EKOLOGIA-WYKŁAD
WYKŁAD 7
TERYTORIALIZM
- ewolucja terytorializmu
- 2 warunki : rekwizyt środowiskowy ograniczony i rekwizyt jest broniony
Rodzaje terytorializmu:
- gniazdowy- obrona przestrzeni ogranicza się do gniazda ( ptaki morskie)
- rozrodczy: u kuraków, ssaków ,obrona terenu na którym dochodzi do kopulacji
- pokarmowy: obrona pewnej przestrzeni
Wykorzystywanie terytoriału do oceny zagęszczenia:
- ptaki śpiewające, sowy, kuraki, drapieżne ssaki ( wilki , kojoty)
- nasłuchuje się sygnałów wokalnych i oblicza zagęszczenie
- jeśli teren został już oznaczony ( cisza wokalna) to można naśladować aktywność wokalną ( nagrania głosów, śpiewu) musimy dopasować się do aktywności dobowej zwierzęcia
- u wilków odtwarzanie głosów z magnetofonów mija się z celem - nie reagują dużo lepsze wyniki gdy naśladuje się samemu
zastosowanie radiotelemetrii:
- ocena wielkości i zmienności użytkowanego terenu
- charakter organizacji przestrzennej ( areału, terytorium, rewiru) nakładanie się areałów - stosunki międzyosobnicze
- wybiórczość środowiska
- aktywność ( dobowa, sezonowa, sen zimowy, estywacja)
- aktywność lokomotoryczna, dobowa, wędrówki, prędkości
- dyspersja i migracja
- cechy pokarmu
- ocena zagęszczenia
prezentacja areału (terytorium):
- wielobok wypukły
- elipsa
- graficzno-kartograficzna) podział przestrzeni na kwadraty i kółka proporcjonalne do częstości spotkania osobnika)
- statystyczna - dopasowanie kształtu areału do rozkładu aktywności przestrzennej zwierzęcia - umożliwia ocenę wielkości terenów badanych
Czynniki wpływające na wielkość areału:
- masa ciała - im większa tym większy areał specjalizacja pokarmowa ( mniejsze areały monofagi) rozmieszczenia zasobów (jednolite i mozaikowe) warunki topograficzne/geograficzne
- klimat i pora roku
- cechy osobnicze (pleć, wiek kondycja)
Kształt areału:
- topografia terenu
- odległość między schronieniem a terenem zerowania rozmieszczenie pokarmu i jego zmienność sezonowa istniejący podział przestrzeni
- rozmieszczenie osobników płci przeciwnej 9 u zwierząt poligamia) zależność między masą ciała areałem wśród łasicowych)
- kształt terytorium zależy od wielu czynników
TYPY AREAŁÓW:
- zależą od systemu socjalnego ( pojedyncze, grupowe rodzinne i stadne
- zależą od biologii gatunku - stałe w czasie, zmienne, letnie i zimowe
SPOSÓW WYKORZYSTANIA AREAŁU:
- równomierny (drobnomozaikowe, grubomozaikowe)
- centralny
- dwubiegunowy ( gdy obszar schronienia i żerowania jest jakąś przestrzenią
- różnoimienny - uzyskiwany przemiennie - areał toczący się np. gryzonie
ROŚLINOŻERCA - naprzemienne terytorium - regeneracja roślinności DRAPIEŻNIK - naprzemienne wykorzystanie - płoszenie ofiar
Przemieszczanie areału zależy od masy - im większa masa tym wędrówka jest większa
STRATEGIE ŁOWIECKIE:
1. łasicowate wędrują dalej mają większa areały niż koty i psowate o tej samej masie
2. długość ich wędrówki na jednostkę powierzchni areału jest krótsza niż u psów i kotów
3. na jednostkę powierzchni zdobywa podobną do psów ilość energii ale mniej niż koty
4. duże i małe łasicowate - podobna wydajność polowania na 1 km trasy a u dużych psów i kotów wydajność spada
5. ilość energii z lkm2 jest u mich nieznaczna w porównaniu z psami i kotami
OPÓR ŚRODOWISKA:
W MIARĘ WZROSTU ZAGĘSZCZENIA:
- brakuje miejsca (przestrzeni)
- kurczą się zasoby dostępnego pokarmu
- wzrost agresji miedzyosobniczej
- wzrost zatrucia środowiska metabolitami
- wzrost presji drapieżników
- spadek intensywności rozrodu
Liczba młodych i dorosłych osobników oscyluje wokół pojemności środowiska Zagęszczenie wzrasta gdy :
- pokarm nie jest limitowany
- nie brakuje przestrzeni
- czynniki ogranicząjące fizyczne są optymalne
- czynniki ograniczające biotyczne - nie zdążyły oddziaływać
populacja ( zagęszczenie) szybko rośnie - przekroczona pojemność środowiska
12
Kasiaaa_aaa