wyposazenie laboratorium mikrobiologicznego.pdf

II.2. WYPOSA Ż ENIE LABORATORIUM MIKROBIOLOGICZNEGO

Ż ENIE LABORATORIUM MIKROBIOLOGICZNEGO

2.1. Podstawowa aparatura mikrobiologiczna

Autoklaw

Urz ą dzenie słu żą ce do sterylizacji niektórych po ż ę

probówki, zlewki, butelki).

ą żą ce do sterylizacji niektórych po ż ywek oraz jałowienia drobnego sprz ę tu mikrobiologicznego (płytki Petriego, k

probówki, zlewki, butelki).

ą żą ż ę tu mikrobiologicznego (płytki Petriego, kolby,

Rys.2. Widok ogólny autoklawu (1):

1. Gałka zaworu bezpiecze ń stwa,

2. Manometr komory steryliza

3. Manometr kotła,

4. Zawór trójdro ż ny manometru,

5. Termometr tarczowy wskazuj ą ę

6. R ą czka zamka pokrywy,

7. D ź wignia zaworu steruj ą cego,

8. Zawór doprowadzaj ą cy par ę

Rys.2. Widok ogólny autoklawu (1):

1. Gałka zaworu bezpiecze ń stwa,

2. Manometr komory sterylizacyjnej,

ż ny manometru,

5. Termometr tarczowy wskazuj ą cy temperatur ę w komorze,

ź wignia zaworu steruj ą cego,

ą cy par ę do kotła,

9. D ź wignia zaworu selekcyjnego,

10. Wska ź nik poziomu wody w komorze

11. Zawór odpowietrzaj ą cy komor ę ,

12. Zawór odprowadzaj ą cy kondensat z komory sterylizacyjnej

Autoklaw to hermetycznie zamkni ę ty kocioł stalowy o podwójnych ś ę ś

bezpiecze ń stwa i elektryczny system grzewczy. Czynnikiem jałowi ą

ę ty kocioł stalowy o podwójnych ś cianach i dnie, w którym uzyskuje si ę wysokie ci ś nienie. Jest

ń stwa i elektryczny system grzewczy. Czynnikiem jałowi ą cym w autoklawie jest przegrzana nasycona para wodna pod zwi ę

a nasyceniu po zupełnym wyparciu powietrza. Manometr znajduj ą cy si ę w obudowie wskazuje wzrost ci ś

ę ą ę ść ż y wyjaławia si ę w temperaturze 121°C przez 20 – 30 min, po ż ywki zawieraj ą

ą ź ne w temperaturze 134°C.Poniewa ż autoklaw to kocioł pracuj ą cy pod wysokim ci

ę ś ę ś nienie. Jest zaopatrzony w manometr, termometr, zawór

ą cym w autoklawie jest przegrzana nasycona para wodna pod zwi ę kszonym ci ś nieniem. W aparacie gotuj ą ca

ą cy si ę w obudowie wskazuje wzrost ci ś nienia po

ż ywki zawieraj ą ce cukry i inne składniki termowra ż liwe

ą ź ż ą cy pod wysokim ci ś nieniem, st ą d osoby go obsługuj ą ce

ś ci, niekontrolowany wzrost ci ś nienia i temperatury) autoklaw nale ż y

woda doprowadza do nadci ś nienia par ę wodn ą , która ulega nasyceniu po zupełnym wyparciu powietrza. Manometr znajduj ą ę ś

zamkni ę ciu zaworu odpowietrzaj ą cego. Wi ę kszo ść podło ż y wyjaławia si ę

- 117°C, a materiał zawieraj ą cy drobnoustroje zaka ź ne w temperaturze 134°C.Poniewa ż ą

musz ą przej ść odpowiednie szkolenie. W przypadku zauwa ż enia jakichkolwiek u

natychmiast odł ą czy ć od ź ródła zasilania i za pomoc ą zaworu bezpiecze ń ć ś

Pasteryzator

Typowym pasteryzatorem jest aparat Kocha. Jest to lekki, metalowy kocioł parowy z dodatkowym a ż ę ą

jest lu ź n ą pokryw ą z otworem na termometr i wylot pary wodnej. W obudowie znajduje si ę ż ź Ź

si ę na dnie kotła, któr ą doprowadza do wrzenia system grzałek. Czynnikiem wyjawiaj ą żą

po ż ywek mikrobiologicznych zawieraj ą cych termowra ż liwe składniki. Wyjaławiany n

wyjaławianego materiału i wynosi od 15-60 min.

ż enia jakichkolwiek usterek (nieszczelno ś ci, niekontrolowany wzrost ci ś ż

ą ć ź ą zaworu bezpiecze ń stwa zredukowa ć ci ś nienie.

etalowy kocioł parowy z dodatkowym a ż urowym dnem, pod którym znajduje si ę ą

źą ą z otworem na termometr i wylot pary wodnej. W obudowie znajduje si ę równie ż wska ź nik poziomu wody. Ź ródłem

ę ą doprowadza do wrzenia system grzałek. Czynnikiem wyjawiaj ą cym jest bie żą ca para wodna o temperaturze

ż ą ż liwe składniki. Wyjaławiany nateriał ustawia si ę na a ż urowych półkach. Czas pasteryzacji zale ż ęś

ż urowym dnem, pod którym znajduje si ę zbiornik z wod ą . Kocioł przykryty

ą żą ca para wodna o temperaturze około 100 ° C. Słu ż y do wyjaławiania

ę ż urowych półkach. Czas pasteryzacji zale ż y od obj ę to ś ci i rodzaju

Rys.3. Aparat Kocha (10)

Suszarki

Zaopatrzone w termoregulator urz ą ą ą żą

laboratoryjnego i niektórych zwi ą ż

wyjaławiaj ą cym jest suche, gor ą ce powietrze. Czas jałowienia w temperaturze 160

Termostaty (cieplarki)

Słu żą do hodowli drobnoustrojów. S ą

zaopatrzone w płaszcz powietrzny lub wodny, który zapobiega utracie ciepła i niepo żą

temperatury. W ś rodku wyposa ż one s ą ż

energi ą elektryczn ą , a wymagana temperatura jest ustawiana i utrzymywana dzi ę

kontaktowym.

Anaerostaty

Specjalne, hermetycznie zamykane aparaty do hodowli bakterii w warunkach beztlenowych. Zamiast powie

mog ą by ć wypełnione gazem oboj ę

najcz ęś ciej mieszanina w ę glanu potasowego, pirogallolu i ziemi okrzemkowej.

wytwarzaj ą cych produkty do diagnostyki

ś rodowisk gazowych w ś ród których znajduj ąę ś

uzyskiwania atmosfery mikroaerofilnej; zestawy do hodowli organizmów wymagaj ą

Rys.4. Anaerostat (10) ---

1. Ś ruba mocuj ą ca.

2. Pokrywa.

3. Saszetka z substancj ą pochłaniaj ąą

4. Płytki Petriego.

5. Saszetka ze wska ź nikiem warunków beztlenowych

Wytrz ą sarki

Urz ą dzenia umo ż liwiaj ą ce hodowl ę wgł ę ą ż

si ę lepsze napowietrzenie hodowli. W zale ż ś ż ą

drga ń , b) rotacyjne z regulowanym skokiem drg

Temperatur ę inkubacji utrzymuje własna komora cieplna (wodna

w pomieszczeniach o regulowanej temperaturze. Stosowane s ą ż ą ń ń

Boksy (szafy) laminarne

Słu żą do wykonywania posiewów i przeszczepów mikroorganizmów, zabezpieczaj ą

powietrza oraz zapewniaj ą c bezpiecze ń ą

układzie liniowym (pionowo lub poziomo) z okre ś lon ą szybko śą ść

obudowy filtry powietrza. Mog ą to by ć filtry absolutne typu HEPA, które w 99,9% zatrzymuj ą ą ś

czynniki zawiesin koloidalnych oraz gazy. Dodatkowym wyposa ż

Zaopatrzone w termoregulator urz ą dzenia ogrzewane energi ą elektryczn ą , słu żą ce do sterylizacji szkła

laboratoryjnego i niektórych zwi ą zków chemicznych oraz suszenia ró ż nych substancji. Czynnikiem

ą ą ce powietrze. Czas jałowienia w temperaturze 160 0 C trwa na ogół 2 godziny.

sterylizacji szkła

C trwa na ogół 2 godziny.

hodowli drobnoustrojów. S ą to specjalne szafki wykonane z blachy stalowej (lub drewna),

zaopatrzone w płaszcz powietrzny lub wodny, który zapobiega utracie ciepła i niepo żą danym wahaniom

ś ż one s ą w a ż urowe półki na hodowle mikroorganizmów. Termostaty s ą

ą ą , a wymagana temperatura jest ustawiana i utrzymywana dzi ę ki tzw. termometrom

żą danym wahaniom

rganizmów. Termostaty s ą zasilane

ę ki tzw. termometrom

Specjalne, hermetycznie zamykane aparaty do hodowli bakterii w warunkach beztlenowych. Zamiast powie

ą ć wypełnione gazem oboj ę tnym (CO 2 lub N 2 ) b ą d ź te ż s ą zaopatrzone w pochłaniacze tlenu. Jest to

ęś ę glanu potasowego, pirogallolu i ziemi okrzemkowej. Obecnie wiele firm

ą cych produkty do diagnostyki mikrobiologicznej poleca specjalne zestawy do wytwarzania

ś ś ród których znajduj ą si ę : zestawy do uzyskiwania ś rodowiska beztlenowego; zestawy do

uzyskiwania atmosfery mikroaerofilnej; zestawy do hodowli organizmów wymagaj ą cych do wzrostu CO

Specjalne, hermetycznie zamykane aparaty do hodowli bakterii w warunkach beztlenowych. Zamiast powietrza

ąź żą zaopatrzone w pochłaniacze tlenu. Jest to

mikrobiologicznej poleca specjalne zestawy do wytwarzania

ś ś ąę ś rodowiska beztlenowego; zestawy do

CO 2 .

ą pochłaniaj ą c ą .

ź nikiem warunków beztlenowych

ą ż ą ce hodowl ę wgł ę bn ą drobnoustrojów w podło ż ach płynnych w warunkach tlenowych. Dzi ę ą

ę lepsze napowietrzenie hodowli. W zale ż no ś ci od rodzaju ruchu wyró ż niamy wytrz ą sarki:a) o ruchu posuwisto

rotacyjne z regulowanym skokiem drga ń

ę inkubacji utrzymuje własna komora cieplna (wodna – ła ź nia bakteriologiczna lub powietrzna), a wytrz ą ę

w pomieszczeniach o regulowanej temperaturze. Stosowane s ą równie ż do sporz ą dzania rozcie ń cze ń glebowych lub r

ynnych w warunkach tlenowych. Dzi ę ki wytrz ą saniu (rotacji) uzyskuje

ruchu posuwisto - zwrotnym z regulowan ą amplitud ą

ź nia bakteriologiczna lub powietrzna), a wytrz ą sarki bez komory umieszcza si ę

ą ż ą ń ń glebowych lub rozcie ń cze ń z innych materiałów.

żą do wykonywania posiewów i przeszczepów mikroorganizmów, zabezpieczaj ą c badany materiał przed przypadkowymi zanieczyszcz

ą c bezpiecze ń stwo pracy osobom wykonuj ą cym te czynno ś ci. S ą to boksy, w którym nast ę

ś ą szybko ś ci ą . Jałowo ść powietrza w boksach oraz w pomieszczeniu ich usytuow

ć filtry absolutne typu HEPA, które w 99,9% zatrzymuj ą cz ą stki o ś rednicy 0,3 Μm lub filtry z w ę ą

czynniki zawiesin koloidalnych oraz gazy. Dodatkowym wyposa ż eniem boksów jest lampa UV, palnik oraz szyba uchylna do ochrony badanego materiału i pracownika.

ą c badany materiał przed przypadkowymi zanieczyszczeniami z

ś ą to boksy, w którym nast ę puje przepływ powietrza w

ś ą śą ść powietrza w boksach oraz w pomieszczeniu ich usytuowania zapewniaj ą zainstalowane w

m lub filtry z w ę glem aktywnym absorbuj ą ce szkodliwe

hrony badanego materiału i pracownika.

Rys.5. Szafa laminarna z poziomym przepływem powietrza (10)

Rys.5. Szafa laminarna z poziomym przepływem powietrza (10) (powy ż ej)

ę ż ź Ź ródłem wytwarzanej pary jest woda znajduj ą ca

Lampy bakteriologiczne

S ą wykorzystywane do niszczenia mikroorganizmów wyst ę puj ą cych w powietrzu i na odkrytych powierzchniach zamkni ę tych pomieszcze ń , np. hal produkcyjnych,

laboratoriów, kamer do szczepie ń . Ź ródłem promieniowania s ą lampy kwarcowe, wypełnione oparami rt ę ci, emituj ą ce w 95% statyczne lub zabójcze promieniowanie o

długo ś ci fali 258 nm. Poniewa ż promieniowanie to charakteryzuje si ę słab ą przenikliwo ś ci ą (nie przenika przez zwykłe szkło), st ą d nie jest wykorzystywane do wyjaławiania

szkła i podło ż y agarowych.

Filtry

Poniewa ż pory filtrów s ą mniejsze od wymiarów bakterii, s ą wykorzystywane do jałowienia „na zimno” płynnych produktów (podło ż y, buforów, płynów ustrojowych i innych

termowra ż liwych składników podło ż y. Mo ż na je równie ż stosowa ć w metodach wydzielania toksyn z hodowli płynnej, enzymów lub innych produktów metabolizmu, a tak ż e

do oznaczania liczby drobnoustrojów wyst ę puj ą cych w płynach o niewielkim ska ż eniu (woda, wino, klarowne soki, itp.).

S ą czenie przez filtry przebiega jednak bardzo wolno, dlatego te ż proces s ą czenia przeprowadza si ę w warunkach podci ś nienia, wykorzystuj ą c w tym celu pompy pró ż niowe. W

pracy mikrobiologicznej wykorzystuje si ę filtry:

Membranowe (rys.E) najcz ęś ciej stosowane. Charakteryzuj ą si ę du żą zdolno ś ci ą filtracyjn ą . S ą wykonane z estrów lub octanów celulozy, polichlorku winylu lub teflonu o

ś rednicy porów od 0,05 – 14,0 Μm. Maj ą posta ć cienkiej, spr ęż ystej błony. Dzi ę ki zastosowaniu ró ż nicy ci ś nie ń (nad- i podci ś nienie) charakteryzuj ą si ę du żą szybko ś ci ą

przepływu (40 cm 3 /min/cm 2 ).

Rys.6. Filtry mikrobiologiczne (16, 24)

Mikroskopy – sprz ę t słu żą cy do badania morfologii komórki drobnoustrojów. Omówienie w kolejnym rozdziale skryptu.

2.2. Drobny sprz ę t i szkło laboratoryjne

Igła preparacyjna – prosty drucik osadzony w oprawce, słu żą cy do posiewów wgł ę bnych bakterii, sporz ą dzania preparatów mikologicznych. Mo ż e

by ć zako ń czony haczykiem i wtedy słu ż y do przeszczepiania grzybów.

Eza – wykonany ze specjalnego rodzaju stali, cz ę sto platynowy i osadzony w oprawce drut zako ń czony oczkiem. Słu ż y do posiewów, przesiewów,

sporz ą dzania preparatów mikroskopowych.

Rys.7. Igła, eza. głaszczka (21)

Głaszczka – szklany wygi ę ty pr ę t słu żą cy do posiewów powierzchniowych, rozsiewania materiału biologicznego.

Płytki Petriego - dwie szklane (jednorazowe z tworzywa, najcz ęś ciej o Ø 10 cm) zachodz ą ce na siebie szalki wykorzystywane do

hodowli, liczenia i okre ś lania morfologii kolonii mikroorganizmów na po ż ywkach zestalonych.

Kolby, probówki szklane (ze szkła oboj ę tnego i bez wygi ę tego kołnierzyka)– u ż ywane do wykonania rozcie ń cze ń , sporz ą dzania i

rozlewania po ż ywek, do posiewów i hodowli na po ż ywkach płynnym i zestalonych.

Rurki Durhama – małe szklane probóweczki (C), które zanurza si ę do góry dnem w probówkach z po ż ywk ą płynn ą (A). Słu żą do

zbierania p ę cherzyków gazu (B) wydzielanego podczas procesów fermentacyjnych przeprowadzanych przez drobnoustroje.

Rys.8. Probówka z płynnym podło ż em i rurk ą Durhama (24)

Pipety szklane /

miarowe (1–25 cm 3 ) u ż ywane do posiewów ilo ś ciowych.

Pipety pasteurowskie

– wykonane ze szkła sodowego, zabezpieczone wacikiem (1) szklane rurki (2) stosowane do posiewów płynnych.

Rys.9. Pipeta pasteurowska (2)

Komory - słu żą do bezpo ś redniego liczenia drobnoustrojów pod mikroskopem.

• Komora Thoma (hemocytometr) – szklana płytka z 2 wgł ę bieniami (gł ę boko ść 0,1 mm) i naniesion ą siatk ą podzielon ą na 16 du ż ych kwadratów o powierzchni 1/400

mm 2 . Ka ż dy z tych kwadratów składa si ę z 16 małych kwadracików o boku 0,05 mm i obj ę to ś ci pod szkiełkiem nakrywkowym 1/4000 mm 3 .

Rys.10. Komora Thoma (21)

• Komora Bürkera - szklana płytka z 2 wgł ę bieniami (0,1 mm) i siatk ą ą

nakrywkowym 0,004 mm 3 ;

• Komora Howarda – szklana, gruba płytka z wy ż łobionym dołkiem o gł ę ś ę ą

prze ź roczystych pól o ś rednicy 1,382 mm. Stosowana w analizach obecno ś ś

ę bieniami (0,1 mm) i siatk ą podzielon ą na kwadraciki o boku 0,2 mm, powierzchni 0,04 mm

ę ą ą na kwadraciki o boku 0,2 mm, powierzchni 0,04 mm 2 i obj ę to ś ci pod szkiełkiem

ż łobionym dołkiem o gł ę boko ś ci 0,1 mm, który przykrywa si ę szkiełkiem nakrywkowym, posiadaj ą

ź ś rednicy 1,382 mm. Stosowana w analizach obecno ś ci grzybów ple ś niowych w sokach.

ż ę ś ę szkiełkiem nakrywkowym, posiadaj ą cym 25

Ponadto w pracowni mikrobiologicznej wykorzystuje si ę szkiełka przedmiotowe i nakrywkowe, szkiełka z łezk ą ż

czopy fermentacyjne, skalpele, pincety, szczypce, wanienki do barwienia, statywy na probówki, koszyki druciane i metal

biologicznej wykorzystuje si ę szkiełka przedmiotowe i nakrywkowe, szkiełka z łezk ą (komora Lindnera) do preparatów przy ż

skalpele, pincety, szczypce, wanienki do barwienia, statywy na probówki, koszyki druciane i metalowe puszki do sterylizacji płytek Petriego i pipet.

ą (komora Lindnera) do preparatów przy ż yciowych, kolby i

owe puszki do sterylizacji płytek Petriego i pipet.

II.3. METODY JAŁOWIENIA

W badaniach mikrobiologicznych ogromny wpływ na uzyskiwane wyniki ma higiena osobista oraz jałowo ść ń ę

wykorzystywane w pracy. W metodach jałowienia, wykorzystywanych równie ż

maj ą nast ę puj ą ce procesy:

Dezynfekcja. Terminem tym okre ś la si ę “ proces zabicia wszystkich form wegetatywnych mikroorganizmów chor

metod fizycznych, chemicznych i mechanicznych ”. Proces ten nie zapewnia całkowitej jałowo ś ż ą

Sterylizacja. W uj ę ciu mikrobiologicznym sterylizacja to „

zarówno form wegetatywnych, jak te ż form przetrwalnych ”.

Wyjaławianie przeprowadza si ę najcz ęś ciej przy u ż

chemicznych.

W badaniach mikrobiologicznych ogromny wpływ na uzyskiwane wyniki ma higiena osobista oraz jałowo ść pomieszcze ń ę

jałowienia, wykorzystywanych równie ż w medycynie, zakładach przetwórstwa rolno-spo ż ż

ść pomieszcze ń , sprz ę tu i po ż ywek, które s ą

spo ż ywczego i w ż yciu codziennym, zastosowanie

proces zabicia wszystkich form wegetatywnych mikroorganizmów chorobotwórczych i niechorobotwórczych za pomoc ą

”. Proces ten nie zapewnia całkowitej jałowo ś ci, gdy ż pozostaj ą aktywne formy przetrwalne bakterii.

ę ciu mikrobiologicznym sterylizacja to „ proces polegaj ą cy na zabiciu wszystkich mikroorganizmów

obotwórczych i niechorobotwórczych za pomoc ą

ś ż ą aktywne formy przetrwalne bakterii.

ą cy na zabiciu wszystkich mikroorganizmów - niezale ż nie od stadium rozwojowego, a wi ę c

ę ęś ciej przy u ż yciu metod fizycznych (temperatura, promieniowanie), mechanicznych (odfiltrowanie, odwirowanie) lub

chanicznych (odfiltrowanie, odwirowanie) lub

3.1. Metody fizyczne

•

Zastosowanie wysokich temperatur (na sucho lub na mokro):

(na sucho lub na mokro):

Wy ż arzanie i opalanie.

Czynno ść t ą wykonuje si ę przed i po ka ż ż

ż arzanie i opalanie. Ezy i igły wy ż arza si ę do czerwono ś ci w ś wiec ą cej cz ęś ci płomienia palnika spirytusowego lub gazowego.

śćą ę przed i po ka ż dym ich u ż yciu. Wyloty probówek, kolb i wszelkich naczy ń ą

omieniu palnika, co zapobiega zanieczyszczeniu hodowli. Pincety, skalpele, no ż e, bagietki, głaszczki opala si ę

ż ę ś ś ą ęś ci płomienia palnika spirytusowego lub gazowego.

śćą ę ż ż yciu. Wyloty probówek, kolb i wszelkich naczy ń , które s ą zamykane korkami, opala si ę po

ż e, bagietki, głaszczki opala si ę w płomieniu po

otworzeniu w płomieniu palnika, co zapobiega zanieczyszczeniu hodowli. Pincety, skalpele, no ż ę

uprzednim zanurzeniu w alkoholu.

Rys. 11. Wy ż arzanie ezy i opalanie wylotu probówki (21)

ż arzanie ezy i opalanie wylotu probówki (21)

Gotowanie . Szkiełka podstawowe i nakry

stosuj ą c na koniec wod ę destylowan ą ę

. Szkiełka podstawowe i nakrywkowe gotuje si ę w roztworze mydła lub ś rodka myj ą ę

ą ę destylowan ą . Po umyciu przechowuje si ę je na sucho w specjalnych pojemnikach, b ąź ż

ż ę dzia po oczyszczeniu mo ż na wygotowa ć (20–30 minut) lub wyjałowi ć w autoklawie (temperatura 121

ę ś rodka myj ą cego, a nast ę pnie dokładnie płucze

ą ę ą ę je na sucho w specjalnych pojemnikach, b ą d ź te ż na mokro w 95% etanolu.

ć w autoklawie (temperatura 121 0 C, 20 minut).

Równie ż metalowe narz ę dzia po oczysz

Gor ą ce i suche powietrze

w ę glanu wapnia, zwi ą zków oleistych, wosku. Zabieg ten przeprowadza si ę

ą ce i suche powietrze o temperaturze 160-180°C wykorzystuje si ę do wyjaławiania szkła oraz niektórych zwi ą

stych, wosku. Zabieg ten przeprowadza si ę w suszarkach laboratoryjnych.

Poniewa ż szkło nowe lub nieu ż ywane wykazuje odczyn alkaliczny st ą ą ż

nale ż y je wygotowa ć w wodzie z dodatkiem 1% HCl (30 min), wypłuka ć ć

roztworze Na 2 CO 3 (30 minut). Po dokładnym wypłukaniu w wodzie bie żą

wysuszeniu, pakuje si ę je w papier, foli ę aluminiow ą lub te ż ę

sterylizuje przez 2 godz. w temperaturze 160°C.

Przed wło ż eniem do suszarki kolby, probówki i pipety zamyka si ę ż ść

samozapłonu i zw ę glenia temperatury 180°C nie mo ż na przekracza ć

korkami z waty lub ligniny oraz szkła opakowanego w papier. Wysokie temperatury o

trwało ść szkła laboratoryjnego, a niedokładne wysuszenie powoduje jego p ę

ę do wyjaławiania szkła oraz niektórych zwi ą zków chemicznych np.

ę w suszarkach laboratoryjnych.

ż ż ywane wykazuje odczyn alkaliczny st ą d przed sterylizacj ą i u ż yciem

ż ć w wodzie z dodatkiem 1% HCl (30 min), wypłuka ć i ponownie wygotowa ć w 1%

(30 minut). Po dokładnym wypłukaniu w wodzie bie żą cej i destylowanej,

ę ę ą lub te ż umieszcza si ę w metalowych puszkach i

do suszarki kolby, probówki i pipety zamyka si ę korkami. Z uwagi na mo ż liwo ść

ę ż na przekracza ć podczas sterylizacji probówek z

korkami z waty lub ligniny oraz szkła opakowanego w papier. Wysokie temperatury obni ż aj ą tak ż e

ść szkła laboratoryjnego, a niedokładne wysuszenie powoduje jego p ę kanie.

Rys.12. Płytki Petriego przygotowane do sterylizacji (2)

sterylizacji) w aparacie

ok.100°C. W procesie tym gin ą jedynie formy wegetatywne, natomiast nie ulegaj ą

pasteryzacji stosuje si ę w przypadku podło ż y mikrobiologicznych i produktów ż ś

tak ż e konserw o pH poni ż ej 4,5 (mikroorganizmy acidofilne charakteryzuje obni ż ść

Wi ę kszo ść podło ż y mikrobiologicznych poddaje si ę działaniu temperatury w granicach 100°C przez od 15

ś mietanki, moszcz, soki, piwo i inne) wyjaławia si ę wykorzystuj ą

•

Gor ą ca bie żą ca para wodna . Jest wykorzystywana w procesie pasteryzacji (łagodnej

Kocha. Pasteryzacja polega na jednokrotnym ogrzaniu wyjaławianego materiału do temperatury

ą jedynie formy wegetatywne, natomiast nie ulegaj ą zniszczeniu formy przetrwalne bakterii, które wytrzymuj ą

ę ż y mikrobiologicznych i produktów ż ywno ś ciowych, których składniki w temperaturach

ż ej 4,5 (mikroorganizmy acidofilne charakteryzuje obni ż ona odporno ść cieplna).

ę ść ż ę działaniu temperatury w granicach 100°C przez od 15 - 30 minut. Wra ż liwe na wysokie temperatury produkty (mleko,

. Jest wykorzystywana w procesie pasteryzacji (łagodnej

polega na jednokrotnym ogrzaniu wyjaławianego materiału do temperatury

czeniu formy przetrwalne bakterii, które wytrzymuj ą wielogodzinne gotowanie. Proces

ę ż ż ś ciowych, których składniki w temperaturach powy ż ej 100°C mog ą ulega ć rozkładowi, a

ż liwe na wysokie temperatury produkty (mleko,

ę wykorzystuj ą c modyfikacje tego procesu. Jest to pasteryzacja:

Low Temperature Short Time): temperatura 62 - 65°C / 20 - 30 minut;

Short Time); temperatura 72°C / 15 sekund;

długotrwała (niska; LTLT – Low Temperature Short Time): temperatura 62

•

krótkotrwała (wysoka; HTST – High Temperature Short Time); temperatura 72°C / 15 sekund;

•

momentalna: temperatura 85 - 90°C / 1 – 2 s.

Z praktycznego punktu widzenia pasteryzacja jest zabiegiem wystarczaj ą ś ę

uniemo ż liwia rozwój prze ż ywaj ą cych ten zabieg mikroorganizmów.

Odmian ą pasteryzacji jest tyndalizacja (pasteryzacja frakcjonowana). Jest to trzykrotna pasteryzacja przeprowadzana w odst ę

gin ą formy wegetatywne. Okres przerwy po pierwszej pasteryzacji pozwala na wykiełkowanie form przetrwalnych, które nie uległy zabiciu. Druga pasteryzacja zabija formy

wegetatywne, które rozwin ę ły si ę z form przetrwalnych, a trzecia upewnia nas o zabiciu wszystkich drobnoustrojów.

Z praktycznego punktu widzenia pasteryzacja jest zabiegiem wystarczaj ą cym, je ś li nast ę pnie produkt zostanie schłodzony do 2

ż ą cych ten zabieg mikroorganizmów.

(pasteryzacja frakcjonowana). Jest to trzykrotna pasteryzacja przeprowadzana w odst ę

ierwszej pasteryzacji pozwala na wykiełkowanie form przetrwalnych, które nie uległy zabiciu. Druga pasteryzacja zabija formy

ę ę z form przetrwalnych, a trzecia upewnia nas o zabiciu wszystkich drobnoustrojów.

ą ś ę pnie produkt zostanie schłodzony do 2-4°C i hermetycznie zamkni ę ty, co

(pasteryzacja frakcjonowana). Jest to trzykrotna pasteryzacja przeprowadzana w odst ę pach co 24 godziny. W pierwszej fazie

ierwszej pasteryzacji pozwala na wykiełkowanie form przetrwalnych, które nie uległy zabiciu. Druga pasteryzacja zabija formy

Gor ą ca para wodna pod ci ś nieniem. Aby uzyska ć ś

Aby uzyska ć wła ś ciwy efekt sterylizacji w autoklawie proces musi przebiega ć w optymalnej temperaturze, przy odpowiednim

ś ś ę ś nieniem a temperatur ą wewn ą trz autoklawu, a tak ż e pomi ę dzy temperatur ą a efektem sterylizacji istniej ąś ż ś

ć w optymalnej temperaturze, przy odpowiednim

a efektem sterylizacji istniej ą ś cisłe zale ż no ś ci:przy

ci ś nieniu i przez okre ś lony czas. Pomi ę dzy ci ś nieniem a temperatur ą ą ż ę ą

nadci ś nieniu:

0,0 atm. temperatura w autoklawie wynosi 100ºC

0,5 atm. - 111,7° (112°) C

1,0 atm. - 120,6° (121°) C

2,0 atm. - 133,9° (134°) C.

podobne efekty odka ż ania uzyskuje si ę stosuj ą c nw. temperatury i czas ekspozycji:

121°C przez 2 minuty;

110°C - 20 minut;

100°C - 200 minut.

Zatem im wy ż sze jest ci ś nienie wewn ą trz kotła tym wy ż sze s ą temperatury, a im wy ż sze temperatury tym krótszy okres sterylizacji. Stosuj ą c zwi ę kszone ci ś nienie,

uzyskuje si ę zatem mo ż liwo ść zniszczenia zarówno form wegetatywnych, jak i przetrwalnych. Czas sterylizacji zale ż y tak ż e od obj ę to ś ci materiału i rodzaju przedmiotów

poddawanych sterylizacji (tab.1).

Tab.1. Czas sterylizacji w zale ż no ś ci od obj ę to ś ci materiału

Obj ę to ść (cm 3 )

Czas sterylizacji w temperaturze 121°C (min)

10 – 50

200

1000

2000

9000

12 – 14

12 – 15

20 – 25

30 – 35

50 – 55

Podło ż a i produkty nie zawieraj ą ce składników wra ż liwych na wysokietemperatury sterylizuje si ę w autoklawie w temp. 121°C przez 15-20 min lub w temperaturze

117°C przez 15-30 minut. Procesowi sterylizacji poddaje si ę tak ż e konserwy o pH powy ż ej 4,5. Eliminacja form przetrwalnych zapobiega mo ż liwo ś ci pojawienia si ę form

wegetatywnych bakterii, które w warunkach niskiej kwasowo ś ci znajduj ą odpowiednie warunki do rozwoju.

Niektóre termowra ż liwe produkty płynne (np. mleko) poddaje si ę sterylizacji błyskawicznej (UHT – Ultra High Temperature) w systemie przepływowym lub

poprzez wtrysk pary wodnej o temperaturze 135-150°C w czasie od 2 - 9 s. Procedura ta niszczy formy wegetatywne i przetrwalne w stopniu zapewniaj ą cym trwało ść handlow ą

produktu (je ś li zostanie zapakowany w sterylnych warunkach).

Szkło u ż ywane, zawieraj ą ce hodowle drobnoustrojów sterylizuje si ę w autoklawie w temperaturze co najmniej 134°C przez okres od 30–90 minut (w zale ż no ś ci od ilo ś ci i

obj ę to ś ci sterylizowanego materiału). Po sterylizacji szkło nale ż y opró ż ni ć i umy ć w wodzie z detergentem lub wygotowa ć w roztworze mydła. Po dokładnym wypłukaniu w

wodzie destylowanej sterylizujemy je ponownie w suszarce (160°C / 2 godz.).

• Zastosowanie promieniowania (UV, X i gamma).

W praktyce mikrobiologicznej wykorzystuje si ę najcz ęś ciej hamuj ą ce lub zabójcze działanie na mikroorganizmy nadfioletowej cz ęś ci widma słonecznego o

długo ś ci fali 250-260 nm, a wi ę c t ą cz ęść widma, która jest najsilniej absorbowane przez kwasy nukleinowe. Ź ródłem promieniowania s ą lampy kwarcowe, wypełnione oparami

rt ę ci, emituj ą ce w 95% promieniowanie o długo ś ci fali 258 nm. Promieniowanie UV jest wykorzystywane do niszczenia mikroorganizmów wyst ę puj ą cych w powietrzu i na

odkrytych powierzchniach zamkni ę tych pomieszcze ń o niewielkim zapyleniu (silosów, magazynów ichłodni, ładowni statków, laboratoriów, kamer). Poniewa ż charakteryzuje

si ę słab ą przenikliwo ś ci ą – nie przenika przez zwykłe szkło, st ą d promieniowanie UV nie jest wykorzystywane do wyjaławiania szkła i podło ż y agarowych w szklanych

naczyniach.

Efekt biobójczy promieniowania zale ż y mi ę dzy innymi od obj ę to ś ci napromienianego powietrza, wielko ś ci powierzchni, odległo ś ci i ustawienia lamp UV. Czas emisji

promieniowania nie powinien by ć krótszy ni ż 30 min, odległo ść lampy od sterylizowanej powierzchni nie mo ż e przekracza ć 3 m, a lampy winny by ć ustawione prostopadle do

powierzchni.

Do sterylizacji sprz ę tu medycznego jednorazowego u ż ytku, surowców i preparatów farmaceutycznych oraz utrwalania produktów spo ż ywczych ( ś wie ż ych i

suszonych owoców i warzyw, mi ę sa drobiowego, ryb, przypraw i ziół, a zwłaszcza do niszczenia mikroorganizmów w zamkni ę tych pojemnikach, np. w konserwach)

wykorzystuje si ę niekiedy promieniowanie jonizuj ą ce (X, gamma), które charakteryzuje si ę bardzo du żą przenikliwo ś ci ą , energi ą i aktywno ś ci ą biologiczn ą . Poniewa ż

stosowanie dawek promieniowania pow.10 kGy (radiopasteryzacja, radiosterylizacja) powoduje zmiany wła ś ciwo ś ci organoleptycznych, od ż ywczych i zdrowotnych

produktów, st ą d do ich sterylizacji stosuje si ę dawki promieniowania nie przekraczaj ą ce tej warto ś ci (raduryzacja, radycydacja). Raduryzacja to zmniejszenie ogólnej liczby

mikroorganizmów i zahamowanie rozwoju form prze ż ywaj ą cych ten zabieg; radycydacja – zmniejszenie liczebno ś ci populacji mikroorganizmów patogennych (np. Clostridium ,

Salmonella ) i zahamowanie produkcji toksyn bakteryjnych (np. jadu kiełbasianego przez Clostridium botulinum ). Stosowanie tych metod jest dozwolone tylko w niektórych

krajach UE.

3.2. Metody mechaniczne

•

Filtrowanie . Zabieg ten stosujemy w przypadku. gdy mamy do czynienia z materiałami, które w podwy ż szonej temperaturze ulegaj ą zmianom fizycznym i chemicznym.

S ą to zwykle po ż ywki zawieraj ą ce witaminy, aminokwasy, surowic ę , mocznik i termolabilne składniki dodawane do podło ż y. Do wyjaławiania u ż ywa si ę najcz ęś ciej

filtry membranowe o porach od 0,20-0,40 (0,75) µm ś rednicy. Poniewa ż pory s ą mniejsze od wymiarów bakterii, odfiltrowane drobnoustroje osadzaj ą si ę na filtrze, a

uzyskany filtrat jest jałowy.

•

Wirowanie jest zabiegiem dzi ę ki któremu nast ę puje oddzielanie komórek mikroorganizmów od zawiesiny. Wykonujemy je w wirówkach z regulowanymi obrotami i

czasem działania, a materiał wirowany umieszcza si ę w specjalnie przygotowanych pojemnikach.

3.3. Metody chemiczne

Do sterylizacji podłóg, ś cian i powierzchni roboczych, linii technologicznych, czy te ż maszyn lub ich cz ęś ci stosuje si ę tak ż e (zgodnie z zaleceniami producenta)

ró ż ne ś rodki dezynfekcyjne. Ró ż ni ą si ę one aktywno ś ci ą biologiczn ą i mechanizmami działania. Aktywno ść biologiczna ś rodków dezynfekcyjnych zale ż y od rodzaju zwi ą zku

chemicznego; gatunku mikroorganizmów, ich wieku i liczebno ś ci populacji; czynników ś rodowiskowych - temperatura, kwasowo ść podło ż a i obecno ść w nim innych

zwi ą zków chemicznych, zwłaszcza organicznych.

Mechanizm działania zwi ą zany jest w pierwszym rz ę dzie ze struktur ą chemiczn ą i wła ś ciwo ś ciami substancji biologicznie czynnej zwi ą zku. W zale ż no ś ci od tych

czynników, a tak ż e od koncentracji efektem mo ż e by ć zahamowanie wzrostu i rozwoju mikroorganizmów (działanie statyczne) lub w nast ę pstwie oddziaływania na zasadnicze

struktury lub szlaki metaboliczne ich zabicie (działanie bakterio- lub grzybobójcze). Polega ć ono mo ż e na: uszkadzaniu lub zmianie przepuszczalno ś ci ś ciany komórkowej i

błony cytoplazmatycznej oraz wypływie do ś rodowiska zewn ę trznego składników komórki; utlenianiu struktur komórkowych i zakłóceniu procesów metabolicznych

mikroorganizmów; tworzeniu kompleksów z białkami - blokowaniu grup funkcyjnych (-NH 2 , -SH, -COOH); dezaktywacji enzymów; spowodowaniu koagulacji cytoplazmy i

denaturacji białek (cytoplazmatycznych, enzymatycznych, kwasów nukleinowych).

Do zwi ą zków chemicznych najcz ęś ciej stosowanych w dezynfekcji nale żą :

•

Czwartorz ę dowe sole amoniowe (Sterinol, Dezogen) . Charakteryzuje je szerokie spektrum działania (bakterie G+ i G-, grzyby ple ś niowe, dro ż d ż e, wirusy), długotrwały

efekt sterylizacyjny i przyjemny zapach. Ujemn ą stron ą tych preparatów jest silna presja selekcyjna i mo ż liwo ść uodpornienia si ę bakterii G- (np. Proteus vulgaris i

Serratia marcescens ), co wymusza konieczno ść przemiennego ich stosowania z preparatami o odmiennych mechanizmach działania (zwi ą zkami nadtlenowymi,

podchlorynem). Ich aktywno ść ulega osłabieniu w obecno ś ci zwi ą zków organicznych i mydła.

• Zwi ą zki nadtlenowe (kwas nadoctowy, nadtlenek wodoru, nadsiarczan potasowy). Najpowszechniej stosowany kwas nadoctowy jest aktywny w stosunku do form

wegetatywnych i przetrwalnych bakterii. Poniewa ż zwi ą zek ten nie wykazuje wła ś ciwo ś ci korozyjnych i łatwo ulega rozkładowi na produkty nieszkodliwe (woda, tlen,

kwas octowy) dla produktów spo ż ywczych, mo ż e by ć stosowany do dezynfekcji systemów zamkni ę tych (np. w browarnictwie i winiarstwie) bez konieczno ś ci

przepłukiwania ich wod ą . Taka procedura zapobiega powtórnemu ska ż eniu systemu, gdy jako ść mikrobiologiczna b ę d ą cej do dyspozycji wody nie jest najlepsza. Ponadto

zwi ą zek ten mo ż e by ć u ż yty do sterylizacji przedmiotów termowra ż liwych i dezynfekcji r ą k.

• Alkohole (etanol, izopropanol). Charakteryzuje je szerokie działanie biobójcze (formy wegetatywne bakterii G+ i G-) uwarunkowane obecno ś ci ą wody. Z tego te ż

wzgl ę du działaj ą najsilniej jako 50-70% roztwór wodny. Aktywno ść alkoholi wzrasta wraz ze wzrostem liczby molowej i liczby C w ła ń cuchu, a maleje w obecno ś ci

substancji organicznej. S ą wykorzystywane do dezynfekcji systemów zamkni ę tych bez konieczno ś ci płukania wod ą , powierzchni roboczych, sprz ę tu i r ą k.

Wykorzystanie takich ś rodków dezynfekcyjnych, jak: aldehydy (mrówkowy, glutarowy, formalina), zwi ą zki fenolowe i pochodne fenoli (fenol, lizol, kwas karbolowy),

zwi ą zki chloru (podchloryn sodowy, chloramina T), jodofory (poł ą czenia jodu z polimerami lub SPC), zwi ą zki azotu (pochodne biguanidyny kw. glutaminowego i pirydyny),

metale ci ęż kie , jest bardzo cz ę sto ograniczone jedynie do dezynfekcji powierzchni roboczych nie maj ą cych kontaktu z ż ywno ś ci ą , a w niektórych krajach zakazane. Wynika to

z ich toksyczno ś ci (alergie, zakłócenia metabolizmu), wywoływania podra ż nie ń skóry i błon ś luzowych, słabej biodegradacji, długotrwałego przykrego zapachu, działania

korozyjnego, wysokiej presji selekcyjnej i mo ż liwo ś ci wykształcenia si ę form odpornych, uwarunkowania ich aktywno ś ci od czynników ś rodowiskowych.

II.4. WARUNKI HODOWLI MIKROORGANIZMÓW

Skład ilo ś ciowy (liczebno ść ) i jako ś ciowy (ró ż norodno ść gatunkowa) mikroflory ró ż nych ś rodowisk jest odmienny, niekiedy nawet bardzo specyficzny. Zale ż y on

od wła ś ciwo ś ci gatunkowych mikroorganizmów oraz od czynników ekologicznych: abiotycznych (fizycznych i chemicznych) oraz biotycznych (dodatnich i ujemnych,

bezpo ś rednich i po ś rednich oddziaływa ń jednych organizmów na drugie).

Tak silne oddziaływanie czynników ś rodowiskowych na mikroorganizmy wynika z uproszczonej budowy, a zwłaszcza z ich ogromnej zbiorowej powierzchni

czynnej (powierzchni styku ze ś rodowiskiem). Wg Goł ę biowskiej jeden organizm o obj ę to ś ci 1 cm 3 ma powierzchni ę styku ze ś rodowiskiem ok. 6 cm 2 , podczas gdy 1000 mld

komórek bakteryjnych mieszcz ą cych si ę w 1 cm 3 ma powierzchni ę styku około 60 tys.cm 2 .

Oddziaływanie poszczególnych czynników ś rodowiskowych przebiega zgodnie z prawami, „minimum”, „maksimum” i „tolerancji”. To ostatnie mówi, ż e: „zarówno

nadmiar, jak i niedobór jakiego ś czynnika, tak w sensie ilo ś ciowym, jak i jako ś ciowym, poza granice tolerancji organizmu, powoduje zahamowanie wzrostu i rozwoju oraz

ś mier ć komórki”.

Najwa ż niejszymi czynnikami abiotycznymi wpływaj ą cymi na wzrost i rozwój drobnoustrojów, w tym tak ż e na podło ż ach mikrobiologicznych w warunkach

laboratoryjnych, s ą takie czynniki fizyczne (temperatura), chemiczne (kwasowo ść , tlenowo ść ) a tak ż e zawarto ść składników od ż ywczych.

4.1. Temperatura

Mikroorganizmy rozwija ć si ę mog ą w bardzo szerokim zakresie temperatur, od – 23°C (silnie zasolone wody Antarktydy w których stwierdzono obecno ść bakterii z

rodzaju Corynebacterium i grzybów z rodzaju Sporobolomyces ) do 113°C (gor ą ce ź ródła, kominy termalne – Pyrodictium brockii ). Wi ę kszo ść mikroorganizmów rozwija si ę

jednak w temperaturach od 10 – 37°C. W warunkach laboratoryjnych najcz ęś ciej stosowan ą temperatur ą hodowli bakterii jest zakres 30 – 37°C natomiast dla grzybów

temperatura 20 – 25°C.

Ze wzgl ę du na ró ż nice w minimalnych, optymalnych i maksymalnych temperaturach wzrostu, mikroorganizmy dzieli si ę na ogół na trzy grupy:

• Psychrofilne (-23-0; 15; 20°C). Do tej grupy zalicza si ę szereg drobnoustrojów zdolnych do rozwoju w ś rodowiskach naturalnych o niskich temperaturach, jak rejony

podbiegunowe, szczyty wysokich gór, dna oceanów, osady gł ę bokich jezior. Bakterie tej grupy stanowi ą równie ż powa ż ny problem w przechowalnictwie. Wyst ę puj ą c w

chłodniach i magazynach, na i w schłodzonych produktach mleczarskich, mi ę snych i owocowo-warzywnych, wywieraj ą niekorzystny wpływ na ich jako ść i trwało ść .

Najcz ęś ciej s ą to bakterie G- nale żą ce do rodzaju Pseudomonas oraz gatunki z rodzajów Vibrio , Aeromonas , Acinetobacter , Alcaligenes , Chromobacterium i

Flavobacterium . W ś ród bakterii G+ dominuj ą gatunki nale żą ce do rodzajów: Micrococcus , Bacillus i Arthrobacter oraz niektóre Lactobacillus .

Spo ś ród dro ż d ż y s ą to przedstawiciele rodzajów Candida , Debaryomyces , Pichia , Rhodotorula i Thurolopsis , a spo ś ród ple ś ni: Aureobasidium pullulans , Botrytis cinerea i

Geotrichum candidum .

Szczególne niebezpiecze ń stwo zatru ć pokarmowych stwarzaj ą niektóre bakterie patogenne: Listeria monocytogenes , Yersinia enterocolitica i Bacillus cereus .

•

Mezofilne (10-30; 20-37; 35-50°C). Grupa drobnoustrojów zdolna do wzrostu w umiarkowanych temperaturach. Do mezofili zalicza si ę wi ę kszo ść drobnoustrojów

wyst ę puj ą cych w ś rodowisku (glebie, wodzie, na powierzchni ciała ro ś lin i zwierz ą t). S ą to na ogół mikroorganizmy saprofityczne oraz chorobotwórcze dla ro ś lin, zwierz ą t

i człowieka, w ś ród nich wywołuj ą ce zatrucia pokarmowe.

•

Termofilne (25-45; 45-65/80; 60-90°C). Drobnoustroje o wysokich optymalnych temperaturach wzrostu. Podzielono je na dwie grupy. Pierwsza zwana termofilami -

obejmuje mikroorganizmy o optymalnej temperaturze wzrostu powy ż ej 45°C. Druga grupa to hipertermofile o optymalnej temperaturze wzrostu dopiero powy ż ej 80°C.

Mikroorganizmy tej grupy s ą szeroko rozpowszechnione w przyrodzie. Spotyka si ę je w gor ą cych ź ródłach, w fermentuj ą cych resztkach ro ś linnych (tytoniu, sianie,

nawozie i kiszonkach) oraz w przewodzie pokarmowym niektórych zwierz ą t. Niektóre bakterie, np. Desulfovibrio desulphuricans , rozwijaj ą si ę w rurach wymienników

ciepła powoduj ą c ich korozj ę .

Wi ę kszo ść termofili to bakterie G+, przetrwalnikuj ą ce nale żą ce do rodzaju Bacillus ( Bacillus stearothermophilus , Bacillus coagulans ). Obok nich s ą to przedstawiciele

rodzajów: Clostridium ( Clostridium thermosaccharolyticum ), Streptococcus , Lactobacillus , Sarcina , Staphylococcus i inne. Liczba termofili w ś ród bakterii G- jest

ograniczona. Znane s ą równie ż termofilne promieniowce ( Thermomonospora , Thermoactinomyces ), bakterie zielone i sinice oraz liczne gatunki grzybów, np. Absidia

ramosa , Aspergillus fumigatus .

4.2. Tlenowo ść - potencjał oksydacyjno-redukcyjny

W warunkach naturalnych z natlenieniem ś rodowiska ł ą czy si ę zagadnienie potencjału oksydacyjno-redukcyjnego (Eh) mierzonego w woltach lub miliwoltach. Przy

lepszym natlenieniu warto ś ci potencjału redox s ą dodatnie i wy ż sze (do +0,4), a przy gorszym s ą ni ż sze i przybiera ć mog ą warto ś ci ujemne (-0,4). Zapewnienie

mikroorganizmom odpowiedniego potencjału – tlenowo ś ci ma du ż e znaczenie w badaniach mikrobiologicznych, przemy ś le fermentacyjnym i przechowywaniu ż ywno ś ci. W

praktyce mikrobiologicznej, w zale ż no ś ci od wymaga ń mikroorganizmów, stosujemy metody hodowli w warunkach tlenowych lub beztlenowych.

Pod wzgl ę dem reakcji na natlenienie ś rodowiska mikroorganizmy dzielimy na:

• Bezwzgl ę dne tlenowce (b.aeroby). Rozwijaj ą si ę najlepiej przy warto ś ciach Eh od +0,2 do +0,4 V. Obecno ść tlenu jest dla wzrostu i rozwoju tych mikroorganizmów

niezb ę dna. Do tej grupy zalicza si ę liczne autotroficzne bakterie chemosyntetyzuj ą ce (bakterie nitryfikacyjne, Thiobacillus ), wiele bakterii heterotroficznych

( Pseudomonas , bakterie ś luzowe), wiele gatunków grzybów ple ś niowych i dro ż d ż y.

Liczne mikroorganizmy nale żą ce do tlenowców rozwijaj ą si ę na w nieopakowanych produktach ż ywno ś ciowych lub których opakowania zostały uszkodzone, s ą tak ż e

wykorzystywane w procesach biotechnologicznych, np. produkcji kwasów organicznych, antybiotyków. Nale żą do nich bakterie z rodzaju Bacillus , ple ś nie z rodzaju

Aspergillus , Penicillium , promieniowce Streptomyces , Micromonospora , Nocardia .

• Wzgl ę dne beztlenowce . Do wzgl ę dnych beztlenowców nale ż y wiele ró ż norodnych gatunków bakterii, grzybów i pierwotniaków. Obecno ść tlenu mo ż e by ć dla tych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: