Najważniejsze informacje z wykładów.Na kształcenie składają się dwa procesy:1. proces nauczania – po stronie nauczyciela2. proces uczenia się – po stronie uczniaModele nauczania i uczenia się:§ Model podający – celem jest przekazywanie wiedzy w postaci faktów i zasad§ Model nauczania pojęć – celem jest uczenie pojęć i logicznego myślenia§ Model bezpośredni – uczenie wiedzy proceduralnej§ Model poszukujący – uczenie rozwiązywania problemów§ Model uczenia się we współpracy – uczenie pracy we współpracyKlasyfikacja metod za Szlosek:§ Metody podające ( opis, pogadanka, wykład, opowiadanie, odczyt )§ Metody eksponujące( pokaz połączony z przeżyciem, sztuka teatralna )§ Metody programowe ( z użyciem podręcznika, programów, z użyciem komputera, maszyny dydaktycznej )§ Metody praktyczne ( pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia laboratoryjne, metoda projektów, metoda tekstu przewodniego )§ Metody problemowe ( wykład problemowy, konwersatoryjny, klasyczna metoda problemowa, metody aktywizujące )Przypadków, sytuacyjna, inscenizacja, gry dydaktyczne, dyskusja dydaktyczna : burza mózgów, seminarium„Bezpieczeństwo tkwi w różnorodności”Metody aktywizujące – pomoce i wskazówki, dzięki którym uczeń poszerza swoją wiedzę, pogłębia swoje zainteresowania, rozwija nowe pomysły i nowe idee, komunikuje się z innymi, uczy się dyskutować o spierać na różne tematyPrzyświeca temu chińskie przysłowie:„ POWIEDZ, A ZAPOMNĘPOKAŻ, A ZAPAMIĘTAMPOZWÓL WZIĄĆ UDZIAŁ, A ZROZUMIEM”Stosowanie metod aktywizujących wiąże się ze zmianą całościową myślenia, która obejmuje:§ Tok pracy dydaktycznej§ Zakładane i osiągane cele§ Zadania i role osoby prowadzącej§ Zjawiska dynamiki grupowej (grupa zupełnie inaczej pracuje)§ Przestrzenną organizację miejsca pracyMetody aktywizujące stymulują myślenie ucząc przez przeżywanie!Podczas stosowania metod aktywizujących biorą udział 3 płaszczyzny:1. RZECZOWA – „to” – konkretny podmiot, konkretne zdanie2. PRZEŻYĆ OSOBISTYCH – „ja” – biorę w tym udział, wykonuję zdanie3. STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH – „my” – pracuję w grupieZadaniem nauczyciela jest stworzenie takich sytuacji, które będą angażowały wszystkich uczniów, te 3 płaszczyzny.PODZIAŁ METOD:1. Metody integracyjne – odprężają, relaksują, wprowadzają w dobry nastrój i życzliwą atmosferę, zapewniają bezpieczeństwo w grupie, gwarantują poczucie tożsamości, uczą efektywnej komunikacji: „pajęczynka”, „wrzuć strach do kapelusza”, „graffiti”, „krasnoludek”, „kwiat grupowy”2. Metody definiowania pojęć – celem jest nauka analizowania i definiowania pojęć, ale też negocjacji i przyjmowania różnego stanowiska: „burza mózgów”, „mapy pojęciowe”, „kula śniegowa”3. Metody hierarchizacji – uczą klasyfikowania i porządkowania wiadomości w relacjach niższości i wyższości: „piramida priorytetów”, „diamentowe uszeregowanie”4. Metody twórczego rozwiązywania problemów – uczą krytycznego i twórczego myślenia i łączenia wiedzy z doświadczeniem: „kolorowe kapelusze”, „rybi szkielet”, „dywanik pomysłów”, „6, 3, 5”5. Metody pracy we współpracy – uczą współpracy i akceptacji indywidualnych różnic, pracy w grupie, razem z grupą: „zabawa na hasło”, „układanka”6. Metody diagnostyczne – polegają na zbieraniu informacji o przebiegu i wynikach określonego stanu rzeczy: „metaplan”, „obcy przybysz”, „procedura U”7. Metody dyskusyjne – uczą dyskusji, prezentowania własnego stanowiska: „debata za i przeciw”, „dyskusja panelowa”, „dyskusja punktowana”, „akwarium”8. Metody rozwijające twórcze myślenie – uczą myślenia twórczego i odkrywania swoich predyspozycji, swoich zdolności: „słowo przypadkowe”, fabuła z kubka”9. Metody grupowego podejmowania decyzji – preferują efektywne uczestnictwo w dyskusji o i uczą odpowiedzialności za swoje i grupowe decyzje oraz podejmowania decyzji na podstawie faktów: „drzewko dyskusyjne”, „pustynia”, „6 par butów”10. Metody planowania – pozwalają uczniom planować rzeczywistość, fantazjować, marzyć i planować urzeczywistnianie swoich marzeń: „gwiazda pytań”, „planowanie przyszłości”11. Gry dydaktyczne – uczą przestrzegania reguł, właściwej radości z wygranej i umiejętności przyjmowania przegranej: „magiczny kalkulator”, „dziwne powiedzonka”12. Metody przyspieszonego uczenia się – szybkie przyswajanie wiedzy: „techniki szybkiego czytania”, „haki pamięciowe”, „łańcuchowa metoda skojarzeń”13. Metody ewaluacyjne – pozwalają dokonywać oceny siebie, innych, uczą przyjmowania krytyki: „termometr uczuć”, „smile”, „kosz i walizeczka”, „tarcza strzelecka”Aktywizacja: ogół poczynań nauczycieli i uczniów zapewniających uczniom odgrywanie czynnej roli w realizacji zadań, które dotyczą zarówno nauczyciela jak i wychowankaUwarunkowania aktywności: ciekawość, zainteresowanie, postawa dialogu, praktyczna użyteczność, związek teorii z praktyką, emocje, sytuacje problemowe, czynniki endogenne, bodźceElementy skuteczności oddziaływań aktywizujących:§ Nauczyciel – jego przygotowanie merytoryczne i metodyczne, jego cechy osobowości, autorytet jaki ma wśród uczniów§ Uczeń – ogół predyspozycji psychofizycznych, poziom intelektualny § Warunki obiektywne – czas zajęć, odpowiednia przestrzeń, właściwości materiału, wyposażenie, liczebność klasKiedy uczeń będzie aktywny?Ř Kiedy będzie zachęconyŘ Kiedy będzie zainteresowanyŘ Kiedy ma poczucie bezpieczeństwaŘ Kiedy uwzględniamy jego potrzebyŘ Kiedy ma poczucie sensu tego co robiŘ Kiedy cel jest dla niego bliskiŘ Kiedy ma poczucie własnej wartościŘ Kiedy odczuwa satysfakcję z tego co robi (wie, że zostało docenione)Ř Kiedy jego działaniu towarzyszą emocjeŘ Kiedy docenia się jego wkład pracy, a nie efektŘ Kiedy ma możliwość realizowania swoich pomysłówŻeby uczeń był aktywny nauczyciel powinien potrafić rozpoznać sposób przejawiania jego aktywnościUczniowie dzielą się na 3 grupy:1. Słuchowcy: -lubią dialog i wszelkie rozmowy-powtarzają to co napisali-dobrze pamiętają imiona i twarze-wolą mówić o dziełach sztuki niż je oglądać-lubią wykłady-bardzo lubią muzykę-lubią długie wypowiedzi słowne2. Wzrokowcy:-lubią demonstracje i pokazy-lubią wykresy i tabele-lubią opisy-pamiętają twarze i imiona-prowadzą skrupulatne i dokładne notatki-lubią patrzeć-lubią rysować-preferują sztuki wizualne3. Czuciowcy uczą się przez :-wykonywanie zadań-bezpośrednie zaangażowanie-lubią emocje-nie lubią czytać-pamiętają tylko to co sami wykonali -gestykulują-nie lubią słuchać-muszą się ciągle poruszać i ciągle coś trzymaćKażdy człowiek kiedy się rodzi posiada różne rodzaje inteligencji :Za Gardnerem:§ Inteligencja lingwistyczna – umiejętności posługiwania się językiem, wzorami, systemami§ Inteligencja matematyczna i logiczna – precyzyjne i abstrakcyjne myślenie matematyczne§ Inteligencja wizualna i przestrzenna – korzystanie z map, diagramów, wszelki ruch, który towarzyszy uczeniu się§ Inteligencja muzyczna – poczucie rytmu, wrażliwość muzyczna§ Inteligencja interpersonalna – łatwy kontakt z ludźmi, dobra komunikacja§ Inteligencja intrapersonalna – automotywacja, silne poczucie własnej wartości§ Inteligencja kinestatyczna – umiejętność dobrego wyczucia czasu, uzdolnienia manualne, dobra organizacja przestrzennaStożek Dale`a (piramida zapamiętywania):Wykład........................................................5%Czytanie......................................................10%Metody audiowizualne................................20%Demonstracje...............................................30%Gry dyskusyjne............................................50%Praktyka i działanie......................................70%Natychmiastowe wykorzystanie wiedzyuczenie innych.......................................90%Co przemawia za stosowaniem metod aktywizujących?§ Dla nauczyciela-przeżywa wewnętrzne odrodzenie-znajdują motywację do podejmowania nowych wyzwań-odkrywa nowe możliwości pedagogiczne-doznaje dowartościowania-ciągłe eksperymentowanie wzmacnia nauczyciela, bo dzięki jego działaniom uczniowie się zmieniają§ Dla ucznia-stają się bardziej samodzielni-rozwijają własne strategie uczenia się-wyzwalają w sobie autentyczną motywację i ciekawość uczenia się-budują autonomię (własną) nauki i pracyPraca grupowa:Różne odmiany pracy grupowej:-jednolita-zróżnicowana-mieszana (kombinowana)-brygadowaCele pracy grupowej:-zaspokajanie potrzeb rozwojowych związanych z różnymi rodzajami aktywności-uczenie się od siebie nawzajem-uczenie się podejmowania decyzji samodzielnych, decyzji uzgodnionych w wyniku negocjacji-rozwijanie umiejętności współpracy-przeciwdziałanie izolacji niektórych uczniów-integrowanie zespołu klasowego-stworzenie szansy pokonania własnej nieśmiałości-zachęcenie do twórczych rozwiązań problemówKorzyści płynące z pracy grupowej:§ Dla uczniów-zapewnienie poczucia bezpieczeństwa-rozwija wiarę we własne siły-umożliwia wzajemne poznanie się uczniów-daje możliwość dzielenia się doświadczeniami i pomysłami-możliwości doskonalenia w uczniu kompetencji komunikacyjnych-uczy przestrzegania zasad§ Dla nauczyciela-ułatwia aktywizację uczniów-daje możliwość zajęcia się uczniem słabszym-pozwala dobrze zaplanować o wykorzystać czas na naukę uczniów-pozwala odpowiadać na zainteresowania uczniów i nawiązanie z nimi lepszego kontaktu Niepowodzenie w grupie dla jednostki jest mniej przykre!Zasady pracy w grupie:v Pozwól uczniom na naukę w ich własnym rytmiev Upewnij się że uczniowie znają cel uczenia sięv Zapewnij możliwość wspólnego uczenia się uczniówv Zaczynaj zawsze od osobistych doświadczeńv Bierz pod uwagę indywidualne style uczenia sięv Dawaj możliwość wypowiedzenia się każdemu uczniowiv Nie krytykuj uczniów za ich wypowiedziKryteria podziału na grupy:o Grupy jednorodne – grupy grupujące osoby o podobnych osiągnięciacho Grupy o zróżnicowanym poziomieo Grupy koleżeńskieo Grupy doboru celowegoo Grupy zmienne (losowe)- odliczanie- litery alfabetu- pory roku- nazwy solmizacyjne (do, re, mi...)- kolorowe kartki- lizaki, cukierki- puzzle- znaczki(do klasy III najefektywniejsza praca w 2-3 os. grupach , w wyższych klasach 4-5 )Pełnienie ról w grupie:- uczniowie pełnią nieokreślone role (wszyscy pracują na różnych prawach)- uczniowie pracują na równych prawach, ale jest osoba (contact person), która kontaktuje się z nauczycielem- w danej grupie, każda osoba pełni konkretną rolę: strażnik czasu(time keeper), osoba otrzymująca i przekazująca polecenia nauczyciela (resourse menaget), ponagla i zachęca do pracy (coach), osoby relacjonujące pomysły grupy na forum, lider, sprawozdawca, sekretarzEfektywność pracy grupowej:§ cel jest dla uczniów bliski i sprecyzowany§ kiedy w grupie jest przyjazna atmosfera§ kiedy grupa potrafi rozdzielić pracę i role między sobą§ kiedy wszyscy wiedzą o co chodzi§ kiedy każdy ma prawo do wypowiadania swoich myśli§ kiedy uczestnicy wspólnie podejmują decyzje§ uczniowie są zaangażowani emocjonalnie w pracęJak zmienia się uczeń i nauczyciel podczas stosowania metod aktywizujących:Uczeń:§ z biernego odbiorcy w aktywnego uczestnika planowania, organizowania i oceniania własnej nauki§ może pogłębić zainteresowanie wspólnymi sprawami§ uczeń uczy się komunikacji§ uczeń zaczyna być samodzielny, rozwija własne strategie uczenia się§ uczeń wyzwala w sobie autentyczną motywację§ uczeń buduje swoją autonomię w pracy i w nauce§ podejmuje działania z własnej inicjatywy na rzecz swojej klasy, szkołyNauczyciel:§ zmienia się z eksperta (który wie najlepiej) na:- doradcę (który jest zawsze do dyspozycji wtedy, gdy uczniowie mają jakiś problem)- na animatora (który inicjuje metody, przygotowuje materiał do pracy i przedstawia cele uczenia się)- na obserwatora- na słuchacza- na zwykłego uczestnika procesu dydaktycznego (który wcale nie jest doskonały)- na partnera (jest gotowy modyfikować przygotowaną wcześniej lekcję w zależności od sytuacji w klasie)§ przeżywa wewnętrzne odrodzenie§ odkrywa w sobie nieznane wcześniej możliwości§ ma wpływ na innych nauczycieli§ widzi dla siebie ciekawe perspektywy zawodowe§ ma coraz rzadziej do czynienia z niesfornymi znudzonymi i niechętnymi uczniami, a coraz częściej obserwuje zaangażowanie. Zainteresowanie i aktywność uczniów (przez to wzrasta lepsze samopoczucie nauczyciela)
Aisha7