SURDOPEDAGOGIKA.doc

SURDOPEDAGOGIKA

Metoda migowa

1.       czy klasyczny język migowy można utożsamiać z narodowym językiem migowym? Porównaj.

Nie należy posługiwać się tymi zwrotami jak synonimami, gdyż te dwa języki różnią się pod wieloma względami. Klasyczny język migowy nie posiada w odróżnieniu od miganego fleksji. Klasyczny język migowy posiada własną strukturę gramatyczną o charakterze pozycyjno-przestrzennym, a język migany wykorzystuje zasady gramatyczne istniejące w danym języku narodowym. Klasyczny język migowy składa się jedynie ze znaków migowych, natomiast językowi migowemu narodowemu towarzyszy zawsze język mówiony.

2.       co składa się na system językowo-migowy?

·         Język mówiony – głośna i wyraźna mowa;

·         Język migany – migana odmiana języka narodowego, znaki migowe o tej samej treści co mowa i przekazywane równolegle z nią;

·         Elementy prozodyczne wypowiedzi – mimika, gesty wtrącone, organizacja przestrzenna wypowiedzi w języku żganym oraz zachowania kinetyczne;

Metoda oralna

3.       wyjaśnij krótko w jaki sposób przebiega odczytywanie mowy z ust.

Odczytywanie mowy z ust nie przebiega w sposób analityczny – głoska po głosce, lecz w sposób syntetyczny – odbiorca rejestruje i analizuje nie obrazy artykulacyjne poszczególnych głosek, lecz przebiegi przestrzenno-czasowe zestawów artykulacyjnych składających się na cale słowa

4.       jakie czynniki związane z nadawcą i odbiorcą tekstu wpływają na skuteczność odczytywania mowy z ust?

·         czynniki związane z nadawcą:

- cechy anatomiczne i charakterystyczne twarzy (deformacja, tiki, wąsy itp.)

- mimika twarzy i gestykulacja

- wyrazistość i naturalność artykulacji

- tempo artykulacji

- dykcja i natężenie dźwięku (jeśli odbiór mowy jest wspierany słuchem)

- stosowanie środków pomocniczych (fonogesty, alfabet palcowy itp.)

·         czynniki związane z odbiorcą:

- sprawność spostrzegania wzrokowego (ostrość i męczliwość wzroku)

- odpowiednio bogate słownictwo bierne (odczytywać z ust można wyłącznie znany wyraz)

- doświadczenie w porozumieniu się

- możliwość odbioru słuchowego

- elastyczność myślenia i szybkość kojarzenia

5.       jakie czynniki związane ze środowiskiem i tekstem wpływają na skuteczność odczytywania mowy z ust?

·         czynniki związane z tektem:

- operowanie znanym słownictwem

- konstruowanie poprawnych i krótkich zdań

- orientacja w temacie rozmowy i trzymanie się tematu przez nadawcę

- współdziałanie osoby niesłyszącej w akcie komunikacyjnym (zadawanie pytań wtrąconych dla potwierdzenia odbieranych informacji itp.)

·         czynniki związane ze środowiskiem:

- oświetlenie twarzy osoby mówiącej

- odległość (najlepsza jest do 1,50m)

- liczba rozmówców (najlepiej rozmawia się z 1 osoba)

- istnienie czynników rozpraszających (np. włączony telewizor)

Metoda słuchowa

·         stosuje się u osób niedosłyszących, umiarkowanie niedosłyszących i ciężko niedosłyszących, ale nie całkowicie głuchych;

·         rehabilitacje zaczyna się jak najwcześniej, tuż po rozpoznaniu – diagnozie;

·         wymagany jest aparat słuchowy;

·         najczęściej pobudzany ośrodek zmysłu – słuch

·         forma pracy:

- rozmowa prezentująca – bierność dziecka;

- rozmowa antycypująca – aktywność dziecka prowokacja do działania;

·         podstawa pracy – wielokrotne powtarzanie;

·         zasady:

- optymalne wzmacnianie dźwięku

o        indywidualne aparaty słuchowe;

o        ważne jest nauczenie dziecka zgłaszania zaburzeń w funkcjonowaniu aparatu;

- unisensoryczny charakter;

- częste momenty uwagi słuchowej – świadomego odbioru dźwięków;

- włączenie wszystkich członków grupy – grupa niezbyt liczna;

- motywacja – unikanie negatywnych uwag;

- postępowanie całościowe

- wiodąca rola mowy

o        głośność wypowiedzi;

o        rola odgłosów otoczenia;

o        stopniowe likwidowanie punktów orientacyjnych – wyłączanie wzorku na rzecz słuchu;

Metoda daktylna

6.       co to są fonogesty i jak jest ich istota?

·         Fonogesty – umowne ruchy dowolnej ręki sharmonizowane z głośnym i wyraźnym mówieniem na specjalnych zasadach, których celem jest ułatwienie dziecku z uszkodzonym słuchem rozumienia wypowiedzi dzięki lepszemu rozpoznawaniu jej elementów;

·         Istota – pozwalają rozróżnić sylaby, między którymi nie można dostrzec różnic obserwując ruchy narządów mowy;

7.       wymień zasady stosowania fonogestów. Opisz jedną z nich.

·         Zasada dobrych warunków odbioru;

·         Zasada całościowego rozumienia wypowiedzi;

·         Zasada długotrwałego i stałego używania fonogestów przez całe najbliższe środowisko;

·         Zasada pobudzania do mówienia;

·         Zasada kształtowania umiejętności analizowania wypowiedzi;

·         Zasada niewprowadzania jednocześnie z fonogestami innych manualnych środków porozumiewania się;

8.       czy i dlaczego fonogesty mogą być używane bez mówienia?

Fonogesty nie mogą być używane bez mówienia i nie zastępują wypowiedzi ustnej, lecz przeciwnie – pomagają dziecku skupić uwagę na ustach osoby mówiącej i rozpoznawać wzrokiem to, czego nie potrafi rozpoznać słuchem, wspomagają słuchanie i odczytywanie z ust uzupełniając wypowiedź wskazówkami manualnymi;

Alfabet palcowy

9.       czym się różni alfabet palcowy od daktylografii?

Daktylografia jest to forma porozumiewania się oparta na odpowiednim ułożeniu palców jednej lub obydwu dłoni, alfabet palcowy z kolei jest elementem składowym daktylografii.

10.    do czego służy alfabet palcowy?

·         do przekazywania niektórych imion własnych (dla których nie istnieje znak migowy lub jest nieznany mówiącemu),

·         do przekazywania skrótów wyrazowych (akronimów) np.: mgr, wg, PKP,

·         do przekazywania przedrostków i przyrostków np.: poszukac,

·         jako integralny element złożonego znaku ideograficznego (przykładowo w polskim języku migowym daktylograficzne „u” w znaku umowa),

·         w sytuacji gdy spotyka się 2 podobnie brzmiące wyrazy (np.: uchwalać uchwale – jeden z nich przekazuje się daktylograficznie),

·         do przekazywania homonimu w znaczeniu nieadekwatnym do dosłownego znaczenia danego wyrazu (np. przelać w znaczeniu przepływu środków finansowych),

·         dla podkreślenia znaczenia wyrazu w treści wypowiedzi;

Metoda kombinowana i komunikacja totalna

11.    wykaż różnice między totalną komunikacją a metodą kombinowaną.

·         Totalna komunikacja – metoda porozumiewania się za pomocą wszystkich dostępnych środków:

- ekspresja słowna – mowa;

- wzrokowa percepcja mowy – odczytywanie z ust, pamięć wzrokowa, pamięć ruchowa;

- słuchowa percepcja mowy – trening słuchowy, wychowanie słuchowe;

- systemy językowo-migowe – język migowy, mimika, pantomimika;

- systemy ustno-ręczne – daktylografia, fonogesty;

·         Metoda kombinowana – celowy, świadomie wypracowany sposób nauczania z wykorzystaniem elementów z czterech podstawowych metod, stosowanych w procesie dydaktycznym rozwijania mowy dzieci głuchych:

- oralnej,

- słuchowej,

- daktylnej,

- migowej;

12.    dokonaj krótkiej charakterystyki celów metody kombinowanej.

·         Możliwość wyboru określonej metody nauczania zgodnie z poziomem percepcyjnym i umysłowym dziecka;

·         Stymulowanie ekspresji werbalnej dziecka z wadą słuchu za pomocą środków wspomagających ten proces;

·         Wykorzystanie jej w określonych celach i zadaniach procesu dydaktycznego;

·         Integrowanie osób z wadą słuchu nie tylko ze środowiskiem ludzi słyszących, ale także przygotowanie ich w zakresie porozumiewania się w środowisku ludzi niesłyszących;

13.    jakie znasz sposoby łączenia metod nauczania osób głuchych (m. kombinowana)?

Wychowanie słuchowe i terapia mowy

14.    wykaż zależności między stopniem ubytku słuchu a komunikacją.