Dzieci Homo erectus rodziły się z mózgami niemal dorównującymi współczesnym noworodkom.pdf

http://www.wprost.pl/ar/145247/Krotkonogi-mozgowiec/

Dzieci Homo erectus rodziły się z mózgami niemal dorównującymi współczesnym noworodkom

Najnowsze odkrycia mogą zrewidować dotychczasową wiedzę o życiu „praczłowieka z sawanny". Homo erectus

to gatunek pośredni między niewiele różniącymi się od szympansów australopitekami a człowiekiem

współczesnym. Wynalazł kamienne narzędzia i rozpoczął afrykański exodus. Z najnowszych badań wynika, że

jego samice rodziły dzieci o dużych mózgach, a nie wszyscy osobnicy w Afryce uprawiali długodystansowe

biegi.

Dr Scott Simson, amerykański antropolog z Case Western Reserve University, wraz z zespołem naukowców

przemierzał wypalone słońcem wzgórza w rejonie Gona, 500 km na północny wschód od Addis Abeby, stolicy

Etiopii. Wynajęty przez ekspedycję Etiopczyk przypadkowo znalazł odłamek kości pochodzący z miednicy

samicy. Potem badacze odnaleźli niemal kompletną miednicę Homo erectus sprzed 1,2 mln lat. To jedyna znana

nauce kość miedniczna należąca do dorosłej samicy tego gatunku. Najczęściej spotykane skamieniałości Homo

erectus to szczątki czaszek i zębów. Jedyna tak dobrze zachowana miednica prehistorycznej samicy należy do

Lucy – austalopiteka, który żył 3,2 mln lat temu. Po pięciu latach badań, w listopadzie 2008 r., magazyn

„Science" opublikował informacje, które mogą zmienić nasze wyobrażenia o antropogenezie.

Świetny myśliwy

Obecność Homo erectus w Afryce 1,8 mln – 400 tys. lat temu to okres po dużych zmianach klimatycznych.

Ochładzanie się i osuszanie wielkich obszarów kontynentu spowodowało, że lasy ustąpiły miejsca sawannom.

Według jednej z hipotez Homo erectus był świetnym myśliwym, polował prawdopodobnie samotnie, wiele

godzin ścigając zwierzynę. Był wytrzymałym biegaczem, potrafił zagonić ofiarę na śmierć. Niezwykłą

wytrzymałość dawała mu zdolność do oszczędnego gospodarowania energią. Homo erectus jadł dużo twardych

i chrupkich części roślin i żuł mięso, podczas gdy inne hominidy pozostały przy miękkim roślinnym pożywieniu.

Dzięki urozmaiconej, wartościowej diecie mózg Homo erectus szybko się powiększał. To był krok

przygotowujący do wykształcenia tego organu w takiej postaci, w jakiej występuje u człowieka współczesnego.

Odkrycie w Gona nie pasuje do wizerunku Homo erectus – wytrwałego biegacza. Kość miedniczna należała do

przysadzistej istoty, która miała zaledwie 120-140 cm wzrostu, szerokie biodra i krótkie nogi. – Bieganie nie

mogło być jej domeną. Miednica jest zawsze pewnym kompromisem – musi umożliwiać urodzenie dziecka, ale

nie może być zbyt szeroka, by chód nie stał się kaczkowaty – mówi prof. Bogusław Pawłowski z Zakładu

Antropologii PAN we Wrocławiu.

Hipotezę, że Homo erectus był długodystansowcem, potwierdza odkrycie tzw. chłopca z Nariokotome,

najbardziej kompletnych szczątków pochodzących z podobnego okresu co wykopalisko z Gona, znalezionych w

1984 r. w Kenii nad jeziorem Turkana. Chłopiec z Nariokotome żył 1,5 mln lat temu. W chwili śmierci miał 8-9 lat.

U Homo erectus czas rozwoju były krótszy, ten osobnik był więc na etapie rozwoju współczesnego 13-latka.

Mimo młodego wieku miał już około 160 cm wzrostu i, jak szacowano, mógł dorosnąć do ponad 180 cm. Jako

mężczyzna byłby szczupły i wysoki, podobnie zbudowana powinna być jego partnerka. – Taka budowa ułatwiała

schładzanie organizmu podczas biegu i utrzymanie stałej temperatury ciała w gorących warunkach na otwartej

przestrzeni sawanny – mówi prof. Pawłowski. Odkrycie zespołu dr. Simpsona dowodzi, że nie wszyscy osobnicy

Homo erectus wyglądali podobnie i nie wszyscy byli dobrymi biegaczami.

Budowa ciała człowieka współczesnego jest dostosowana do temperatury i wilgotności, w której żyjemy. Ludzie

z Arktyki są niscy i mają szeroką klatkę piersiową. Mieszkańcy półpustynnych i pustynnych rejonów mają

natomiast wąski i długi tułów. Szczątki kobiety znalezione na terenie Gona bardziej pasują więc do

umiarkowanego niż tropikalnego klimatu. Same kości nie mówią wszystkiego. Geolodzy, którzy brali udział w

ekspedycji Simpsona, pieczołowicie przebadali próbki gruntu. Nie ma wątpliwości, że środowiskiem tej istoty

była także tropikalna sawanna – morze traw, na którym pasły się słonie, zebry, żyrafy; w rzekach żyły

hipopotamy i gigantyczne krokodyle. Istota z Gona, choć pochodziła z podobnego środowiska, trybem życia z

pewnością różniła się od chłopca z Narikotome.

Długie dzieciństwo

Nie mniejszym zaskoczeniem niż szerokość miednicy była wielkość kanału rodnego. Na podstawie szkieletu z

Kenii przypuszczano, że drogi rodne samicy Homo erectus były przystosowane do wydawania na świat dzieci o

niewielkich główkach, więc intensywny rozwój mózgu następował dopiero po porodzie. W momencie narodzin

objętość mózgu tego hominida mogła wynosić nie więcej niż 230 cm3 (mały szympans na tym etapie rozwoju ma

mózg objętości o 180 cm3). Odkrycie dr. Simpsona burzy ten pogląd. Homo erectus rodzili się z mózgami

większymi, niemal dorównującymi mózgom naszych noworodków (340 cm3).

Odkrycie z Gona jest tropem wskazującym na to, kiedy dzieciństwo zaczęło się wydłużać. Zaskakująco duży

kanał rodny oznacza, że rozwój płodu był o wiele bardziej zaawansowany, niż myślano, duża część mózgu

rozwijała się jeszcze w życiu płodowym. Po narodzinach objętość mózgu zwiększała się tylko o 600 cm3, a u

współczesnego człowieka wzrasta od chwili narodzin aż czterokrotnie. To nie oznacza, że Homo erectus po

odcięciu pępowiny zaczynał wędrować, by coś samodzielnie przekąsić. – Zależność od matki mogła jednak

trwać krócej. Możliwe, że już w wieku czterech lat radził sobie dobrze bez pomocy dorosłych – mówi prof.

Pawłowski. Ośmioletni chłopiec z Nariokotome był prawdopodobnie o wiele bardziej samodzielny niż dzisiejszy

trzynastolatek. Długie dzieciństwo, przedłużony okres zależności od matki, powolny rozwój to niedawne

wynalazki ewolucji.

W dzieciństwie mózg Homo erectus prawdopodobnie rósł szybciej niż u szympansa, ale wolniej niż u człowieka

współczesnego. Pod tym względem Homo erectus nie był podobny do żadnej żyjącej współcześnie istoty. Co

prawda, budową ciała przypominał Homo sapiens, ale jego procesy wzrostu i rozwoju są bardziej podobne do

australopiteka.

Duży mózg

Dr Simpson twierdzi, że miednicę Homo erectus ukształtowała nie potrzeba sprostania długim biegom i

nieprzystosowanie do upału, ale konieczność rodzenia dzieci o dużych mózgach. Prof. Alan Walker, odkrywca

chłopca z Nariokotome, i prof. Dan Lieberman, antropolog z Uniwersytetu Harvarda, odrzucają taką możliwość. I

zarzucają Simpsonowi brak profesjonalizmu. Twierdzą, że miednica z Gona nie należy do Homo erectus, ale do

prymitywnego Australopithecus boisei, który budową ciała przypominał istotę z Gona. Simpson przekonuje, że

jego odkrycie było prawidłowo datowane, w tej samej warstwie znaleziono kamienne narzędzia, których używał

Homo erectus. Tylko kolejne odkrycia mogą odeprzeć ostrą krytykę. Simpson wrócił do Etiopii i kontynuuje

poszukiwania szczątków hominidów.

HOMO ERECTUS miał duzo wiekszy mózg od swojego poprzednika australopiteka, choc

mniejszy od naszego. Był pierwszym hominidem o całkowicie wyprostowanej postawie, miał

nieowłosiona skóre, posługiwał sie narzedziami i byc moze znał ogien. Homo erectus zasiedlał

cała Afryke, Azje i Europe

W ETIOPSKICH OSADACH kryja sie slady hominidów zamieszkujacych te tereny w ciagu

ostatnich 6 mln lat. W rejonie Gona poza ostatnim odkryciem niemal kompletnej miednicy

samicy Homo erectus znaleziono w 1997 r. najstarsze narzedzia kamienne wykorzystywane

przez hominidy. W 2005 r. odkryto najstarszego hominida – Ardipithecus ramidus, który zył

miedzy 4,3 mln a 4,5 mln lat temu.

EWOLUCJA DZIECIŃSTWA

Ludzki mózg to najbardziej skomplikowany organ, jaki kiedykolwiek powstał. Skamieniałe

szczątki hominidów wskazują, że mózg powiększył swoją objętość ponadtrzykrotnie w ciągu

2,5 mln lat. U współczesnego człowieka zajmuje on 1330 cm3. By osiągnąć taką objętość,

mózg musi się rozrastać jeszcze w macicy. Poród dziecka o dużej głowie jest możliwy tylko

przy odpowiednio szerokim kanale rodnym. Odkrycie w Gonie ujawnia, w jakim momencie

ewolucji pojawił się intensywny rozwój mózgu u płodu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: