Zabawy które pomagają dzieciom - Magdalena Kołodziejczyk.pdf - zabawy dla dzieci - mamawojtusia2

Magdalena Kołodziejczyk

ZABAWY, KTÓRE

POMAGAJĄ DZIECIOM

Czyli jak urozmaicić zajęcia rewalidacyjne

z najmłodszymi uczniami

Katalog zabaw

WPROWADZENIE

Bardzo lubię odwiedzać sklepy z zabawkami. Sprawia mi duŜo radości wyszukiwanie

tych „mądrych”, które nie tylko bawią ale i uczą małego człowieka umiejętności niezbędnych

w dalszym Ŝyciu. Ciekawe są teŜ dla mnie obserwacje zachowań dzieci i dorosłych we

wspomnianych sklepach. Na ogół najmłodsi okazują swe zadowolenie z pobytu w sklepie;

dorośli nerwowo reagują na zachcianki malucha. Sposoby rozwiązania tej sytuacji są róŜne:

od wytłumaczenia, Ŝe mama nie ma ze sobą pieniędzy, poprzez kategoryczne „wychodzimy,

bo przecieŜ w domu masz cały karton zabawek, a na wymuszonym przez dziecko kupowaniu

kończąc. Zawsze wtedy wspominam swoje dzieciństwo, kiedy w sklepach nie było nic, a

zabawki, jeśli juŜ, to były szare i brzydkie, tandeta. No, moŜe z wyjątkiem hitów jakimi były

lalki – bobasy i wózki dla lalek – prawdziwe głębokówki.

Mimo to moje wspomnienia pełne są radosnych chwil przeŜytych na zabawie, którą

organizowali rodzice, chociaŜ częściej dziadkowie. CO ciekawe, nie uŜywali zabawek, tylko

ofiarowywali nam swój czas, swoją bliską i Ŝyczliwą obecność i nie krępowali naszej

spontanicznej aktywności. Tych chwil nie zapomnę nigdy. Ktoś spyta, dlaczego?

Ja juŜ wiem i tą wiedzą chcę się z Tobą, Drogi Czytelniku, podzielić.

ROZDZIAŁ I

O tym, czym jest zabawa i jak sprawić, by zawsze była czasem radości

Zabawa jest naturalną potrzebą dzieci na całym świecie. Najogólniej moŜna ją

zdefiniować jako samodzielną, spontaniczną aktywność przejawianą przez dziecko, która

sprawia mu radość. Wspominam tu o samodzielnym działaniu, gdyŜ zabawę zaczniemy

omawiać juŜ na etapie Ŝycia płodowego, gdzie dziecko bawi się – podejmuje te aktywności,

które będą mu niezbędne, by przeŜyć poza łonem matki.

W zabawie dziecko zaspokaja róŜnorodne potrzeby, a szczególnie: ruchu, poznawczą

i twórczą. Co waŜne, zaspokajanie t6ych potrzeb występuje takŜe u dzieci

z niepełnosprawnością intelektualną, z ta tylko róŜnicą, Ŝe są słabiej wyraŜane a

zorganizowanie zabawy wymaga pomocy dorosłych. Dzięki zabawie rozwój psychofizyczny

dziecka jest nieustannie stymulowany i to poprzez oddziaływanie na wszystkie zmysły, stąd

brak aktywności zabawowej u dziecka stanowi sygnał, Ŝe wymaga ono obserwacji i wsparcia

w rozwoju. Z powyŜszej definicji naleŜy teŜ zaakcentować przeŜywanie radości z działania,

co sprawia, Ŝe dziecko jest zrelaksowane, rozluźnione, ma zapewnione poczucie

bezpieczeństwa.

Zabawa rozwija się, doskonali proporcjonalnie do wieku dziecka. (Opóźnienie w

podejmowaniu aktywności zabawowych występuje u dzieci z niepełnosprawnością

intelektualną). Dziecko, które jest własnym terapeutą, jak słusznie zauwaŜa Hanna

Olechnowicz, samo będzie organizować sobie zabawę stosownie do swoich moŜliwości.

Dotyczy to teŜ grupy dzieci niepełnosprawnych, choć tu repertuar zabaw jest ograniczony.

Jaka zatem jest rola rodziców, opiekunów, terapeutów w czasie zabawy? Czy dziecko

rzeczywiście moŜemy pozostawić samemu sobie? OtóŜ, nie. Rolą dorosłych jest opieka nad

dzieckiem podczas zabawy i dbanie o jego bezpieczeństwo.

Powstaje zatem pytanie : jakie zabawy zaoferować dzieciom? Rodzajów zabaw jest

wiele; wszystko zaleŜy od kryterium, jakie przyjmiemy.

Ze względu na zaangaŜowanie dorosłych w zabawę mówimy o:

zabawie dyrektywnej, czyli zorganizowanej i prowadzonej przez dorosłego;

zabawie niedyrektywnej, czyli wymyślonej przez dziecko, które się bawi, a dorosły

dyskretnie go dogląda, czy jest bezpieczne.

