arkusz_powiatowy_slazaczek.pdf

(198 KB) Pobierz

zDolny Ślązaczek 2a

zDolnyŚlązaсzek

VI DOLNO Ś L Ą SKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

IIETAPPOWIATOWY

Cz P

TWÓJKOD

19.11.2008r., godz. 12 00

A

Czas trwania 90 minut

B

Przepisztutajswójkodznajdującysięwewkładcedoarkusza

C

∑

Ostrów Tumski i jego niezwykła historia

Terytorium dzisiejszego Wrocławia było zamieszkane od pradawnych czasów. Przez te okolice

prowadziły bowiem waŜne szlaki handlowe: jeden z południa ku północy, to jest z Włoch i wybrzeŜy

Adriatyku poprzez Czechy i ziemię kłodzką ku zasobnym w bursztyn brzegom Bałtyku; drugi ze wschodu

na zachód – od Rusi i wybrzeŜy Morza Czarnego do krajów germańskich i zachodniej Europy.

Początki miasta związane są z Ostrowem Tumskim. PołoŜony na Odrze, był wyspą do 1824 roku,

kiedy to zasypano odnogę rzeki przecinającą pl. Katedralny po jego wschodniej stronie. Wybór miejsca

powstania wrocławskiego grodu nie był przypadkowy. W sposób naturalny broniła go Odra, która

jednocześnie stanowiła drogę komunikacyjną i dostarczała jego mieszkańcom poŜywienia.

Wykopaliska archeologiczne pozwoliły ustalić, Ŝe Ostrów Tumski najwcześniej zamieszkany był

na obszarze od kościółka św. Marcina do kościoła św. KrzyŜa. Ślady pierwotnych osiedli na tym terenie

pochodzące z VII-IX w. wskazują, iŜ były to początkowo osady wiejskie, a następnie grodowe. Gród

i podgrodzie otoczone były wałem drewniano-ziemnych umocnień.

Ostrów był siedzibą ksiąŜąt, których zamek znajdował się w zachodniej części wyspy. Posiadał on

naturalne warunki do obrony przed najazdem wroga. Potwierdziły to wydarzenia 1241 roku, kiedy Tatarzy

opanowali obszar lewobrzeŜnego Wrocławia, ale o zdobycie Ostrowa nie mogli się pokusić.

Mieszko I po zagarnięciu Śląska na nowo ufortyfikował Ostrów Tumski. Bolesław Chrobry być

moŜe stąd przedsięwziął w 1003 roku wyprawę, która przyniosła mu przejściowe rządy w Pradze.

W czasie jego kilkunastoletnich walk z Niemcami Wrocław często był twierdzą i centrum dowodzenia.

Tutaj Chrobry w 1017 roku doczekał się dobrej wiadomości, Ŝe Niemcza obroniła się przed wojskami

cesarza Henryka II. JuŜ w XI wieku Ostrów Tumski był centrum Ŝycia politycznego, gospodarczego

i kulturalnego. Od czasów Chrobrego znajdowała się tu mennica ksiąŜęca. Z niej pochodzą jedne

z najstarszych zachowanych monet polskich.

Od 1439 roku cała wyspa naleŜała do duchowieństwa. Zgodnie z traktatem z 1504 roku Kościół

sprawował na Ostrowie Tumskim władzę autonomiczną. Odtąd, aŜ po rok 1810, prawa miejskie nie

mogły ścigać przestępcy, który przekroczył most Tumski. RównieŜ przedstawiciele władzy świeckiej,

z ksiąŜętami panującymi włącznie, mieli obowiązek zdjąć nakrycie głowy z chwilą przejścia mostu.

Główną budowlą na Ostrowie Tumskim jest katedra św. Jana Chrzciciela. Powstała ona w wyniku

utworzenia przez Bolesława Chrobrego w 1000 roku biskupstwa wrocławskiego. Wielokrotnie

przebudowywana przetrwała całe wieki. Budowa obecnej, gotyckiej, rozpoczęła się w 1244 roku.

Monumentalna budowla z trójprzęsłowym prezbiterium i sześcioprzęsłowym korpusem nawowym oraz

bocznymi nawami i czterema wieŜami była gotowa w 1350 roku, ale liczne prace trwały w niej jeszcze

całe dziesięciolecia. Przybywało nowych kaplic i witraŜy. Zniszczenia katedry w 1945 roku oceniono na

75%, wliczając w to straty cennego wyposaŜenia z ołtarzem głównym i wielkimi organami z początku

XIX wieku. JuŜ jesienią 1945 roku świątynię odgruzowano, a poświęcenia odbudowanej katedry dokonał

29 VII 1951 roku prymas Polski, Stefan Wyszyński. Mimo zniszczeń wojennych katedra nadal posiada

cenne zabytkowe wyposaŜenie. Godnym uwagi jest gotycki ołtarz główny pochodzący ze zniszczonego

kościoła ewangelickiego w Lubinie, największe w Polsce organy przeniesiono tu z Hali Ludowej, piękne

witraŜe zaprojektowali plastycy wrocławscy, wieŜe zachodnie zwieńczono hełmami.

Dzięki windzie, zainstalowanej w wieŜy północnej, od 1995 roku, z tarasu widokowego moŜna

oglądać miasto i okolice.

Opracowano na podstawie:

Zygmunt Antkowiak, Wrocław od A do Z , Wrocław 1997.

Teresa Kulak, Wrocław. Przewodnik historyczny , Wrocław 1998.

„ zDolny Ślązaczek” 2008/2009, etap powiatowy.

Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 1

96750259.079.png

96750259.090.png

96750259.101.png

96750259.112.png

96750259.001.png

96750259.012.png

96750259.023.png

96750259.032.png

96750259.033.png

96750259.034.png

96750259.035.png

96750259.036.png

96750259.037.png

96750259.038.png

96750259.039.png

96750259.040.png

96750259.041.png

96750259.042.png

96750259.043.png

96750259.044.png

96750259.045.png

96750259.046.png

96750259.047.png

96750259.048.png

96750259.049.png

96750259.050.png

96750259.051.png

96750259.052.png

96750259.053.png

96750259.054.png

96750259.055.png

96750259.056.png

96750259.057.png

96750259.058.png

96750259.059.png

96750259.060.png

96750259.061.png

96750259.062.png

96750259.063.png

96750259.064.png

96750259.065.png

96750259.066.png

96750259.067.png

96750259.068.png

96750259.069.png

96750259.070.png

96750259.071.png

96750259.072.png

96750259.073.png

96750259.074.png

96750259.075.png

96750259.076.png

96750259.077.png

96750259.078.png

96750259.080.png

96750259.081.png

96750259.082.png

96750259.083.png

96750259.084.png

96750259.085.png

96750259.086.png

96750259.087.png

96750259.088.png

96750259.089.png

96750259.091.png

96750259.092.png

96750259.093.png

96750259.094.png

96750259.095.png

96750259.096.png

96750259.097.png

96750259.098.png

96750259.099.png

96750259.100.png

96750259.102.png

96750259.103.png

96750259.104.png

96750259.105.png

96750259.106.png

96750259.107.png

96750259.108.png

96750259.109.png

96750259.110.png

96750259.111.png

96750259.113.png

96750259.114.png

96750259.115.png

96750259.116.png

96750259.117.png

96750259.118.png

96750259.119.png

96750259.120.png

96750259.121.png

96750259.122.png

Przepisztutajswójkodznajdującysięwewkładcedoarkusza

CZĘŚĆA Zadania za 1 punkt

Tabela odpowiedzi

ZakreślXwłaściwąodpowiedź.

WkaŜdymzadaniutylkojednaodpowiedźjestpoprawna.

Wraziepomyłkiotoczbłędniezaznaczonąodpowiedźkółkiem

ijeszczerazzaznaczXdobrąodpowiedź.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

A A A A A A A A A A A A A

B B B B B B B B B B B B B

C C C C C C C C C C C C C

D D D D D D D D D D D D D

ZO

Poprawność odpowiedzi

SUMA

1. Z jakiego minerału słyn ę ły wybrze Ŝ a

Bałtyku?

A. Węgla.

B. Złota.

C. Bursztynu.

D. Diamentów.

2. Do lat 20-tych XIX wieku Ostrów Tumski był

A. wyspą.

B. półwyspem.

C. atolem.

D. zalewem.

8. Katedra Wrocławska w obecnym kształcie

zbudowana jest w stylu

A. romańskim.

B. gotyckim.

C. barokowym.

D. klasycystycznym.

9. Bursztyn, po który od I wieku n.e. kupcy

wyprawiali si ę nad Morze Bałtyckie szlakiem

wiod ą cym przez Wrocław, to

A. kwarcowy piasek nadmorski, przetopiony w

wysokiej temperaturze.

B. skamieniała ropa naftowa.

C. kopalna Ŝywica, głównie drzew iglastych.

D. skała, która powstała po wybuchu wulkanu.

3. Drugi wa Ŝ ny szlak handlowy przebiegaj ą cy przez

okolice Wrocławia prowadził

A. z północy na południe.

B. z południa na wschód.

C. ze wschodu na zachód.

D. z zachodu na południe.

4. Z jakim władc ą kojarzone jest zało Ŝ enie

mennicy na Ostrowie Tumskim?

