5. rogers opracowanie.doc

CARL R. ROGERS - „UCZYĆ SIĘ, JAK BYĆ WOLNYM”

Uczyć się jak być wolnym:

·         stawanie się jednostką

·         prawo do wolności

·         odwaga istnienia

1. DOŚWIADCZENIE UCZENIA SIĘ JAK BYĆ WOLNYM

·         „Uczenie się jak być wolnym” stanowi centralny aspekt psychoterapii

·         Jest to stawanie się człowiekiem bardziej autonomicznym, spontanicznym, polegającym na samym sobie.

·         Doświadczenie swobody, aby być samym sobą.

·         Człowiek przestaje być tworem kształtowanym przez oczekiwania i wymagania innych, przestaje być wytworem kultury oraz nieuświadomionych sił płynących z niego samego.

·         Człowiek tworzy sam siebie – stając się wolnym staje się indywidualnością, może świadomie dokonywać wyboru własnego „ja”, akceptując swoje wady i zalety.

2. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE TEGO PRZEŻYCIA

·         Pacjent obawia się swoich uczuć, broni się przed nimi, jednocześnie pozwalając im być.

·         Akceptuje te elementy jako część siebie pozwalając się im rozwijać.

·         Zdobywa zdolność porozumienia się ze stanami własnego „ja”.

·         Zyskuje świadomość samego siebie

·         Z pozycji człowieka sterowanego wartościami narzuconymi z zewnątrz, dąży do pozycji człowieka odrywającego wartości w sobie.

·         Nie żyje już po to aby zaspokoić oczekiwania innych, lecz dla wartości, celów, racji, uczuć i idei znajdujących się w nim samym.

·         Człowiek determinuje własne wybory

·         Decyduje o własnych poczynaniach i wyborach i bierze za nie odpowiedzialność.

·         Człowiek wolny ufa swoim spontanicznym reakcjom – swoim przeżyciom i swojemu organizmowi.

·         Ambiwalencja1 i bojaźliwość towarzyszą przyjmowaniu swojej wolności i odpowiedzialności.

·         Domeną wolnego człowieka jest dokonywanie świadomych wyborów przyjmując jednocześnie towarzyszące im konsekwencje.

Pacjenci pozostający w dobrym związku emocjonalnym z terapeutą, w pewnym momencie sami podejmują proces uczenia się.

Uczenie się bycia wolnym oznacza odchodzenie od czegoś, a także podążanie w pewnym kierunku.

3. WSPÓŁCZESNY POGLĄD GŁOSZĄCY, ŻE CZŁOWIEK NIE JEST WOLNY

Według obecnie panującego poglądu na wolność człowieka:

·         człowiek jest tworem kultury

·         jest zdeterminowany przez otoczenie

·         jest istotą kierującą się określonymi opiniami i przekonaniami, z góry zaplanowanymi przez obce siły

·         jest produktem swojej klasy

·         człowiek jest zdeterminowany przez geny (inteligencja, osobowość)

·         jest rezultatem przypadkowej gry sił kształtujących jego zachowanie

·         Technologia kontrolowania zachowań jednostki - proces kształtowania zachowań ludzi powinien być zaplanowany

4. NIEADEKWATNOŚĆ POGLĄDU NAUKOWEGO

·         Jednostka nie jest tylko ogniwem w łańcuchu przyczynowo-skutkowym

·         Pogląd „naukowy” - najbardziej nieadekwatny i degradujący pogląd na człowieka

5. CO TO ZNACZY WOLNOŚĆ?

·         Wolność – coś co istnieje wewnątrz żyjącego człowieka, całkowicie niezależnie od wszelkich zewnętrznych wyborów lub alternatyw.

·         Człowiekowi można odebrać wszystko poza prawem wyboru swojego własnego stosunku do spraw.

·         Wybór poglądu na rzecz jest właśnie tą wewnętrzną, subiektywną, egzystencjalną wolnością człowieka.

·         Wolność jest czymś fenomenologicznym, nie obiektywnym.

·         Wolność jest uzupełnieniem psychologicznego determinizmu.

·         Wolność jest to stawanie się jednostką ludzką, pozostającą w więzi z innymi.

6. TOROWANIE WEWNĘTRZNEJ WOLNOŚCI

Warunki, które przyśpieszają proces „uczenia się jak być wolnym” w psychoterapii:

·         Bliski, ciepły, pełen zrozumienia emocjonalny związek z terapeutą.

·         Związek wolny od poczucia zagrożenia, pozostawiający swobodę podejmowania decyzji i wyboru sposobu bycia.

3 istotne jakości:

a) AUTENTYCZNOŚĆ

·         Terapeuta powinien być prawdziwy, pozbawiony maski, fasadowości, otwarcie demonstrujący uczucia i postawy.

·         Terapeuta świadomy swoich uczuć,

·         „Człowiek z krwi i kości”

b) BEZWARUNKOWA AKCEPTACJA

·         ciepła, pozytywna i akceptująca postawa terapeuty wobec pacjenta

·         Terapeuta troszczy się o pacjenta, nie próbując nim zawładnąć,

·         Akceptacja pacjenta – nie stawianie mu warunków, nieocenianie, ciągłość pozytywnych uczuć do pacjenta.

c) EMPATIA

·         zdolność wczuwania się w uczucia pacjenta, bez analizowania i osądzania,

·         wchodzenie w położenie pacjenta i zrozumienie go,

·         możliwość zakomunikowania pacjentowi jak terapeuta odczuwa to co dzieje się w pacjencie.

·         Pacjent musi odbierać empatię bez odczuwania utraty swojej autonomii lub tożsamości.

* Najważniejsze przyczyny determinujące sukces terapeutyczny wiążą się raczej z postawami 

(a, b, c) niż z doświadczeniem i techniką terapeuty.

1Ambiwalencja (intencjonalność dwuwartościowa) - postawa, charakteryzująca się jednoczesnym występowaniem pozytywnego jak i negatywnego nastawienia do obiektu