Konformizm w ujęciu rozwojowym.pdf

KONFORMIZM W UJĘCIU ROZWOJOWYM

W pierwszej części mojego referatu zajmę się krótką analizą obu pojęć zawartych w tytule;

konformizmem i rozwojem, z naciskiem na rozwój społeczny.

Według Elliota Aronsona konformizm można zdefiniować jako zmianę zachowania lub opinii

danej osoby spowodowaną rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony jakiejś osoby

lub grupy ludzi. Ponieważ człowiek jest istotą społeczną żyje w stanie ciągłego napięcia

między wartościami związanymi z indywidualnością, a wartościami związanymi z

konformizmem. Trudno jest odpowiedzieć czy konformizm jest dobry czy zły. Sam Aronson

stwierdza, iż jest to dość absurdalne pytanie. Konformistą możemy określić kogoś, kto jest

pozbawiony indywidualności, własnego zdania- wtedy pojecie konformizmu ma negatywne

zabarwienie. Z drugiej strony dobrego członka zespołu także możemy nazwać konformistą.

Analogiczna sytuacja pojawia się w przypadku nonkonformisty. Indywidualista będzie w tym

przypadku pozytywnym synonimem, ale określenie „dewiant” brzmi już negatywnie. Oprócz

tych przeciwstawnych pojęć Aronson wyróżnia także antykonformizm, który najlepiej

obrazuje przykład nastolatki postępującej całkowicie wbrew oczekiwaniom i wymaganiom

rodziców. Zbuntowana młoda dziewczyna pali, późno wraca do domu tylko, dlatego, iż wie,

że rodzice potępiają tego rodzaju zachowania. Nie myśli samodzielnie, lecz automatycznie

przeciwstawia się ich oczekiwaniom.

Co nasila lub osłabia zachowania konformistyczne?

Jednomyślność większości, skład grupy (specjaliści, osoby znaczące) i niskie mniemanie o

sobie sprzyjają zachowaniom konformistycznym, podczas gdy zaangażowanie publiczne,

brak spójności w grupie, silne poczucie indywidualności i wysokie mniemanie o sobie

osłabiają ten typ zachowań.

Aronson wyróżnia także dwa odmienne typy zachowań konformistycznych. Ludzie

dostosowują się z obawy przed karą (lub w celu uzyskania nagrody) albo w sytuacji, gdy

zachowanie innych jest dla nas wskazówką oczekiwanego przez daną grupę zachowania.

Rozwój społeczny oznacza nabywanie umiejętności zachowania się zgodnie ze społecznymi

oczekiwaniami, a więc między innymi kształtowanie się postawy konformistycznej. Stawanie

się istotą uspołecznioną opiera się na trzech powiązanych ze sobą procesach socjalizacji. Są

to: uczenie się zachowań aprobowanych społecznie, pełnienie ról społecznych, rozwój postaw

społecznych. W mojej pracy zajmę się przede wszystkim pierwszym procesem. Aby stać się

uspołecznionym, dziecko musi nie tylko wiedzieć, jakie zachowanie jest aprobowane, ale

musi także swoje własne zachowanie dostosować do aprobowanych kierunków zachowania,

co siłą rzeczy wiąże się w znacznym stopniu z konformizmem. Początek kształtowania się

postawy konformistycznej ( lub nonkonformistycznej) wiąże się ściśle z początkiem

kontaktów społecznych. Reakcje społeczne dzieci w stosunku do innych dzieci rozwijają się

w drugim roku życia. Nie należy jednak lekceważyć okresu niemowlęctwa. Pierwsze

rzeczywiste znaki, że niemowlę zauważa inne niemowlęta występują miedzy 4 a 5 miesiącem

życia. Badania wykazały, iż istnieje wpływ wczesnych zachowań społecznych na późniejszy

rozwój; dzieci zbytnio uzależnione od matki maja później trudności w osiągnięciu

samodzielności, a niemowlęta, którym pozwala się robić to, co im się podoba trudniej

dostosowują się do regulaminów szkolnych lub reguł zabawy w późniejszym wieku. W

drugiej połowie 2 r. Życia dzieci traktują zabawę jako środek do nawiązywania kontaktów

społecznych. Współdziałają ze swoimi towarzyszami zabaw, modyfikując swoje zachowania

dostosowują się do ich działań. Tym samym możemy już mówić o zachowaniach

konformistycznych.

Właściwie w każdym okresie życia ludzie znajdują się pod wpływem grupy społecznej, z

którą pozostają w stałym związku. Wpływ ten jest najsilniejszy w dzieciństwie i we wczesnej

fazie adolescencji-czyli okresie największej plastyczności psychicznej.

W okresie przedszkolnym dziecko najwięcej czasu spędza z rodziną, doświadczenia

przeżywane w domu są najważniejsze, a pragnienie aprobaty rodziców jest u dzieci w tej fazie

bardzo silne. Mimo to wiek przedszkolny jest jeszcze fazą silnie indywidualistyczną.

Począwszy od 7 roku życia naciski grupy stają się ważniejsze, a jej wpływ zwykle silniejszy

od wpływu nauczycieli, czy rodziców. Wiąże się to z pragnieniem dziecka, aby być

akceptowanym przez grupę. W tym wieku można zaobserwować u dzieci wysoki stopień

konformizmu. Istotną rolę w tej fazie odgrywa wrażliwość dziecka na aprobatę i dezaprobatę

społeczną. Pragnąc towarzystwa innych dzieci, pragną również aprobaty dla swego sposobu

ubierania się, mówienia i zachowania. Jeśli powstaje konflikt między standardami

obowiązującymi w domu, w szkole i w grupie, dzieci bez wahania wybiorą grupę

rówieśniczą. Pragnienie uwagi i aprobaty jest związane z poczuciem niepewności i

nieadekwatności,jak również, z takimi cechami jak nieśmiałość zazdrość, zmienność

nastrojów. Im bardziej dzieci są pewne siebie, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że zechcą

pozbyć się własnych zainteresowań i potrzeb, na rzecz grupowych.

Analizując wykres obrazujący stopień konformizmu w różnych fazach dzieciństwa można

stwierdzić, że między 8 a 9 rokiem życia poziom konformizmu nieznacznie spada, aby

między 9 a 10 rokiem życia znów się podnieść. Gwałtowne zmiany następują między 10 a 11

rokiem życia, kiedy to stopień konformizmu wyraźnie spada, aby równie szybko i gwałtownie

wzrosnąć między 11 a 13 rokiem życia. Te drastyczne zmiany wiążą się oczywiście z

burzliwym okresem dorastania.

Dojrzewanie często nazywane jest także fazą ”negacji” lub „braku równowagi”. Często

możemy zaobserwować w tej fazie wyżej opisany już antykonformizm-przede wszystkim w

stosunku do osób dorosłych. Jednocześnie zmiany zachodzące w obrazie samego siebie,

powodujące spadek samooceny silnie wpływają na zwiększenie pragnienia akceptacji wśród

rówieśników.

Wszystkie dzieci przekonują się wcześniej lub później, że grupa społeczna ocenia je i

akceptuje na podstawie gotowości lub zdolności do dostosowania się i spełniania jej

oczekiwań. Dzieci starsze, u których potrzeba akceptacji jest największa często przejawiają

nadmierny konformizm, mając nadzieje, że takie właśnie zachowanie zapewni im oczekiwana

aprobatę. Często jednak okazuje się, że takie dzieci zostają odrzucone przez grupę ze względu

na to, że uważane są za słabe, bez własnej opinii, bez tzw. „ kręgosłupa”. Nadmierny

konformizm powoduje poza tym utratę indywidualności, a takie ”bezbarwne” jednostki grupa

zwyczajnie ignoruje, gdyż wydaje się, że nie maja nic do zaoferowania.. Co za tym idzie

dzieci nie mogą mieć pozytywnej opinii o sobie, gdy zdają sobie sprawę z tego, że grupa ma o

nich zdanie negatywne. Tak, więc nadmierny konformizm jest przede wszystkim szkodliwy

dla psychicznego przystosowania dziecka.

Nonkonformizm, czyli niedostosowywanie się może być równie niebezpieczny dla

prawidłowego przebiegu rozwoju społecznego. Dzieci, które nie potrafią lub nie chcą się

dostosować będą uważane za tzw. wyrzutków społeczeństwa.. Za przyczyny

nonkonformizmu u dzieci uznaje się brak motywacji do dostosowywania się, a także brak

wiedzy na temat tego, czego grupa od nich oczekuje. Jeśli dziecko bardziej ceni sobie

indywidualizm niż wartości płynące z przynależności do grupy w jego zachowaniu również

będzie przeważać nonkonformizm.

Najbardziej niebezpieczny jest jednak antykonformizm-czyli wybieranie wzorów zachowania

najbardziej odchylonych od aprobowanych przez grupę. Prawie zawsze powoduje odrzucenie

i pogardę społeczeństwa w każdym okresie życia.

Większość ludzi (zarówno dzieci jak i dorosłych) pragnie zdobyć aprobatę społeczną i dlatego

dostosowuje się do oczekiwań grupy. Uczymy się zachowywać tak, aby ukryć swoje

prawdziwe myśli i uczucia, obawiając się, że mogłyby one nie zyskać akceptacji. To, w jakim

stopniu poszczególne grupy społeczne wymagają dostosowania się jest bardzo zróżnicowane.

W pewnych kręgach kulturowych jednostka może zachować pewne cechy indywidualne nie

tracąc na akceptacji, podczas gdy w innych już nie. W bardzo spójnych grupach oczekuje się

większego konformizmu niż w grupach mniej zwartych. Im wyraźniej ukształtowany jest w

grupie wizerunek ”jednostki idealnej” tym większego dostosowania wymaga się od danego jej

członka dla uzyskania aprobaty społecznej.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: