ustawa.doc

Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1994, 3, Sujilcment 1: 7-22

USTAWA

z dnia 19 sierpnia 1994 r. O OCHRONIE ZDROWIA PSYCHICZNEGO

Uznając, że zdrowie psychiczne jcsl fundamentalnym dobrem osobistym człowie­ka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa, stanowi się co następuje:

Rozdział 1

PRZEPISY OGÓLNE              ■              '

Anykul /■■■■'■

1. Ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej i samo­rządowej oraz instytucje do tego powołane.

| 2. W działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć stowa­rzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne.

j              Anykul 2

J              Ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na:

j              1) promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,

i              2) zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie

I              dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych fonii opieki i pomocy niezbędnych do

j              życia w środowisku rodzinnym i społecznym,

j              3) kształtowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, właściwych postaw

|              społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciw-

|              działaniu ich dyskryminacji.

i              Artykuł 3

■ Ilekroć przepisy niniejszej ustawy stanowią o:

'     1) osobie z zaburzeniami psychicznymi, odnosi się to do osoby:

a) chorej psychicznie (wykazującej zaburzenia psychotyczne),

b) upośledzonej umysłowo,

c) wykazującej inne zakłócenia czynności psychicznych, które   zgodnie ze
stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta

Uslem-a o ochronie zdrowia psycliitznego

wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki, niezbęd­nych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym, :) szpitalu psychiatrycznym, odnosi się to również do:

a)               oddziału psychiatrycznego w szpitalu ogólnym,

b)               kliniki psychiatrycznej,

c)               sanatorium dla osób z zaburzeniami psychicznymi,

d)               innego zakiadu opieki zdrowotnej, sprawującego całodobową opiekę psychia­
tryczną lub odwykową,

niezależnie od podmiotu, który je tworzy i utrzymuje,

i) domu pomocy społecznej lub środowiskowym domu samopomocy - odnosi się to również do wszelkich form pomocy instytucjonalnej dla osób, o których mowa wpkL 1,

!) zgodzie, oznacza to swobodnie wyrażoną zgodę osoby z zaburzeniami psy­chicznymi, która - niezależnie od stanu jej. zdrowia psychicznego - jest rzeczywiście zdolna do zrozumienia przekazywanej w dostępny sposób infor­macji o celu przyjęcia do szpitala psychiatrycznego, jej stanie zdrowia, pro­ponowanych czynnościach diagnostycznych i leczniczych oraz o dających się przewidzieć skutkach tych działań lub ich zaniechania.

Artykuł 4

działania zapobiegawcze w zakresie ochrony zdrowia psychicznego są podejmo-vane przede wszystkim wobec dzieci, młodzieży, osób starszych i wobec osób Jinjdujących się w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla ich zdrowia psychicz­nego.

Działania, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności: ) stosowanie zasad ochrony zdrowia psychicznego w pracy szkół, placówek oświatowych, opickuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz w jednost­kach wojskowych,

!) tworzenie placówek rozwijających działalność zapobiegawczą, przede wszyst­kim poradnictwa psychologicznego oraz placówek specjalistycznych, z uw­zględnieniem wczesnego rozpoznawania potrzeb dzieci z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego, 1) wspieranie grup samopomocy i innych inicjatyw społecznych w zakresie

ochrony zdrowia psychicznego,

I) rozwijanie działalności zapobiegawczej w zakresie ochrony zdrowia psy­chicznego przez zakłady opieki zdrowotnej,

i) wprowadzanie zagadnień ochrony zdrowiu psychicznego do programu przygo­towania zawodowego osób zajmujących się wychowaniem, nauczaniem, resocjalizacją, leczeniem i opieką, zarządzaniem i organizacją pracy oraz organi­zacją wypoczynku,

i) podejmowanie badań naukowych służących umacnianiu zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,

UsUnia o ochro/iic zdrowia psychicznego              *

7) uwzględnianie zagadnień zdrowia psychicznego w działalności publicznych środków masowego przekazu, a zwłaszcza w programach radiowych i telewizy­jnych.

3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, sposób organizowania i prowa­dzenia działalności w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym.

Artykuł 5

Opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi jest wykonywana w ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, zwłaszcza psychiatry­cznej opieki zdrowotnej - w formie pomocy doraźnej, ambulatoryjnej, dziennej, szpitalnej, środowiskowej oraz w domach pomocy społecznej.

Artykuł 6

Wojewoda, zgodnie z potrzebami wynikającymi w szczególności z liczby i stru­ktury społecznej ludności województwa:

ł) tworzy i prowadzi zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej w ramach do­celowej sieci tych zakładów, określonej przez Ministra Zdrowia i Opieki Spo­łecznej,

2) organizuje usługi i domy pomocy społecznej dostosowane do szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi; domy pomocy społecznej są twor­zone na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990 r. (Dz. U. z 1993 r., Nr 13, poz. 60).

Artykuł?

1. Dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo bez względu na stopień upośle­
dzenia - organizuje się naukę i zajęcia rewaiidacyjno-wychowawcze w szczegól­
ności   w   przedszkolach,  szkołach,   placówkach   opiekuńczo-wychowawczych,
ośrodkach rchabilitacyjno-wychowawczych, w domach pomocy społecznej, zakła­
dach opieki zdrowotnej, a także w domu rodzinnym.

2. Dla osób, o których mowa w ust. 1, organizuje się również rehabilitację leczniczą,
zawodową i społeczną. Rehabilitacja i zajęcia rewaiidacyjno-wychowawcze są
bezpłatne. Opieka niezbędna do prowadzenia rehabilitacji i zajęć rcwalidacyjno-
wychowawczych wchodzi w zakres tych czynności.

3. Minister Edukacji Narodowej, w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki
Socjalnej oraz Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określa, w drodze rozporzą­
dzenia, zasady organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i
młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim.

4. Minister Zdrowia i Opieki-Społecznej-w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki
Socjalnej określa, w drodze rozporządzenia, zasady organizowania i zakres rehabi­
litacji leczniczej w domach pomocy społecznej.

5. Naukę, zajęcia rewaiidacyjno-wychowawcze i rehabilitację, mogą także organizo­
wać podmioty wymienione w arl. 1 ust. 2.

o ocltronic zdrowia psychicznego

Artykuł 8

. Jednostki organizacyjne i inne podmioty działające na podstawie ustawy o pomocy ■społecznej, zwane dalej "organami do spraw pomocy społecznej", w porozumieniu z zakładami psychiatrycznej opieki zdrowotnej organizują, na obszarze swojego działania oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mająpoważne trudności w życiu codziennym, zwłasz­cza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem, w zakresie zatrudnienia oraz w sprawach bytowych.

:. Oparcie społeczne polega w szczególności na:

1)              podtrzymywaniu i rozwijaniu umiejętności niezbędnych do samodzielnego
życia,

2)              organizowaniu w środowisku społecznym pomocy ze strony rodziny, innych
osób, grup, organizacji społecznych i instytucji,

3)              udzielaniu pomocy finansowej, rzeczowej oraz innych świadczeń na zasadach
określonych w ustawie o pomocy społecznej.

Artykuł 9

1. Usługi opiekuńcze powinny być dostosowane do szczególnych potrzeb osób z
zaburzeniami psychicznymi. Pomoc mieszkaniowa, jako forma usługi opiekuńczej,
może polegać między innymi na udostępnianiu miejsca w środowiskowym domu
samopomocy.

2. Środowiskowe domy samopomocy, stosownie do potrzeb, są organizowane, pro­
wadzone i finansowane przez organy do spraw pomocy^społecznej na zasadach
określonych w przepisach ustawy o pomocy społecznej. Środowiskowe domy sa­
mopomocy mogą być także tworzone przez podmioty wymienione w art. 1 ust. 2.

3. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki
Socjalnej określa, w drodze rozporządzenia, rodzaj i zakres psychiatrycznych
świadczeń zdrowotnych udzielanych w domach pomocy społecznej i w środowi­
skowych domach samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

4. Zadania, o których mowa w usL 1 i 2, są realizowane jako zadania zlecone gminom
przez administrację rządową w ramach pomocy społecznej.

Artykuł 10

1.  Świadczenia zdrowotne udzielane osobom chorym psychicznie lub upośledzonym
umysłowo przez publiczne zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej są bezpłat­
ne.

2.  Osobom, o których mowa w ust. 1, przebywającym w szpitalu psychiatrycznym,
przysługują ponadto bezpłatne leki i artykuły sanitarne oraz pomieszczenie i
wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia.

Ustawa o ochronie zclronia psychicznego              II

Rozdział 2 BADANIE, LECZENIE, REHABILITACJA ORAZ OPIEKA I POMOC

Arlykułll

Świadectwo o stanie zdrowia osoby z zaburzeniami psychicznymi, orzeczenie, opinię lub skierowanie do innego lekarza lub psychologa aibo zakładu opieki zdrowotnej - lekarz może wydać wyłącznie na podstawie uprzedniego osobistego zbadania tej osoby. Skierowanie do szpitala psychiatrycznego wydawane jest w dniu badania, a jego ważność wygasa po upływie 14 dni.

Artykuł 12

Przy wyborze rodzaju i metod postępowania leczniczego bierze się pod uwagę nie
tylko cele zdrowotne, ale także interesy oraz inne dobra osobiste osoby z zaburze­
niami psychicznymi i dąży do osiągnięcia poprawy stanu zdrowia w sposób najmniej
dla tej osoby uciążliwy.              ■   .■.-..,   . •   ■. ..

Artykuł 13

Osoba z zaburzeniami psychicznymi, przebywająca w szpitalu psychiatrycznym lub w domu pomocy społecznej, ma prawo do porozumiewania się bez ograniczeń z rodziną i innymi osobami; korespondencja takiej osoby nie podlega kontroli.

Artykuł 14         .        ..   . .              .     .              :

Osoba z zaburzeniami psychicznymi leczona w szpitalu psychiatrycznym może uzyskać zgodę ordynatora na okresowe przebywanie poza szpitalem bez wypisywa­...