MUZYKA

PROGRAM NAUCZANIA

dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym

sporządzony w oparciu o  PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM W  SZKOŁACH PODSTAWOWYCH, GIMNAZJACH I ODDZIAŁACH PRZSPOSABIAJĄCYCH DO PRACY W ZASADNICZYCH SKOŁACH ZAWODOWYCH z dnia  26 lutego 2002r.

Głównym celem edukacji jest rozwijanie autonomii ucznia niepełnosprawnego, jego personalizacja oraz socjalizacja, a także – w ramach posiadanych przez niego realnych możliwości – wyposażenie w takie umiejętności i wiadomości aby :

·         mógł  porozumiewać się z otoczeniem w sposób werbalny

·         zdobył maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych

·         był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie sprawczości;

·         mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm współżycia społecznego, zachowując przy tym prawo do swojej inności;

MUZYKA Z RYTMIKĄ

·         doskonalenie koordynacji słuchowo –wzrokowo -ruchowej,

·         ćwiczenie słuchu fonematycznego, aparatu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego,

·         ćwiczenie mowy biernej i czynnej,

·         rozwijanie aktywności muzyczno – ruchowej,

·         rozwijanie uzdolnień muzycznych,

·         przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze w roli odbiorcy i wykonawcy,

TREŚCI EDUKACYJNE

Treści nauczania i wychowania uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym powinny być podporządkowane aktualnemu poziomowi rozwoju psychofizycznego ucznia, jego zainteresowaniom oraz umożliwiać jego wszechstronny rozwój. Zakres treści ulega poszerzeniu w miarę nabywania przez uczniów wiadomości, umiejętności i sprawności.

KSZTAŁCENIE POCZUCIA RYTMU I METRUM   

·         rytmizacja krótkich tekstów piosenek

·         rytmizowanie mowy

·         uczestnictwo w zespołowych układach ruchowo – rytmicznych

TEMPO

·         szybkie i wolne klaskanie, tupanie, stukanie w instrumenty perkusyjne

·         realizowanie trzech rodzajów tempa w zabawach ruchowych, zagadkach słuchowych i innych

·         wzbogacanie form realizacji zróżnicowanego tempa (bajki muzyczne, malowanie, ilustracje ruchowe, własne pomysły uczniów)

·         realizowanie zróżnicowanego tempa w różnych formach tanecznych

DYNAMIKA

·         głośne i ciche klaskanie, mówienie, stukanie w instrument

·         różnicowanie i ilustrowanie trzech natężeń dźwięku

·         prezentowanie uczniom nagrań muzyki mechanicznej

KSZTAŁCENIE SŁUCHU I UMIEJĘTNOŚCI SŁUCHANIA MUZYKI

·         słuchanie i samodzielne wytwarzanie dźwięków akustycznych

·         inscenizowanie ruchem tekstów piosenek

·         odgadywanie zagadek słuchowo – ruchowych

·         rozpoznawanie piosenek po melodii

·         rozwijanie wrażliwości emocjonalnej poprzez prezentację utworów o zróżnicowanym nastroju, charakterze

·         nauka bezpiecznego, prawidłowego obsługiwania sprzętu radiowo – telewizyjnego

·         uczestnictwo w koncertach szkolnych

ĆWICZENIA GŁOSOWE I ŚPIEW

·         zabawy dźwiękonaśladowcze i zagadki słuchowo - ruchowe

·         wydłużenie fazy wydechowej

·         tworzenie sylab i wyrazów na podstawie poznanych samogłosek

·         śpiewanie na sylabach la, lo, lu li, le

·         prezentowanie repertuaru na uroczystościach

·         śpiewanie ulubionych, najpopularniejszych piosenek

·         udział w uroczystościach szkolnych, konkursach i festiwalach

MUZYKOWANIE

·         gra na instrumentach perkusyjnych

·         rozpoznawanie instrumentów perkusyjnych

·         odtwarzanie rytmu według wzoru nauczyciela

FORMY TANECZNE

·         inscenizacja ruchu w parach

·         cwałowanie w kole wiązanym po obwodzie koła

·         własne improwizacje ruchowe uczniów

·         udział w imprezach towarzyskich, młodzieżowych, zabawach

OBUDOWA DYDAKTYCZNA

ZALECANE METODY PRACY:

Do realizacji programu  zaleca się wykorzystanie wybranych elementów metody harcerskiej i wybranych elementów technik Freineta. Ich zadaniem jest pogłębienie nauczania i wychowania w ramach istniejącego porządku szkolnego w ścisłym związku między środowiskiem życia dziecka i procesem edukacji.

Elementy metody harcerskiej i wybrane techniki Freineta zajmują tylko część godzin lekcyjnych, gdzie ich użycie wydaje się specjalnie celowym . Tylko wówczas gdy widoczne jest, że w danym momencie ośrodka pracy któryś z elementów wybranych metod wyraźnie przyspieszy, pogłębi lub utrwali proces uczenia się i wychowania.

Wybrane elementy metody harcerskiej:

·         nauka przez zabawę

·         system gromadkowy

·         sprawności szkolne

Wybrane elementy technik Freineta:

·         doświadczenia poszukujące i obserwacja jako podstawa pracy uczniów

·         planowanie pracy indywidualnej i zbiorowej pod kierunkiem i z pomocą nauczyciela

·         różnorodne formy ekspresji artystycznej i technicznej

·         naturalny samorząd klasowy

NAUKA PRZEZ ZABAWĘ

Zabawa jako element nauczania ma mieć na celu nie tylko wzmacnianie czynności szkolnych przez odwołanie się do zainteresowań, lecz także cele specjalne ; utrwalanie materiału nauczania, a w pewnej mierze także wprowadzenie w nowy materiał.

SYSTEM GROMADKOWY

Gromadki należy uznać za specjalną odmianę grupy szkolnej. Jest to czynnik stały i bardzo wszechstronny. Obejmuje swym zasięgiem trzy dziedziny życia szkolnego:

·         organizacyjną

·         dydaktyczną

·         wychowawczą

SPRAWNOŚCI SZKOLNE

Zadaniem sprawności w kształceniu zintegrowanym jest utrwalenie wyników nauczania na tych odcinkach które tego utrwalenia specjalnie potrzebują. Są to umiejętności niezbędne dla każdego ucznia takie jak: czytanie, pisanie, liczenie itp.

DOŚWIADCZENIA POSZUKUJĄCE I OBSERWACJA

W miarę możliwości samodzielna praca ucznia do ukierunkowania której stosuje się Karty Pracy opracowane przez nauczyciela zgodnie z założeniami programowymi oraz możliwościami poszczególnych uczniów.

PLANOWANIE PRACY INDYWIDUALNEJ I ZBIOROWEJ

Punktem wyjścia podczas planowania pracy wychowawczo - dydaktycznej  indywidualnej i zbiorowej pod kierunkiem nauczyciela jest wszystko co budzi zainteresowania uczniów i wspomaga funkcjonowanie ucznia w najbliższym środowisku społecznym i przyrodniczym samodzielne oraz grupowe.

Kontrola i ocena na zasadzie fiszek prowadzących i korektywnych ma duże wartości dydaktyczne i wychowawcze. Każdy uczeń pracuje wg swoich sił, w czasie który mu najbardziej odpowiada. Uczy się krytycznie oceniać własną pracę i swoje błędy.

RÓZNORODNE FORMY EKSPRESJI ARTYSTYCZNEJ I TECHNICZNEJ

Pełnią rolę psychoterapeutyczną i reedukacyjną w przypadkach napięć psychicznych. Są to: inscenizacje, teatrzyki kukiełkowe, drama, swobodna ekspresja słowna, plastyczna, muzyczna i ruchowa.

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE OPARTE NA ROZUMNEJ SAMORZĄDNOŚCI

Gazetka o charakterze wychowawczym z rubrykami:

·         Krytykuje

·         Gratulujemy

·         Życzymy sobie

Wspomaga wzajemne poznawanie siebie, swoich możliwości, krytycyzm wobec własnej osoby, dążenie do samodoskonalenia, możliwość podejmowania decyzji i przewidywania jej skutków.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE

W sytuacji braku na rynku ćwiczeń i podręczników szkolnych przeznaczonych dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym dla celów realizacji programu można wykorzystać częściowo książki dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim jak również ZESTAW POMOCY DYDAKTYCZNYCH dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym którego autorką jest Anna Polkowska – Zeszyty ćwiczeń i KARTY PRACY oraz pomoce dydaktyczne „ Od obrazka do słowa”

Podręczniki:

·         „Moja książka” – podręcznik języka polskiego dla klasy I Krystyny Łubkowskiej i Stefani Kirejczykowej

·         „ Moja książka” – ćwiczenia dla klasy I Krystyny Łubkowskiej i Stefani Kirejczykowej

·         „ Ćwiczenia rewalidacyjne dla klasy pierwszej” Anny Polak

·         „ Matematyka dla klasy I” Heleny Siwek i Janiny Wyczesany

·         „Klasa druga pracuje” ćwiczenia dla klasy drugiej Krystyny Łubkowskiej, Stefani Kirejczykowej i Dobrochny Zakrzewskiej

·         „ Matematyka dla klasy II” Heleny Siwek i Janiny Wyczesany

·         „ Ćwiczenia rewalidacyjne dla klasy II” Anny Kosińskiej

W klasie prowadzonej elementami freinetowskimi nie rezygnuje się również z innych książek jako źródła wiedzy dziecka. Książki i czasopisma usystematyzowane w segregatorach tematycznych stanowią bogatą kartotekę materiałów źródłowych. Są to książki beletrystyczne, gazety, broszury, przewodniki , materiały audiowizualne, materiały konstrukcyjne, filmy zbiory przedmiotów itp.

Poza tym nauczyciel samodzielnie wykonuje część pomocy bądź korzysta ze współpracy z nauczycielem techniki i uczniami starszych klas – w zależności od potrzeb

.Przy doborze pomocy dydaktycznych należy uwzględnić przede wszystkim:

·         możliwości i potrzeby ucznia

·         warunki środowiskowe

·         treści programowe

·         bazę dydaktyczną placówki

WARUNKI WDROŻENIA PROGRAMU

Wdrożenie programu wymaga stworzenia określonych warunków lokalowych. Aktywna koncepcja pedagogiczna  C. Freineta wymaga specyficznej przestrzeni edukacyjnej. Klasa powinna mieć charakter pracowni gdzie funkcjonują „kąciki - pracownie”, umożliwiające rozwijanie zainteresowań samodzielną pracą według indywidualnych planów pracy.

Poza  miejscem edukacji w klasie jest też teatr, muzeum, miasto, park, las itp. – są one źródłem wielu dalszych działań na zajęciach.

Wskazane jest wręcz organizowanie działań edukacyjnych w naturalnym środowisku.

              W organizacji edukacji istnieje też twórczość w działaniu.

Warto wspomnieć o planowaniu pracy:

·         plan pracy ogólnej ustala się na tydzień

·         plan pracy indywidualnej przewiduje się również na tydzień

Zintegrowany plan edukacji ( rozkład nauczania) składa się z następujących po sobie bloków tematycznych. Do każdego bloku nauczyciel planuje cele, jakie pragnie osiągnąć, czyli przewiduje w jakie wiadomości i umiejętności wyposaży uczniów oraz jakie postawy zamierza w nich kształtować. Następnie wybiera zadania służące edukacji: językowej, matematycznej, społeczno - przyrodniczej, plastycznej, technicznej, muzycznej, ruchowej. Uwzględnia tez zagadnienia wychowawcze. Tematyka bloków zależy od potrzeb i zainteresowań dzieci oraz ich możliwości rozwojowych. Poświęcone są rodzinie, klasie szkolnej, grupie rówieśniczej, przyrodzie, najbliższej okolicy, kalendarzowi szkolnemu, wycieczkom, zdarzeniom z życia dzieci.

Następnym etapem planowania jest projektowanie scenariusza dnia aktywności gdzie nauczyciel powinien uwzględnić:

·         jak najwięcej form aktywności

·         przeplatać aktywność intelektualną aktywnością ruchową i artystyczną

·         zaplanować przerwy

·         zadbać o odpowiedni wystrój sali – adekwatny do tematyki bloku

·         włączyć dzieci do planowania.

Zwykle w poniedziałki rano i w piątki po zakończeniu zajęć odbywa się „ Krąg Rady”, trwa swoista ewaluacja wykonywanych działań: „ O co jestem bogatszy?”; „ Czego nowego się nauczyłem?”

O klimacie klasy decyduje zwykły klasowy kontakt, opracowany przez cały zespół. Wyznacza on reguły pracy, aktywności, funkcję, kompetencje. Jest opracowany demokratycznie. Klasa jest społecznością w której każdy ma swoje prawa i obowiązki.

Ważną rolę odgrywa tu element metody harcerskiej tzn. uczynność i

nastawienie dzieci na ciągłą gotowość spieszenia z pomocą tam, gdzie pomoc wydaje się potrzebna

Edukacja odbywa się w środowisku , w którym dziecko żyje, a więc źródłem ofert edukacyjnych jest zarówno dom rodzinny, szkoła jak również grupa rówieśnicza. Dziecko korzystając z tych ofert, poprzez aktywność własną, nabywa różnorodne kompetencje, rozwija się.

Różnorodność ofert edukacyjnych uczy dziecko tolerancji, akceptowania również  siebie, sprawiedliwości, przyjaźni, współpracy, odnajdywania swojego miejsca w świecie.

Program nie stawia żadnych ograniczeń w stosunku do dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym, jednak powodzenie  realizacji nowego systemu edukacyjnego nie zależy tylko od nauczyciela, ale przede wszystkim od organizacji środowiska edukacyjnego i w dużej mierze bazy materialnej.

EWALUACJA

Program zawiera podstawowe wskazania dla zespołu uczniów klasy trzeciej w której organizowanie nauczania i wychowa...