Trudno odpowiedzieć na pytanie, gdzie kończy się odchudzanie i normalna dbałość o sylwetkę, a zaczynają zaburzenia jedzenia. Najbliższe prawdy wydaje się sformułowanie, ze choroba zaczyna się wtedy, gdy odchudzająca się osoba traci kontrolę nad zachowaniami związanymi z jedzeniem i odchudzaniem. Anoreksja nerwowa - opisana w piśmiennictwie po raz pierwszy 100 lat temu spowodowana jest brakiem równowagi między ośrodkiem głodu i sytości mieszczącym się w podwzgórzu i niemożnością skoordynowania bodźców dochodzących do kory mózgowej. Powstawanie tych zaburzeń warunkują czynniki psychologiczne, które zaburzają czynność podwzgórza. Rozpoznanie stwierdza się po wykluczeniu zmian organicznych ośrodkowego układu nerwowego i choroby psychicznej, podobne objawy mogą towarzyszyć również gruźlicy, nowotworom i zaburzeniom hormonalnym. Liczba przypadków anoreksji (jadłowstrętu psychicznego) wzrasta u obojga płci, choć wśród chorych przeważają dziewczynki. Wiek chorych waha się pomiędzy 13 a 20 rokiem życia. Objawy choroby zbiegają się w czasie z okresem dojrzewania, obserwuje się postępującą odmowę przyjmo9wania pokarmów lub niechęć do jedzenia przy zachowanym łaknieniu. Masa ciała powoli spada ponad 10% uprzedniej masy ciała, pojawia się stan niedożywienia i wyniszczenia, przy jednoczesnych uciążliwych zawarciach. U dziewcząt zanika miesiączka mimo prawidłowego rozwoju III rzędowych cech płciowych. Dzieci i młodzież chorujące na anoreksję charakteryzuje inteligencja w normie lub powyżej normy, zdyscyplinowanie, ambicja, aktywność, lecz ich kontakty z otoczeniem są często powierzchowne. Nie mają przy tym poczucia choroby. Motywem ich działania jest chęć rozładowania agresji poprzez autoagresję, samozniszczenie, co staje się powodem odmowy jedzenia. Dziewczęta chore na anoreksję często odrzucają rolę kobiety. Urazy powodujące tę sytuację powstają najczęściej na tle konfliktów rodzinnych, co wynika głównie z poczucia odrzucenia, w związku z konkurencją z reszta rodziny lub nie aprobowaniem postępowania lub wyglądu. Odmowa jedzenia ma, więc tu często na celu również ukaranie matki, rodziców. Anoreksja może wystąpić również jako następstwo strachu, niepokoju, depresji jak również z powodu schorzeń w obrębie nosa i krtani oraz jako efekt uboczny działania leków, następstwo chemioterapii, radioterapii. Leczenie ma na celu doprowadzenie do samoakceptacji i poprawy kontaktu z otoczeniem, umiejętności wyrażania swoich uczuć, co w rezultacie umożliwia spożywanie odpowiedniego ilościowo i jakościowo pożywienia. Terapia dietetyczna:
• Określenie produktów preferowanych i unikanych
• Zwrócenie uwagi na częstość spożywania posiłków
• Zwrócenie uwagi na zawartość tłuszczu w żywieniu (tłuste potrawy obniżają apetyt)
• Wzmocnienie smakowych i zapachowych walorów potraw poprzez odpowiednie dodatki
• Zwrócenie uwagi na atrakcyjność potraw ich kolorystykę, oraz na otoczenie, w jakim posiłki są spożywane
• Podawanie między posiłkami suplementów płynnych
• Zaleca się wzrost aktywności fizycznej stymulującej apetyt Rokowanie w jadłowstręcie psychicznym:
• wyzdrowienie u 40-77%
• częściowa poprawa w granicach kilku do 40%
• chroniczny przebieg choroby u około 20%
Kryterium wyzdrowienia: utrzymanie masy ciała w granicach 15% przeciętnej dla wieku i regularne miesiączkowanie.
jtrk