WŁOSKA KINOMATOGRAFIA FASZYTSTOWSKA -

KINO SALO

à ZAŁOŻENIA:

·         Kinu włoskiemu nadano strukturę pozwalającą na kierowanie nim ściśle według pożądanej optyki, odbywało się to jednak z pewnym opóźnieniem i jako naśladownictwo modelu niemieckiego.

·         w 1935 roku faszyzm, solidnie już zakorzeniony u władzy, ustanawia dokładną i bezpośrednią kontrolę kina, tworzy Naczelną Dyrekcję Kinematografii; w 1937 państwo przejmuje wszystkie sale kinowe przedsiębiorstwa Pittaluga i tworzy Narodowe Towarzystwo Przemysłu Kinematograficznego. 1938 – utworzenie Cinecitta

·         masowo rusza produkcja propagandy bezpośredniej:

à „ Czarna koszula”,

à „Villafranca”,

      à „Majowe pola”,

      à„Vecchia guardia” 1935 A. Blasetti  film na temat przygotowania marszu na Rzym, zapożyczając technikę kina radzieckiego.

·         Włochy były bardziej liberalne niż Niemcy, dopuszczając filmy świadomie oddalone od współczesności, co pozwoliło takim realizatorom jak Lattuada czy Soldati kontynuować pracę, trzymając się adaptacji dawnych dzieł literackich

·         Włosi w 1942 wyprodukowali 118 filmów (w stosunku do 7 z 1930 r.!)

·         Ulubionym realizatorom nie odmawiano żadnych środków: tysiące statystów w „historycznych” filmach włoskich jak „Scipione l’africano” Carmine Gallone”

·         Ludzie służyłący reżimowi: Carmine Gallone, Francesco De Robertis, Alessenadro Blasetti, Roberto Rosselini.

·         faszystowskie kino włoskie również inspirowało się w znacznym stopniu przeszłością historyczną półwyspu, lecz nawiązanie do mitów miało mniejsze znaczenie niż w Niemczech,

-  jedyny film przywołujący mitologię – „Żelazna korona” A. Blasetti;

- pretekst wielu filmów stanowiło natomiast Cesarstwo Rzymskie – „Scipione l’africano” Blasettiego

- film „historyczny”, prezentujący odwieczną wielkość Italii, iddę Rzymu i jego „misji” reprezentują już „Quo vadis” (1913) i „Cabiria” (1914), „Ostatnie dnie Pompei”

·         Lansowanie struktury społeczno-politycznej à „Biały statek” – zmienne role matki: nauczycielki, pielęgniarki, rodzicielki

·         Rozpalanie patriotyzmu : Włochy również zaprezentowały liczne filmy fabularne o wojnie, ale w przeciwieństwie do kina niemieckiego, próbowały pokazać w sposób „obiektywny”, w jaki sposób toczy się wojna i jak troszczono się o włoskiego żołnierza. Wiele filmów porusza problem kolonializmu:

à „Wielki apel”, M. Camerini)

à „Biała eskadra” A. Alessandri)

·         od 1926-1932 obserwujemy znaczne przemiany intelektualne w kinie: uświadomienie istnienia nowych środków wyrazu; dostrzeżenie Eisensteina i Pudowkina, Murnaua i Stillera, Stroheima, Duponta i Clair’a:

1.       „Sole” 1929, A. Blasetti à odwołuje się do kina radzieckiego przez sposób potraktowania tematu, jest pierwszym włoskim filmem wiążącym się z faszyzmem

2.       „1860” 1933 A. Blasettià osiąga efekty artystyczne, nawet, jeśli w finale chce podtrzymać tezę o idealnej ciągłości między „czerwonymi koszulami” Garibaldiego i czarnymi koszulami Mussoliniego.

·         Jesienią 1940 rozsypuje się bluff wojskowej potęgi Włoch faszystowskich; prestiż reżimu i jego szefa topnieje. Najlepsi reżyserzy odmawiają współpracy z reżimem faszystowskim, wolą uciec w akademizm, ćwiczenia stylu –

à „Dawny mały świat”

à Żegnaj Wenecjo

à „Kubuś idealista”

– działania te doprowadziły do formalizmu

·         ROBERTO ROSSELINNI / DE ROBERTIS

à inspirowała go ideologia syna Mussoliniego, Vittorio, oraz Francesco de Robertis („I figli di laguna” – „Synowie laguny”)

à de Robertis jest w istocie reżyserem, który osiągnął najlepsze rezultaty w dziedzinie kina propagandy, ustalając nawet jego prawidła; przede wszystkim postacie nie były sztuczne! W „S.O.S. 103” i „La nave bianca”, przy których Rosselini i de Robertis współpracowali, zasady były zachowane, ale „formuła dekoracje – prawdziwe, szczegóły – prawdziwe, postacie – prawdziwe, umożliwiła powstanie kłamstwa nieskończenie bardziej groźnego niż ewidentne błędy szalonych dekoracji w studio”

à Rosselini był prawdopodobnie jedynym, który całkowicie zwrócił się w kierunku kina propagandy politycznej chwalącej wojnę

·         Filmy tekturowe 1943-1944

à W okresie po 8 września 1943 Niemcy plądrują Cinecitta, rekwirując materiał filmowy, który wywożą do Niemiec; po wielu perypetiach duża część tego materiału zostaje przewieziona do Wenecji, gdzie przeniosło się kierownictwo kina Republiki Salò.

à Faszyści rozwinęli wspaniałe programy kinematograficzne, ale nie udało im się wyprodukować nic ponad kilka „tekturowych” filmów, utkanych z drobnomieszczańskiej retoryki, głupio sentymentalnych anegdot i monumentalnych póz.

·         Obraz włoskiego kina okresu 1943-1944 można podsumować następująco:

a)      kino Salò potwierdza pustkę teorii faszyzmu; w gruncie rzeczy przeważają „słodkie” filmy, sentymentalne komedyjki

b)      rzadsze ukazywanie się lub zniknięcie większości filmowców włoskich nabiera podwójnego znaczenia: niektórzy odsuwają się na bok, oddając się refleksjom; pozostali (liczniejsi) reagują zgodnie z instynktem samozachowawczym, trzymając się prawie niezmienionych starych schematów we własnych sądach politycznych i kulturalnych

c)      kino Salò nie istnieje jako organizacja przemysłowa, ani jako wydarzenie kulturalne

1