lectio_13.doc

Lectio tertia decima (lekcja 13.) Verba defectiva. Indicativus perf./plpf/fut.II pass. Infinitivus perf. pass.

Verba defectiva to czasowniki z niepełną odmianą. Należą do nich:

- tworzące właściwie tylko formy czynne od tematu perfecti (czyli przede wszystkim: ind. i con. perf., ind. i con. plpf, ind. fut. II) czasowniki coepi, coepisse - zacząłem, memĭni, meminisse – pamiętam, odi, odisse – nienawidzę

- czasowniki:

inquam – powiadam; tworzy ind. praes. act. 1., 2. i 3. os. sg. oraz 3. os. pl.: inquam, inquis, inquit, inquiunt; ind. fut. I act. 2. i 3. os. sg: inquies, inquiet; ind. perf. act.3. os. sg: inquit

aio – twierdzę, potakuję; tworzy ind. praes. act. 2. os. sg i 3. os. sg i pl.: ais, ait, aiunt; ind. impf act.: aiebam, aiebas, aiebat, aiebamus, aiebastis, aiebant oraz formę ain (czy tak twierdzisz), stanowiącą skrót od aisne

fari - mówić i jego złożenia, np. affari, praefari; tworzy tylko: fatur, fabor, fatus, fando.

quaeso – proszę; tworzy formy quaeso i quaesumus (formy oboczne czasownika quaero).

salve – witaj; tworzy tylko imperat. (rozkaz) salve i salvete.

ave – witaj; tworzy tylko imperat. (rozkaz) ave i avete.

Przetłumacz wiersz LXXXV. Katullusa (faciam = tu: czynię; fieri = tu: że staje się, że dzieje się):

Odi et amo. Quare id faciam, fortasse requiris.

Nescio, sed fieri sentio et excrucior.

Gaius Valerius Catullus z Werony (urodzony ok. 82 p.n.e. – zmarł ok. 52 p.n.e.), poeta rzymski, należący do neoteryków, naśladujących poetów aleksandryjskich, jedyny ich przedstawiciel, którego utwory zachowały się w większej liczbie. Znamy ok. 116 drobnych utworów (o objętości od 2 do 400 wersów), przekazanych przez rękopisy w jednej księdze pod wspólnym tytułem Catulli Veronensis liber. Tematyka tych wierszy waha się od zjadliwej inwektywy politycznej, poprzez mniej lub bardziej obsceniczne fraszki aż do wyrafinowanych erotyków i ckliwych obrazków z życia zakochanych. Oddzielny rodzaj stanowią epitalamia (pieśni weselne) oraz tzw. epylia, dłuższe utwory na tematy mitologiczne.

Indicativus perf./plpf/fut. II pass. Infinitivus perf. Pass.

Są to formy złożone (opisowe) czasownika, tworzy się je za pomocą tworzonego od tematu supini participium perfecti passivi w połączeniu z czasownikiem posiłkowym sum, esse, fui.

Indicativus perfecti passivi, złożony z participium perfecti passivi (w formie dostosowanej do rodzaju i liczby podmiotu zdania!) i odpowiednich form czasownika sum, esse, fui w ind. praes. act. (sum, es, est, sumus, estis, sunt), np. od laudo, laudare, laudavi, laudatum – chwalić

sg

1. laudatus sum, laudata sum, laudatum sum – zostałem/-am pochwalony/-a/-e

2. laudatus es, laudata es, laudatum es

3. laudatus est, laudata est, laudatum est

pl.

1. laudati sumus, laudatae sumus, laudata sumus

2. laudati estis, laudatae estis, laudata estis

3. laudati sunt, laudatae sunt, laudata sunt.

Infinitivus perfecti passivi, złożony z participium perfecti passivi i esse, np.

laudatus esse, laudata esse, laudatum esse, laudati esse, laudatae esse, laudata esse

(w konstrukcji Aci participium stoi w bierniku: laudatum esse, laudatam esse, laudatum esse, laudatos esse, laudatas esse, laudata esse)

Indicativus plusquamperfecti passivi, złożony z participium perfecti passivi i czasownika sum, esse, fui w ind. impf. act. (eram, eras, erat, eramus, eratis, erant), np.

sg

1. laudatus eram, laudata eram, laudatum eram – zostałem/-am (najpierw) pochwalony/-a/-e

2. laudatus eras, laudata eras, laudatum eras

3. laudatus erat, laudata erat, laudatum erat

pl.

1. laudati eramus, laudatae eramus, laudata eramus

2. laudati eratis, laudatae eratis, laudata eratis

3. laudati erant, laudatae erant, laudata erant.

Indicativus futuri II (exacti) passivi, złożony z participium perfecti passivi i czasownika sum, esse, fui w ind. fut. I act. (ero, eris, erit, erimus, eritis, erunt), np.

sg

1. laudatus ero, laudata ero, laudatum ero – zostanę pochwalony/-a/-e

2. laudatus eris, laudata eris, laudatum eris

3. laudatus erit, laudata erit, laudatum erit

pl.

1. laudati erimus, laudatae erimus, laudata erimus

2. laudati eritis, laudatae eritis, laudata eritis

3. laudati erunt, laudatae ...