Wawrzynowicz vs. Poland - art. 6 EKPCZ.pdf - Orzeczenia ETPC - ZdzisH

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

CZWARTA SEKCJA

SPRAWA WAWRZYNOWICZ przeciwko POLSCE

(SKARGA nr 73192/01)

WYROK – 17 lipca 2007 r.

W sprawie Wawrzynowicz p. Polsce,

Europejski Trybunał Praw Człowieka (Czwarta Sekcja), zasiadając jako

Izba składająca się z następujacych sędziów:

Sir NicolasB RATZA , Przewodniczący ,

Pan G.B ONELLO ,

Pan K.T RAJA ,

Pan L.G ARLICKI ,

Pani L.M IJOVIĆ ,

Pan J.Š IKUTA ,

Pani P.H IRVELÄ , sędziowie,

oraz Pan T.L. E ARLY , Kanclerz Sekcji ,

Obradując na posiedzeniu zamkniętym 26 czerwca 2007 r., wydaje następujący

wyrok, który został przyjęty w tym dniu:

POSTĘPOWANIE

1. Sprawa wywodzi się ze skargi (nr 73192/01) wniesionej

w dniu 25 lutego 2001 r. przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej do Trybunału

na podstawie art. 34 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych

Wolności („Konwencja”), przez obywatelkę polską panią M. Wawrzynowicz

(„skarżąca”).

2. Rząd polski („Rząd”) reprezentowany był przez swojego pełnomocnika,

pana J. Wołąsiewicza z Ministerstwa Spraw Zagranicznych

3. W dniu 8 grudnia 2005 r. Trybunał uznał skargę za częściowo niedo-

puszczalną i zdecydował zakomunikować Rządowi skargę dotyczącą długości

postępowania. Stosując art. 29 ust. 3 Konwencji, zdecydował on orzec

o dopuszczalności i meritum sprawy jednocześnie.

4. Skarżąca i Rząd złożyli obserwacje co do meritum oraz w sprawie roszczeń

dotyczących słusznego zadośćuczynienia na podstawie art. 41 Konwencji.

5. Rząd przedłożył deklarację jednostronną i poprosił Trybunał o skreślenie

skargi zgodnie z art. 37 Konwencji.

FAKTY

I. OKOLICZNOŚCISPRAWY

6. Skarżąca urodziła się w 1940 r. i mieszka w Poznaniu.

7. W dniu 12 marca 1993 r. złożyła ona pozew do Sądu Rejonowego

w Poznaniu. Dochodziła odsetek od kwoty przyznanej jej przez sąd w dniu

30 września 1991 r. Postępowanie było powiązane z innymi postępowaniami

dotyczącymi podziału wspólnego majątku małżeńskiego skarżącej i jej byłe-

go męża, w szczególności ich mieszkania. Najwidoczniej mieszkanie zostało

przyznane byłemu mężowi skarżącej wyrokiem z 1992 r. Inne postępowania

dotyczyły ich wzajemnych zobowiązań w tym zakresie.

8. W dniach 25 maja 1993 r. i 31 sierpnia 1993 r. odbyły się rozprawy.

Następnie skarżąca rozszerzyła powództwo.

9. 5 października 1993 r. sąd zdecydował przekazać akta sprawy sądowi

wojewódzkiemu. W dniu 15 stycznia 1994 r. Sąd Wojewódzki w Poznaniu

przekazał sprawę z powrotem Sądowi Rejonowemu w Poznaniu.

10. 9 maja 1994 r. skarżąca poprosiła sąd, by odroczył rozprawę wyzna-

czoną na 10 maja 1994 r.

11. W dniach 29 lipca 1994 r. i 21 listopada 1994 r. adwokat skarżącej

złożył pisma procesowe, w których sprecyzował powództwo.

12. Następne rozprawy odbyły się w dniach 27 września 1994 r., 24 stycz-

nia 1995 r., 27 marca 1995 r., 24 kwietnia 1995 r., 17 maja 1995 r. i 19 czerw-

ca 1995 r.

13. 26 czerwca 1995 r. Sąd Rejonowy w Poznaniu wydał wyrok. Uwzględ-

nił częściowo powództwo skarżącej. W dniu 2 września 1995 r. skarżąca zło-

żyła odwołanie.

14. 1 grudnia 1995 r. Sąd Wojewódzki w Poznaniu uchylił wyrok i prze-

kazał sprawę do ponownego rozpoznania.

15. Rozprawa w dniu 10 kwietnia 1996 r. została odroczona do

18 października 1996 r. Rozprawa z 18 października 1996 r. została odwołana

z uwagi na chorobę sędziego orzekającego w sprawie. Następne rozprawy od-

były się w dniach 20 grudnia 1996 r. i 11 marca 1997 r. Wygląda na to, że akta

spraw powiązanych z obecnym postępowaniem, zawnioskowane przez strony

w dniu 11 marca 1997 r., nie zostały przedłożone do sądu. Zostały one w koń-

cu przekazane w dniach 13 maja 1997 r. i 6 marca 1998 r.

16. Następne rozprawy odbyły się w dniach 29 maja 1998 r., 8 listopada

1999 r., 10 stycznia 2000 r., 10 lutego 2000 r. (odroczona), 31 sierpnia 2000 r.

i 12 października 2000 r.

17. 7 grudnia 2000 r. Sąd Rejonowy w Poznaniu wydał wyrok. Uwzględ-

nił powództwo skarżącej w części. W dniu 10 kwietnia 2001 r. skarżąca zło-

żyła odwołanie.

18. W dniu 7 września 2001 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił apela-

cję. Wyrok stał się prawomocny.

19. 9 marca 2005 r. skarżąca złożyła do Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

skargę na przewlekłość dwóch postępowań, w tym objętego obecną skargą

(określanego dalej jako „pierwsze postępowanie”). Powoływała się na art.

18 ustawy z 2004 r. (zob. poniżej rozdział dotyczący prawa krajowego)

i wnioskowała do sądu o uznanie, że długość postępowań, które trwały od-

powiednio osiem i cztery lata, nie była rozsądna. Ponadto poinformowała,

że złożyła skargę na długość postępowań do Europejskiego Trybunału Praw

Człowieka.

20. W dniu 21 kwietnia 2005 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę bez ba-

dania istoty sprawy. Sąd uznał (w odniesieniu do drugiego postępowania),

że skarga nie została złożona w czasie, gdy postępowanie trwało. Sąd zauwa-

żył ponadto, że [drugie] postępowanie skończyło się w 2000 r., a więc przed

złożeniem przez skarżącą skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowie-

ka. Tak więc skarżąca nie spełniła przesłanek określonych w art. 5 i 18 ustawy

z 2004 r., w rezultacie jej skarga musi zostać odrzucona. Sąd nie odniósł się

do pierwszego postępowania wspomnianego w skardze skarżącej.

21. Najwidoczniej, po zakomunikowaniu skargi, Rząd zwrócił uwagę

Sądu Apelacyjnego na fakt, iż skarga skarżącej dotycząca długości pierwsze-

go postępowania nie została rozpoznana. W dniu 31 marca 2006 r. Prezes sądu

poinformował Rząd, że sąd rozpatrzy tę część skargi.

22. W dniu 31 maja 2006 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu odrzucił skargę skar-

żącej dotyczącą pierwszego postępowania. Sąd uznał, że skarżąca nie wskazała

okoliczności uzasadniających jej żądanie, jak wymaga art. 6 ustawy z 2004 r.

Sąd uznał, że sam fakt, na którym opierała się skarżąca, że postępowanie trwa-

ło ponad osiem lat, nie jest wystarczający, by stwierdzić, iż postępowanie trwa-

ło dłużej niż było to konieczne. Z tego względu, zgodnie z art. 9 ustawy, skarga

musi zostać odrzucona bez wzywania powódki do jej uzupełnienia.

II. WŁAŚCIWE PRAWO KRAJOWE I PRAKTYKA

23. W dniu 17 września 2004 r. weszła w życie ustawa z dnia 17 czerwca

2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy

w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki („ustawa z 2004 r.”).

Strona toczącego się postępowania może wnioskować o przyspieszenie tego

postępowania oraz/lub o słuszne zadośćuczynienie za jego nierozsądną dłu-

gość na podstawie art. 2 w związku z art. 5 ust. 1 ustawy z 2004 r. 1

24. Art. 12 przewiduje środki, które mogą być zastosowane przez sąd roz-

patrujący skargę. We właściwej części stanowi on:

„1. Skargę niezasadną sąd oddala.

2. Uwzględniając skargę, sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga

dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania.

3. Na żądanie skarżącego sąd może zalecić podjęcie przez sąd rozpoznający

sprawę co do istoty, odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie. Zalece-

nia nie mogą wkraczać w zakres oceny faktycznej i prawnej sprawy.

4. Uwzględniając skargę, sąd może, na żądanie skarżącego, przyznać od Skar-

bu Państwa, ... odpowiednią sumę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej

10.000 złotych. W wypadku przyznania odpowiedniej sumy pieniężnej ..., wy-

płaty dokonuje sąd prowadzący postępowanie, w którym nastąpiła przewlekłość

postępowania, ze środków własnych tego sądu”.

25. Art. 6 ust. 2 przewiduje, że skarga musi zawierać:

1) żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której

skarga dotyczy;

2) przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie.

26. Zgodnie z art. 9 ustawy, w przypadku gdy skarga nie spełnia wymo-

gów określonych w art. 6 ustawy, musi być odrzucona bez uprzedniego wzy-

wania powoda do uzupełnienia braków formalnych skargi.

27. Na podstawie art. 18 ustawy w ciągu 6 miesięcy od wejścia w życie

ustawy, czyli od dnia 17 września 2004 r., każdy, kto złożył skargę do Eu-

ropejskiego Trybunału Praw Człowieka, skarżąc się na naruszenie wymogu

„rozsądnego terminu” zawartego w art. 6 ust. 1 Konwencji, był uprawniony

do złożenia skargi na długość postępowania przewidzianej przez tę ustawę, je-

śli skarga do Trybunału została złożona w czasie, gdy postępowanie się toczy-

ło i nie została jeszcze uznana przez Europejski Trybunał za dopuszczalną.

28. Zgodnie z art. 130 kodeksu postępowania cywilnego, jeśli pozew lub

pismo procesowe nie spełnia wymogów formalnych, strona zostanie wezwa-

na do uzupełnienia lub zadośćuczynienia wymogom formalnym w terminie

jednego tygodnia.

1 Dokładne przedstawienie właściwego prawa krajowego dotyczącego dostępnych środ-

ków krajowych na nadmierną długość postępowania znajduje się w: Ratajczyk p. Polsce

(decyzja), nr 11215/02, ECHR 2005; Barszcz p. Polsce, nr 71152/01, 30 marca 2006 r.,

§§ 26-35.

PRAWO

I. WNIOSEK RZĄDU O SKREŚLENIE SKARGI NA PODSTAWIE

ART. 37 KONWENCJI

29. W dniu 13 kwietnia 2007 r. Rząd przedłożył deklarację jednostron-

ną podobną do złożonej w sprawie Tahsin Acar p. Turcji [(zarzut wstępny),

[GC], nr 26307/956, ECHR 2003–VI ] i poinformował Trybunał, że jest gotów

uznać, że w sprawie doszło do naruszenia praw skarżącej z art. 6 ust. 1 Kon-

wencji z uwagi na nierozsądną długość postępowania, w którym uczestniczy-

ła skarżąca. Tytułem szkody niemajątkowej Rząd zaproponował przyznanie

skarżącej 10 000 złotych (ekwiwalent 2600 euro). Rząd poprosił Trybunał

o skreślenie skargi zgodnie z art. 37 Konwencji.

30. Skarżąca nie zgodziła się na propozycję Rządu. Uznała, że zapropo-

nowana jej kwota nie stanowi wystarczającego słusznego zadośćuczynienia

za doznaną przez nią szkodę i poprosiła Trybunał, by kontynuował badanie

skargi.

31. Trybunał zauważa, że stwierdził poprzednio w sprawie Tahsin Acar

(cytowana powyżej, §§ 74-77), że należy odróżnić, z jednej strony, deklaracje

składane w kontekście ściśle poufnych negocjacji dotyczących ugody, a z dru-

giej strony, deklaracje jednostronne, takie jak obecna, składane przez Rząd

w jawnym i kontradyktoryjnym postępowaniu przed Trybunałem. Zgodnie

z art. 38 ust. 2 Konwencji i art. 62 ust. 2 Regulaminu Trybunału, Trybunał

prowadzi postępowanie na podstawie deklaracji jednostronnej Rządu i obser-

wacji stron złożonych poza ramami negocjacji ugodowych; zignoruje nato-

miast oświadczenia stron złożone w kontekście badania możliwości zawarcia

ugody w sprawie, a także przyczyny, dla których strony nie były w stanie

osiągnąć porozumienia co do warunków ugody.

32. Trybunał uważa, że pod pewnymi warunkami może być właściwe

skreślenie skargi na podstawie art. 37 ust. 1 pkt c Konwencji w oparciu o de-

klarację jednostronną pozwanego Rządu, nawet jeśli skarżący życzy sobie

kontynuowania badania skargi. Jednakże od szczególnych okoliczności bę-

dzie zależało, czy deklaracja jednostronna zapewnia wystarczającą podstawę

do uznania, że poszanowanie praw człowieka określanych przez Konwencję

nie wymaga, by Trybunał kontynuował badanie skargi (zob. sprawa Tahsin

Acar , cytowana powyżej, § 75; Melnic p. Mołdowie, nr 6923/03, § 22, 14 li-

stopada 2006 r.).

33. W tym względzie do właściwych okoliczności należy natura podnie-

sionych zarzutów, [okoliczność] czy kwestie podniesione [w skardze] są po-

dobne do kwestii już zbadanych przez Trybunał w poprzednich sprawach,

natura i zakres środków podjętych przez pozwany Rząd w kontekście wyko-

nywania wyroków wydawanych przez Trybunał w poprzednich takich spra-

wach oraz wpływ tych środków na przedmiotową sprawę. Może być również

Wawrzynowicz vs. Poland - art. 6 EKPCZ.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: