Program ścieżki - Edukacja czytelnicza i medialna.doc

1

I.                  Założenia wstępne.

Ministerstwo Edukacji Narodowej w ramach wprowadzania reformy przygotowało akty prawne wprowadzające nowoczesny sposób nauczania. Są to przede wszystkim Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. nr 14, poz. 128 z późn. zm.) oraz w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego (Dz.U. nr 14, poz. 129 z późn. zm.), a także w sprawie warunków i trybu dopuszczenia do użytku szkolnego programów nauczania z zakresu kształcenia ogólnego (Dz.U. nr 14, poz. 130 z późn. zm.). W dokumentach tych wprowadzono m.in. ścieżki edukacyjne o charakterze wychowawczo  - dydaktycznym, a wśród nich edukację czytelniczą i medialną. Podstawa programowa to wprowadzająca obowiązuje od 1 września 1999r. 

Program ten jest przeznaczony do realizacji w klasach IV – VI szkoły podstawowej. Koordynatorem ścieżki jest nauczyciel bibliotekarz, z którym współpracują pozostali nauczyciele, wprowadzając określone treści nauczania do swoich programów wychowawczych czy przedmiotowych.

Główną ideą programu jest odejście od encyklopedycznego przekazu wiadomości na rzecz integracji wiedzy i umiejętności oraz ich praktycznego wykorzystywania w codziennym życiu. Uwzględnia on obowiązujące w Szkole Podstawowej w Rzepedzi dokumenty regulujące życie szkoły. Wspiera również wszechstronny rozwój ucznia m.in. poprzez:

·         poszukiwanie twórczych sposobów rozwiązywania problemów;

·         aktywizowanie uczniów w procesie zdobywania wiedzy i umiejętności;

·         przygotowanie do funkcjonowania we współczesnym świecie poprzez wykształcenie: sprawności myślenia – kojarzenia, wnioskowania, obserwacji zjawisk i ich analizy, kreatywność, a także umiejętności współpracy, obowiązkowości, odpowiedzialności za powierzone zadania, rzetelności, zaradności, wytrwałości, obsługi narzędzi medialnych, tworzenia komunikatów medialnych.

Edukacja czytelnicza i medialna powinna być realizowana przez wszystkich nauczycieli w ramach zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych, gdyż jedynie ich współpraca i współdziałanie są gwarantem osiągnięcia założeń podstawy programowej, spełnienia oczekiwań edukacyjnych uczniów i ich rodziców.

Treść ścieżki wg Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia   26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

EDUKACJA CZYTELNICZA I MEDIALNA

Cele edukacyjne:

1. Przygotowanie do samodzielnego poszukiwania potrzebnych informacji i materiałów.

2. Przygotowanie do odbioru informacji rozpowszechnianych przez media.

3. Przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego korzystania ze środków masowej   komunikacji (telewizji, komputerów, prasy itp.).

4. Kształtowanie postawy szacunku dla polskiego dziedzictwa kulturowego w związku z globalizacją kultury masowej.

Zadania szkoły:

1. Rozwijanie i utrwalanie zainteresowań, potrzeb i nawyków czytelniczych z uwzględnieniem indywidualnych uzdolnień uczniów.

2. Kształcenie umiejętności samodzielnego korzystania ze zbiorów bibliotecznych.

3. Kształcenie i utrwalanie nawyków kulturalnego obcowania z książką i innymi nośnikami informacji.

4. Przygotowanie do odróżniania fikcji od rzeczywistości w przekazach medialnych.

5. Wprowadzanie w świat mediów oraz podstawowe sposoby i procesy komunikowania się ludzi. Przygotowanie do rozpoznawania różnych komunikatów medialnych i rozumienia języka mediów.

6. Wprowadzenie do samodzielnego posługiwania się narzędziami medialnymi.

Treści nauczania:

1. Dzieje pisma, książki, prasy i przekazów medialnych.

2. Wydawnictwa informacyjne, literatura popularnonaukowa, czasopisma dziecięce i młodzieżowe.

3. Katalogi, kartoteki, zautomatyzowany system wyszukiwania danych.

4. Proces porozumiewania się, jego składniki i kontekst społeczny.

5. Komunikacja werbalna i niewerbalna, bezpośrednia i medialna.

6. Rodzaje mediów, ich istota i zasady funkcjonowania.

7. Funkcje i charakterystyka komunikatów medialnych: drukowanych, obrazowych, dźwiękowych, audiowizualnych i multimedialnych.

8. Podstawowe elementy języka poszczególnych rodzajów mediów. Rodzaje i gatunki przekazów medialnych.

9. Teatr jako źródło przekazów medialnych.

10. Wydarzenia z życia osobistego i społecznego jako inspiracja do samodzielnych rejestracji i twórczości medialnej.

11. Selektywność doboru informacji w środkach masowego przekazu. Stronniczość przekazu.

12. Informacja czy perswazja? Jawne i niejawne funkcje środków masowej komunikacji we współczesnym społeczeństwie informacyjnym.

Osiągnięcia:

1. Czytanie dla zdobycia wiadomości i zaspokajania potrzeb poznawczych.

2. Umiejętność poszukiwania i wykorzystywania informacji z encyklopedii, słowników, innych wydawnictw i dokumentów pozaksiążkowych (medialnych).

3. Umiejętność wyszukiwania materiałów na określony temat za pomocą katalogów i kartotek.

4. Rozpoznawanie elementów języka mediów w różnych rodzajach komunikatów.

5. Rozróżnianie komunikatów przedstawiających rzeczywistość realną i fikcję.

6. Rozróżnianie między obiektywną relacją a komentarzem.

7. Posługiwanie się podstawowymi urządzeniami medialnymi.

8. Umiejętność krytycznej analizy wartości oferty mediów i dokonywania właściwego wyboru w korzystaniu ze środków masowej komunikacji.

II.              Struktura programu.

1.      Cele nadrzędne:

Cele ogólne działań edukacyjnych i wychowawczych programu są zgodne z podstawą programową. Do nich należą:

a.       Przygotowanie uczniów do samokształcenia poprzez wyrabianie nawyku korzystania z różnych źródeł informacji i mediów oraz umiejętności ich wyszukiwania.

b.      Kształcenie umiejętności skutecznego komunikowania się oraz odbioru informacji z różnych źródeł.

c.       Przygotowanie do świadomego uczestnictwa w odbiorze mediów, również jako źródła wzorów zachowań i postaw uczniów.

d.       Kształtowanie postawy szacunku do dziedzictwa kulturowego.  

2.      Cele szczegółowe:

        Realizacja programu edukacji czytelniczej i medialnej umożliwia realizacją następujących celów kształcenia i wychowania:

a.       Kształcenie umiejętności korzystania ze zbiorów i narzędzi informacji biblioteki szkolnej i bibliotek publicznych.

b.      Kształcenie umiejętności świadomego korzystania z oferty mediów: telewizji, prasy, kin, teatrów, muzeów, Internetu itp.

c.       Wzbogacenie słownictwa związanego z problematyką środków masowego przekazu.

d.      Zapoznanie z funkcją reklamy i specyfiką przekazów medialnych.

e.       Wzbogacenie wiedzy na temat historii i teorii komunikacji międzyludzkiej w aspekcie dziedzictwa kulturowego.

f.        Kształcenie umiejętności posługiwania się podstawowymi narzędziami medialnymi oraz rozpoznawania podstawowych elementów poszczególnych rodzajów mediów w różnych rodzajach komunikatów.

Realizacja poszczególnych celów kształcenia i wychowania odbywa się na poziomach klasy IV, V i VI.

           W trakcie realizacji programu ścieżki uczniowie nabywają umiejętności korzystania ze

Zbiorów i narzędzi informacji biblioteki szkolnej. Uczą się świadomie korzystać z oferty mediów: telewizji, prasy, kina, teatru, muzeum itp. oraz wzbogacają słownictwo związane z problematyką środków masowego przekazu. Poznają funkcje reklamy, specyfikę przekazów medialnych. Wzbogacają swoja wiedzę na temat historii i teorii komunikacji międzyludzkiej

w aspekcie dziedzictwa kulturowego. Uczą się posługiwania podstawowymi narzędziami medialnymi oraz rozpoznawania podstawowych elementów poszczególnych rodzajów mediów w różnych rodzajach komunikatów.

         Program edukacji czytelniczej ma charakter:

Ø       spiralny- jest kontynuacją treści nauczania z I etapu kształcenia;

Ø       podmiotowy- cele edukacyjne są związane bezpośrednio z osobą ucznia, jego      zainteresowaniami i uzdolnieniami;

Ø       funkcjonalny- treści nauczania podporządkowane są kształceniu umiejętności: poszukiwania, samodzielnego wyboru informacji i jej przetwarzania, samokształcenia;

Ø       czynnościowy- uczeń pracuje twórczo, wykazuje się uzdolnieniami i określonymi sprawnościami, a przy tym nabywa lub poszerza swoją wiedzę i kształci umiejętności;

Ø       program uwzględnia zasadę integracji treści nauczania- treści edukacji czytelniczej i medialnej są istotnym elementem przy realizacji treści programowych innych przedmiotów: języka polskiego, historii i społeczeństwa,

informatyki, muzyki czy plastyki.

3.  Proponowany rozkład materiału

EDUKACJA CZYTELNICZA I MEDIALNA