Sonderaktion Krakau
Sonderaktion Krakau – niemiecka akcja pacyfikacyjna skierowana przeciwko środowisku polskich uczonych, przeprowadzona 6 listopada 1939 r. w Krakowie.
W ramach akcji uwięziono 183 osoby, w tym 144 pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego, 21 Akademii Górniczej i 3 wykładowców Akademii Handlowej, przybyłych na uniwersytet na „wykład” niemieckiego oficera Obersturmbannführera SS Brunona Müllera. Zgromadzeni w sali 56 Collegium Novum profesorzy usłyszeli, że w związku z ich wrogim nastawieniem do nauki niemieckiej i rozpoczęciem roku akademickiego bez pozwolenia, zostali aresztowani. Zatrzymano wszystkich obecnych profesorów UJ, znajdujące się tam przypadkowo osoby, w tym trzech wykładowców Akademii Handlowej, a także zebranych w innej sali profesorów Akademii Górniczej. Osadzono ich najpierw w więzieniu na Montelupich, a potem, 27 listopada 1939, przewieziono do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen.
Niemieccy okupanci nie oszczędzali często wiekowych i schorowanych naukowców. Pierwszy z nich, profesor Akademii Górniczej, Antoni Meyer zmarł 24 grudnia 1939. Cztery dni później zmarł były rektor UJ Stanisław Estreicher. W następnych tygodniach zmarli m.in. zoolog Michał Siedlecki, anatom Kazimierz Kostanecki, historyk literatury Ignacy Chrzanowski.
Po międzynarodowych protestach (w tym przede wszystkim osobistej interwencji Benito Mussoliniego wobec Hitlera ) 101 uwięzionych w wieku ponad 40 lat zostało 8 lutego 1940 r. zwolnionych. Wielu z nich wycieńczonych warunkami obozowymi wkrótce zmarło.
Ofiary Sonderaktion Krakau
· Józef Archutowski
· Henryk Batowski
· Andrzej Bolewski
· Arnold Bolland
· Antoni Bystrzonowski
· Ignacy Chrzanowski
· Jan Konstanty Dąbrowski
· Tadeusz Dobrowolski
· Karol Dziewoński
· Stanisław Estreicher
· Stanisław Gąsiorowski
· Tadeusz Glemma
· Franciszek Górski
· Jan Gwiazdomorski
· Adam Zdzisław Heydel
· Antoni Maria Emilian Hoborski
· Zdzisław Jachimecki
· Stanisław Klimecki
· Władysław Konopczyński
· Kazimierz Kostanecki
· Tadeusz Jan Kowalski
· Stanisław Kutrzeba
· Kazimierz Lepszy
· Joachim Metallmann
· Tadeusz Lehr-Spławiński
· Michał Marian Siedlecki
· Jerzy Smoleński
· Leon Sternbach
· Stanisław Urbańczyk
· Józef Wolski
Zweite Sonderaktion Krakau - kolejna po Sonderaktion Krakau akcja pacyfikacyjna elity intelektualnej Krakowa przeprowadzona 9 listopada 1939 przez niemieckich nazistów. Uwięziono wtedy 32 profesorów czterech krakowskich liceów, następnie prawników, posłów, urzędników, przedstawicieli mieszczaństwa i duchowieństwa. Łącznie aresztowano około 120 osób, których część trafiła do więzienia w Nowym Wiśniczu oraz do Auschwitz.
w_karol