1.Istota bezpieczeństwa – potrzeby zaspokajane przez bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo to stan, który daje poczucie pewności i gwarancję jego zachowania oraz szansę do doskonalenia. Jest to jedna z podstawowych potrzeb człowieka, sytuacja oznaczająca się brakiem ryzyka utraty czegoś, co człowiek szczególnie ceni, np. zdrowia, pracy, szacunku, uczuć, dóbr materialnych.
2.Postacie bezpieczeństwa wg FREI
- stan braku bezpieczeństwa- postrzegany jako rzeczywiste zagrożenie prawidłowo oceniane (np. sytuacja między Tajwanem a Chinami)
- stan bezpieczeństwa, gdy zagrożenie jest małe i postrzegane jako niewielkie, przy właściwym postrzeganiu zagrożenia ( np. sytuacja spornych wysp między Federacją Rosyjską a Japonią)
- stan obsesji- nieznaczne zagrożenie postrzegane jako bardzo poważne zagrożenie ( np. wejście Polski do NATO a Rosją)
- fałszywe bezpieczeństwo- poważne zagrożenie oceniane jako niewielkie (np. atak na USA w 2001r.)
3.Typologia bezpieczeństwa- kryteria podziału
-podmiotowego, przedmiotowego, przestrzennego, znaczenia, składników, obszaru zorganizowania, sposobu zorganizowania.
4.Czynniki stwarzające zagrożenie bezpieczeństwa
- destabilizacja systemu politycznego
- źle funkcjonujące systemy/mechanizmy gospodarcze i społeczne
- masowe naruszenia praw człowieka
- konflikty społeczne, których władze państwowe nie są w stanie rozwiązać, masowe suchy społeczne, np. strajki
- klęski żywiołowe
-degradacja środowiska naturalnego
- nielegalne migracje
- przestępczość zorganizowana, terroryzm
- korupcja
5.Zagrożenia niemilitarne bezpieczeństwa
Ekologiczne, ekonomiczne, polityczne, wewnętrzne, socjalne kulturowe, fizyczne, strukturalne, personalne, ZORGANIZOWANA PRZESTĘPCZOŚĆ, KLĘSKI ŻYWIOŁOWE I EKOLOGICZNE, NIELEGALNA MIGRACJA, TERRORYZM
6.Zagrożenia militarne bezpieczeństwa
Zagrożenia militarne to taki splot zdarzeń w stosunkach międzynarodowych, w których z dużym prawdopodobieństwem może nastąpić ograniczenie lub utrata warunków do niezakłóconego bytu i rozwoju państwa, albo naruszenie bądź utrata jego suwerenności i integralności terytorialnej - w wyniku zastosowania wobec niego przemocy zbrojnej (militarnej)15. Należy dodać w tym miejscu, że użycie sił zbrojnych jest często narzędziem do osiągania celów polityki państwa. Cytując klasyka sztuki wojennej Carla Von Clausewitza "...Wojna jest dalszym ciągiem stosunków politycznych, przeprowadzeniem ich innymi środkami..." 16. Siłę militarną można stosować bezpośrednio lub pośrednio17. Przykładowo mogą to być:
• blokada militarna;
• szantaż militarny;
• prowokacja militarna;
• incydent graniczny;
• ograniczone użycie środków przemocy zbrojnej;
• zbrojne starcie graniczne;
• napaść zbrojna grup nieformalnych;
• konflikt lokalny;
• konflikt między państwami;
• dywersje militarne;
• demonstracja siły18.
Należy również zaznaczyć, że projekcja siły militarnej oprócz środków konwencjonalnych może obejmować również broń ABC (atomowa, biologiczna, chemiczna oraz radiologiczna) oraz inne niekonwencjonalne środki rażenia. Obecnie coraz większego znaczenia nabierają działania w cyberprzestrzeni. Zagrożenia militarne mogą również pochodzić ze strony ugrupowań terrorystycznych, choć terroryzm jest na tyle specyficznym zjawiskiem, że nie mieści się tylko w kategorii zagrożeń militarnych.
7.Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa
ASYMETRIA – działania i myślenie odmienne od przeciwnika w celu maksymalizowania własnej przewagi, wykorzystania słabości przeciwnika, a także zdobycia inicjatywy lub uzyskania większej swobody operacyjnej.
Nieuczciwa walka
Uderzanie w slaby punkt
Walka informacyjna
Walka w sferze opinii publicznej
Groźba lub wykorzystanie broni masowego rażenia
8.Charakterystyka siły państwa
czynniki naturalne :geograficzne (położenie, terytorium), ludnościowe (liczebność wykształcenie), surowcowe (rodzaj, wielkość)
socjalne: ekonomiczne, wojskowe, polityczne, psychologiczne, informacyjne.
9.System bezpieczeństwa państwa
System bezpieczeństwa państwa to zasoby wydzielone do realizacji zadań w dziedzinie bezpieczeństwa, zorganizowane i przygotowane odpowiednio do charakteru tych zadań i warunków ich wykonywania
Podsystemy kierowania
Podsystemy wykonawcze: wyspecjalizowane siły i środki państwa w dziedzinie bezpieczeństwa, pozostałe elementy struktury państwowej.
10.System bezpieczeństwa międzynarodowego
POROZUMIENIA – ustanawiają pewne zasady współdziałania autonomicznych podmiotów w dziedzinie bezpieczeństwa.
KOALICJE – SA bardziej zorganizowanymi systemami bezpieczeństwa i obejmują nie tylko współdziałanie na poziomie kierownictw podmiotów, ale także tworzenie wspólnych sił wykonawczych.
SOJUSZE – w sojuszach istnieją nie tylko wspólne siły wykonawcze, ale także wspólne kierownictwa odpowiedzialne za bezpieczeństwo sojuszników
11. Modele bezpieczeństwa międzynarodowego
1.System równowagi sił- utrzymanie równowagi, niedopuszczenie do wzrostu potęgi państwa, grupy państw
2.Sojusz polityczno- wojskowy- zobowiązanie się sygnatariuszy traktatu do udzielania sobie wzajemnej pomocy w wypadku zagrożenia
3.System bezpieczeństwa zbiorowego- oparty na prawnomiędzynarodowym zobowiązaniu się grupy państw do współdziałania na rzecz utrzymania pokoju i zapobiegania wojnom, współpracy, niestosowania siły
4.System bezpieczeństwa kooperatywnego- oparty na współpracy między państwami i strukturami międzynarodowymi, co eliminuje zagrożenia i buduje zaufanie
12. Rola i znaczenie ONZ w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego:
Do głównych celów ONZ należy:
- utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą skutecznych środków zbiorowych
- rozwijanie stosunków międzynarodowych (każde państwo bez względu na potencjał i wielkość obszaru jest równe);
-rozwiązywanie dzięki międzynarodowej współpracy zagadnień międzynarodowych o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i humanitarnym.
Stanowienie ośrodka harmonizowania działalności międzynarodowej zmierzającej do osiągniecia tych wspólnych celów.
Zgromadzenie ogolne onz: ZO podlega Radzie Bezpieczeństwa ONZ
Skład RB – 5 stałych członków: Chiny, Francja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone i Rosja
10 niestałych członków wybieranych co 2 lata: z Afryki i Azji -5, z Europy -3 , z Ameryki łacińskiej – 2
Organizacja Narodów Zjednoczonych, United Nations, Organisation des Nations Unies, ONZ, organizacja powstała po II wojnie światowej 24 października 1945, w dniu wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych będącej statutem tej organizacji. Jest drugą po Lidze Narodów powszechną organizacją międzynarodową. łówne cele działalności ONZ dotyczą współpracy politycznej, gospodarczej i społecznej między narodami, utrzymania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, obrony praw człowieka, poszanowania zobowiązań międzynarodowych, pomocy krajom rozwijającym się. Karta Narodów Zjednoczonych ustanowiła szereg organów i instytucji oraz ich kompetencje ONZ uczestniczyła w rozwiązywaniu wielu konfliktów międzynarodowych, ale w praktyce nigdy nie brała udziału w konfliktach z udziałem mocarstw-stałych członków Rady Bezpieczeństwa. W okresie zimnej wojny przerodziła się w miejsce prestiżowej rywalizacji pomiędzy supermocarstwami Stanów Zjednoczonych i ZSRR.
13. Rola i znaczenie NATO w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego
Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego, Pakt Północnoatlantycki, sojusz polityczno-wojskowy państw Europy Zachodniej, USA i Kanady powołany do istnienia w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949R.
NATO odgrywa bardzo ważną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa wśród państw członkowskich.
PODSTAWOWE ZADANIA NATO: zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu konfliktów;
zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego;
rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do programu Partnerstwo dla pokoju (PdP) oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa;
wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu.
14. . Rola i znaczenie UE w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego
UE:
gospodarczo-polityczny związek demokratycznych państw europejskich. Powstała w 1993 roku.
Zadaniami UE są:
Działania humanitarne i ratownicze
Misje utrzymania pokoju
Zadania bojowe w ramach operacji reagowania kryzysowego
Utworzenie przez Unię Europejską Grup Bojowych- mobilnych jednostek zdolnych do samodzielnego działania.
Przeznaczone są one do:
Akcji humanitarnych
Zapobiegania konfliktom regionalnym
Przeciwdziałania upadkowi państwowości
Prowadzenia operacji wymuszania i utrzymywania pokoju
Wspólnych działań rozbrojeniowych
Prowadzenia misji doradztwa i wsparcia.
W maju 2004 roku na posiedzeniu Rady UE przyjeto koncepcje utworzenia Grup bojowych Ue. Grupy bojowe to jednostki mobilne zdolne do samodzielnych dzialan Przeznaczone do: akcji humanitarnym, zapobiegania konfliktom regionalnym, przeciwdziałania upadkom panstwowosci prowadzenia operaci utrzymania pokoju.Ma narodowy lub międzynarodowy charakter. Gotowosc do dzilania to 10 dni, 120 dni może trwac najdłużej 120 dni.
15. Strategia bezpieczeństwa narodowego
Dokument zawiera podstawowe interesy i cele państwa polskiego w zakresie bezpieczeństwa narodowego. Koncepcja bezpieczeństwa prezentuje podejście do problematyki zagrożeń i obejmuje nie tylko zagrożenia czysto militarne. Jest zgodna z celami NATO oraz Unii Europejskiej, a także z Konstytucją RP. Poszczególnymi wymiarami dotyczącymi bezpieczeństwa narodowego są bezpieczeństwo zewnętrzne, militarne, wewnętrzne, obywatelskie, społeczne, ekonomiczne, ekologiczne, informacyjne i telekomunikacyjne.
Głównymi celami tego dokumentu są: Zapewnienie nienaruszalności granic RP wraz z zapewnieniem jej suwerenności.
Zapewnienie dogodnych warunków rozwoju cywilizacyjnego oraz gospodarczego.
Zagwarantowanie obywatelom korzystania z wolności wynikającej z Konstytucji RP
Stworzenie możliwości aktywnego kształtowania stosunków międzynarodowych Zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom mieszkającym poza granicami RP
16. Rodzaje działań strategicznych
DZIAŁANIA PREWENCYJNE – realizowane w czasie pokoju, obejmujące bieżące zapobieganie wystąpieniu zagrożeń przez neutralizowanie ich potencjalnych źródeł oraz stabilizowanie i umacnianie bezpiecznego środowiska (otoczenia) międzynarodowego Polski.
REAGOWANIE KRYZYSOWE – realizowane w razie wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa sojuszników oraz zagrożeń dla szerszego bezpieczeństwa międzynarodowego ,obejmujące zarówno działania narodowe, jak i udział w wysiłkach międzynarodowych , podejmowanych w celu opanowania kryzysów oraz zapewnienia osłony przed ich skutkami.
17. System bezpieczeństwa RP
Stan uzyskany w rezultacie odpowiednio zorganizowanej obrony i ochrony przed wszelkimi zagrożeniami militarnymi i niemilitarnymi, tak zewnętrznymi jak i wewnętrznymi, przy użyciu sił i środków pochodzących z różnych dziedzin działalności państwa[1]. Bezpieczeństwo narodowe, to także najważniejsza wartość, potrzeba narodowa i priorytetowy cel działalności państwa, jednostek i grup społecznych, a jednocześnie proces obejmujący różnorodne środki, gwarantujące trwały, wolny od zakłóceń byt i rozwój narodowy (państwa) w tym obronę państwa jako instytucji politycznej oraz ochronę jednostek i całego społeczeństwa, ich dóbr i środowiska naturalnego przed zagrożeniami, które w znaczący sposób ograniczają jego funkcjonowanie lub godzą w dobra podlegające szczególnej ochronie.
18. System obronny RP
To całość sił i środków przeznaczonych przez państwo do realizacji zadań w dziedzinie obronności, odpowiednio do tych zadań zorganizowanych, utrzymywanych i przygotowywanych.
SYSTEM OBRONY PAŃSTWA – to skoordynowany zbiór elementów kierowania i elementów wykonawczych, a także realizowanych przez nie funkcji i procesów oraz zachodzące między nimi relacje.
19. Podsystem militarny
Tworzą Siły RP. Wykonują one zadania wynikające z Konstytucji RP, Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP i Strategii Obronności RP, uszczegółowione w Polityczno – Strategicznej Dyrektywie Obronnej RP oraz stosowanych, narodowych i sojuszniczych planach operacyjnych.
20. Uprawnienia Prezydenta RP w systemie obronności
Prezydent RP stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium, a także jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP.
> zatwierdza strategię bezpieczeństwa narodowego
> wydaję polityczno – strategiczną Dyrektywę Obronna RP
> zatwierdza plany krajowych ćwiczeń systemu obronnego i kieruję ich przebiegiem
> postanawia o wprowadzeniu albo zmianie określonego stanu gotowości obronnej państwa
> może zwracać się do wszystkich organów władzy publicznej oraz organizacji społecznej o informację mające znaczenie dla bezpieczeństwa i obronności państwa
>nadaje stopnie wojskowe
> inicjuje i patroluje przedsięwzięciom ukierunkowanym na kształtowanie postaw patriotycznych i obronnych w społeczeństwie.
> w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, może wprowadzić stan wojenny na części lub całym terytorium
> w razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, może wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 90 dni, tan wyjątkowy na części lub na całym terytorium państwa
> decyduje o wysłaniu Sił Zbrojnych poza granice kraju
21. Rola i znaczenie Ministra ON w systemie obronności
> naczelny organ administracji państwowej w dziedzinie obronnośc państwa
> kieruje on resortem obrony narodowej, w tym przede wszystkim całokształtem działalności Sił Zbrojnych RP
> przygotowuje projekty założeń obronnych państwa oraz sprawuję ogólne kierownictwo w sprawach wykonywania powszechnego obowiązku obrony
> kierowanie w czasie pokoju całokształtem działalności Sił Zbrojnych
> realizowanie generalnych założeń, decyzji i wytycznych obrony państwa
> sprawowanie ogólnego nadzoru nad realizacją zadań obronnych przez organy, instytucje państwowe itp.
> sprawowanie ogólnego kierownictwa w sprawach wykonywania powszechnego obowiązku obrony
> zawieranie umów międzynarodowych, dotyczących polskich kontyngentów wojsk w misjach
22. Cele strategiczne obronności
- obronę terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed agresją zbrojną, w tym zapewnienie nienaruszalności polskiej przestrzeni powietrznej i morskiej oraz granic lądowych;
- obronę i ochronę wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;
- udział we wspólnej obronie terytoriów państw członkowskich NATO, zgodnie z art. 5. Traktatu Waszyngtońskiego;
- wspieranie akcji instytucji i organizacji międzynarodowych w reagowaniu kryzysowym oraz polityczno-militarnych działaniach stabilizujących;
- kształtowanie bezpiecznego otoczenia Polski poprzez rozwijanie partnerskiej współpracy wojskowej z innymi państwami, zwłaszcza sąsiednimi.
23. Cele strategiczne obronności
- zapewnienie niepodległości i suwerenności RP, jej integralności i nienaruszalności granic,
-obrona i ochrona wszystkich obywateli RP,
- tworzenie warunków do zapewnienia ciągłości realizacji zadań przez organy administracji publicznej oraz inne podmioty właściwe w obszarze bezpieczeństwa narodowego, w tym odpowiedzialne za funkcjonowanie gospodarki i innych obszarów istotnych dla życia i bezpieczeństwa obywateli,
- tworzenie warunków do podwyższania zdolności obronnych państwa, jak też zapewnienie gotowości do realizacji obrony w układzie narodowym i sojuszniczym,
- rozwijanie partnerskiej współpracy wojskowej z innymi państwami, zwłaszcza sąsiednimi,
- realizacja zobowiązań wynikających z członkostwa Polski w NATO i UE,
- zaangażowanie w międzynarodowe operacje reagowania kryzysowego, prowadzone w pierwszej kolejności przez NATO i UE, a także przez ONZ czy w ramach doraźnych koalicji
24. Zadania z zakresu przygotowań obronnych
- prowadzenie analiz oraz dokonywanie ocen wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego,
- wykrywanie i neutralizowanie działalności wywiadowczej skierowanej przeciwko obronności i bezpieczeństwu państwa,
- wyprzedzające planowanie obronne, obejmujące planowanie operacyjne i programowanie obronne,
- doskonalenie wspólnych ( narodowych i sojuszniczych) procedur działania w sytuacjach kryzysowych i w czasie wojny,
- zwiększanie zdolności Sił Zbrojnych RP do szybkiego reagowania na bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa państwa, w tym zwiększenie ich zdolność do prowadzenia samodzielnych działań,
- utrzymywanie i doskonalenie zintegrowanego systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną państwa,
- utrzymywanie zdolności do wprowadzania stosownych do skali i charakteru zagrożeń wyższych stanów gotowości obronnej państwa,
- zapewnienie warunków do przyjęcia na swoim terytorium Sojuszniczych Sił Wzmocnienia poprzez realizację zadań wynikających z obowiązków państwa- gospodarza (HNS),
- utrzymanie gotowości do realizacji zadań produkcyjnych i usługowych określonych w Programie Mobilizacji Gospodarki (PMG),
- utrzymywanie niezbędnego poziomu rezerw państwowych i osobowych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa,
- rozbudowa i utrzymanie infrastruktury obronnej,
- edukacja w zakresie obronności oraz patriotyczne wychowanie społeczeństwa,
25.Źródła prawa w RP
Konstytucja, ustawy, rozporządzenia wykonawcze, ratyfikowane umowy międzynarodowe, akty prawa miejscowego
26.Prawne podstawy bezpieczeństwa
Konstytucja, umowy międzynarodowe, ustawy, rozporządzenia, akty prawa miejscowego
27.Stan wojny – uwarunkowania prawne, zasady wprowadzania
Stan wojny – jako instytucja prawna uregulowana została w Konwencji Haskiej w 1907 roku. Konwencja Haska przewiduje wypowiedzenie wojny i określone skutki w stosunku do państw obcych, a także – poprzez instytucję stanu wojennego – skutki w stosunkach wewnętrznych państwa. Stosownie do postanowień Konwencji, stan wojny nie jest równoznaczny z walką zbrojną, jednocześnie konwencja wyklucza prowadzenie wojny prewencyjnej. Na czas wojny mianuje się Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych, można ustanowić sądy wyjątkowe i tryb doraźny
w razie wypowiedzenia wojny lub powstania jakiegokolwiek innego zatargu zbrojnego między stronami,
we wszystkich przypadkach okupacji całości lub części terytorium jednej ze stron, nawet gdyby ta okupacja nie napotykała żadnego oporu zbrojnego;
jeżeli jedno z państw biorących udział w konflikcie nie jest stroną konwencji, to i tak państwa będące jej stronami pozostaną związane jej postanowieniami w stosunkach wzajemnych;
państwa te będą również związane postanowieniami konwencji wobec państwa nie będącego jej stroną, jeżeli przyjmie ono i będzie stosowało jej postanowienia.
28.Stan wojenny– uwarunkowania prawne, zasady wprowadzania
W Polsce stan wojenny może być wprowadzony przez Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów w formie rozporządzenia na części albo na całym terytorium państwa, w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi, zbrojnej napaści na terytorium RP lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego Prezydent musi przedstawić...
adamus028