HP-Dzikie Pola. Rzeczypospolita w ogniu. Słowniczek łaciny.pdf

sentencja łacińska Tłumaczenie

(in) illo tempore w owym czasie; niegdyś

a capite od rozdziału, od nowego ustępu

a conto na rachunek

a contrario przeciwnie

a fronte

a limine od razu, z miejsca (odrzucić)

a linea od początku wiersza

a tergo 'od tyłu (grzbietu)'

ab hinc od zaraz, od tego miejsca

ab hodierno od dnia dzisiejszego

ab illo tempore od tego czasu, od tej pory

ab incunabulis od kołyski, od początku

ab initio od początku

ab Iove principium 'początek od Jowisza'

abiit, non obiit odszedł, ale pamięć o nim nie zaginęła

absolutum dominium władza absolutna

accusare nemo se debet nikt nie ma obowiązku oskarżać samego siebie

acefalia 'bezgłowy'

acta est fabula sztuka skończona

ad absurdum (doprowadzić dowodzenie) do absurdu

ad acta do akt, uznać za załatwione

ad augusta per angusta 'do wzniosłych (wyników) ciasnymi (drogami)

ad deliberandum do rozważenia

ad depositum do przechowania, na przechowanie

ad exemplum dla przykładu

ad extremum na koniec

ad finem do końca

ad futuram rei memoriam na przyszłą rzeczy pamiątkę

ad infinitum do nieskończoności

ad interim tymczasowo

ad kalendas Graecas 'do greckich kalend' - nigdy

ad leones lwom (na pożarcie)

ad libitum do woli

ad maiora natus suum do wyższych rzeczy jestem urodzony

ad maiorem Dei gloram na większa chwałę Bożą

ad multos annos 'wielu lat'

ad oculos przed oczy

ad ovo od jaja

ad patres 'do ojców' - umrzeć

ad perpetuam rei memoriam na wieczną rzeczy pamiątkę

ad re od rzeczy

ad rem do rzeczy

ad unum (omnes) (wszyscy) bez wyjątku

ad usum do użytku

adamici sekta...

adolescentia wiek młodzieńczy, młodość

aequam memento rebus in arduis servare

mentem

pamiętaj o zachowaniu równowagi w trudnej

sytuacji

alea acta est 'kostka została rzucona'

alter ego drugi ja

altera pars strona druga, przeciwna

amici, diem perdidi przyjaciele, straciłem dzień

amicus certus in re incerta cernitur przyjaciela pewnego poznaje się w sytuacji

niepewnej

amicus Plato sed magis amica veritas przyjacielem mi Platon, lecz większą

przyjaciółką prawda

amicus verus rara avis est prawdziwy przyjaciel to rzadki ptak

amor partiare nostra lex miłość ojczyzny naszym prawem

amor vincit omnia miłość zwycięża wszystko

anguis in herba 'wąż w trawie'

anima vilis podła dusza, nędzna istota

animam debet 'winien jest swą duszę'

anno currente w roku bieżącym

Anno Domini w roku pańskim

Ante Christum przed narodzeniem Chrystusa

ante meridium przed południem

ars amandi sztuka kochania

ars est celare artem sztuka polega na ukryciu (wysiłków) sztuki

ars longa, vita brevis sztuka długotrwała, a życie (człowieka)

krótkie

artes liberales sztuki wyzwolone

asinum asinorum osioł nad osłami

audaces fortuna iuvat śmiałym szczęście sprzyja

audacter calumniare, semper aliquidhaeret śmiało szkaluj, zawsze coś przylgnie

audiatur et altera pars trzeba wysłuchać i drugiej strony

aurea mediocritas złoty środek

aurea prima sata est aetas złoty był ów pierwszy wiek

aureus złota, drobna moneta w starożytnym Rzymie

auri sacra fames przeklęta rządzą złota

aut Caesar aut nihil albo (być) cezarem, albo nikim

aut vincere aut mori albo zwyciężyć, albo umrzeć

ave witaj, bądź pozdrowiony

ave (Maria), gratia plena bądź pozdrowiona (Mario) łaski pełna

ave atque vale witaj i żegnaj

ave, Caesar, moritur te salutant witaj, Cezarze, mający umrzeć pozdrawiają cię

barba non facit philosophum broda (nikogo) nie czyni filozofem

beate vivereest honeste vivere żyć szczęśliwie, to znaczy żyć uczciwie

bene meritus dobrze zasłużony

bene nati dobrze urodzeni

bene vixit, qui bene latuit 'dobrze żył, kto się dobrze krył'

benevole lector łaskawy czytelniku

bis dat, qui cito dat dwa razy daje, kto szybko daje

caeca invidia est zazdrość jest ślepa

Caesar non supra gramaticos Cezar nie jest nad gramatykami

caetera desunt (a. desiderantur) reszty brak

campus ubi Troia fuit pola, gdzie była Troja

captatio benevolentiae zjednywanie sobie względów, życzliwości

caput mortum martwa głowa

caput mundi stolica świata

carpe diem 'chwytaj dzień', żyj chwilą

carpent tuapomanepotes owoce twojej pracy będą zbierać wnuki

castigat ridendo mores śmiechem poprawia obyczaje

casus belli 'powód do wojny'

cave canem strzeż się psa

cave ne cadas strzeż się, uważaj, żebyś nie upadł

caveant consules (ne quid detrimenti

republica capiat)

niech konsulowie czuwają (aby rzeczpospolita

nie doznała jakiegoś uszczerbku)

cedant arma togae 'niech oręż ustąpi przed togą'

certum est, quia impossibile est jest pewne, ponieważ jest niemożliwe

cerverius polujący na jelenie

ceteris paribus w tych samych, nie zmienionych warunkach,

okolicznościach

ceterum censeo Carthaginem esse delendam poza tym uważam, że Kartaginę należy

zniszczyć

charta non erubescit 'papier się nie rumieni (ze wstydu)'

cicer cum caule groch z kapustą (tł. polskiego idiomu)

cinis cineris popiół

zgodą małe rzeczy wzrastają, niezgodą nawet

największe się rozpadają

condicio sine qua non konieczny, niezbędny warunek

condicionaliter pod warunkiem, warunkowo

consensus facit legem zgoda tworzy prawo

consetudo est altera natura przyzwyczajenie jest drugą naturą

consilium 'rada, narada'

constans 'stały'

contagium zarazek, 'dotknięcie, zarażenie'

contra legem wbrew prawu

contra naturam wbrew naturze

contra vim non valet insus prawo jest bezsilne wobec przemocy

contradictio in adiecto 'sprzeczność w określeniu'

contradictio in terminis 'sprzeczność w zestawieniu terminów'

contraria contrariis curantur przeciwne leczy się przeciwnym

coram publico wobec wszystkich; publicznie, jawnie

corpus delicti 'przedmiot przestępstwa'

crde, quod habes, et habes wierz, że masz, a będziesz miał

creditum 'rzecz powierzona, pożyczona'

credo, quia absurdum 'wierzę, bo to jest niedorzeczność'

crescit sub pondere virtus prześladowana cnota rośnie

crescite et multiplicamini wzrastajcie i rozmnażajcie się

crimen laesae maiestatis zbrodnia obrazy majestatu

crux interpretum 'krzyż komentatorów'

cucullus non facit monachum kaptur nie czyni mnicha

cui bono? na czyją korzyść? po co?

cui prodest (scelus, is fecit) komu przynosi (zbrodnia) korzyść (ten ją

popełnił)

cuius regio, eius religio czyje panowanie, tego religia

cum debita reverentia z należytym poważaniem, szacunkiem

cum grano salis 'z ziarnkiem soli', z odrobiną rezerwy

cum laude z pochwałą

cum tacent, clamant 'milcząc wołają'

cum tempore 'z czasem', z kwadransem akademickim

cum voce consultativa z głosem doradczym

cunus cuneum trudit 'klin wypycha klin'

curra posterior późniejsze zmartwienie

currente calamo pisząc szybko, płynnie, bez namysłu i

poprawek

curriculum vitae 'bieg życia', życiorys

circa około

circulus im definiendo błędne koło

circus krąg

cito prędko, niezwłocznie

civitas dei państwo boże

clara pacta claros faciunt amicos jasne układy tworzą dobrych przyjaciół

clipeus okrągła tarcza rzymska

cloaka maxima w starożytnym Rzymie: kanał odprowadzający

ścieki do Tybru (funkcjonuje. do dziś)

cogito, ergo sum myślę, więc jestem

cognomen przydomek

cognosce te ipsum poznaj samego siebie

coincidentia oppositorum zbieg przeciwieństw

coitus kopulacja

coitus interruptus stosunek przerywany

comitas gentium ogół zwyczajów w stosunkach dyplomatycznych

(...)

communi consensu za wspólną zgodą

communis opinio powszechne mniemanie

concordia res parvae crescunt, discordia

vel maximae dilabuntur

damnant quod non inteliqunt potępiają to, czego nie rozumieją

dictum wyraziste i dobitne powiedzenie, wypowiedż

dictum acerbum gorzka prawda

dictum sapienti sat (est) mądremu wystarczy to co powiedziano

difficile est satiram non scribere (w tych warunkach) trudno nie pisać satyr

(nie potępiać)

difficilis in otio quies próżniactwo nie daje odpoczynku

exegi monumentum postawiłem pomnik

habemus papam mamy papieża

habent sua fata libelli i książki mają swój los

Hannibal ad (=ante) portas Hannibal pod bramami

heu me miserum! o ja nieszczęśliwy!

heureka! ~znalazłem!

hic et nunc tutaj i teraz

hic et ubique tutaj i wszędzie

hic haerat aqua 'tu zatrzymała się woda'

hic iacet 'tu spoczywa'

hic iacet lepus 'tu leży zając'

hic mulier 'ten kobieta'

hic Rhodus, hic salta 'tu rodos, tu skacz'

hic sunt leones ,tu przebywają lwy', miejsca nieznane na

mapach

historia (est) magistra vitae historia (jest) nauczycielką życia

hoc age rób to (zamiast mówić o tym)

hoc anno w tym roku

hoc die w tym dniu

hoc erat in votis 'to było w moich życzeniach'

hoc est to znaczy, to jest

hoc loco na tym miejscu

hodie mihi, cras tibi dziś mnie, jutro tobie

hominem non odi, sed eius vitia nie człowieka nienawidzę, lecz jego błędów

hominem quaero szukam człowieka

hominem te (esse) memento pamiętaj, że jesteś (tylko) człowiekiem

hominis est errare, insipientis in errore

perseverare

ludzką rzeczą jest błądzić, głupców rzeczą

trwać w błędzie

homo eruditus człowiek wykształcony, uczony

homo homini lupus est człowiek człowiekowi jest wilkiem

homo novus nowy człowiek

homo nulli(us) coloris człowiek szary

homo sum, humani nihil a me alienum puto jestem człowiekiem, nic co ludzkie nie jest

mi obce

homo trum literarum > fur złodziej

homo unius libri człowiek jednej książki

homo viator pielgrzym

honores mutant mores, sed raro in meliores zaszczyty zmieniają obyczaje, lecz rzadko na

lepsze

honoris causa za zasługi

horribile dictu strach powiedzieć

hortus siccus 'suchy ogród'

humana ferre znosić cierpliwie przypadłości ludzkie

humana non sunt turpia co ludzkie, to nie hańbi

iaunis clausis za zamkniętymi drzwiami, w tajemnicy

ibi patria, ubi bene tam ojczyzna, gdzie dobrze

id est, (i. e.) to jest

ignavis semper feriae dla leniwych zawsze święto

ignis non extinguitur igne ognia nie gasi się ogniem

ignoramus et ignorabimus nie wiemy i nie dowiemy się (nigdy)

ignoratio iuris nocet nieznajomość prawa szkodzi

ignoti nulla cupido nieznane nie nęci

ignoto Deo nieznanemu Bogu

iluminati osoby światłe

imagines maiorum portrety przodków

impos animi słaby na umyśle, głupiec

in absentia podczas nieobecności

in abstracto w ogólności

in aeternum na wieczne czasy

in anima vili 'na lichej duszy'

in aqua scribis 'piszesz na wodzie'

in arena aedificas 'budujesz na piasku'

in articulo moris w obliczu śmierci

in brevi po krotce; wkrótce

in camera przy drzwiach zamkniętych

in cauda venenum 'trucizna (jest) w ogonie'

in concreto w określonej, konkretnej sytuacji

in corpore w komplecie

in dubio (pro reo) w razie wątpliwości (wyrokuje się na korzyść

oskarżonego)

in duplo podwójnie

in effectu w wyniku, w rzeczywistości

in effigie wykonanie kary na wizerunku przestępcy

zbiegłego lub zmarłego przed egzekucją

in extenso 'w (całej) rozciągłości'

in extermis w ostateczności, w chwili śmierci

in favorem na czyjąś korzyść

in fidem 'za wierność'

in flagranti na gorącym uczynku

in folio w formacie arkusza raz złożonego

in genere w ogólności

in gratiam z powodu, ze względu (na)

in gremio 'w łonie'

in hoc signo vinces pod tym znakiem zwyciężysz

in honorem na cześć, ku czci, dla uczczenia

in loco parentis pełniąc obowiązki rodzica

in magnis et voluisse sat est w rzeczach wielkich wystarczy chcieć

in medias res 'w środek rzeczy'

in memoriam ku pamięci

in minus na niekorzyść, na zniżkę

in natura w naturze (nie pieniędzmi)

in octavo 'w ósemce'

in odore sanctitatis (umrzeć) z reputacją osoby świętej

in optima forma w najlepszej formie

in partibus infidelium w prowincjach niewiernych

in perpetuam rei memoriam na wieczną rzeczy pamiątkę

in perpetuum na zawsze

in persona osobiście, we własnej osobie

in pleno w pełnym składzie, w komplecie

in plus na korzyść, na zwyżkę

in praxi w praktyce

in promptu na poczekaniu, natychmiast

in puncto w punkcie, w chwili, odnośnie do

in quarto w ćwiartce

in saecula saeculorum na wieki wieków

in situ w (pierwotnym) położeniu, miejscu

in spe 'w nadziei'

in statu nascendi w stanie powstawania, rodzenia się

in suspenso w zawieszeniu, w niepewności

in toto w całości

in triplo potrójnie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: