Biografie - Leon Mirecki, Jan Mosdorf.pdf

(332 KB) Pobierz
1056121 UNPDF
U progu XXI wieku,
w 80. Rocznicę założenia,
w 14. roku od reaktywowania po okresie komunizmu,
Młodzież Wszechpolska wyznaje, utrwala i upowszechnia prawdy,
które głosi od początku swej działalności:
1. Pan Bóg – najwyższym dobrem, źródłem i celem życia, ostateczną sankcją moralną
naszych czynów, treścią naszej wiary.
2. Kościół katolicki – jeden, święty i apostolski, wychowawcą naszego Narodu,
drogą do zbawienia;
zasługuje na szacunek i należne mu miejsce w Państwie.
3. Naród polsk i – wspólnym dobrem każdego Polaka, wspólnotą wiary, dziejów,
kultury, ziemi, mowy i obyczajów;
ma prawo do wolności, wielkości i dobrobytu, a od każdego z nas domaga się
ofiarnej służby.
4. Państwo polskie – suwerenną i niepodległą organizacją polityczną Narodu,
niezbędną politycznie formą życia Narodu, konieczną dla odrębnego rozwoju sił
rodzimych;
wymaga stałej naszej troski o jego samoistny rozwój.
5. Rodzina – podstawową wspólnotą wiary i krwi w życiu Narodu, ostoją tradycji i
obyczajowości;
zasługuje na ochronę przed moralnymi zagrożeniami i domaga się wsparcia ze
strony Państwa w swoim materialnym i duchowym rozwoju.
6. Kultura – duchową racją życia narodowego, dowodem na prymat ducha nad
materią;
wymaga troski o jej wielkość, twórczość i wzniosłość.
7. Ziemia – naszym miejscem na świecie, ojcowizną, w której spoczywają krew i
prochy naszych przodków;
zasługuje na naszą cześć i ochronę przed obcym zawłaszczeniem.
8. Oświata – głównym narzędziem Narodu w ugruntowywaniu mądrości pokoleń i
upowszechnianiu jej wśród polskiej młodzieży;
wymaga szczególnego wsparcia ze strony Państwa.
9. Młodzież – skarbem przyszłości Narodu, źródłem jego sił i gwarancją ciągłości
pokoleń;
domaga się równych i godnych szans na rozwój, pracę i życie w dobrobycie,
wymaga zaś ochrony od moralnego i obyczajowego zepsucia.
10. Przyroda – pięknem odzwierciedlającym Boży ład na ziemi;
zasługuje na poszanowanie jej praw i niepowtarzalnego, ojczystego wyrazu.
(Deklaracja przyjęta na Zjeździe Światowym Młodzieży Wszechpolskiej z okazji 80-lecia powstania w dniu 29 czerwca 2002 r.)
Zeszyt Szkoleniowy M³odzie¿y Wszechpolskiej
BIOGRAFIE
LeOn mirecki
jan mosdorf
25
SEKRETARIAT RADY NACZELNEJ MW:
Adres: ul. Hoża 9, 00-528 Warszawa, e-mail: 5x5@wp.pl
tel: (22) 622-36-48, 622-48-68, fax: 622-31-38, tel. kom: 0508-101-026
www.wszechpolacy.pl www.wszechpolak.pl
Warszawa 2004
1056121.001.png
Zeszyt Szkoleniowy MW - Roman Dmowski - Świt lepszego jutra
nie Auschwitz we wrześniu 1943 r. Mosdorfa i całego kierownictwa Związku Or-
ganizacji Wojskowej. Donos, którego wynikiem są zatrzymania, jest najprawdo-
podobniej autorstwa późniejszego premiera PRL, Józefa Cyrankiewicza. Istniejące po-
szlaki wskazują, iż to właśnie ten ostatni współpracuje z władzami obozu i zorientowaw-
szy się, że o fakcie tym wie kierownictwo ZOW postanawia działać. Po uwięzieniu w gło-
dowym bunkrze, nazistowskich torturach i intensywnym śledztwie, które nie przyniosło
oczekiwanych efektów, 11.X.1943 r. Mosdorf wraz z innymi zostaje rozstrzelany pod ścia-
ną śmierci obozu koncentracyjnego „Auschwitz”. Jego ciało zostaje spalone w jednym z
oświęcimskich pieców, a prochy rozrzucone na tym największym cmentarzysku świata.
J an Mosdorf był jednym z wielu, którzy oddali swoje życie do końca broniąc wy-
Redakcja techniczna:
Paweł Zanin
znawanych zasad, ale jest jednocześnie jednym z tych nielicznych, których najważ-
niejsze myśli przetrwały próbę czasu i stały się ponowną inspiracją dla wielu „mło-
dych” ludzi. Testament ideowy Mosdorfa przypomina nam o potrzebie ciągłego wy-
siłku i pracy wobec wyzwań zmieniającego się świata oraz zrozumienia, „że Ojczyzna
- to gmach realny, który nieustannie planem budować i wznosić należy, że nie wol-
no nic trwonić z dorobku przeszłości, lecz trzeba go w każdym pokoleniu pomnażać”.
Współpraca:
Piotr Farfał
Michał Dylewski
Mateusz Kotas (korekta)
Piotr Farfał
Wydawca:
Wydział Szkoleniowy Młodzieży Wszechpolskiej
www.ws.wszechpolacy.pl
tel.: 0501 674 672, e-mail: pawelzanin@wp.pl
11
sto z Mostu” ma być przeprowadzony za zgodą i pod auspicjami mocarstw zachodnich.
W ten sposób „uratowana byłaby nasza duchowa integralność narodowa, lecz uszanowa-
ny bliźni” (Zofia Kossak). Mosdorf ratował więc w Oświęcimiu wszystkich, stosując się do
chrześcijańskiego przykazania pomocy prześladowanym, sam ryzykując własnym życiem.
T o właśnie pomoc niesiona Żydom jest oficjalnym powodem aresztowania na tere-
Zeszyt Szkoleniowy MW - Biografie - Leon Mirecki, Jan Mosdorf
Zeszyt Szkoleniowy MW - Biografie - Leon Mirecki, Jan Mosdorf
postulat upowszechnienia własności prywatnej i włączenia w ten proces wszyst-
kich warstw społecznych. Najlepiej stosunek całego redakcyjnego środowiska do
tej kwestii ujmuje W. Wasiutyński, pisząc: „Kiedy tam buduje się Magnitogorsk i gi-
gantyczne fabryki, u nas burzyć się będzie wielkie fabryki, pokrywać kraj gęstą, zwar-
tą siecią drobnych warsztatów. Kiedy tam nawet z chłopa chce się zrobić proletariusza,
to u nas z każdego proletariusza tworzyć się będzie gospodarza.(...) I kiedy tam ma każ-
dy wierzyć w postęp materialny, kochać cyfry i dialektykę, u nas wierzyć będą ludzie w
Boga (...)”. Własność jako prawo każdego człowieka ma mieć także charakter utylitar-
ny. Małe rodzinne warsztaty mają przywrócić pracy jej naturalny, twórczy charakter.
W roku 1939 r. wybucha wojna. Mosdorf ze względu na zły stan zdrowia, który już w
Leon Mirecki
młodości uniemożliwił mu odbycie służby wojskowej nie bierze w niej bezpośred-
niego udziału. Powraca do działalności politycznej, wstępując do Stronnictwa Na-
rodowego. Należy pamiętać, iż od momentu jego odejścia w stronnictwie wiele się zmieniło.
Od połowy lat trzydziestych, za aprobatą Dmowskiego coraz większy wpływ w kierownictwie
partii zaczęli odgrywać „młodzi” działacze. Mosdorf włącza się razem z S. Piaseckim w pracę
nad konspiracyjnym organem prasowym SN, „Walka”. Zostaje również członkiem wydzia-
łu propagandy Zarządu Głównego SN oraz żołnierzem Narodowej Organizacji Wojskowej.
Konspiracyjną działalność przerywa nagłe aresztowanie Mosdorfa przez gestapo w czerw-
cu 1940 r. Więziony na Pawiaku, 1.I.1941 r. zostaje jako więzień o numerze 8230 przewie-
ziony do nazistowskiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Tutaj, już wiosną 1941 r.
nawiązuje kontakt z konspiracyjną grupą narodowców Bolesława Świderskiego, wcześniej-
szego sekretarza „Prosto z Mostu”, której od jesieni przewodzi prof. Roman Rybarski. W
styczniu 1943 r. Mosdorf zostaje liderem narodowego podziemia w Oświęcimiu, zorganizo-
wanego pod nazwą Związku Organizacji Wojskowej. Pracuje w obozowym szpitalu jako sa-
nitariusz, znajomi nazywają go „doktorem Mosdorfem”. Pomaga wielu uwięzionym, m.in.
warszawskiemu adwokatowi, Mieczysławowi Maślanko, który pisze później: „W Oświęci-
miu też spotkałem się z Janem Mosdorfem. On też okazywał dużo serca i pomocy więź-
niom – Żydom”. Jak rzekomo „największy przedwojenny polski antysemita” mógł nieść po-
moc Żydom? Aby to zrozumieć, należy nieco cofnąć się w czasie i wyjaśnić problem mniej-
szości żydowskiej w Polsce międzywojennej oraz stosunek do niej samego Jana Mosdorfa.
R zeczywiście w wielu swoich międzywojennych publikacjach Mosdorf porusza po-
Ruchu Narodowego, prawnik, wychowawca i działacz polityczny – Leon Mirecki.
Urodził się w Krakowcu (dawne woj. lwowskie) jako jedno z ośmiorga dzieci Do-
minika i Pauliny ze Ścisłowskich. Będąc w V klasie gimnazjum uczestniczył jako ochotnik w
wojnie polsko-bolszewickiej, za co w 1990 roku został odznaczony Krzyżem 1920 roku. Od
czasów gimnazjalnych Mirecki uczestniczył aktywnie w pracach Obozu Narodowego. Na-
leżał do Narodowej Organizacji Gimnazjalnej (tzw. NOG-a), podczas studiów zaś uczestni-
czył w pracach Młodzieży Wszechpolskiej i Stronnictwa Narodowego (SN). Studia prawni-
cze na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim stwarzały mu możliwość przebywania i działa-
nia na prowincji. Najpierw przeniósł się do Zagłębia Dąbrowskiego, w którym silną pozycję
zajęli komuniści (w wyborach do sejmu w 1928 roku na sześciu posłów wybieranych z Zagłę-
bia trzech było komunistami). Później zamieszkał w Zawierciu gdzie wszedł w skład Zarzą-
du Powiatowego SN. Założył też tam ogniwo Obozu Wielkiej Polski i kierował nim. Współ-
pracował ściśle ze zawiązkiem zawodowym „Praca Polska”. Po ukończeniu studiów w 1933
roku otrzymał, przy poparciu Tadeusza Bieleckiego, propozycję odbycia aplikacji adwokac-
kiej w Ostrowii Mazowieckiej u tamtejszego prezesa SN, mec. Władysława Bereżnickiego.
Zygmunt Berezowski, który był wówczas posłem SN z tych okolic, zaproponował mu z kolei
stanowisko sekretarza. Mirecki rozwinął powiatową strukturę organizacyjną do tego stop-
nia, że sieć kół Stronnictwa Narodowego przed wojną liczyła tam ponad 5 tys. członków.
W 1934 został wraz z innymi narodowcami aresztowany na mocy rządowego dekre-
trzebę „odżydzenia” Polski. Uważa, że przepaść cywilizacyjna między Polakami i Ży-
dami jest nie do zasypania. Postrzega tą mniejszość przede wszystkim jako zagro-
żenie dla kultury i gospodarki Polski. „Żydostwo to nie tylko talmudyzm – pisze w poło-
wie lat trzydziestych – to przede wszystkim stan ducha, który rozlewa się po całym kra-
ju, obejmując coraz to nowe dziedziny życia, wcześniej należne Polsce”. Jest zwolennikiem
getta ławkowego, zasady numerus claususs, a nawet numerus nullus, jednak nie dlatego,
iż uważa Żydów za rasowo gorszych, ale z przyczyn społecznych i ekonomicznych. Popie-
ra antyżydowskie strajki i bojkoty studenckie organizowane przez narodowców w obro-
nie zachowania polskości uczelni. Przed wojną około połowę studentów medycyny i pra-
wa Uniwersytetu Warszawskiego stanowią Żydzi. Coraz większy jest także ich wpływ na ży-
cie społeczne i gospodarkę. Nigdy jednak Mosdorf nie wspomina o biologicznej ekstermi-
nacji. Nawet pomysł przesiedlenia Żydów do Palestyny, który pojawia się na łamach „Pro-
tu, który wysyłał wrogów politycznych sanacji do obozu odosobnienia w Bere-
zie Kartuskiej. Pretekstem do represji był zamach na ministra spraw wewnętrz-
nych Pierackiego, dokonany jednak przez ukraińskich nacjonalistów. Mirecki został tym-
czasowo osadzony w Centralnym Więzieniu w Łomży i po sześciu tygodniach zwolniony.
P o wybuchu wojny wraz z innymi narodowcami stworzył organizację zbrojną, która weszła
w skład Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Mirecki zostaje pierwszym komen-
dantem powiatowym ostrowskiej NOW, ma wtedy pod sobą 2 tys. żołnierzy. Wkrótce
otrzymuje awans na inspektora NOW części wschodniej Okręgu Warszawskiego. Działając w
konspiracji przenosi się do Warszawy, gdzie zostaje powołany do Centralnego Wydziału Or-
ganizacyjnego SN jako z-ca kierownika. W pionie wojskowym pełni funkcję inspektora w Ko-
mendzie Głównej NOW, a po scaleniu z AK inspektora w Komendzie Okręgu Białostockiego.
10
3
kompromisu: jest to tylko nie cechą młodości naszej, ale ducha czasów, w których żyjemy”.
P odobnie jak większość redaktorów „Prosto z Mostu” również Mosdorf wysuwa
W poniedziałek 21 lutego 2000 r., w dniu swych urodzin, zmarł w wieku 95 lat Nestor
Zeszyt Szkoleniowy MW - Biografie - Leon Mirecki, Jan Mosdorf
Zeszyt Szkoleniowy MW - Biografie - Leon Mirecki, Jan Mosdorf
tym 4 narodowców i wywiezieniu ich do Moskwy, następuje seria aresztowań działa-
czy SN, które obejmują prawie cały Zarząd Główny. Mirecki unika tego losu, zaś pre-
zesurę ZG SN wskutek jego starań obejmuje ks. Władysław Matus, jego zastępcą zostaje Jan
Matłachowski (przedstawiciel SN w Radzie Jedności Narodowej i w Delegaturze Rządu).
Łączniczką SN do Delegatury Rządu była siostra Mireckiego – Justyna. Po rozwiązaniu AK
i Delegatury Rządu jedynie SN z tworzących RJN partii pozostaje w konspiracji. W zreorga-
nizowanym Prezydium SN Mireckiemu przypadają dwa wydziały: organizacyjny i finanso-
wy. Wskutek działań bezpieki kierownictwo SN decyduje przenieść się do Krakowa. Mirec-
ki zamierza wyjechać do Londynu po instrukcje, ale wpada w Krakowie razem z innymi na-
rodowcami w połowie sierpnia 1945 roku w „kocioł”. Tu dowiedział się, że dzień wcześniej
„wpadli” jego brat Kazimierz z żoną. Jego siostra Maria, komendantka NZW kobiet, została
aresztowana dwa tygodnie wcześniej. Podczas śledztwa Leon Mirecki poddawany był bru-
talnym torturom (bicie, wilgotny i zatęchły karcer). Początkowo bezpieka nie orientowała
się, że ma w swych rękach „klucz” do struktury organizacyjnej SN, później Mirecki zostaje
przewieziony do stolicy. Drugie śledztwo jest jeszcze cięższe, a początkowo kieruje nim płk
Józef Światło i Halicki (inny śledczy pochodzenia żydowskiego). O Łabanowskim, który bił
Mireckiego mówił Światło po swej ucieczce do Ameryki, że jego jedyną „bezkrwawą” meto-
dą uzyskiwania zeznań było przebieranie się w sutannę i proponowanie skazanym spowiedzi.
Ś ledztwo trwało ponad rok. Mirecki w procesie zbiorowym został skazany na 5 lat. Od-
Kościoła, zwycięska poprzez stulecia, ani dlatego wreszcie, że Kościół ocalił i przekazał nam
w spuściźnie wszystko to, co w cywilizacji antycznej było jeszcze zdrowe i niespodlone, ale
dlatego, że wierzymy, iż jest Kościołem ustanowionym przez Boga. Gdyby Kościół nie spełnił
nigdy żadnego z wielkich czynów politycznych, gdyby nie wydał z siebie ani Augustyna, ani
Tomasza z Akwinu, gdyby nie ochrzcił i nie wychował Polski, nie wprowadził jej w X – tym
wieku w krąg narodów cywilizowanych, a w XII – ym nie pomógł do zjednoczenia – wów-
czas dla nas, młodego pokolenia, istniałby ciężki konflikt duchowy, podobny do tych, które
szarpią niejednego Niemca – hitlerowca, ale to by nic nie zmieniło faktu prawdziwości wiary
katolickiej, tylko uczyniło znaki Opatrzności bardziej niezrozumiałe i trudne do odczytania”.
T akie stanowisko Mosdorfa w sprawach wiary determinuje jego pogląd zarówno na
komunizm, w którym widzi antyreligię, jak również faszyzm, gloryfikujący pogań-
ską historię Imperium Rzymskiego i hitleryzm odwołujący się do irracjonalnych teo-
rii krwi i rasy. Alternatywą tych tendencji musi być – zdaniem Mosdorfa – nowa Euro-
pa, oparta na chrześcijańskiej misji narodu. We „Wczoraj i jutro” pisze: „Skoro już kogoś
nie stać na twórczość własną, to już lepiej żeby naśladował rodzime wzory, niż bezmyśl-
nie małpował prądy modne za granicą, co tak razi we wszystkich ruchach faszystowskich”.
W roku 1938 ukazuje się wspomniane już wcześniej dzieło „Wczoraj i jutro”. Mosdorf zawie-
ra w tej historiozoficznej rozprawie ogół własnych przemyśleń i doświadczeń. Dużo miejsca
(cały pierwszy tom) poświęca sprawom wiary, etyki i moralności. Opisuje syntezę dwóch by-
tów: ideowego i materialnego. „Czynniki materialne: przyroda, stopień i rodzaj jej opanowa-
nia, produkowania i konsumowania wpływają silnie, często decydująco na bieg dziejów. Ale
nie mniej silnie działają idee, wartości moralne, nakazy religijne”. Dalsza część książki opisu-
je aktualną sytuacje polityczną oraz zawiera swego rodzaju manifest programowy. Po raz ko-
lejny Mosdorf nakreśla przepaść dzielącą „młodych” i „starych” działaczy, ukształtowanych
w odmiennych epokach historycznych. Siłą rzeczy doświadczenia i wyciągnięte stąd wnio-
ski jednych są nie do zaakceptowania przez drugich. Pozytywizm, racjonalizm, materializm
i ateizm cechujące „głupi wiek XIX” legły w gruzach wobec wyzwań dynamicznie zmieniają-
cego się wieku XX - załamania się liberalizmu, wielkiego kryzysu światowego oraz pojawienia
się dwóch totalitaryzmów. Mosdorf widzi zbliżające się niebezpieczeństwo II wojny świato-
wej i katastrofę grożącą Polsce ze strony Niemiec i Rosji. „Imperializmy te – twierdzi - rozpo-
rządzają dziś jeszcze słabym, jutro realnym środkiem zewnętrznego nacisku: groźbą wojny”.
J uż po wydaniu książki Mosdorf zostaje posądzony o to, iż zawarł w niej własne personal-
siedział z nich 2, pozostałe zaś odjęła amnestia. Od razu udał się do rodziny w Racła-
wicach. Poddawany był ciągłej inwigilacji, mimo posiadanych uprawnień nie mógł na
skutek utraty praw publicznych uzyskać wpisu na listę adwokacką. Musiał pracować fizycz-
nie. Po 5 miesiącach następuje kolejne aresztowanie pod zarzutem powiązań z Adamem Do-
boszyńskim. Śledztwo trwa dwa lata, dochodzi również do próby rewizji poprzedniego wy-
roku, gdyż bezpieka dysponuje pełniejszymi informacjami o roli w konspiracyjnym SN. Na
porządku dziennym są „stójki”, karcery i tortury. Mecenas w więzieniu spędzi 7 lat, kolej-
no: Mokotów, Rawicz, Strzelce Opolskie. Po wyjściu na wolność osiada w Krakowie, po-
dejmuje się pracy fizycznej, robi kurs przewodników po Krakowie, ale zostaje skreślony z li-
sty za swą więzienną przeszłość. Wkrótce zostaje ponownie aresztowany pod zarzutem kon-
taktów z działaczem narodowym, adwokatem Sokołowskim - przybyłym z Ameryki. Za-
trzymanie trwało 2 dni, potem odpowiadał z wolnej stopy. Niedługo dochodzi do czwarte-
go zatrzymania, tym razem za organizowanie „w ramach Stronnictwa Narodowego” kon-
spiracji z udziałem młodzieży akademickiej (w rzeczywistości były to akcje w ramach Ligi
Narodowo-Demokratycznej). Śledztwo trwało rok. Wśród aresztowanych znaleźli się m.in.:
Józef Kossecki, Przemysław Górny, Henryk Klata, Janusz Krzyżewski, Marian Barański.
Mimo 10 lat spędzonych łącznie w więzieniach nie ustawała praca organizacyjno-po-
lityczna Mireckiego. Leon Mirecki nie szczędził czasu, zdrowia ani wysiłku, aby odbudo-
wywać Ruch Narodowy przetrzebiony przez Niemców, Rosjan i Żydów. Swoją pracę wy-
ne animozje. W liście do S. Piaseckiego pisze: „Zarzuca się mi, że posuwam się do rzeczy
haniebnej, a mianowicie do podważania autorytetów, opluwania tych, czy innych.(...)
Nie rozumieją oni, że nie o ludzi tu chodzi, lecz o idee, o sposób postrzegania świata ”. We
„Wczoraj i jutro” pisze o degrengoladzie moralnej i „skundleniu się” inteligencji. Domaga
się zatem upodmiotowienia mas pracujących i nadania pracy nie tylko wymiaru fizycznego,
ale także myślowego trudu - cnoty. Mosdorf odrzuca dekadentyzm współczesnego świata i
z niepokojem obserwuje zachodzące w nim zmiany. Tłum „czci cztery bożyszcza: pieniądze,
komfort, czyn i szybkość, pasjonują go filmy z życia miliarderów, walki bokserskie i wyścigi
motocyklów”. Nie załamuje jednak rąk i odrzuca charakterystyczny dla „starych” marazm.
Uważa paradoksalnie, że dla człowieka świadomego własnych celów oraz gotowego do po-
święceń jest to wymarzona sytuacja. W panującym chaosie tylko jednostki ukształtowane
niewzruszalnymi zasadami potrafią sprostać pojawiającym się wyzwaniom. „Jesteśmy fana-
tykami – pisze Mosdorf – bo tylko fanatycy umieją dokonać wielkich rzeczy. Nienawidzimy
4
9
Organizował w tym czasie także punkty przerzutu poczty i prasy konspiracyjnej, werbował
nowych ludzi. Po trzytygodniowym udziale w powstaniu warszawskim trafił do niemieckiej
niewoli, ale udało mu się uciec z obozu w Pruszkowie. W powstaniu zginął kierownik CWO
Stronnictwa Narodowego; Mirecki, jako jego zastępca, obejmuje po nim tę funkcję. W związku
z tym wchodzi do Zarządu Głównego SN. Na wydział organizacyjny spadło wtedy wiele dodat-
kowych obowiązków związanych z utrzymywaniem łączności z krajem po upadku Warszawy.
P o podstępnym aresztowaniu przez sowietów 16 przywódców państwa podziemnego, w
Zeszyt Szkoleniowy MW - Biografie - Leon Mirecki, Jan Mosdorf
Zeszyt Szkoleniowy MW - Biografie - Leon Mirecki, Jan Mosdorf
niąc 15 czerwca 1934 r. do ministra spraw wewnętrznych, Bronisława Pierackiego. Kilka
godzin później minister zostaje zabity przez członków Organizacji Ukraińskich Nacjonali-
stów. Władze państwowe wiedząc o tym kto jest autorem zamachu postanawiają winą za
jego zorganizowanie obarczyć ONR. W ten sposób znajdują powód do delegalizacji Obo-
zu, a głównym podejrzanym zostaje Jan Mosdorf, który jako ostatni miał rozmawiać z Pie-
rackim, rzekomo grożąc mu śmiercią. Najważniejsi działacze ONR zostają uwięzieni, a na-
stępnie przewiezieni do obozu koncentracyjnego w Berezie Kartuskiej. Mosdorf zosta-
je jednak uprzedzony o aresztowaniu i udaje mu się go uniknąć. Wyjeżdża z Warszawy i
do końca 1935 r. ukrywa się, najprawdopodobniej gdzieś na Kresach. Przez ten czas nie-
legalny już ONR reorganizuje się, miejsce Mosdorfa zajmuje Bolesław Piasecki, który wy-
datnie przyczynia się do podziału w Obozie na grupę „ABC” (Rossman, Gluziński, Jodze-
wicz, Korolec) i Ruch Narodowo–Radykalny „Falanga” (Piasecki, Wasiutyński, Dziarmaga).
P o powrocie niektórzy działacze zarzucają Mosdorfowi tchórzostwo, a nawet kolabora-
konywał bez rozgłosu, jak mówiono „krzątał się”. Był członkiem reaktywowanego w 1989
roku w kraju Stronnictwa Narodowego, współpracował ze środowiskiem politycznym „Sło-
wa Narodowego”, Instytutem Historycznym im. Romana Dmowskiego i Młodzieżą Wszech-
polską. Pełnił od 1978 roku, kiedy zmarł Konstanty Skrzyński, nieformalną funkcję Ne-
stora dla tych wszystkich, którzy poczuwali się do tradycji przedwojennego Stronnictwa
Narodowego. Oprócz wspomnianego już wcześniej Krzyża 1920 roku, odznaczony zo-
stał Krzyżem Akowskim, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Walecznych.
W latach 50. Leon Mirecki zawarł związek małżeński z Ireną Szymanowską. Ra-
cję z sanacją, choć wielu nadal upatruje w nim wodza. On sam postanawia jednak
odejść od czynnej polityki i skupić cały swój wysiłek na niwie pisarskiej. Zamiłowa-
nie do filozofii i plany „całkowitej przebudowy świata, a w szczególności Polski, przebudowy
społecznej, politycznej, gospodarczej, umysłowej” – jak pisze po latach prof. Tatarkiewicz
– przywiodły go do pracy w nowopowstałym tygodniku „Prosto z Mostu”. Mającym piętna-
stotysięczny nakład pismem kieruje Stanisław Piasecki, wcześniej redaktor dodatku kultu-
ralnego dziennika „ABC”. Choć tygodnik należy do nurtu pism „literacko–artystycznych”,
to bardzo wyraźny jest w nim także akcent polityczny. Autorzy pisma uważają, że „tworze-
nie kultury polskiej opierać się musi na solidnej podstawie ideowej”. „Prosto z Mostu” kreu-
je wizję „słowiańskiej wspólnoty narodów” między Bałtykiem, a Morzem Czarnym z Polską,
jako centrum cywilizacyjnym środkowej i południowo–wschodniej Europy. Do najwybitniej-
szych redaktorów, oprócz Mosdorfa, należą: S. Piasecki, A. Doboszyński, W. Wasiutyński.
W biografii Jana Mosdorfa publikowanie na łamach „Prosto z Mostu” ma ogromne
Tekst pochodzi z broszury
pod red. Michała Dylewskiego
pt. „95 lat walki o wielką Polskę.
W hołdzie mec. Leonowi Mireckiemu (1905-2000)”
znaczenie. To tutaj, od roku 1936 zaczynają pojawiać się artykuły, wykorzystane
później w książce „Wczoraj i jutro”, przez co daje się Mosdorf poznać nie tylko jako
publicysta polityczny, ale także świetny historiozof. Utworzenie z Polski „katolickiego państwa
narodu polskiego” miało stanowić początek do dalszej ewangelizacji Europy. Społeczny model
katolicyzmu, odwołujący się do odpowiedzialności za naród, ale jednocześnie głęboko osa-
dzony w Ewangelii znajduje odbicie w wielu artykułach Mosdorfa zamieszczanych w „Prosto
z Mostu”. „Z początku, – pisze w jednym z numerów tego pisma - porzucając czysto pogański
nacjonalizm, do którego byłem głęboko przywiązany, ulegałem wahaniom, bojąc się wręcz o
czystość swego narodowego stanowiska. Zacząłem podchodzić do katolicyzmu od strony so-
cjologicznej, od jego wartości społecznej, traktowałem go utylitarnie, nie w wulgarnem, oczy-
wiście znaczeniu tego słowa, polegającym na korzyści sojuszu z klerem, ale w tym szerszym,
maurrasowskim, uznającem pozytywne walory doktryny i ustroju Kościoła dla wychowania
społeczeństwa. Później dopiero zrozumiałem, że wchodzą tu w grę problemy duchowe nieza-
leżne w ogóle od stosunku jednostki do społeczeństwa, problemy natury moralnej o charak-
terze zupełnie osobistym”. A dalej nawiązując do istoty katolicyzmu, pisze: „Jesteśmy kato-
likami nie tylko dlatego, że Polska jest katolicka, bo nawet gdyby była muzułmańską, praw-
da nie przestałaby być prawdą, tylko trudniejszy – i boleśniejszy – byłby dla nas, Polaków,
dostęp do niej. Jesteśmy katolikami nie tylko dlatego, że doktryna katolicka lepiej rozstrzyga
trudności, a dyscyplina – konflikty, ani dlatego, że imponuje nam organizacja hierarchiczna
8
5
zem przyjęli na wychowanie z domu dziecka dwóch chłopców, którym zapew-
nili ukończenie nauki. Młodszy Adam ukończył politechnikę, został inżynie-
rem, a starszy Andrzej po ukończeniu szkoły muzycznej obrał stan duchowny. Leon Mi-
recki znany był ze swej pracy społecznej, m.in. z Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, był fun-
datorem stypendiów społecznych. Za całokształt tej pracy został uhonorowany Złotą od-
znaką „Przyjaciel dziecka”. Uczestniczył wielokrotnie, dopóki pozwalało zdrowie, w pie-
szych pielgrzymkach na Jasną Górę. Był członkiem Trzeciego Zakonu św. Franciszka. Od-
szedł wśród bliskich, w rodzinnych Racławicach, namaszczony Świętymi Sakramentami.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin