popychacz wraca pod dźwignię orzecha, a

mechanizm gotowy jest do następnego cyklu pracy.

Wraz z obniżeniem się przedniej części dźwigni

głównej obniża się przednia część dźwigni tłumika,

powodując ruch klocka tłumika w kierunku strun.

Zostaje on dociśnięty do strun ciężarem dźwigni i tym

samym tłumi drgania strun.

Mechanizm górnotłumikowy schematycznie

Mechanizm górnotłumikowy

Pianino

Pedały pianina

Większość pianin posiada dwa pedały. Obecnie w nowych

instrumentach montowane są trzy; w pierwszych pianinach był tylko

jeden.

Najczęściej używany jest prawy pedał, jego zadaniem jest przedłużenie

wybrzmienia zagranych dźwięków po zdjęciu palców z klawiszy.

Środkowy pedał ma zupełnie inne zastosowanie niż w fortepian ie.

Wycisza on maksymalnie brzmienie pianina. Po jego wciśnięciu

między młotki a struny wsuwa się pasek filcu co zmniejsza siłę

uderzenia młotka w struny. W przedwojennych pianinach zamiast tego

pedału instalowano gałkę z boku klawiatury z napisem moderator.

Pedały pianina.

Użycie lewego pedału powoduje lekkie wyciszenie pianina. Po jego wciśnięciu belka spoczynkowa młotków

przesuwa się w kierunku strun zmniejszając odległość młotka od struny.

Strojenie

Strojenie t emperacji systemem kwartowo-kwintowym.

Temperacja to zakres dźwięków od a do a1.

a – od kamertonu

a – a 1 – oktawa w górę

a – d 1 – kwarta w górę

a – e 1 – kwinta w górę

e 1 – h – kwarta w dół

h – fis 1 – kwinta w górę

fis 1 – cis 1 – kwarta w dół

cis 1 – gis 1 – kwinta w górę

gis 1 – dis 1 – kwarta w dół

dis 1 – b – kwarta w dół

b – f 1 – kwinta w górę

f 1 – c 1 – kwarta w dół

c 1 – g 1 – kwinta w górę.

Zestaw do strojenia p ianin i fortepianów - od lewej: kamerton , klin

do tłumienia niestrojonych strun, klucz

Każda kwinta i kwarta musi posiadać odpowiednią częstotliwość zdudnień ( dudnienie ma tym mniejszą

częstotliwość, im niżej położone dźwięki danego interwału); używając systemu równomiernie temperowanego, nie

uzyskuje się przy tym idealnie czystych kwint i kwart, co ma znaczenie fizjologiczne. Dźwięki poszczególnych strun

dla jednego dźwięku (zależnie od wysokości dźwięku 1-3 struny, w niektórych instrumentach 4) stroi się osobno,

pozostałe struny tłumiąc za pomocą klina gumowego lub drewnianego. Resztę dźwięków stroi się w oktawach od

temperacji. Strojenie pianina fortepianu jest dosyć trudne, stąd też w zasadzie powinno być przeprowadzone przez

fachowca – stroiciela. Pianino i fortepian (w przeciwieństwie do np. skrzypiec) charakteryzuje się stosunkowo dużą

stabilnością stroju i wymaga strojenia jedynie od czasu do czasu (przeciętnie raz lub dwa razy w roku). Strojenie

coraz częściej wspomaga się urządzeniami elektronicznymi - tunerami (nie sprawdzają się przy tym najprostsze

modele).

Pianino

Najczęstsze wady i usterki używanych pianin

1) Uszkodzenia dźwięcznicy:

- pęknięcia płyty rezonansowej – powstają na skutek zbyt suchego powietrza w pomieszczeniu, w którym

znajduje się instrument,

- zerwane struny – przyczyną mogą być uszkodzenia mechaniczne strun lub rdza, która pojawia się na ich

powierzchni pod wpływem wilgoci,

- luźne kołki stroikowe – uszkodzenie dotyczące głównie starych instrumentów. Naprężenia działające na

strojnicę doprowadzają do wyrobienia gniazd, w których osadzono kołki. Powoduje to bardzo szybkie

rozstrajanie się pianina.

2) Uszkodzenia klawiatury:

- odklejanie się okładzin klawiszy – głównie kość słoniowa lub wołowa, którą klej przestaje wiązać, gdy

powietrze w pomieszczeniu jest zbyt suche lub wilgotne,

- nierówna klawiatura – powodem tego jest silne wytarcie i zbicie podkładek sukiennych i papierowych na

sztyftach okrągłych i płaskich w ramiaku klawiaturowym.

3) Uszkodzenia mechanizmu:

- złamania trzonków młotkowych – ulegają złamaniu na skutek silnych uderzeń w klawiaturę lub wad w

drewnie,

- złamania widełek – są one najdelikatniejszym elementem mechanizmu pianinowego. Ulegają uszkodzeniu

przy zbyt mocnym dokręceniu ich do belki konstrukcyjnej mechanizmu,

- wysuwanie się osi z widełek – usterka pojawiająca się w każdym instrumencie, jest ona wynikiem

normalnego jego użytkowania. Efektem luźnych osi są luzy boczne poszczególnych dźwigni,

- wybijanie się filcu młotkowego – usterka pojawiająca się w każdym instrumencie, jest ona wynikiem

normalnego użytkowania,

- brak jednolitej barwy dźwięku – w instrumentach takich przeprowadza się ponowną intonacje młotków.

Linki zewnętrzne

• Pełna specyfikacja pianina [1]

Przypisy

[1] http:/ / www. pianino. xmc. pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: