1. STOSUNEK UBEZPIECZENIA – stosunek cywilno – prawny wiążący ubezpieczyciela (zakład
ubezpieczeniowy) z ubezpieczającym, na podstawie którego ubezpieczyciel jest zobowiązany do wypłacenia odszkodowania albo innego świadczenia, gdy nastąpi wypadek ubezpieczeniowy. Natomiast ubezpieczający jest zobowiązany do przestrzegania ogólnych warunków ubezpieczenia oraz zapłaty składki ubezpieczeniowej.
Stosunek cywilno – prawny oznacza, że uczestnicy (strony) są równe wobec prawa.
Stosunek cywilno – prawny oznacza, że ewentualne spory będą rozstrzygane na drodze sądowej – na podstawie przepisów K.C. ; zawierany jest między równorzędnymi stronami.
Cechy:
- kwalifikowany – nie może być zawarty między dowolnymi stronami; jedna ze stron musi być podmiotem posiadającym odpowiednie kwalifikacje. Potwierdzone one są zezwoleniem na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej – wydaje je KNF (Organ Nadzoru nad rynkiem finansowym),
- odpłatny – płaci się składkę za ochronę ubezpieczenia,
- masowy – wspólnota ryzyka; żaden pojedynczy stosunek ubezpieczeniowy nie może istnieć bez wielkiej liczby takich stosunków prawnych,
- adhezyjny – przystępowanie, przyleganie; ubezpieczający przystępuje do warunków określonych przez zakład ubezpieczeń,
- trwały (ciągły) – trwa przez ustalony w umowie okres,
- zobowiązaniowość (dwustronnie zobowiązujący) – obie strony mają obowiązki,
- kauzalny (causa cavendi) – przyczynowy; stosunek ubezpieczenia jest nieważny, jeśli istnieje przyczyna czyli przedmiot ochrony w zachowaniu którego ubezpieczający ma interes.
2. Determinanty wyboru ubezpieczenia:
- postawa wobec ryzyka,
- dochody,
- odpowiedzialność za majątek i jego wykorzystanie,
- system podatkowy,
- przymus wynikający z rozwiązań normatywnych, organizacji zabezpieczenia społecznego,
- podejmowanie działań rozwojowych, innowacyjnych, mających zwiększyć konkurencyjność firmy,
- wielkość, struktura organizacyjna przedsiębiorstwa,
- preferencje właścicieli i zarządców,
- kształtowanie się cash flow, wyniku finansowego --> czynnik stymulacyjny,
- warunek otrzymania kredytu bankowego,
- inne np. czynniki demograficzne.
3. WYPADEK UBEZPIECZENIOWY – przewidziane w umowie ubezpieczenia zdarzenia losowe , z którego
nastąpieniem ekspetatywa (oczekiwanie) ubezpieczającego, mająca za przedmiot spodziewanego świadczenia pieniężnego od zakładu ubezpieczeniowego przeradza się w wierzytelność ubezpieczeniową, czyli skonkretyzowane prawo podmiotowe o charakterze majątkowym.
- zdarzenie przyszłe – po zawarciu umowy ubezpieczeniowej,
- niepewne – nastąpienie lub nie nastąpienie wypadku nie ma wpływu na byt prawny umowy ubezpieczeniowej,
- prawne – gdy nastąpi wypadek zmiana ekspetatywy prawa majątkowego w wierzytelność ubezpieczeniową.
4. ZDARZENIE LOSOWE – są to obiektywne (realne) stany świata zewnętrznego, będące skutkiem
urzeczywistnienia się określonych ryzyk, powodujących straty bądź zwiększone potrzeby finansowe u osoby, w stosunku do której dane zdarzenie się zrealizuje.
* Stanowi odstępstwo od ryzyka.
* Wynika z ryzyka.
Nie każde zdarzenie losowe będzie wypadkiem ubezpieczeniowym.
Zdarzenie losowe spowodowane zwiększonymi potrzebami (pozytywne): np. urodzenie dziecka
Lub spowoduje straty: np. wypadek samochodowy.
- masowość,
- statystyczna prawidłowość – prawo wielkich liczb pozwala przewidzieć skutki zdarzenia losowego),
- możliwe lecz niekonieczne - mogą lecz nie muszą nastąpić,
- nadzwyczajne – stanowią odstępstwo od normalnego biegu „rzeczy”,
- „losowe” – nie można z góry przewidzieć, kogo „dotkną”,
- niezależne od woli poszkodowanego – WYJĄTEK à samobójstwo. (art. 833)
Samobójstwo:
- nie zwalnia ubezpieczyciela z obowiązku świadczenia,
- odpowiedzialność ubezpieczyciela za takie zdarzenie zaczyna się po upływie co najmniej 2 lat od momentu podpisania umowy, jednak można w umowie określić korzystniejsze warunki (Zakład Ubezpieczeniowy może skrócić okres do 6 mies.).
Niepewny jest czas nie samo zdarzenie (wiemy, że umrzemy, ale nie wiemy kiedy).
Zdarzenie losowe jest konsekwencją realizacji ryzyka.
5. Strony i podmioty ubezpieczenia
ubezpieczyciel ubezpieczający
(zakład ubezpieczeniowy)
ubezpieczony imiennie oznaczony
imiennie nieoznaczony
uposażony
uprawniona osoba 3
nabywca poszkodowany na tle cesjonariusz wierzyciel
(art. 823 § 1 k.c.) ubezpieczenia OC i zastawnik hipoteczny z
(art. 8 ust. 4 ust. ub.) wierzytelności tytułu ubezpieczenia
ubezpieczeniowej obciążonej
nieruchomości (art.
89 § 2 ust. o księgach)
6. UBEZPIECZYCIEL (zakład ubezpieczeń) – podmiot prowadzący działalność ubezpieczeniową na podstawie
zezwolenia wydanego przez KNF.
Zagraniczny ubezpieczyciele na terenie UE:
- zasada jednolitej licencji – może działać w formie oddziału, spółka europejska,
- może działać w formie oddziału,
- może założyć spółkę europoejską,
- zasada świadczenia usług (np. przez internet).
Zagraniczny ubezpieczyciele poza terenem UE:
- musza się starać o zezwolenie,
- musi stworzyć główny oddział w miejscu, gdzie będzie oddział.
Warunki rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej:
- formalnym – odpowiednia forma organizacyjno – prawna,
- kapitałowy,
- osobowy.
7. Różnice między ubezpieczeniową spółką akcyjną a towarzystwem ubezpieczeniowym:
inne cele:
- maksymalizacja korzyści właścicieli – sp. akcyjna i ubezpieczeniowa,
- działa na zasadzie wzajemności (towarzystwo) – powiązanie spraw kontraktowych z prawami członkowskimi (każdy członek jest ubezpieczonym).
UBEZPIECZAJĄCY – podmiot, który podpisuje umowę i ma obowiązek zapłaty składki. Przekazuje zakładowi
ubezpieczeń ryzyko, które może się zrealizować w stosunku do niego samego lub jego majątku.
Prawo do otrzymania świadczenia będzie miał, jeśli będzie UBEZPIECZONYM.
UBEZPIECZONY – podmiot, który jest uprawniony do otrzymania odszkodowania lub świadczenia, gdy nastąpi
zdarzenie losowe:
- to osoba fizyczna lub prawna, która zostaje objęta ochroną ubezpieczeniową,
- najczęściej ubezpieczający jest ubezpieczonym.
Nie trzeba być właścicielem majątku, żeby go ubezpieczyć. By ubezpieczyć osobę 3 trzeba mieć jego zgodę.
UPOSAŻONY – podmiot, który jest wskazany w polisie jako osoba uprawniona do otrzymania
świadczenia w razie śmierci. Gdy nie jest wskazana osoba to świadczenie dostają tylko spadkobiercy.
UPRAWNIONA OSOBA TRZECIA – podmiot uprawniony do otrzymania odszkodowania:
- jest to osoba poszkodowana, związana z ubezpieczeniem osobowo – cywilnym,
* różni się tym, że na niego przechodzą prawa (masowość, statyczna
prawidłowość).
8. SUMA UBEZPIECZENIA – to górna granica odpowiedzialności ubezpieczyciela. Oznacza to, że wypłacane
odszkodowanie nie może przewyższyć, z góry ustalonej kwoty, którą jest SUMA UBEZPIECZENIA, Jest to podstawa rozliczenia składki.
Suma ubezpieczenia jest:
- górną granicą świadczenia (odszkodowania),
- górną granicą odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń,
- podstawą obliczenia składki – stopa składki brutto albo taryfowa stopa składki.
UBEZPIECZENIE OSOBOWE - ma charakter umowny. Suma za zdrowie obliczana jest z uwzględnieniem:
- tego jak dużo jest warte życie,
- tego ile możemy zapłacić, żeby się ubezpieczyć (nasze zdolności finansowe, płatnicze ubezpieczającego),
- przyszłe potrzeby.
UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE – suma liczona jest z uwzględnieniem:
- aktualnej wartości ubezpieczonego majątku ( na podstawie wartości majątku, przedmiotu ubezpieczenia).
Suma ubezpieczenia nie zawsze jest równa wartości ubezpieczonego majątku. Występuje wtedy:
- NADUBEZPIECZENIE – jest wtedy, gdy suma ubezpieczenia jest wyższa niż faktyczna wartość ubezpieczonego majątku,
- NIEDOUBEZPIECZENIE – jest wtedy, gdy suma ubezpieczenia jest niższa niż faktyczna wartość ubezpieczonego majątku.
SUMA UBEZPIECZENIOWA = SUMA UBEZPIECZENIA * STOPA SKŁADKI (UBEZPIECZENIA)
9. Odpowiedzialność ubezpieczyciela:
- ubezpieczenie może być na ryzyko bądź na wypadek,
PER CAPITA oznacza, że każdy poszkodowane dostaje ułamek z sumy ubezpieczeniowej a nie całą,
- sumę ubezpieczenia konsumuje ubezpieczenie – można się zabezpieczyć,
- w przypadku odpowiedzialności cywilnej (OC) odpowiednikiem sumy ubezpieczenia jest suma gwarancyjna.
SUMA GWARANCYJNA – ma określony odgórnie najniższy poziom.
SKŁADKA UBEZPIECZENIOWA – to kwota jaką ubezpieczający płaci Zakładowi Ubezpieczeń za ochronę
Ubezpieczeniową w ciągu okresu ubezpieczeniowego.
STOPA SKŁADKI – to liczba jednostek pieniężnych przypadających na każde 1000‰ lun 100% jednostek
pieniężnych sumy ubezpieczenia (w ujęciu rocznym à stopa składki ustalona w stosunku do przeciętnego ryzyka w skali roku). Zależy od ryzyka (im wyższe ryzyko tym wyższa stopa składki) odzwierciedla przeciętne ryzyko.
TARYFA UBEZPIECZENIOWA – uporządkowany zbiór stóp składek odpowiadający wszystkim typowym
rodzajom ryzyka, przedmiotom, niebezpieczeństwom występującym w danym rodzaju ubezpieczenia. Na taryfę ubezpieczeniową składają się:
- BONUS (rabat) – zniżka składki, gdy ryzyko jest mniejsze od przeciętnego,
- ...
IskierkaHM