Uwzględniając czas pojawiania się zabaw w Ŝyciu dziecka mówimy o:

zabawie prenatalnej, czyli aktywności zabawowej podejmowanej w łonie matki do

narodzin;

zabawie postnatalnej, czyli aktywności zabawowej podejmowanej po narodzinach.

MoŜna teŜ przyjąć kryterium zabawy uwzględniające liczbę jej uczestników i wtedy mówimy

zabawie indywidualnej, gdzie dziecko samodzielnie podejmuje aktywność zabawową

(wyjątek stanowić moŜe ciąŜa mnoga, gdzie dzieci bawią się razem);

zabawie w diadzie, gdzie dziecku towarzyszy dorosły bądź inne dziecko;

zabawie grupowej, gdy w zabawie udział biorą przynajmniej trzy osoby.

Wreszcie naleŜy wspomnieć o podziale zabaw ze względu na rodzaj podejmowanej

aktywności. WyróŜniamy tu;

zabawy z ciałem;

zabawy ortofoniczne, którym towarzyszy naśladowanie odgłosów i głosów

nadawanych przez ludzi, zwierzęta, przedmioty ;

zabawy paluszkowe;

zabawy tworzywami bezkształtnymi;

zabawy manipulacyjne, w których dziecko poznaje róŜne przedmioty poprzez ich

badanie palcami, to takŜe wyrzucanie zabawek z kojca, odrzucanie (uwolnienie

przedmiotu z dłoni i wyrzucenie go w przestrzeń) czy wreszcie wkładanie jednego

przedmiotu w drugi 1 ;

zabawy konstrukcyjne, czyli budowanie z klocków (według schematu: pion – poziom)

początkowo bez planu, później według wzoru 2 , to takŜe majsterkowanie, polegające

na „wytwarzaniu przedmiotów z róŜnych materiałów wymagających pewnej obróbki i

montaŜu, narzędzi i środków wiąŜących” 3 (chodzi tu o zestawy: LEGO, MAŁY

MAJSTERKOWICZ itp. ;

zabawy tematyczne, w których dzieci odzwierciedlają sytuacje Ŝycia codziennego i

często wcielają się w role dorosłych (zabawa w: SKLEP, DOM, FRYZJERA itp.) ;

Por. E. Franus, Rozwój niemowlęcia, Nasza Księgarnia, Warszawa 1984, s. 98 – 100

2 por. E. Franus, Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym, Nasza Księgarnia, Warszawa 1975, s. 34

por. tamŜe, s. 106

zabawy w role, typowy przykład tej zabawy to zabawa w lekarza i relacja: lekarz -

pacjent;

zabawy muzyczne, którym towarzyszą instrumenty i śpiew;

zabawy ruchowe uwzględniające rozwój fizyczny dziecka;

zabawy muzyczno – ruchowe, w których piosence towarzyszy określona zabawa, np.:

ROLNIK SAM W DOLINIE, STARY NIEDŹWIEDŹ, NIE CHCĘ CIĘ ZNAĆ,

BUDUJEMY MOSTY itd.;

zabawy dydaktyczne, w których prowadzący je (najczęściej nauczyciel) oddziałuje na

poszczególne zmysły;

zabawy stolikowe, takie jak: gry planszowe, zabawy z kartką i ołówkiem (kółko –

krzyŜyk, wisielec – inaczej Pinokio, układanie wyrazów z wyrazu wzorcowego)

układanki, loteryjki obrazkowe, bierki, pchełki;

zabawy z kocem;

zabawy w ciemności.

Pozostałe rodzaje zabaw zostaną omówione w kolejnych rozdziałach, poniewaŜ są niezwykle

cenne dla rozwoju dzieci, a niedoceniane przez rodziców i terapeutów, a których wielkość

wyraŜa się w ich prostocie.

Kiedy przeanalizujemy zacytowane rodzaje zabaw, zapewne pomyślimy teŜ o tym ,

dlaczego dzieci się bawią. W dodatku wszystkie, niezaleŜnie od miejsca urodzenia, płci, rasy.

Albo jeszcze inaczej: dlaczego nieodłącznym elementem dzieciństwa jest zabawa?

Sprawa jest dość oczywista, ale dla porządku usystematyzujemy korzyści, jakie dzieci czerpią

z zabawy. A są to:

1. zaspokojenie potrzeby ruchu, aktywności;

2. przeŜywanie uczucia bycia sprawcą czegoś;

3. przeŜywanie i właściwe kanalizowanie emocji;

4. uczenie się zachowań aprobowanych społecznie;

5. nabywanie umiejętności komunikacyjnych (werbalnych i niewerbalnych) oraz ich

rozwijanie;

6. nauka funkcjonowania w grupie społecznej;

7. rozwijanie wyobraźni;

8. poznawanie siebie (swojego ciała);

9. poznawanie i organizowanie otaczającej przestrzeni;

Zabawy które pomagają dzieciom - Magdalena Kołodziejczyk.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: