Irmina Fondalińa Kraszewska Grażyna Tyszko
W każdym programie kształcenia zintegrowanego zawarte są treści związane z poznaniem mapy, charakterystycznych cech krajobrazu, elementami historii państwa i najważniejszych miast Polski. Uczniowie poznają również legendy, które bardzo często omawiane są w oderwaniu od regionów, z których się wywodzą.Proponowany zestaw tematów integruje różne dziedziny wiedzy z przedmiotami szkolnymi. Bezpośrednio łączy się z treściami środowiska społeczno-przyrodniczego w klasach młodszych a geografią i historią w klasach starszych.Umożliwia również osiąganie celów z innych przedmiotów takich jak matematyka i język polski.Wszystkie działania uczniów mają na celu rozwijanie zdolności poznawczych, kształtowanie skłonności do precyzji i logicznego myślenia i wdrażanie do współpracy w grupie.Uczniowie podczas poznawania mapy Polski poznają jednocześnie historię, ważniejsze daty, zabytki, pomniki, jak również ukształtowanie powierzchni poszczególnych krain geograficznych i ściśle związanych z nimi legend.Do wielu informacji uczniowie dochodzą poprzez samodzielne działania, poszukiwanie informacji w różnych źródłach i co chyba najważniejsze, że swoimi wiadomościami dzielą się z innymi; poprzez przygotowywanie prezentacji.Umieszczony poniżej scenariusz jest wprowadzeniem do cyklu zajęć ośrodka tematycznego “Od Tatr do Bałtyku” dla klasy trzeciej.
PRZYGOTOWANIE DO CYKLU ZAJĘĆPrzed rozpoczęciem cyklu zajęć uczniowie powinni mieć przygotowane 4 stanowiska do pracy w grupach. Na każdym zgromadzone powinny być materiały, z których dzieci będą korzystać w ciągu kolejnych dni ( przewodniki, atlasy, encyklopedie, mapy....). Uczniowie podczas trwania wszystkich zajęć będą pracować w stałych grupach, których podział może nastąpić losowo. Efektem pracy będą albumy zawierające najważniejsze informacje o Polsce, prace plastyczne, ilustracje.Każda z grup wykonuje jeden album.
I. TEMAT DNIA : POWSTANIE PAŃSTWA POLSKIEGO I SYMBOLI NARODOWYCH
UMIEJĘTNOŚCI MOŻLIWE DO ZDOBYCIA
uczeń:
· potrafi znaleźć informacje w książkach popularno naukowych,
· zna symbole narodowe,
· umie dokonać opisu,
· zna historię powstania Polski w legendzie i w faktach,
· czyta tekst popularno naukowy ze zrozumieniem,
· umie wyodrębnić najważniejsze wydarzenia,
· potrafi dokonać obliczeń kalendarzowych,
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
· tekst legendy “Podanie o Lechu” C.Niewiadomskiej ze zbioru Klechdy Domowe,
· plansze przedstawiające orły w różnych okresach dziejów Polski,
· encyklopedie i książki popularno naukowe,
· rozsypanka ( nazwy Polski w różnych językach),
· blok rysunkowy, kredki,
· karty pracy.
PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Organizacja zajęć
N : dzieli uczniów na grupy i informuje, że podczas pracy w ciągu najbliższych dni zadaniem każdej z grup będzie sporządzenie albumu zawierającego efekty ich działań,
2. Rozwiązanie krzyżówki – prowadzenie do tematu lekcji
U : indywidualnie rozwiązują krzyżówkę :
N : proponuje rozmowę nt. Polski, kierowaną pytaniami :
· Czym dla uczniów jest Polska?
· Czym Polska różni się od innych krajów na świecie?
U : swobodnie wypowiadają się.
3. Poszukiwanie informacji o historii powstania Polski i symbolach narodowychN : informuje ,że zadaniem każdej z grup jest znalezienie w różnych źródłach informacji odpowiedzi na pytania:
· Jaka jest historia powstania Polski?
· Dlaczego nazywamy się Polakami?
· Skąd i dlaczego mamy takie symbole narodowe?
U : Każda z grup poszukuje informacji w innych źródłach oraz przygotowuje wypowiedź na podstawie podanych pytań .
· Grupa 1 – tekst legendy “Podanie o Lechu”,
· Grupa 2 - encyklopedie multimedialne PWN ( załącznik nr 1),
· Grupa 3 – tekst informacji historycznych wg J.Topolskiego ( załącznik nr 2 ),
· Grupa 4 – encyklopedie, książki popularno-naukowe,
4.Podsumowanie pracy w grupachN : przypomina o zasadach dobrej prezentacji omawianych zagadnień ,U : przedstawiciel każdej z grup ( wybrany przez uczniów) prezentuje wyniki pracy ze zwróceniem uwagi na :
· powstanie państwa polskiego i symboli narodowych wg legendy,
· powstanie państwa polskiego i symboli narodowych wg informacji historycznych i encyklopedii,
· pierwszego władcy Polski i pierwszej stolicy.
5. Sporządzenie notatki podsumowującej pracę U : na podstawie zgromadzonych informacji podają propozycje zdań do zapisania.N : wybiera najlepsze zdania i zapisuje je na tablicy .
Propozycja notatki :“Państwo polskie powstało z połączenia wielu plemion, które uznały władzę plemienia Polan i ich księcia Mieszka I. Pierwszą stolicą Polski było Gniezno. Barwami Polski są kolory biały i czerwony, a godłem Orzeł Biały. Od 1927 roku hymnem narodowym jest Mazurek Dąbrowskiego.”
6. Porównanie wyglądu zmieniającego się orła w godle N : prezentuje plansze przedstawiające orły w różnych okresach historycznych Polski U : porównują je , szukają różnic i cech wspólnych.
7 . Opis godła Polski N : umieszcza na tablicy duże godło lub wykorzystuje godło zawieszone w klasie .U : gromadzą wyrazy pomocnicze potrzebne do wykonania opisu. Opis może być wykonany samodzielnie lub jako uzupełnienie tekstu z lukami .
Przykład tekstu z lukami :Godłem Polski jest ........................ na ................... tle . Jest on zwrócony w ................. i ma .................. skrzydła. Jego niewielką głowę wieńczy ............. korona. Ten okazały ptak ma duży ............ w dół dziób oraz ............... złote szpony. Orzeł Biały jest dla wszystkich ............................. symbolem męstwa, wolności i narodowej dumy.
(Orzeł Biały, rozpostarte, złota, zakrzywiony, prawą, czerwonym, haczykowate, Polaków ).
8. ZabawaN : rozdaje grupom rozsypanki z nazwami państw i nazwami Polski w różnych językach.U : próbują dopasować nazwę Państwa do nazwy Polski w języku tego Państwa ( załącznik nr 3). Następnie sprawdzają z przygotowanym wcześniej poprawnym zestawieniem i umieszczają nazwy Polski w różnych językach na tablicy.
9. Rozwiązywanie zadań matematycznych – obliczenia kalendarzoweN : przypomina znaki rzymskie i zapis liczb przy ich użyciu. Rozdaje uczniom karty pracy ( załącznik nr 4) z poleceniem zapisu dat przy pomocy znaków rzymskich i wykonania obliczeń kalendarzowych.
10. Praca plastyczna N : prosi, aby każda z grup zaprojektowała i wykonała własne godło i flagę, narysowała godło Polski.U : wykonują zadanie.
11. Podsumowanie zajęć Przypomnienie i powtórzenie historii powstania państwa polskiego, symboli narodowych.
12. Rozpoczęcie wykonywania albumu N : prosi o wybranie najważniejszych informacji z zajęć ( notatka lub opis Orła ) najlepszych w danej grupie prac plastycznych i umieszczenie ich w albumie.
Załącznik nr 1
GODŁO I BARWY PAŃSTWOWE POLSKI, godło Polski powstałe XIII/XIV w. Najprawdopodobniej ze znaku osobistego władcy z dynastii piastowskiej; przedstawiało Orła Białego na czerwonym polu (od XIV w. W koronie); od unii z Litwą godło złożone (z Pogonią); od 1919 orzeł w koronie, po 1945 orzeł bez korony; w tej postaci potwierdzone dekretem7 XII 1955; os 1989 ponownie orzeł w koronie; kolory godła wpłynęły na barwy państwowe Polski ( biel u góry, czerwień u dołu, tworzące 2 prostokątne pasy).
HYMN PAŃSTWOWY, hymn narodowy, ustalona przez tradycję pieśń patriotyczna, stanowiąca wyraz jedności narodowej i będąca oficjalną formą społecznej manifestacji uczuć narodowych; polskim hymnem państwowym jest Mazurek Dąbrowskiego.
MAZUREK DĄBROWSKIEGO, Jeszcze Polska nie zginęła, polska pieśń patriotyczna, powstała 1797 jako pieśń Legionów J.H.Dąbrowskiego we Włoszech; słowa J. Wybickiego, melodia ludowego mazura; od 1831 hymn narodowy, od 1927 polski hymn państwowy; od 1978 Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie, we dworze, w którym urodził się Wybicki.
(ENCYKLOPEDIA MULTIMEDIALNA PWN)
Załącznik nr 2
HISTORIA POWSTANIA PAŃSTWA POLSKIEGO WG J.TOPOLSKIEGO
... Przed tysiącami lat nie było jeszcze Polski i Polaków . Na ziemiach , które później stały się Polską , żyły różne ludy . Wędrowały one w poszukiwaniu lepszych warunków życia , podczas tych wędrówek zmieniała się i mieszała ludność , tworzyły się różne języki . Część ludności pozostawała jednak na stałe na danym terenie . Nie wiemy jednak dokładnie jak powstało państwo polskie. Nikt tego, bowiem nie zapisywał . Możemy jedynie odtworzyć jego powstanie w sposób bardzo ogólny .Oto przed X wiekiem ludność mieszkała w osadach wiejskich oraz częściowo w grodach. Ludzi było coraz więcej. Mieli coraz więcej wspólnych spraw , jak choćby zorganizowanie obrony . Stopniowo organizacja taka obejmowała coraz większe terytoria. Na początku były to grupy wsi , wraz z grodem , a potem już całe terytoria plemion .Plemię tworzyła ludność jakiegoś terenu licząca od kilku do kilkudziesięciu tysięcy osób , mówiąca tym samym językiem. Na terenie ziem polskich było wiele różnych plemion ( Polan , Wiślan, Goplan, Ślężan , Pomorzan , Mazowszan). Można powiedzieć , że tereny tych plemion tworzyły małe państewka. Dzięki plemieniu Polan ( nazwa ich pochodzi od słowa pole) pozostałe plemiona połączyły się i utworzyły jedno państwo , tzn., że inne plemiona uznały ich władzę i uznały księcia Polan za swojego przywódcę .Pierwszym takim księciem był Mieszko I rządzący od ok. 960 roku. Najważniejszym miastem w początkach państwa polskiego było Gniezno uznane za pierwszą stolicę Polski. Nazwa Polska (po łacinie Polonia) była używana już od XI w.
Załącznik nr 3
Załącznik nr 4
Zapisz za pomocą znaków rzymskich :
- powstanie państwa Polan ( początek panowania Mieszka I) 960r. - .....................................
- przyjęcie wiary chrześcijańskiej przez Mieszka I 966r. - ......................................
- koniec panowania księcia Mieszka 992r. - ......................................
- ustanowienie Mazurka Dąbrowskiego hymnem narodowym 1927r. - ......................................
Oblicz:
- Ile lat temu rozpoczął swoje panowanie Mieszko I ?
........................................................................................................................................
- Ile lat Polska jest państwem chrześcijańskim ?
- Jak długo Mazurek Dąbrowskiego jest hymnem narodowym ?
BIBLIOGRAFIA
renata.misia