Tworzenie metod sprawdzania osiągnięć uczniów

Recepta

Tworzenie metod sprawdzania osiągnięć uczniów

Krok 1. Określ poziom analityczności ujęcia treści nauczania, której opanowanie ma być sprawdzane:
• ujęcie intuicyjne
• ustalone cele i materiał nauczania
• ustalone cele, materiał i wymagania programowe

Niski poziom analityczności ujęcia treści nauczania zostawia uczniowi swobodę wypowiedzi. Wyższy poziom analityczności umożliwia posługiwanie się narzędziem sprawdzania, ograniczając swobodę wypowiedzi.

Krok 2. Określ poziom regulacji czynności ucznia w toku sprawdzania jego osiągnięć:
• poziom ruchowy – obejmuje różne próby sprawnościowe (łańcuchy bodźców i reakcji)
• poziom obrazowy – odtwarzanie lub wytwarzanie opisu zjawisk lub przedmiotów
• poziom intelektualny – zagadnienia teoretyczne, abstrakcyjne, przedstawione pojęciowo.

Łatwo o przecenienie poziomu właściwej regulacji czynności uczniów, szczególnie młodszych, w toku sprawdzania osiągnięć. Domagamy się wtedy, by uczeń koniecznie nazwał zjawisko, które potrafi dokładnie opisać, lub opisał to, co mógłby zademonstrować (np. sposób obsługi jakiegoś urządzenia)

Krok 3. ustal poziom swego koniecznego udziału w kierowaniu procesem sprawdzania osiągnięć:
• udział bezpośredni pełny – nauczyciel osobiście reguluje treść i czas sprawdzania
• udział bezpośredni ograniczony – nauczyciel wyznacza treść i czas sprawdzania, ale pozwala na kolejność czynności i tempo pracy według ucznia i przyzwyczajenia ucznia
• udział pośredni – polega na wyznaczaniu treści sprawdzania, a pozostawieniu uczniowi decyzji o czasie i miejscu wykonania pracy (np. pracy domowej)

Krok 4. Określ typ dostępnego wyposażenia sprawdzania, tak by upodobnić sytuację do sytuacji naturalnej:
• wyposażenie minimalne – kartka (zeszyt), długopis, inne przybory do pisania
• wyposażenie laboratoryjne – notatki, książki, mapy, zestawy środków dydaktycznych, testy, maszyny egzaminacyjne itp.
• Wyposażenie naturalne – to teren działania praktycznego i udział innych osób, które z egzaminowanym uczniem współdziałają (np. dyskutują o zagadnieniu).

Krok 5. Dobierz sposób organizacji sprawdzania według stopnia wyodrębnienia tej czynności w procesie nauczania:
• obserwacja uczenia się – może być dokonywana w sposób ciągły, bez jakiejkolwiek zapowiedzi i zakłóceń procesu uczenia się
• sprawdzanie niezindywidualizowane – uczeń lub grupa uczniów rozwiązuje zadanie nie zróżnicowane co do treści ze względu na założenia wstępne (dotyczące poziomu osiągnięć) i przebieg sprawdzania (poprawność kolejnych odpowiedzi.
• Sprawdzanie zindywidualizowane – układ zadań (sekwencja) może różnić się dla poszczególnych uczniów

Krok 6. Zbierz decyzje podjęte w obrębie kroków 1-5, określ krótko czynności uczniów i nadaj nazwę tworzonej metodzie sprawdzania.

Wytworzona metoda może być oryginalna, lub, częściej, już poprzednio stosowana. Nie należy dążyć do urozmaicania metod sprawdzania ponad potrzebę wynikającą ze zróżnicowania treści nauczania i warunków zewnętrznych.
 

Zasady tworzenia metod sprawdzania osiągnięć:
- upodobnienie sytuacji sprawdzania do naturalnego stosowania wiedzy
- sprawdzanie wiadomości poprzez umiejętności
- unikanie dydaktyzmu
- odroczone korygowanie wymagań

 

Bibliografia:
B. Niemierko: Między oceną szkolną a dydaktyką.