Leonardo da Vinci - Vallentin Antonina.pdf - e-booki - Lato-2023

ANTONINA VALLENTIN

LEONARDO DA VINCI

Przełożył STANISŁAW SIELSKI

PAŃSTWOWY INSTYTUT WYDAWNICZY

Okładkę i obwolutę projektowała

EWA FRYSZTAK-LUBELSKA

Printed in Poland

Państwowy Instytut Wydawniczy,

Warszawa, 1959 r.

Nakład 20 000 + 253 egz.

Ark, wyd. 30. Ark, druk. 40,75 4- 17 wkl.

Papier druk, sat, kl. III, 90 g, form. 82 X 104/32

Z Fabryki Papieru w Kluczach

Oddano do składania 6. IV 1959 r.

Podpisano do druku 6. X 1959 r.

Druk ukończono w listopadzie 1959 r.

Toruńska Drukarnia Dziełowa,

Toruń, ul. Katarzyny 4

Nr zam. 442 ‒ D-ll

Cena zł 55, ‒

Rozdział pierwszy

SEN O WIELKIM PTAKU

Deh non m’avère a vil ch’io non ton povero; povero è quel che ossai cose desidera. l

Nie gardźcie mną, nie jestem bowiem ubogi; biedny jest tylko ten, kto pożąda dóbr

doczesnych. ( Kodeks Atlantycki, 71 recto)

Ż ycie Leonarda zaczęło się pod znakiem wielkiego ptaka. Własne jego wspomnienia

sięgają bardzo wczesnych lat dzieciństwa; zachował w pamięci obrazy z czasów, kiedy

jeszcze leżał w kołysce. Miał wówczas dwa, a może trzy lata, ale jak to często się zdarza w

rodzinach włościańskich, wciąż jeszcze bywał kołysany do snu przez matkę. Kiedy jako

chłopczyk leżał w kolebce wolno kołyszącej się pod nim, wpatrzony w bezbrzeżny błękit,

roztaczający się ponad jego oczami, spostrzegł pewnego razu, że z nasyconej światłem

przestrzeni zbliża się ku niemu szybko jakiś czarny punkt, rośnie niepokojąco, aby wreszcie

przeobrazić się w kształt dwóch wielkich skrzydeł, spomiędzy których wystawał ostry dziób

ptasi; szeroko rozłożony ogon z szumem przecinał powietrze. Cień wielkich skrzydeł

roztaczał ponad kołyską ciemność, która przesłaniała słońce. „I wydawało mi się ‒ opowiadał

później Leonardo ‒ że kiedy leżałem w kołysce, spadł na mnie jakiś sęp, otworzył mi

dziobem usta i uderzył nim kilkakroć po wargach.”

Był to wiek, w którym głęboko wierzono w sny i w znaki na niebie, tłumacząc je sobie

jako zapowiedź mających nastąpić wydarzeń. Pomimo całego sceptycyzmu, z jakim Leonardo

odnosił się do zjawisk nadprzyrodzonych, zachował żywo w pamięci to wspomnienie, co do

którego sam nawet nie bardzo zdawał sobie sprawę, czy stanowiło istotnie echo jego

przeżycia, czy tylko snu. W czasie kiedy pochłonięty był realizacją najbardziej zuchwałego i

najbardziej potężnego z planów, jakie odważył się powziąć w swoim życiu, w chwilach

szczególnie burzliwych wydobywał z przysypanych pyłem czasu wspomnień dzieciństwa

właśnie ten obraz wielkiego ptaka, opuszczającego się na dziecko w kołysce, i dodawał na

wpół z dumą, na wpół z rezygnacją: „Zdaje się, że był to herold przeznaczenia ‒ par che sia

mio destino.”

Może Leonardo dlatego tak wiernie przez całe życie trwał przy tym wspomnieniu z lat

dziecinnych, że po prostu w świecie rzeczy codziennych i realnych stanowiło ono dlań jedyną

obietnicę spełnienia się jego przeznaczeń i jedyną jego ucieczkę od szarzyzny życia

codziennego.

Po ojcu Leonardo pochodził ze środowiska mocno tkwiącego w świecie

obwarowanym tradycjami i zwyczajami, oszczędnością i zapobiegliwością. Jak dalece można

sięgnąć w przeszłość, przodkowie Leonarda, noszący nazwisko zaczerpnięte z nazwy

rodzinnej miejscowości, byli prawnikami i piastowali najwyższe godności obywatelskie w

miasteczku Vinci. Dokumenty rodziny da Vinci sięgają połowy XIII stulecia i, o ile wiadomo,

członkowie jej zawsze prowadzili w republice florenckiej kancelarie notarialne i adwokackie.

Łączyli się związkami małżeńskimi z zaprzyjaźnionymi rodzinami innych prawników. Da

Vinci, zawsze wierni zawodowi dziedziczonemu z ojca na syna, nie oderwali się jednak od

ziemi. Chętnie uciekali z ponurych kancelarii do swych posiadłości ziemskich, pozostawiając

na biurkach akta i formularze. Na własnych gruntach oddawali się pielęgnowaniu drzewek

oliwnych i winnej latorośli. Lgnęli do ziemi z całą, zapamiętałością wieśniaków

korzystających z każdej okazji, aby dokupić to jakieś pólko, to znowu jakiś pagórek z

kawałkiem winnicy. Połowę płynnego kapitału lokowali zwykle w jednej z instytucji

kredytowych we Florencji, drugą zaś inwestowali w ziemi, stopniowo wykupując grunty w

miejscowości Vinci. Jako prawnicy wiedzieli, jak kupować za bezcen, orientowali się

również, jak należy ukrywać wzrastające dochody przed okiem poborcy podatków. Ilekroć

dziad lub ojciec Leonarda dokupywał kawałek ziemi czy też domek, w deklaracjach

majątkowych, składanych władzom fiskalnym, przedstawiał zawsze nowy nabytek jako

ostateczną ruinę nie zasługującą nawet na nazwę nieruchomości.

To umiłowanie życia wiejskiego szczególnie silnie występowało u dziada Leonarda,

Ser Antonia, który ponad swój własny zawód stawiał zawsze rolnictwo i przebywał więcej na

roli aniżeli w kancelarii notarialnej. Jako rodzina zwarta, skupiona przy jednym zawodzie i

wspólnej majętności, da Vinci mieszkali pod wspólnym dachem, rodzice wspólnie z

dorosłymi synami, ich żonami, a później i ich dziećmi. Prowadzili prosty, jednostajny tryb

życia w obszernym domu otoczonym wielkim ogrodem. Podobnie jak większość

współczesnych im ludzi tego samego stanu da Vinci byli skromni i pracowici; odżywiali się

obficie i pożywnie, ale z prostotą, odzież nosili dostatnią, ale nie rzucającą się w oczy;

oszczędzali na przyjemnościach dnia dzisiejszego, aby zapewnić sobie spokojne jutro. Mieli

wykształcenie zawodowe, które chroniło ich przed dyletantyzmem. Czasami w listach swoich

cytowali Dantego, były to jednak przede wszystkim listy prawników, odznaczające się

ścisłością i jasnością ujęcia przedmiotu.

Ojciec Leonarda, Ser Piero, trudnił się zawodem prawniczym od dwudziestego

pierwszego roku życia. Przez pewien czas przebywał w Pizie i stąd nawiązywał coraz to

silniejsze i trwalsze nici stosunków z Florencją. Jego energia, zapobiegliwość i świadoma

Leonardo da Vinci - Vallentin Antonina.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: