[1][30]/SubEdit b.4066 (http://subedit.com.pl)/ [0][14]Tysi�ce kilometr�w dalej [15][48]800 do 1000 litr�w wody dziennie [50][74]zu�ywa jeden cz�owiek. [76][108]Las Vegas powsta�o na pustyni. [110][133]�yj� tu miliony ludzi. [134][160]Kolejne tysi�ce przybywaj� co miesi�c. [161][206]Jego mieszka�cy s� najwi�kszymi konsumentami wody na �wiecie. [320][357]Kolejn� oaz� z tropikaln� ro�linno�ci� na pustyni jest Palm Springs. [359][378]nie brakuje soczystych p�l golfowych. [410][447]Jak d�ugo b�dzie trwa� to z�udzenie? [487][515]Ziemia tego nie zniesie. [525][556]Rzeka Kolorado, kt�ra zapewnia wod� dla tych miast, [558][588]jest jedn� z tych rzek, kt�re nie docieraj� do morza. [604][655]Gwa�townie spada poziom wody w jeziorach zaporowych wzd�u� jej biegu. [769][828]Przed rokiem 2025 braki wody dotkn� 2 miliardy ludzi. [1095][1138]Moczary stanowi� 6% powierzchni planety. [1142][1175]Pod powierzchni� ich w�d �yje istna fabryka [1177][1216]ro�liny i mikroorganizmy pracowicie flitruj� wod� [1218][1243]i zbieraj� ca�e zanieczyszczenie. [1252][1292]Te bagna to cz�� �rodowiska niezb�dna do jego regeneracji [1294][1319]i oczyszczenia wody. [1321][1360]S� jak g�bki reguluj�ce przep�yw wody. [1362][1381]Wch�aniaj� j� w porze deszczowej [1383][1407]i uwalniaj� w porze suchej. [1706][1728]W naszym wy�cigu po wi�ksze terytoria [1729][1764]przekszta�cili�my je w pastwiska [1767][1800]albo w tereny rolnicze lub pod budow�. [1818][1863]W ostatnim stuleciu osuszono po�ow� �wiatowych bagien. [1867][1908]Nie poznali�my ich bogactw ani ich roli. [1965][1991]Ca�a o�ywiona materia jest powi�zana. [1992][2040]Woda, powietrze, gleba, drzewa. [2041][2088]Magi� �wiata mamy wprost przed oczami. [2194][2238]Drzewa oddaj� wod� z ziemi do atmosfery jako lekk� mgie�k�. [2240][2283]S� jak parasole os�abiaj�ce silne opady. [2284][2326]Lasy zapewniaj� wilgo� niezb�dn� dla �ycia. [2352][2367]Poch�aniaj� dwutlenek w�gla [2369][2403]zawieraj� go wi�cej ni� ca�a atmosfera Ziemi. [2411][2469]S� najwazniejszym elementem r�wnowagi klimatycznej. [2554][2582]Puszcze zapewniaj� schronienie [2584][2615]dla trzech czwartych gatunk�w planety. [2619][2655]mo�na powiedzie�, ca�ego �ycia na Ziemi. [2746][2781]Te lasy dostarczaj� nam lek�w. [2782][2832]Substancje skrywane przez te ro�liny s� rozpoznawane przez nasze cia�a. [2834][2862]Ich kom�rki m�wi� tym samym j�zykiem. [2863][2892]Jeste�my t� sam� rodzin�. [3077][3108]Ale przez 40 ostatnich lat, najwi�kszy las deszczowy �wiata, [3117][3160]Amazonia, skurczy�a si� o 20%. [3283][3322]Las pozwoli� na stworzenie tuczarni i upraw soi. [3324][3368]95% tej soi s�u�y do karmienia byd�a i trzody chlewnej [3370][3387]w Europie i Azji. [3389][3420]I tak oto las zmienia si� w mi�so. [3539][3573]20 lat temu Borneo, 4 co do wielko�ci wyspa �wiata [3575][3615]by�a w ca�o�ci poro�ni�ta pierwotn� puszcz�. [3617][3640]W obecnym tempie wylesiania [3642][3675]zniknie za 10 lat. [3733][3772]�ywa materia ��czy wod�, powietrze i s�o�ce. [3787][3818]Na Borneo te zwi�zki zosta�y zerwane [3820][3868]to by� najwi�kszy rezerwat bior�norodno�ci na Ziemi. [3964][4003]T� katastrof� spowodowali producenci oleju palmowego, [4004][4051]najszerzej podukowanego i spo�ywanego oleju na �wiecie, olej z Borneo [4058][4098]nie tylko wzbogaca nasze jedzenie, [4100][4153]ale tak�e kosmetyki, detergenty i biopaliwa. [4159][4209]R�norodno�� las�w zast�piono jednym gatunkiem - palm� oleist�. [4211][4237]Dla tubylc�w jest zatrudnienie. [4239][4268]To spo�eczno�� rolnicza. [4309][4349]Innym przyk�adem masowego wylesiania jest eukaliptus. [4351][4379]Eukaliptusa u�ywa si� do wytwarzana masy papierniczej. [4381][4413]Planatcji przybywa w odpowiedzi na zapotrzebowanie na papier [4415][4439]pi�ciokrotnie przez 50 lat. [4442][4478]Jeden las zast�puje inny las. [4482][4502]U st�p tych eukaliptus�w [4503][4556]nic nie ro�nie, bo ich li�cie wytwarzaj� toksyny zabijaj�ce inne ro�liny. [4586][4627]Rosn� szybko, ale zu�ywaj� rezerwy wody. [4645][4667]Soja, olej palmowy, [4669][4689]eukaliptusy� [4691][4742]Wylesianie niszczy istot�, a produkuje odpady. [4744][4756]Ale gdzie� indziej, [4760][4794]wylesianie to ostatni spos�b na prze�ycie. [4883][4902]Ponad 2 miliardy ludzi, [4910][4935]ponad 1/3 �wiatowej populacji, [4936][4964]ci�gle jest zale�na od w�gla. [4972][4983]Na Haiti, [4985][5008]w jednym z najubo�szych kraj�w �wiata, [5010][5046]w�giel drzewny jest g��wnym produktem krajowym. [5064][5089]Tak zwana "per�a Karaib�w", [5091][5137]Haiti nie jest w stanie wy�ywi� swojej ludno�ci bez zagranicznej pomocy. [5176][5222]Na wzg�rzach Haiti pozosta�o tylko 2% las�w. [5237][5255]Wylesione, [5256][5275]nic nie utrzymuje gleby. [5281][5321]Deszcze zmywaj� j� w doliny i dalej do morza. [5322][5361]To, co zostaje nie nadaje si� do uprawiania. [5435][5479]W niekt�rych cz�ciach Madagaskaru erozja jest widowiskowa. [5484][5529]Ca�e wzg�rza tworz� ogromne osuwiska. [5535][5573]Cienka i krucha gleba tworzy si� z materii organicznej. [5578][5606]Erozja powoduje zanik warstwy humusu [5608][5647]kt�ra tworzy�a si� przez tysi�ce lat. [5916][5947]Oto jedna z teorii na temat historii Rapa-Nui [5949][5969]mieszka�cy Wyspy Wielkanocnej, [5970][5998]mog� nam da� nieco do my�lenia. [6003][6033]�yjacy na najbardziej odizolowanej wyspie �wiata, [6035][6079]Rapa-Nui wyczerpali jej zasoby, a� nie zosta�o ju� nic. [6084][6116]Ich cywilizacja nie przetrwa�a. [6121][6160]Na tych wyspach ros�y najwy�sze palmy na �wiecie. [6161][6179]Znikn�y. [6180][6210]Rapa-Nui �ci�li je na drewno. [6212][6235]Narazili ca�� gleb� na erozj�. [6265][6317]Rapa-Nui nie mogli d�u�ej �owi� ryb. Nie by�o drewna do budowy �odzi. [6373][6421]Zd��yli jeszcze stworzy� najpi�kniejsz� cywilizacj� Pacyfiku. [6423][6463]Nowatorscy rolnicy, rze�biarze, wyj�tkowi �eglarze, [6464][6510]zostali z�apani w kleszcze przeludnienia i braku zasob�w. [6519][6564]Wybuch�y zamieszki w�r�d g�oduj�cych. [6566][6599]Wielu nie przetrwa�o kataklizmu. [6791][6841]Prawdziw� tajemnic� Wyspy Wielkanocnej nie s� ogromne pos�gi, [6844][6857]teraz ju� wiemy. [6859][6892]Tylko dlaczego Rapa-Nui nie zareagowa�a na czas. [6969][7024]To tylko jedna z wielu teorii, ale dzi� ma wielkie znaczenie. [7203][7253]Od roku 1950 populacja ludzi uleg�a potrojeniu. [7255][7270]A od roku 1950 [7272][7309]bardzo mocno zmienili�my nasz� wysp�, Ziemi�. [7310][7353]bardziej ni� przez 200 000 lat naszej historii. [7355][7392]Nigeria to najwi�kszy eksporter ropy w Afryce, [7395][7442]ponad 70% ludzi �yje na kraw�dzi ub�stwa. [7451][7503]S� tu bogactwa, ale mieszka�cy kraju nie maj� do nich dost�pu. [7505][7528]Tak samo jest na ca�ym globie. [7529][7573]Biedniejsza po�owa �wiata mieszka w zasobnych krajach. [7616][7658]Naszym sposobem na rozw�j jest nie dotrzymywanie obietnic. [7660][7719]W ci�gu 50 lat przepa�� mi�dzy bogactwem i bied� ogromnie wzros�a. [7725][7735]Dzi�, [7737][7799]Po�owa �wiatowych zasob�w jest w r�kach najbogatszych 2% spo�ecze�stwa. [7871][7896]Czy utrzymamy t� dysproporcj�? [7903][7928]Powoduj� one wielkie migracje [7930][7960]kt�rych skali jeszcze nie poznali�my. [7964][8016]Miasto Lagos w roku 1960 liczy�o 700 000 mieszka�c�w. [8022][8068]Do roku 2025 wzro�nie do 16 milion�w. [8070][8112]Lagos to najszybciej rosn�ca metropolia �wiata. [8113][8149]Nowi przybysze to najcz�ciej rolnicy, kt�rzy wyemigrowali [8150][8199]z powod�w ekonomicznych, demograficznych lub z braku zasob�w. [8200][8230]To ca�kiem nowy rodzaj urbanizacji, [8231][8274]nap�dzany ch�cia przetrwania a nie posiadania. [8327][8385]Co tydzie� ponad milion ludzi zwi�ksza ludno�� miast. [8437][8495]1 na 6 os�b �yje w przeludnieniu, braku higieny i biedzie, [8496][8554]bez dost�pu do codziennych potrzeb, jak woda, sanitariaty, elektryczno��. [8902][8923]Zn�w szerzy si� g��d. [8925][8956]Dotyka oko�o 1 miliarda ludzi. [9276][9324]Na ca�ej planecie najbiedniejsi walcz� o przetrwanie, podczas gdy my [9325][9363]kopiemy w poszukiwaniu zasob�w, bez kt�rych nie potrafimy �y�. [9364][9386]Szukamy dalej i g��biej [9388][9412]w miejscach wcze�niej niedost�pnych [9413][9456]i na terenach o rosn�cej trudno�ci w wykorzystaniu. [9523][9544]Nie zmieniamy naszego modelu. [9554][9577]Ropy mo�e zabrakn��? [9578][9617]Mo�emy ci�gle wydoby� rop� z piask�w bitumicznych w Kanadzie. [9618][9667]Najwi�ksza ci�ar�wka �wiata przewozi tysi�ce ton piasku. [9670][9703]Proces podgrzewania i oddzielania bitumin�w od piasku [9705][9737]wymaga milion�w metr�w sze�ciennych wody. [9739][9763]Potrzeba ogromnego nak�adu energii. [9765][9792]Nast�puje katastrofalne zanieczyszczenie. [9794][9817]Pozornie najwa�niejsz� potrzeb� [9819][9854]jest przechwycenie ka�dego promyka s�o�ca. [10185][10213]Nasze tankowce rosn� coraz wi�ksze i wi�ksze. [10214][10247]Nasze zapotrzebowanie na energi� wci�� ro�nie. [10249][10279]Pr�bujemy rozwija� si� niczym bezdenny piekarnik [10282][10315]kt�ry wymaga wci�� wi�cej i wi�cej mocy. [10473][10491]I to wszystko z w�gla. [10493][10533]W ci�gu kilku dekad w�giel, kt�ry niegdy� zamieni� atmosfer� w piek�o [10534][10584]a nast�pnie zosta� uwi�ziony przez natur� miliony lat temu, daj�c szanse �yciu [10586][10612]jest na pot�g� wypompowywany z powrotem. [10614][10647]Atmosfera podgrzewa si�. [10648][10697]Jeszcze kilka lat temu nie mog�y tu p�ywa� �odzie. [10704][10747]Transport, przemys�, wylesianie, rolnictwo� [10752][10793]Nasze dzia�ania uwalniaj� ogromne ilo�ci dwutlenku w�gla. [10800][10834]Stopniowo, cz�steczka po cz�steczce [10836][10871]zaburzamy r�wnowag� klimatyczn� Ziemi. [10906][10934]Oczy ca�ego �wiata zw�cone s� na bieguny [10944][10979]gdzie najbardziej wida� efekty globalnego ocieplenia. [10994][11017]To dzieje si� szybko, bardzo szybko. [11023][11073]P�nocno-zachodnie przej�cie, ��cz�ce Ameryki, Europ� i Azj� poprzez biegun [11074][11088]otwiera si�. [11095][11120]Arktyczne lody topi� si�. [11148...
janomeng23