19_Kodyfikacja_w_technice.pdf

115

19. KODYFIKACJA W TECHNICE

Cel wykładu

19. 1. Prawa konsumenckie

Kodyfikacja – zebranie, usystematyzowanie, uj ę cie czego ś w system norm prawnych.

Kodyfikacja polega na umieszczeniu okre ś lonych przepisów w jednej ksi ąŜ ce zwanej kodeksem.

Pozwala przyporz ą dkowa ć obowi ą zki, reguluje zakres odpowiedzialno ś ci oraz sposób realizacji

zada ń . Ma status normatywny i prawny – je ś li została wydana, na podstawie aktów prawnych .

W cywilizowanym społeczeństwie obowiązuje określone prawo. Nie jest ono nigdy doskonałe, ale

jest konstruowane po to, aby zapewnić pewien porządek w określonej dziedzinie Ŝycia.

Prawa nabywcy wynikają z zasad sformułowanych w Karcie Praw Konsumenta przez Parlament

Europejski w 1978 r. Karta, choć nie jest źródłem prawa, wpływa na kształtowanie się tych źródeł.

Karta Praw Konsumenta zawiera 5 podstawowych praw :

1. Prawo wyboru,

2. Prawo do bezpiecze ń stwa u Ŝ ytkowania wyrobu,

3. Prawo do pełnej informacji o cechach i skutkach działania wyrobu,

4. Prawo do odszkodowania za doznane szkody wywołane wadami

wyrobu,

5. Prawo do organizowania zbiorowych działa ń dla ochrony swoich

interesów.

W UE przyjmuje się, Ŝe nabywca nie musi mieć elementarnej wiedzy o produkcie i obowiązkiem

producenta jest nie tylko dostarczenie dobrego wyrobu, ale takŜe pełnej informacji o nim.

Obowiązuje więc prawo, Ŝe musi być zagwarantowana pełna wiedza o tym produkcie. Prawo to

realizowane jest przez:

Opis cech lub ostrzeŜeń zawartych na wyrobie, lub jego instrukcji eksploatacyjnej i gwarancji,

Certyfikaty wydawane przez upowaŜnione do badań organa nadzoru i bezpieczeństwa,

Publiczne wezwania do zwrotu zakupionych wyrobów, jeśli wystąpiły w nich określone wady.

Gwarancja - to zapewnienie wystawiane przez producenta, Ŝ e produkt jest dobrej jako ś ci.

Opracowuje ją producent i jest ona zbiorem zasad postępowania, praw i obowiązków zarówno konsumenta,

jak i producenta, który moŜe być zastosowany, jeśli w kupionej rzeczy pojawią się wady czyli mankamenty,

o których nie został uprzedzony (wadą jest zatem to, czego klient ma prawo nie oczekiwać). Gwarancja jest

więc instytucją umowną. Nie zawiera ogólnie obowiązujących przepisów prawa. Ma postać karty

gwarancyjnej wystawianej w momencie zakupu produktu. Obowiązuje przez okres wyznaczony przez

gwaranta (wystawcę karty). Dotyczy określonej rzeczy, a nie osoby, które ją kupiła lub uŜytkuje.

Ustawa konsumencka

W ustawie o szczególnych warunkach sprzedaŜy, obowiązującej od 1.01.2003 r., rozszerzono

pojęcie „wady” w towarze, a tym samym zmieniono przepisy dotyczące rękojmi, która od tego

dnia przestała obowiązywać. W ustawie zamiast wady jest: „niezgodno ść z umow ą”. Teraz więc

moŜna zgłaszać do sprzedawcy zaŜalenia nie tylko z tego tytułu, Ŝe towar ma wadę fizyczną (np.

magnetofon nie nagrywa), ale takŜe z tego, Ŝe nie spełnia tego, co obiecano przykładowo

w reklamie (np. „proszek usuwa plamy” – a plamy zostały). W myśl powyŜszej ustawy z mocy

prawa przysługuje dwuletnia ochrona przed wystąpieniem niezgodności towaru z zawartą umową.

Rękojmia zostaje w tej Ustawie zastąpiona przez odpowiedzialność sprzedawcy za niezgodność

towaru z umową. Odpowiedzialność sprzedawcy w tym zakresie jest obowiązkowa. Gwarancja nie

jest obowiązkowa. MoŜe jej udzielić producent albo sprzedawca – ale nie musi. Odpowiedzialność

sprzedawcy z tytułu Ustawy „O szczególnych warunkach sprzedaŜy” trwa dwa lata (przy rękojmi

trwała 1 rok), a klient ma na złoŜenie reklamacji 2 miesiące (wcześniej w przepisach o rękojmi – 1

miesiąc) od chwili wykrycia niezgodności z umową. Przyjmuje się, Ŝe jeŜeli dana niezgodność

pojawi się w ciągu ½ roku od zakupu, to występowała ona zanim klient daną rzecz kupił.

Odpowiedzialności za szkody wywołane niezgodnością (wadą) nie moŜna wyłączyć w umowie.

Dla zapewnienia bezpiecze ń stwa eksploatacji maszyn i urz ą dze ń

technicznych zostały wprowadzone dyrektywy techniczne.

116

19. 2. Dyrektywy techniczne

Wiara czyni cuda, ale prawo czyni je wiary godnymi.

Dyrektywy techniczne stanowią prawo techniczne i zawierają warunki, jakie musi przestrzegać

projektant i wykonawca w zakresie urządzeń wprowadzanych do obrotu. Zwykle teŜ podają

wymagania dotyczące oznaczeń i informacji dla eksploatatora, rodzaje badań technicznych, zasad

dokumentowania badań oraz zakres nadzoru urzędowego – certyfikowania .

WYROBY

Szczegółowe opracowania

wymaga ń dotycz ą cych

badanych wyrobów

zawieraj ą okre ś lone normy

(zharmonizowane z ISO lub

EN) b ą d ź nie.

1. Certyfikacja obowiązkowa

Przez stronę trzecią Przez producenta Wymagania

krajowe

2. Certyfikacja

dobrowolna,

np. znak B, znak Q

Najcz ęś ciej certyfikacja dotyczy:

* systemów zarządzania jakością (zgodność z normami PN-ISO 9000:2000),

* systemów zarządzania środowiskiem (zgodność z normami PN-ISO 14000:1998),

* systemów zarządzania bezpieczeństwem (zgodność z normami PN-ISO 18002:2000),

RYNEK

Certyfikacja jest jedn ą z ogólnych metod zapewniania zgodno ś ci. Ocenianie zgodno ś ci przez homologacj ę

polega na systematycznym badaniu stopnia, w jakim dany wyrób spełnia wyspecyfikowane wymagania .

Z przytoczonej definicji homologacji wynika, Ŝe:

Homologacja (łac.) – urz ę dowa próba sprz ę tu, przeprowadzona

przed wydaniem pozwolenia na jego stosowanie.

przepisy prawne i normy, stanowiące podstawę homologacji, nakładają obowiązek

przestrzegania określonych wymogów technicznych,

urządzenie niespełniające tych wymogów nie moŜe być uŜywane na terytorium RP.

Cel

homologacji

Certyfikat nobilituj ą cy producenta

Gwarancja dla u Ŝ ytkownika, Ŝ e ma do czynienia z oryginałem

1. Z homologacją mamy więc do czynienia wówczas, gdy uŜywanie niewłaściwych

urządzeń moŜe grozić niebezpieczeństwem dla osób i ich mienia lub zakłócać

funkcjonowanie jakiejś publicznej struktury technicznej. Najczęściej dotyczy to

komunikacji (pojazdy samochodowe) i telekomunikacji (sieć telefoniczna i radiowa).

2. Urządzenia te mogą być zakładane i uŜywane na terytorium RP tylko po uzyskaniu

świadectwa dopuszczenia do eksploatacji, zwanego „świadectwem homologacji”.

Rodzaje homologacji:

Ś wiadectwo homologacji to dowód na bezpieczne u Ŝ ytkowanie produktu.

homologacja typu – jest to procedura, za pomocą której stwierdza się, Ŝe typ urządzenia, wyposaŜenia,

części lub sposób montaŜu spełnia odpowiednie wymagania techniczne,

wielostopniowa homologacja typu – jest to procedura, za pomocą której stwierdza się, Ŝe w danym

stanie kompletacji (niekompletny lub kompletny) typ urządzenia spełnia wymagania techniczne

odpowiednie do jego stanu kompletacji, (np. ogniwa łańcucha kotwicznego na statku),

homologacja urz ą dzenia podstawowego – którego numer identyfikacyjny jest zachowany podczas

późniejszych etapów procesu wielostopniowej homologacji typu.

Zaniechanie poddania się homologacji nie eliminuje produktu z rynku, zmniejsza jednak jego

szansę sprzedaŜy. Nie na wszystko jest zatem homologacja – bo wierzymy, Ŝe ....są dobre, ale:

Podobnie jak hologram na płycie CD, homologacja zapewnia o jako ś ci sprz ę tu.

Oznaczenie znakiem „CE”

Homologacja dotyczy urz ą dze ń technicznych nowych, importowanych lub przerabianych.

117

19. 3. Dyrektywa maszynowa

7 maja 1985 r. została uchwalona Rezolucja Rady Wspólnoty pod nazwą „ Nowe podej ś cie do

harmonizacji technicznej i norm” , która stanowi przełom w postępowaniach normalizacyjnych

UE. Jedną z najwaŜniejszych dyrektyw Nowego Podejścia jest Dyrektywa Maszynowa 98/37/EC.

Dyrektywa adresowana jest do państw członkowskich UE, które zobowiązane zostały

do wprowadzenia jej postanowień do swoich krajowych systemów prawa. W

praktyce oznacza to, Ŝe przepisy tej dyrektywy obowiązują jednolicie we wszystkich

państwach naleŜących do UE. KaŜdy polski eksporter, który zamierza wprowadzić

maszyny na rynek UE, musi więc spełniać wymagania tej dyrektywy i oznaczyć

swoje wyroby znakiem CE ( Rozporz ą dzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia

2005 r. w sprawie zasadniczych wymaga ń dla maszyn .Dz.U. Nr 259, poz. 2170).

Zasady globalnego podej ś cia do bada ń i certyfikacji

Wymagania techniczne zawarte w zharmonizowanych przepisach prawnych zostały ograniczone

do wymagań zasadniczych, odnoszących się do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia człowieka,

Umieszczone na rynku UE mogą być tylko maszyny spełniające wymagania zasadnicze,

Opracowanie szczegółowych specyfikacji technicznych zgodnych z wymaganiami zasadniczymi

zostało powierzone europejskim organizacjom normalizacyjnym,

Stosowanie norm zharmonizowanych lub innych norm pozostaje dobrowolne i wytwórca zawsze

moŜe zastosować inne specyfikacje techniczne.

Maszyna, która spełnia wymagania dyrektywy, moŜe być

wprowadzona na rynek dowolnego państwa członkowskiego UE.

Przyjmuje się, Ŝe maszyna oznaczona znakiem „CE” i opatrzona

deklaracją zgodności spełnia zasadnicze wymagania bezpieczeństwa.

Oznaczenie zgodności „CE” składa się z inicjałów CE wg wzoru.

W dyrektywie 98/37/EC okre ś lono zasadnicze wymagania (dotycz ą ce bezpiecze ń stwa i ochrony

zdrowia) w zakresie projektowania i budowy maszyn dziel ą c je na 5 zasadniczych grup.

1. Maszyny ogólnego przeznaczenia (ustalenia np. w zakresie materiałów, oświetlenia, osłon itp.),

2. Maszyny przemysłu: spoŜywczego, przenośne, do obróbki drewna,

3. Maszyny przemieszczające się (sterowanie, przewracanie się, ruchome elementy itp.),

4. Maszyny do podnoszenia (krąŜki, bębny, liny itp.),

5. Maszyny do prac po ziemią (oświetlenie, emisja gazów, itp.).

Przed wprowadzeniem na rynek UE producent musi poddać maszynę jednej z procedur zgodności:

jeśli występują w załączniku IV Dyrektywy (np.: obrabiarki do drewna ,wtryskarki, prasy) –

obowiązkowe badania maszyny, dokumentacja do wyznaczonej jednostki notyfikującej , która sprawdzi

tylko, czy normy zharmonizowane zostały zastosowane prawidłowo i wyda certyfikat zgodności,

jeśli maszyna nie jest wymieniona w załączniku IV – producent sam wystawia deklarację zgodności.

Cele

harmonizacji

Ograniczenie ryzyka zagro Ŝ enia Ŝ ycia i zdrowia człowieka

Znoszenie barier w handlu i ułatwienie w obrocie mi ę dzynarodowym

Kierunki

Tylko wymagania zasadnicze, a nie sposoby ich osi ą gania

Zadania

Odpowiednie wyposa Ŝ enie

Odpowiedni opis (instrukcja) w j. oryginału i danego kraju

Odpowiednie szkolenia u Ŝ ytkowników

Wył ą czenia

1) statki, 2) ruroci ą gi, 3) nuklearne, 4) d ź wignice,

5) medyczne, 6) kotły ci ś nieniowe, 7) place zabaw.

Pa ń stwa członkowskie UE powinny uznawa ć maszyny ze znakiem CE

i deklaracj ę zgodno ś ci za spełniaj ą ce podstawowe wymagania bezpiecze ń stwa

i ochrony zdrowia bez potrzeby dodatkowych bada ń i certyfikacji.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: