Ignacy Krasicki -Ptaszki w klatce.pdf

Ignacy Krasicki

Ptaszki w klatce

Typowe dla tego utworu cechy bajki to dydaktyczny

charakter i obecność morału. Bohaterami są zwierzęta

rozprawiające o prawach rządzących światem (tak na-

prawdę światem ludzkim), dlatego możemy nazwać tę

bajkę zwierzęcą. Utwór jest krótki i respektuje zasadę:

jak najwięcej treści w jak najkrótszej, efektownej (wier-

szowanej) formie.

Jaki był odbiór wiersza w późniejszych

epokach?

Ptaszki w klatce to jedna z najpopularniejszych bajek

Krasickiego. Była odczytywana w kontekście bieżących

wydarzeń politycznych.

Do dziś naszkicowany przez poetę biskupa obraz uwię-

zienia ptaszków w klatce pozostaje czytelną metaforą

niewoli, a klatka – metaforą więzienia.

„Czegoż płaczesz? – staremu mówił czyżyk młody –

Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody”.

„Tyś w niej zrodzon – rzekł stary – przeto ci wybaczę;

Jam był wolny, dziś w klatce – i dlatego płaczę”.

Jakie konteksty warto znać, by

zinterpretować ten wiersz?

Jaka jest konstrukcja utworu?

Wiersz napisany jest trzynastozgłoskowcem.

Występują w nim rymy dokładne, żeńskie, o układzie

aabbcc (rymy parzyste).

Kto mówi w wierszu?

Podmiot liryczny (mówiący w wierszu) nie ujawnia się

bezpośrednio, ukrywa się poza dialogiem.

Historycznoliteracki – pozwalający rozpoznać

gatunek (tu: bajkę) i rządzące nią prawa (przenie-

sienie sytuacji ze świata ludzkiego w świat zwie-

rzęc y).

Historyczny – utwór powstał w epoce rozbiorów.

Autor bajki, patriota Ignacy Krasicki, postrzegał je

jako narodową tragedię, zwłaszcza dla tych, któ-

rzy urodzili się w wolnej jeszcze Polsce.

Tło epoki – oświecenie to epoka dydaktyzmu.

Do kogo mówi?

Nie ma tu konkretnego adresata.

Jakie środki artystyczne

występują w utworze?

Czym jest wiersz? Jaka jest tematyka utworu?

Los ptaków w klatce lub – mówiąc ogólniej – wolność

i życie w niewoli.

kontrast

– między młodością a starością czyżyka

– między nastrojem młodego a starego ptaka

– między dwoma różnymi historiami życia czyżyków:

Tyś w niej zrodzon (…) – jam był wolny.

Co sugeruje tytuł?

Tytuł sugeruje tematykę i bohaterów bajki. Tematem

jest mieszkanie w klatce, a szerzej mówiąc – niewola.

Bohaterami są tytułowe ptaszki w klatce.

Tytuł pozwala się także zorientować, że mamy do czy-

nienia z typową bajką zwierzęcą – jej bohaterami są

w tym wypadku ptaki, które – jak to w bajkach bywa –

rozmawiają ze sobą…

Jakie uczucia dominują w wierszu? Co można

powiedzieć o jego nastroju?

W wierszu wyraźnie dominuje tęsknota za wolnością.

Nastrój utworu jest pesymistyczny.

Jakie najważniejsze pojęcia odnoszą się

do tego wiersza?

Jakie jest przesłanie utworu?

Konkluzją jest morał: Jam był wolny, dziś w klatce –

i dlatego płaczę.

Nawet najlepsze warunki w niewoli nie dorównają ży-

ciu na wolności. Ci, którzy urodzili się wolni, nie potraią

być szczęśliwi pod obcym jarzmem. Urodzeni w nie-

woli mniej ją odczuwają, nie cierpią z jej powodu, bo

nie znają innego życia i smaku wolności.

– Bajka zwierzęca

– Morał

– Dydaktyzm.

Na jakim pomyśle oparty jest utwór?

Na podejmowaniu kwestii ogólnych, mających znacze-

nie dla ludzi – na przykładzie sytuacji ze świata zwierząt.

Jaki to gatunek literacki?

Jest to bajka zwierzęca, epigramatyczna (zwięzła, la-

pidarna).

Przy jakich tematach wypracowań warto

powołać się na ten wiersz?

– Wolność

– Niewola

– Dom

– Dydaktyzm

– Smutek

– Względność szczęścia

– Aluzje do świata ludzkiego w bajkach

– Aluzje do sytuacji politycznej Polski.

Jak można określić stan opisany w tekście?

Niewola.

Kiedy powstał ten tekst?

Co można powiedzieć o języku utworu?

Występują w nim słowa, których używano w czasach

Krasickiego, ale których nie używa się już współcześnie,

np. zrodzon , przeto , jam – są to archaizmy.

W epoce oświecenia i – co ważne w przypadku tej

bajki – w czasach rozbiorów.

Wiersze w pytaniach i odpowiedziach

Ignacy Krasicki, Ptaszki w klatce

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: