Dziwne Drogi Zycia Jiddu Krishnamurtiego.pdf

DZIWNE DROGI ŻYCIA JIDDU KRISHNAMURTIEGO

TOWARZYSTWO TEOZOFICZNE I TEOZOFICZNY MAITREJA

Teozofia to "boska mądrość" lub "mądrość bogów" (theos to po grecku

Bóg, sophia to mądrość). Termin ten stosuje się często dla oznaczenia

filozoficznej tradycji - czy raczej splotu tradycji wzajemnie

powiązanych - której europejscy przedstawiciele to Pitagoras, Platon i

Szymon Mag, Plotyn i Mistrz Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Paracelsus i

Giordano Bruno, Jakub Bohme i F. Schelling. Teozofia to również jeden z

głównych nurtów myśli indyjskiej, bliskie są jej chiński taoizm i

muzułmański sufizm. Wspólny dla wszystkich tych tradycji jest nacisk na

doświadczenie mistyczne, odsłaniające przed człowiekiem głębszą

rzeczywistość duchową; dalej ezoteryczny, dostępny tylko dla

wtajemniczonych charakter doktryny; fascynacja zjawiskami

okultystycznymi, niezwykłymi mocami uzyskiwanymi w miarę osiągania

kolejnych stopni rozwoju duchowego; wreszcie ontologiczny monizm:

duchowa rzeczywistość dostępna w doświadczeniu mistycznym okazuje się,

koniec końców, rzeczywistością jedyną.

Nowego - i dziś podstawowego - znaczenia termin "teozofia" nabrał, gdy

17 listopada 1875 Helena Pietrowna Bławacka (1831-1891) i Colonel Henry

Steele Olcott (1832-1907) założyli w Nowym Jorku Towarzystwo

Teozoficzne. Ona, Rosjanka z pochodzenia, o hipnotyzującym spojrzeniu

i kontrowersyjnej osobowości, twierdziła, że podczas kilkuletniego

pobytu w Tybecie nawiązała bezpośredni kontakt z przebywającymi tam

Mistrzami. Mistrzowie, zapoznawszy ją ze ściśle strzeżonymi doktrynami,

nakazali jej udać się do Stanów Zjednoczonych i odszukać Olcotta,

prawnika, dziennikarza i badacza parapsychicznych mocy. Po założeniu

organizacji - on został jej pierwszym prezydentem, ale ona odgrywała

wiodącą rolę - wyruszyli w podróż, która skończyła się w Madrasie. Tam,

na południowym brzegu rzeki Adyar, niedaleko od jej ujścia do Zatoki

Bengalskiej, kupili w 1892 r. budynek, który stał się - i do dziś

pozostaje - Siedzibą Główną Towarzystwa Teozoficznego. Stopniowo bogaci

teozofowie - wielu z nich należało do wyższych sfer - wykupywali

przyległe tereny i wznosili na nich własne domy (podczas nieobecności

właścicieli budynki pozostawały do dyspozycji Towarzystwa, przechodziły

na jego własność z chwilą ich śmierci). W pierwszych latach naszego

stulecia posiadłość obejmowała już około 100 hektarów, na jej terenie

rósł słynny, drugi co do wielkości w Indiach, figowiec. Cele

Towarzystwa Teozoficznego określono następująco:

1. Utworzyć jądro Uniwersalnego Braterstwa Ludzkości bez podziału na

rasy, wyznania, płeć, kasty czy kolor skóry.

2. Popierać studia w zakresie Porównawczej Religii, Filozofii i

Nauki;

3. Badać niewyjaśnione prawa przyrody i drzemiące w człowieku moce.

Podstawą doktrynalną stały się dwa dzieła Bławackiej: Isis Unveiled

(Izyda odsłonięta, 1877) i The Sacred Doctrine (Doktryna Tajemna,

1888). Nie tworzymy, twierdziła Bławacka, żadnych nowych idei,

wydobywamy tylko to, co liczni mędrcy w różnych czasach i miejscach

wiedzieli o Bogu, człowieku i przyrodzie, a co tkwi - zaszyfrowane - w

nauczaniu rozmaitych religii. Porównując ze sobą religie, a także

dzieła wielkich filozofów i artystów, docieramy do ich wspólnego jądra:

Istnieje Wieczna, Wszechobecna, Bezgraniczna, Niezmienna Zasada,

niewyrażalna i wymykająca się wszelkiej spekulacji, z której wyłaniają

się i w której znikają niezliczone światy. W światach tych niezliczone

dusze ewoluują poprzez szereg żywotów zgodnie z karmicznym prawem: to,

jacy jesteśmy w chwili obecnej, jest rezultatem wszystkich naszych

wcześniejszych myśli i uczynków, a przede wszystkim kryjących się za

nimi pragnień. Prawo to, według całej niemal religijno-filozoficznej

tradycji indyjskiej, działać ma nie tylko w tym życiu, ale też pomiędzy

kolejnymi żywotami. Zdaniem teozofów, taki ciąg żywotów zaczynać się

miał od bycia w postaci minerałów (rzeczy nieożywionych nie ma) i wieść

dalej poprzez stadia roślinne, zwierzęce, a wreszcie żywoty w

postaciach ludzkich, ku zjednoczeniu z Absolutem. Naszym światem rządzi

i kieruje Wielkie Białe Braterstwo istot, które osiągnęły już

odpowiedni szczebel doskonałości. Niektóre z nich, zwane Mistrzami,

dobrowolnie żyją na Ziemi, by pomagać ludziom w rozwoju duchowym,

stosownie do osiągniętego stopnia doskonałości przekazując im taką czy

inną religię. Mistrzowie pomagają zwłaszcza tym, których dusze wstąpiły

już na Ścieżkę Uczniostwa. Dla kroczących po Ścieżce stworzono w

Towarzystwie Teozoficznym wewnętrzną, niedostępną dla zwykłych

członków, Sekcję Ezoteryczną.

Opiekę nad Towarzystwem sprawowali żyjący w Tybecie Mistrz Koot Hoomi

(K.H.) i Mistrz Morya (M.). Obaj mieli ciała zbyt subtelne, by zniosły

życie w zamęcie cywilizacji, ich zaawansowani w rozwoju duchowym

uczniowie mogli ich natomiast odwiedzać podczas snu w ciałach

astralnych (płaszczyzna astralna to druga, znajdująca się bezpośrednio

nad fizyczną, z siedmiu płaszczyzn, przez które ewoluuje uniwersum) w

ich tybetańskich domach; bywali też przez nich w podobny sposób

wizytowani, otrzymując stosowne wskazówki i polecenia zarówno dla

siebie, jak i dla Towarzystwa. Co pewien czas Mistrzowie udzielali

uczniom kolejnych Wtajemniczeń, z których ostatnie, piąte, oznaczało

osiągnięcie boskości.

Ponad nimi miejsce w hierarchii zajmowali znany z Rygwedy jako ojciec

ludzkości Manu; wyżej Mahachohan (o którym milczą buddyjskie i

hinduistyczne księgi); a wreszcie najważniejszy dla tej opowieści

bodhisattwa Maitreja. Jeszcze wyższą pozycję zajmował Budda, na samym

zaś szczycie znajdował się teozoficzny Pan tego świata, znany z

tantrycznych pism wiecznie młody Sanat Kumar.

Bodhisattwa Maitreja to postać doskonale znana wszystkim buddystom.

Bodhisattwa to - w tradycji buddyzmu mahajany - istota, która zbliżyła

się do ostatecznego Wyzwolenia, odkłada je jednak na później, by w

trakcie kolejnych żywotów pomagać wszystkim istotom czującym na drodze

duchowego rozwoju. Wszystko na tym świecie przemija. Również nauka

ogłoszona światu przez Gautamę Siddharthę (zwanego potocznie Buddą)

pójdzie kiedyś w zapomnienie. Wtedy właśnie Maitreja, czekający dziś w

jednym z nieb, pojawi się na Ziemi, by jako kolejny budda znów wskazać

istotom czującym Ścieżkę do wygaśnięcia cierpienia.

Teozoficzny Maitreja dwukrotnie już miał się pojawić na Ziemi: pod

postacią Kriszny w VI w. przed Chr., a potem jako Jezus. Pod koniec XIX

w. coraz głośniej w kręgach teozoficznych szeptano o mającym wkrótce

nastąpić jego trzecim Przyjściu. W międzyczasie przebywał on w

Himalajach w pobliżu domów Mistrzów K.H. i M. w ciele rasy celtyckiej -

i poszukiwał ciała odpornego, a przy tym na tyle wrażliwego, by się

przez nie przejawić. W 1889 r. Bławacka oznajmiła, iż prawdziwym

zadaniem Towarzystwa Teozoficznego jest przygotowanie ludzkości na

Przyjście Nauczyciela Świata. [Portret Maitreji po prawej sporządzono

na początku lat 1930-ch: dopiero wtedy Mistrzowie na to pozwolili.]

W 1883 r. członkiem Towarzystwa został były anglikański pastor Charles

Webster Leadbeater (1847-1934). Uważany powszechnie za jasnowidza,

znakomity pisarz i mówca, szybko piął się po szczeblach teozoficznej

hierarchii. W 1906 r., oskarżony o utrzymywanie homoseksualnych

kontaktów z oddanymi mu pod opiekę chłopcami, zmuszony został do

wystąpienia z Towarzystwa.

Był to ogromny szok dla Annie Besant (1847-1933), która po śmierci

Bławackiej stawać się poczęła duchową przywódczynią ruchu. Piękna

niegdyś kobieta, żona anglikańskiego pastora, odeszła odeń utraciwszy

wiarę w boskość Jezusa - choć w wyniku rozwodu straciła syna, a potem

córkę (oboje powrócili do matki nawróciwszy się, po osiągnięciu

dojrzałości, na teozofię). Znakomita oratorka, pisarka i organizatorka,

zaangażowała się w walkę o wolność myśli, prawa kobiet, kontrolę

urodzin, działała w powstającym właśnie ruchu związków zawodowych jako

blisko związana z Georgem Bernardem Shawem fabianowska socjalistka.

Poproszona o zrecenzowanie książki Bławackiej, nawróciła się nagle w

1889 r. na teozofię. Wkrótce zetknęła się z Leadbeaterem i odtąd

pozostawała pod jego przemożnym wpływem. Wspólnie prowadzili

okultystyczne badania dotyczące kosmosu, fizycznej i chemicznej budowy

ciał, początków ludzkości - ogłoszone przez nich wyniki jawią się, z

perspektywy współczesnej nauki, jako stek bzdur. Ale przede wszystkim

kontaktowali się (w ciałach astralnych) z Mistrzami, otrzymując kolejne

Wtajemniczenia.

Potrzeba działalności społecznej znów się jednak odzywa i od pierwszych

lat naszego stulecia Besant coraz mocniej angażuje się (na polecenie

Mistrza M.) w ruch na rzecz wyzwolenia Indii i społecznych reform w tym

kraju, przekazując zadanie utrzymania łączności z Mistrzami wyłącznie w

ręce Leadbeatera. Odtąd ten ostatni sprawuje pełną niemal kontrolę nad

Sekcją Ezoteryczną, przekazując polecenia Mistrzów, donosząc o

udzielanych jej członkom Wtajemniczeniach lub potwierdzając

autentyczność informacji przekazanych przez innych.

Skandal wokół Leadbeatera oznaczał dla Besant podważenie przekonania o

autentyczności własnych duchowych postępów. Zachowanie

wstrzemięźliwości płciowej było koniecznym warunkiem kroczenia ścieżką,

a stąd dalej wynikało, że jej wizje, w których stała wraz z

Leadbeaterem przed obliczami Mistrzów, były złudzeniami. Początkowo też

Besant publicznie stwierdza, że uległa "zauroczeniu", potem jednak

powoli odzyskuje swą dawną wiarę w Leadbeatera, tym bardziej, że wielu

kwestionuje prawdziwość wysuniętych przeciw niemu oskarżeń. Po śmierci

Olcotta, Annie Besant zostaje w czerwcu 1907 r. Prezydentem Towarzystwa

Teozoficznego i wkrótce Leadbeater odzyskuje dawną pozycję. A w 1907 r.

donosi, że oboje uzyskali czwarte Wtajemniczenie, stając na progu

boskości.

Jeszcze przed wybuchem skandalu Leadbeater odkrył chłopca, w którego

ciele miał się objawić światu Maitreja. Był to przystojny i

inteligentny Hubert van Hook, syn Sekretarza Generalnego Towarzystwa

Teozoficznego w Stanach Zjednoczonych. W 1909 r., za namową Besant,

matka Huberta porzuciła męża i wraz z synem wyruszyła do Adyaru, by

tam, pod okiem Leadbeatera, chłopiec przygotował się do czekającej go

wspaniałej roli. Annie Besant nie wiedziała wówczas, co się w

międzyczasie w Adyarze wydarzyło.

DZIECIŃSTWO I ODKRYCIE

Jiddu Krishnamurti urodził się 12 maja 1895 o godz. 0:30 w miasteczku

Madanapalle, 230 km na północ od Madrasu, jako ósme dziecko, używającej

języka Telugu, bramińskiej rodziny. Jego pradziadek, wysoki urzędnik

Kompanii Wschodnioindyjskiej, był sanskryckim uczonym. Ojciec, Jiddu

Narianiah, absolwent Uniwersytetu w Madrasie, pracował jako średniego

szczebla urzędnik brytyjskiej administracji (co powodowało częste

przeprowadzki), od 1882 r. należał do Towarzystwa Teozoficznego. Matka,

Jiddu Sanjeevamma, bardzo religijna i uważana za medium, miała

jedenaścioro dzieci. Jiddu to nazwa miejscowości, z której rodzina

pochodziła. Imię Krishnamurti zwyczajowo nadaje się w Indiach ósmemu z

kolei dziecku (Kriszna był ósmym awatarem Wisznu).

Sanjeevamma na własne życzenie urodziła ósme dziecko w pokoju zwanym

puja, stanowiącym rodzaj domowej świątyni. Zdaniem Pupul Jayakar był to

fakt niezwykły: nie do pomyślenia było, zważywszy na panujące w jej

środowisku reguły, rodzić dziecko tam właśnie. Postawiony rano przez

znanego astrologa horoskop zapowiadał, że dziecko napotka wiele

przeszkód, wyrośnie jednak na wielkiego Nauczyciela.

Zrazu nic nie wskazywało na spełnienie przepowiedni. Kriszna był

chłopcem wątłym, mając dwa lata omal nie umarł na malarię. Przez rok

nie chodził do szkoły z powodu ciągłych krwotoków z nosa i z ust. Nauką

w szkole nie przejawiał zainteresowania, spędzał natomiast całe godziny

zapatrzony w chmury, na rośliny i zwierzęta lub spoglądając w

nieokreśloną dal. Wielu nauczycieli miało go za umysłowo

niedorozwiniętego. W szkole często był bity i spędzał większość dnia za

drzwiami. Szkolne niepowodzenia rekompensował sobie przywiązaniem do

matki. Nieustannie chorując spędzał z nią całe dnie, wysłuchując

fragmentów religijnych ksiąg i uczestnicząc w odprawianych przez nią

obrzędach. Kiedy miał 8 czy 9 lat ujawniły się jego zdolności

metapsychiczne. Oto jak wspominał te zdarzenia w pamiętniku z 1913 r.:

Pisząc o mojej matce przypominam sobie pewne zdarzenia, o których

warto może wspomnieć. Miała pewne zdolności metapsychiczne i często

widywała moją zmarłą dwa czy trzy lata wcześniej siostrę. Rozmawiały ze

sobą, w ogrodzie było specjalne miejsce, gdzie siostra zwykła

przychodzić. Matka zawsze wiedziała, kiedy siostra tam jest, czasem

zabierała mnie ze sobą w to miejsce i pytała, czy również swą siostrę

widzę. Początkowo śmiałem się z tego pytania, ona jednak nalegała, bym

spojrzał raz jeszcze, a wtedy czasem siostrę dostrzegałem. Później

widywałem ją ciągle. (...) Matka moja dostrzegała również [otaczające]

ludzi aury, ja też czasem je widziałem.

Pasja oglądania, połączona z niechęcią do abstrakcyjnej wiedzy,

charakteryzowała go do końca życia. W przedziwnym z nią kontraście

pozostawała inna niezmienna cecha jego osobowości, jaką była fascynacja

urządzeniami mechanicznymi. Rozdawał swoje rzeczy biedniejszym

chłopcom, a rodzeństwu odstępował najsmaczniejsze kąski z posiłków.

W 1905 r. Sanjeevamma umiera. W dwa lata później Narianiah odchodzi na

emeryturę, mając na utrzymaniu czterech synów (w tym czasie z jego

dzieci żyła jeszcze tylko jedna, zamężna już córka): 15-letniego

Sivarama, Krishnamurtiego, urodzonego w 1898 r. Nityanandę (Nityę) -

jednego z bohaterów tej opowieści - i 5-letniego, umysłowo

niedorozwiniętego Sadanandę. Rodzina popada w nędzę i wtedy Narianiah

zwraca się o pomoc do Annie Besant. Początkowo spotyka się z odmową, w

końcu jednak przyjęty do pracy przenosi się w styczniu 1909 r. do

zniszczonej chaty w pobliżu Adyaru. Jego synowie znajdowali się wówczas

w przerażającym stanie fizycznym. Kriszna był skrajnie wychudzony,

cierpiał na uporczywy kaszel, miał krzywe zęby.

Kriszna wraz z Nityą wędrował odtąd co dzień do oddalonej o parę

kilometrów szkoły, gdzie często karany był za brak uwagi, wolne zaś

chwile spędzał wałęsając się po nadmorskiej plaży. Tam właśnie, zapewne

w maju 1909 r. ujrzał go Leadbeater, który zaraz potem oświadczył swemu

asystentowi, E. Woodowi, że chłopiec ma najpiękniejszą aurę jaką

kiedykolwiek widział - bez śladu egoizmu - i stanie się on kiedyś

wielkim duchowym nauczycielem. Wood nie krył bezgranicznego zdziwienia:

pomagał czasem synom Narianiaha w nauce i Krisznę - w przeciwieństwie

do błyskotliwego Nityanandy - miał niemal za niedorozwiniętego

umysłowo.

Wkrótce potem Leadbeater oświadcza, że przez Krishnamurtiego - "o ile

nic się nie popsuje" - przemówi Nauczyciel Świata, a on ma go do tego

przygotować. Ważna rola miała też przypaść Nityi.

Jesienią obaj chłopcy zostają zabrani ze szkoły i odtąd uczeni są

prywatnie przez grupę czołowych teozofów. Szczególny nacisk kładziono

zrazu na naukę angielskiego, tak aby Kriszna mógł porozmawiać z

powracającą w listopadzie do Adyaru Annie Besant. Wcześniej jeszcze

Leadbeater, stojąc za siedzącym na kanapie Kriszną i trzymając rękę na

jego głowie, dyktować poczyna relacje z jego trzydziestu poprzednich

żywotów, które miały miejsce między 22 662 r. p.n.e. a 624 r. n.e. W

ich trakcie stykał się on wciąż z przeszłymi inkarnacjami Besant,

Leadbeatera, Nityi, Huberta van Hooka i innych znakomitych teozofów. W

1910 r. te relacje zaczął drukować Theosophist, a ponieważ w używano w

nich pseudonimów, żaden temat nie był w owym czasie goręcej w

teozoficznym środowisku dyskutowany, niż kto występuje w Żywotach i co

go łączy z ich bohaterem, Alcyone. (Halcyon to najjaśniejsza gwiazda w

gwiazdozbiorze Plejad.) Ale wkrótce wszyscy już wiedzą, że Alcyone to -

w obecnym życiu - Jiddu Krishnamurti.

Stopniowo Leadbeater (na polecenie Mistrza K. H.) usuwa chłopców spod

wpływu ojca. Opracowana zostaje dla nich specjalna dieta oparta na

mleku i jajkach (Kriszna cierpiał z tego powodu przez wiele lat na

silne bóle brzucha, woli Mistrzów nikt jednak sprzeciwić się nie mógł).

Zaaplikowane im też zostają ćwiczenia fizyczne - pływanie, jazda na

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: