FKwDNR - prof. T.Trzaska
T: Obrażenia sportowe narządu ruchu.
· Uszkodzenia układu kostnego
· Uszkodzenia stawów
· Uszkodzenia układu mięśniowego
· Uszkodzenia układu naczyniowego obwodowego
· Uszkodzenia układu nerwowego
- centralnego
- obwodowego.
· Uszkodzenia układu kostnego.
ü Złamania
- kości czaszki (urazy bezpośrednie i pośrednie)
- kręgosłupa bez porażeń i z porażeniami
- kości długich
ü Złamania kości czaszki
- złamania pokrywy czaszki – w sporcie rzadko – zwykle urazy bezpośrednie (sporty motorowe, samochodowe, crosy motorowe i rowerowe)
- złamania twarzoczaszki – nos, szczęki, zatoki (j.w., boks)
- uszkodzenia wewnątrzczaszkowe – urazy bezpośrednie i pośrednie: wstrząśnienia i stłuczenie mózgu, krwiaki śródczaszkowe (hippika, zjazdy narciarskie, boks, sporty motorowerowe, kolarstwo).
ü Złamania kręgosłupa
- szyjnego: bwz porażeń, z porażeniami – czterokończynowe (tetraplegia), (skoki do płytkiej wody, skoki narciarskie, sporty motorowe, hippika)
- piersiowego – sporadycznie
- lędźwiowego: bez porażeń, z porażeniami kończyn dolnych (paraplegia), (sporty motorowe, spadochroniarstwo, podnoszenie ciężaró, gimnastyka artystyczna).
ü Złamania kości długich
- złamania nasadowe
- złamania stawowe
- złamania trzonów
- otwarte
- zamknięte
- bez przemieszczeń
- z przemieszczeniem
- w zależności od przebiegu szczeliny złamania
ü Złamanie zamknięte
- złamanie dotyczy kości bez przerwania ciągłości skóry – nie ma bezpośredniego kontaktu z otoczeniem, mogą być uszkodzone naczynia i nerwy
ü Złamanie otwarte
- złamana kość + przerwania ciągłości tkanek miękkich (uszkodzenie okostnej, mięśni, powięzi, tkanki podskórnej i skóry + częste uszkodzenia naczyń i nerwów. Jest bezpośredni kontakt z otoczeniem – zagrożenie powikłaniami zapalnymi ropnymi!!
ü Złamanie poprzeczne
1. Leczenie zachowawcze
repozycja + gips
2. Leczenie operacyjne
a) zespolenie blaszką i śrubami
b) zespolenie śródszpikowe
ü Złamanie skośne
repozycja + gips (raczej nie)
b) zespolenie śródszikowe
ü Złamanie spiralne
repozycja + gips NIE
b) zespolenie śródszpikowe sztywne
ü Złamanie wieloodłamowe
wyciąg + leczenie czynnościowe
2. Leczenie operacyjne odroczone
· Uszkodzenie stawów
ü Zwichnięcia
- uszkodzenia torebkowo - więzadłowe
- uszkodzenia naczyniowo - nerwowe
ü Pocichnięcia
ü Skręcenia
ü Krwiaki stawowe
- uszkodzenia torebkowo – więzadłowe
- uszkodzenia chrząstki stawowej
- uszkodzenia łąkotek
(biegi, skoki, przełaje, gimnastyka, gry zespołowe, sporty walki)
„Każdy krwiak stawu kolanowego powinien być diagnozowany artroskopowo.” (-)DE HAWEN
Diagnostyka krwiaka jest kluczem do rozpoznania i ustalania metod leczenia uszkodzeń struktur stawu kolanowego. (T.Trzaska)
Rodzaje uszkodzeń:
- ACL 267
- Chond. 232
- MM ML 96
- PIP 27
- Retin 9
Przy współistniejących rozległych uszkodzeniach chrząstki stawowej i łąkotek
1 etap:
· leczenie uszkodzeń chrząstki (TCK, MP)
· leczenie uszkodzeń łękotek (szew, wycięcie)
· wycięcie uszkodzonych więzadeł krzyżowych, notch plasty
2 etap (po 3 miesziącach):
· artroskopowi rekonstrukcja więzadeł krzyżowych
· operacja więzadeł pobocznych i struktur torebkowo – więzadłowych
v Krwiak stawu kolanowego
- Przyczyny: uszkodzenia więzadeł krzyżowych, chrząstki stawowej, łąkotek, troczków, torebki stawowej.
- Leczenie:
* odbarczenie krwiaka (punkcja)
* doraźnie: ucisk, chłodzenie, unieruchomienie (krótkotrwałe)
* leczenie przyczyn krwawienia
* szybkie uruchomienie stawu
v Uszkodzenie więzadeł krzyżowych
· naciągnięcie
· zerwanie częściowe
· zerwanie całkowite
v Uszkodzenie chrząstki stawowej
* Zachowawcze
* Operacyjne Wiskosuplementacja NLPZ
Leczenie zachowawcze (zmiany stałe):
· fizjoterapia
· fizykoterapia
· farmakoterapia
· odciążenia
· ortezy
Po operacjach w obrębie chrząstki zaleca się:
- wspomaganie wiskosuplementacją
- w leczeniu chrząstki GIPS – NIE
- obowiązuje szybkie uruchomienie leczonego stawu
v Uszkodzenie łąkotek
· całkowite
· częściowe
Leczenie:
* częściowe lub całkowite wycięcie
* szycie
* przeszczep
v Uszkodzenie mięśni i ścięgien
- stłuczenia
- zerwanie częściowe mięśnia
- zerwanie całkowite mięśnia
(krwiaki powierzchowne i głębokie)
- zerwanie częściowe ścięgna
- zerwanie całkowite ścięgna
(lekka atletyka, gry zespołowe, sporty walki).
T: Specyfika urazów sportowych.
ü Chrząstki wzrostowe
Od prawidłowej czynności chrząstki wzrostowej zależy:
· wzrost
· oś kończyny.
Wzmożona czynność chrząstki wzrostowej w 7 -15 roku życia.
Nieprawidłowa czynność chrząstek wzrostowych
- spowodowana może być:
· zmianami zapalnymi
· urazami
· przeciążeniami.
- i przyczynie się do:
· zmniejszenia aktywności chrząstek wzrostowych
· asymetrycznego zarastania
· całkowitego zatośnięcia
Skutki nieprawidłowej czynności chrząstki wzrostowej:
· spowolnienie wzrostu
· wzrost asymetryczny – nieprawidłowa oś kończyny
· zahamowanie wzrostu.
Uszkodzenia urazowe chrząstek wzrostowych:
Aktywność sportowa:
I okres: 6/7 do 10 lat – ćwiczenia ogólno usprawniające
II okres: 10 - do 15 lat – początek ukierunkowania specjalistycznego
III okres: pow. 15 lat - zwiększona specjalistka.
Początkowa aktywność sportowa występuje w formie:
· biegania
· gry w piłkę nożną
· jazdy na rowerze
· gry w tenisa.
Klasy sportowe szkoły mistrzostwa sportowego:
* zwiększenie aktywności sportowej
* trening 2-4 godziny 5 razy w tygodniu
Na tym etapie aktywności sportowej dzieci i młodzieży należy pamiętać, że :
„Rozwój każdego młodego człowieka ma charakter indywidualny i ma swój własny rytm biologiczny”
Ten rytm biologiczny bardzo często jest zbliżony (podobny) natomiast trening jest zazwyczaj równy dla wszystkich.
Ten okres stanowi I stadium naturalnej selekcji w kwalifikacji do dalszego treningu sportowego o zwiększonej aktywności.
...
dziubusek30