5.
ORGANIZACJA I WARUNKI EWAKUACJI LUDZI.
ELEMENTARNE ZASADY EWAKUACJI.
Charakterystyczne cechy akcji ewakuacyjnej.
Poprzez określenie „ewakuacja” rozumiemy nagłe formowanie się ludzi w ruch przymusowy dążący do szybkiego opuszczenia zagrożonego pomieszczenia lub budynku. W odróżnieniu od ruchu swobodnego ruch przymusowy jest na tyle specyficzny, że istotną bardzo ważną rolę w kształtowaniu procesu tego ruchu odgrywa czynnik psychologiczny.
Charakterystycznymi właściwościami ruch przymusowego jest między innymi:
n jego krótkotrwałość,
n dążność wszystkich uczestników znajdujących się w strumieniu ruchu do szybkiego
opuszczenia zagrożonego miejsca, pomieszczenia czy obiektu,
n maksymalna zwartość strumienia,
n mała prędkość ruchu przymusowego,
n duża energia kinetyczna stłoczonej masy ludzi, występująca jako olbrzymia siła naporu.
Ponadto w ruchu przymusowym należy mieć na uwadze dodatkowe parametry utrudniające jego przebieg jak:
n rozwiązania techniczne ciągów komunikacyjnych,
n brak technicznych urządzeń oddymiających klatki schodowe i ciągi poziome,
n wymuszone np. konstrukcją ciągu ,jego wystrojem lub innymi zdarzeniami,
n zwężenie strumienia,
n niekorzystne elementy psychiki zagrożonego tłumu jak lęk i panika,
n niesprawność fizyczna uczestników ruchu przymusowego /ruchowa, wzrokowa, słuchowa / i inne uwarunkowania zdrowotne .
Uczestnicy ewakuacji pragną natychmiast i jednocześnie opuścić zagrożone miejsce w związku z tym znajdujący się w strumieniu ludzie w formie stłoczonej , zagęszczonej masy przepychających się osób osiągają znaczną bezwładność. Osoby znajdujące się w środkowej części strumienia nie mają większego wpływu na kierunek i szybkość ruchu tym samym zmuszone są do przyjęcia kierunku i prędkości ruchu takiej jaki spowoduje i narzuci cały strumień. Przy dużej zwartości strumienia uczestnik takiego ruchu może być przenoszony wbrew własnej woli, nawet gdy nie stoi o własnych siłach. Silny napór ludzi z tylnej części strumienia może przekroczyć granice wytrzymałości fizycznej osób znajdujących się w środkowej i przedniej części strumienia ruchu wymuszonego doprowadzając do stratowania jego uczestników i w konsekwencji zablokowania wyjścia. Niewłaściwa organizacja ruchu przymusowego doprowadza w konsekwencji do powstania paniki, która ogarnia coraz szerszy krąg uczestników ruchu i jeszcze bardziej pobudza do szybszego opuszczania miejsc zagrożonych nie zważając na żadne uwarunkowania. W warunkach paniki czynniki fizyczne mają przewagę nad czynnikami psychicznymi. W czasie jej trwania prędkość strumienia i przepustowość wyjść ewakuacyjnych mogą być równe zeru a wzrost energii kinetycznej strumienia i siła jego naporu powoduje wzrost liczby ofiar.
Jednymi ze skutecznych środków prawnych przeciwdziałających panice i pozwalających ją opanować są między innymi:
n perswazja,
n właściwa zależna od aktualnej sytuacji informacja o zagrożeniu bądź jego braku,
n zdecydowane i skuteczne działania ratowniczo - gaśnicze,
Nie należy wykluczać podawania prawdziwych informacji dotyczących przyczyny prowadzenia ewakuacji, nie zawsze jednak należy podawać pełną informację o istniejących zagrożeniach i przyczynach ewakuacji. Niejednokrotnie mało precyzyjna lub też nieprawdziwa informacja wskazująca na problemy natury technicznej, awaryjnej pracy urządzeń itp. pozwala zapobiec panice.
ZABRANIA SIĘ !
1. Ustawiania na korytarzach, w drzwiach i na klatkach schodowych różnego rodzaju
materiałów i przedmiotów mogących ograniczyć szerokość przejścia.
2. Układania na podłogach korytarzy i schodach klatek schodowych palnych wykładzin
lub niepalnych nie umocowanych na trwałe.
3. Stosowania palnych wykładzin ścian na drogach ewakuacyjnych.
4. Ograniczania szerokości przejścia poprzez np. montaż dodatkowych zabezpieczeń/ krat/
czy drzwi na korytarzach i przejściach tym samym utrudniających przepływ strumienia
ruchu wymuszonego.
OGŁOSZENIE EWAKUACJI POWINNO BYĆ PODANE
W SPOSÓB ZDECYDOWANY i NAKAZUJĄCY
Osoby prowadzące akcję ewakuacyjną powinny pamiętać że:
n im bardziej groźny jest pożar w ocenie osób przebywających w strefie zagrożenia tym szybciej i z pełna determinacją nie zważając na inne osoby i zasady racjonalnego działania opuszczają pomieszczenie, obiekt czy strefę zagrożoną.
n ludzie odczuwają zrozumiałą obawę przed poruszaniem się w przestrzeń nieznaną, zadymioną i nie oznakowaną w sposób jednoznacznie wskazujący kierunek do opuszczenia strefy zagrożeń,
n osoby po odbytym przeszkoleniu teoretycznym i ćwiczeniach praktycznych zdecydowanie łatwiej podejmują ewakuację i mniej narażeni są na oddziaływanie psychozy tłumu,
n sprawniej przeprowadzimy i z lepszym zrozumieniem uczestników ewakuacji spotkamy się gdy działania organizować będziemy w trakcie pory dziennej niż nocnej.
n ludzie słabsi fizycznie i dzieci w sytuacjach zagrożenia mają skłonności do chowania się w miejsca trudnodostępne
W związku z faktem, iż poza niewłaściwymi warunkami technicznymi w obiekcie panika jest największym zagrożeniem dla skuteczności prowadzonych działań ratowniczych i skuteczność jej opanowania zależy w zdecydowany sposób od predyspozycji osoby kierującej ewakuacją i jej autorytetu w związku z tym w niniejszym opracowaniu poświęcimy temu zagadnieniu nieco więcej miejsca.
Wybuch paniki należy mieć na uwadze szczególnie wówczas gdy tłum tworzą ludzie przypadkowi w miejscu nie będącym stałym miejscem ich pobytu. Przeciwdziałanie panice jest niezmiernie trudne a dokonać tego mogą mniej lub bardziej skutecznie osoby o dużej indywidualności, obdarzone z tytułu swych funkcji, stanowiska i osobowości autorytetem, odwagą, zdyscyplinowaniem, odpowiedzialnością i konsekwencją.
Środki przeciwdziałania panice są różne, często krańcowo przeciwstawne. Podstawowe z nich sprawdzone w praktycznym działaniu to:
- przykład osobisty,
- zdecydowane formy nakazu i zakazu,
-przeciwstawienie w motywacji groźby większego niebezpieczeństwa, lub przeciwnie
wykazanie nierealności zagrożenia - nawet jeśli to jest nieprawdziwe,
- użycie siły czy unieszkodliwienie przywódców paniki.
Ludzie wchodzący w skład tłumu ogarniętego paniką często całkowicie tracą swoje indywidualne pozytywne cechy osobowości i stają się elementem potężnego, groźnego i niszczącego tworu, który nie kieruje się żadnymi przesłankami logicznego myślenia i rzeczywistej oceny sytuacji. Tłum ogarnięty paniką może sparaliżować i uniemożliwić prowadzenie akcji ewakuacyjnej i jakiegokolwiek zorganizowanego działania ratowniczego. Może ponadto w ślepym instynkcie szukania ratunku spotęgować i zwielokrotnić zagrożenie własne i innych ludzi.
Osoby, które podejmują próbę opanowania paniki mogą skuteczniej osiągnąć znaczące rezultaty, kiedy działają od strony istotnego i rzeczywistego zagrożenia bądź też często urojonego przez tłum a nie od czoła prącego do przodu tłumu. Działając od strony zagrożeń przy jednoczesnym znajdowaniu sojuszników do dalszego, coraz szerszego oddziaływania zdecydowanie możemy zmniejszyć parcie od tyłu i w konsekwencji obniżyć miażdżącą siłę kumulującą się w przedniej części strumienia ewakuacyjnego. Działanie natomiast od czoła strumienia może przynieść wręcz odwrotny skutek w formie wzmożonej agresywności tłumu a tym samym powiększyć tragiczny bilans skutków paniki.
UWAGA!
Drogi ewakuacyjne należy oznakować fotoluminescencyjnymi znakami
ewakuacyjnymi wykonanymi zgodnie z PN - 02/ N- 01256/2
Zgodnie z postanowieniami zawartymi w Rozdziale 4 § 11,12 i 13 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów ( Dz. U. z dnia 11 maja 2006r Nr 80, poz. 563 )
z każdego miejsca przeznaczonego na pobyt ludzi w obiekcie powinny być zapewnione odpowiednie warunki ewakuacji, zapewniające możliwość szybkiego i bezpiecznego opuszczenia strefy zagrożonej lub objętej pożarem, dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów, a także być zastosowane techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego, polegające na:
- zapewnieniu dostatecznej ilości i szerokości wyjść ewakuacyjnych,
- zachowaniu dopuszczalnej długości, szerokości i wysokości przejść oraz dojść ewakuacyjnych,
- zapewnieniu bezpiecznej pożarowo obudowy i wydzieleń dróg ewakuacyjnych oraz pomieszczeń,
- zabezpieczeniu przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych poprzez stosowanie urządzeń zapobiegających zadymieniu lub zapewniających usuwanie dymu,
- zapewnieniu oświetlenia awaryjnego / bezpieczeństwa i ewakuacyjnego / oraz przeszkodowego w obiektach, w których jest ono niezbędne do ewakuacji ludzi,
- zapewnieniu możliwości rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych poprzez dźwiękowy system ostrzegawczy w budynkach, dla których jest on wymagany.
Obiekty nie spełniające wymogi przepisów określających warunki techniczne i możliwości ewakuacji stanowią podstawę do określenia ich za „ZAGRAŻAJĄCY ŻYCIU LUDZI”
RAMOWE ZASADY ORGANIZACJI EWAKUACJI
1. W przypadku pożaru lub innego miejscowego zagrożenia akcja ratowniczą kieruje dowódca jednostki Państwowej Straży Pożarnej.
2. W przypadku zagrożenia o charakterze terrorystycznym akcją ratowniczą kieruje dowódca grupy operacyjnej Policji.
3. Ewakuacją i działaniami ratowniczymi do czasu przybycia straży pożarnej lub
policji kieruje BURMISTRZ lub osoba go zastępująca.
Ø W pierwszej kolejności należy ewakuować osoby z pomieszczeń objętych bezpośrednim zagrożeniem i pomieszczeń do nich przyległych.
Ø Równolegle ewakuować należy osoby z kondygnacji znajdującej się nad kondygnacją objętą zagrożeniem.
Ewakuacja z pomieszczeń w pierwszej kolejności realizowana jest do sąsiednich pomieszczeń - segmentów lub zespołów budowlanych obiektu niezagrożonych pożarem lub szkodliwym działaniem produktów niepełnego spalania jak dymy i gazy pożarowe.
Ø Ewakuowanych z obiektów należy kierować do miejsc koncentracji dla ewakuowanych a miejsca te zostały pokazane na szkicu lokalizacyjnym rejonów koncentracji dla osób poszkodowanych i udzielania pierwszej pomocy medycznej.
W ramach instrukcji opracowano także projekt rozmieszczenia znaków ewakuacyjnych jako rozwiniecie problematyki zapewniającej poprawę warunków ewakuacji w obiekcie.
Trudności w prowadzeniu ewentualnej ewakuacji wynikające z warunków technicznych obiektu /np. trudny dojazd do obiektu dla sprzętu ratowniczego, lokalizacja pomieszczeń, w których znajdują się zagrożeni ludzie, na dużej wysokości wymagającej użycia wysokościowego specjalistycznego sprzętu ratowniczego / akcentować w trakcie zgłaszania zdarzenia do straży pożarnej co umożliwi niezwłoczne zadysponowanie optymalnie przydatnego specjalistycznego sprzętu ratowniczego.
W aktualnie obowiązujących aktach prawnych określone zostały następujące obowiązki w zakresie ewakuacji:
W rozdziale 4 § 13 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów ( Dz. U. z dnia 11 maja 2006r Nr 80, poz. 563 )
sprecyzowano następujący obowiązek:
„ Właściciel lub zarządca obiektu zawierającego strefę pożarową przeznaczoną dla ponad 50 osób, będących jej stałymi użytkownikami, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzanie organizacji oraz warunków ewakuacji. O terminie przeprowadzenia przedmiotowych działań w/w powinien powiadomić właściwego miejscowo komendanta powiatowego / miejskiego / Państwowej Straży Pożarnej nie później niż na tydzień przed ich przeprowadzeniem.”
ALARM DO EWAKUACJI i OPUSZCZENIA OBIEKTU W WYZNACZONE REJONY KONCENTRACJI ZARZĄDZA BURMISTRZ LUB JEGO ZASTĘPCA A W RAZIE ICH NIEOBECNOŚCI OSOBA KTÓRA ZAUWAŻYŁA ZAGROŻENIE.
ALARM OGŁASZA SIĘ DONOŚNYM GŁOSEM PRZEKAZUJĄC W SPOSÓB ZDECYDOWANY INNYM UŻYTKOWNIKOM OBIEKTU i OSOBOM W NIM PRZEBYWAJĄCYM POLECENIE OPUSZCZENIA OBIEKTU PRECYZUJĄC ZWIĘŹLE WYSTĘPUJĄCE ZAGROŻENIE I KIERUNEK EWAKUACJI .
Np. POŻAR !!! – OPUŚCIĆ BUDYNEK WYJŚCIEM GŁÓWNYM. ZBIÓRKA NA PARKINGU PRZED BUDYNKIEM.
Goofer86