A. Mieszkiem I.

B. Bolesławem Krzywoustym.

C. Henrykiem II

D. Bolesławem Chrobrym.

10. Wie Ŝ e ko ś ciołów góruj ą cych nad Ostrowem

Tumskim zabezpieczone s ą piorunochronami

przed skutkami wyładowa ń atmosferycznych.

Błyskawice, które mo Ŝ emy zaobserwowa ć

podczas burzy, s ą efektem zjawisk o charakterze

A. elektrycznym.

B. grawitacyjnym (związanym z przyciąganiem

ziemskim).

C. magnetycznym.

D. śadna z powyŜszych odpowiedzi nie jest

prawidłowa.

5. Kto dokonał po ś wi ę cenia katedry

odbudowanej po zniszczeniach wojennych?

A. PapieŜ.

B. Prezydent.

C. Prymas.

D. Król.

6. Które stwierdzenie jest fałszywe?

A. Zachodnie wieŜe katedry zwieńczają hełmy.

B. Organy znajdujące się obecnie w katedrze

zostały tam po wojnie przeniesione z Hali

Ludowej.

C. Gotycki ołtarz katedry pochodzi z kościoła w

Lubinie.

D. Katedra posiada czteroprzęsłowe prezbiterium .

11. W przewodniku Janusza Czerwi ń skiego Wrocław

mo Ŝ na znale źć plan Ostrowa Tumskiego. 2 cm

na tym planie to 200 m w rzeczywisto ś ci. Na

planie tym katedra jest w przybli Ŝ eniu

prostok ą tem o wymiarach 8 mm x 4 mm. Jej

rzeczywista powierzchnia to około:

A. 320 m 2

B. 3,2 a

C. 3 200 000 dm 2

D. 32 10 6 cm 2

7. Na pocz ą tku lat 40-tych XIII wieku Ostrów

Tumski oparł si ę pot ę dze

A. Tatarów.

B. Niemców.

C. Turków.

D. Czechów.

12. Na Ostrowie Tumskim, po ś rodku placu

Ko ś cielnego wznosi si ę pełen ekspresji

barokowy pomnik ś w. Jana Nepomucena

Ŝ yj ą cego w latach MCCCXLVIII –MCCCXCIII. Ile

lat prze Ŝ ył ś w. Jan Nepomucen?

A. LXV B. XLV C. XXXV D. XXXXV

„ zDolny Ślązaczek” 2008/2009, etap powiatowy.

Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 2

96750259.002.png

Przepisztutajswójkodznajdującysięwewkładcedoarkusza

13. Wje Ŝ d Ŝ aj ą c do Wrocławia od strony ś ernik pan

Ciekawski zobaczył napis Ostrów Tumski

12 000 m. Pokonanie tej odległo ś ci zaj ę ło mu 24

minuty. Z jak ą ś redni ą pr ę dko ś ci ą jechał pan

Ciekawski na Ostrów Tumski?

14. Zgodnie z traktatem z 1504 roku duchowie ń stwo

sprawowało na Ostrowie władz ę autonomiczn ą .

Podaj przykład regulacji, któr ą ta władza

wprowadziła.

.........................................................................

…………………………………………………….

A. 600

m

min

km

B. 32

h

15. Ostrów Tumski był doskonałym miejscem na

gród obronny – podaj argument potwierdzaj ą cy

t ę tez ę .

……………………………………………..

...............................................................

C. Więcej niŜ 8

m , ale mniej niŜ 8

1

m

s

2

s

km

D. 0,550

min

CZĘŚĆB Zadania za 2 punkty

16. Wypisz z tekstu dwa elementy zabytkowego wyposa Ŝ enia katedry.

A. ..........................................................

B. ..........................................................

16 P

1

2

17 P

1

2

18 P

1

2

17. Podaj dwa synonimy wyrazu katedra w wyra Ŝ eniu katedra gotycka .

A..........................................................

B..........................................................

18. Wypisz i nazwij nieodmienne cz ęś ci mowy w wypowiedzeniu: Pocz ą tki miasta

niew ą tpliwie zwi ą zane s ą z Ostrowem Tumskim .

A. ..........................................................

B. ..........................................................

19. Ze zdania: Mimo zniszcze ń wojennych katedra nadal posiada cenne zabytkowe

wyposa Ŝ enie wypisz podmiot i nazwij go.

19 P

1

2

Podmiot

Nazwa podmiotu

20. Mapka przedstawia przebieg koryta Odry w okolicach Wrocławia oraz Barycz, jeden

z odrza ń skich dopływów. Przyjrzyj si ę jej uwa Ŝ nie i wykonaj nast ę puj ą ce polecenia:

A. Rozpoznaj brzegi rzeki, wpisując na mapce cyfrę 1 na prawym brzegu Baryczy oraz cyfrę 2 na

jej lewym brzegu.

B. Określ połoŜenie Wrocławia względem tej rzeki, wpisując w poniŜszym zdaniu nazwy

właściwych kierunków geograficznych ( Uwaga: nazwy kierunków podaj w pełnym brzmieniu, nie

stosuj ani polskich, ani mi ę dzynarodowych skrótów ).

20 P

1

2

Wrocław połoŜony jest na ………………………………….. od źródeł Baryczy oraz na

………………………………………. od ujścia tej rzeki.

21. Woda płyn ą ca korytem Odry znajduje si ę na jednym z etapów nieustannego kr ąŜ enia

wody w przyrodzie. W trakcie tego obiegu mo Ŝ e ona wielokrotnie zmienia ć swoj ą posta ć ,

przechodz ą c ze stanu ciekłego w stan stały lub lotny.

Podziel wymienione opady i osady atmosferyczne według stanu, w jakim znajduje si ę

tworz ą ca je woda.

21 P

1

2

deszcz, gołoled ź , grad, m Ŝ awka, rosa, szron, ś nieg

Stan wody

Przykłady opadów i osadów atmosferycznych

stały

ciekły

„ zDolny Ślązaczek” 2008/2009, etap powiatowy.

Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 3

96750259.003.png

96750259.004.png

96750259.005.png

96750259.006.png

96750259.007.png

96750259.008.png

96750259.009.png

96750259.010.png

96750259.011.png

96750259.013.png

96750259.014.png

96750259.015.png

96750259.016.png

96750259.017.png

96750259.018.png

96750259.019.png

96750259.020.png

96750259.021.png

96750259.022.png

Przepisztutajswójkodznajdującysięwewkładcedoarkusza

CZĘŚĆC Zadania za 3 punkty

22. W tek ś cie wyst ę puj ą imiona lub nazwiska wa Ŝ nych postaci historycznych. Wypisz trzy

i przyporz ą dkuj im odpowiednie godno ś ci (tytuły)

Imi ę lub nazwisko

Godno ść (tytuł)

22 P

1

2

3

23. Z wypowiedzenia: Historia miasta niew ą tpliwie zwi ą zana jest z Ostrowem Tumskim

wypisz rzeczowniki, nazwij ich przypadek, w którym wyst ę puj ą w tym zdaniu.

Rzeczownik

Przypadek

23 P

1

2

3

24. W programie wycieczki dla uczniów klasy szóstej zwiedzaj ą cych Ostrów Tumski zaplanowano

obejrzenie katedry ś w. Jana Chrzciciela i ko ś cioła ś w. Idziego. Wszyscy uczestnicy wycieczki

mieli mo Ŝ liwo ść obejrzenia jednego lub obu obiektów. Katedr ę zwiedziło

11 wszystkich

17

uczestników wycieczki, a ko ś ciół

wszystkich uczestników wycieczki. Jaka cz ęść uczniów

24

klasy szóstej zwiedziła katedr ę i ko ś ciół ś w. Idziego?

24 P

1

2

3

Zadanie za 4 punkty

25. Pan Ciekawski spaceruj ą c po Ostrowie Tumskim naliczył, Ŝ e w czasie 25 minut przeszedł 1750

25 P

1

2

3

4

kroków. Oblicz z jak ą ś redni ą pr ę dko ś ci ą w

km spacerował pan Ciekawski, je Ŝ eli długo ść

2 jednego metra.

jednego kroku stanowi

5

„ zDolny Ślązaczek” 2008/2009, etap powiatowy.

Arkusz zatwierdzony przez WKK str. 4

24

h

96750259.024.png

96750259.025.png

96750259.026.png

96750259.027.png

96750259.028.png

96750259.029.png

96750259.030.png

96750259.031.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

klucz_zdolnyslazaczek_szkolny.pdf (73 KB)
klucz_przyrodniczy_szkolny.pdf (62 KB)
klucz_matematyczno-fizyczny_szkolny.pdf (83 KB)
klucz_humanistyczny_szkolny.pdf (80 KB)
klucz_final_slazaczek.pdf (50 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin