Żeromski - Snobizm i postęp.pdf - Literatura piekna - ILZAK

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

STEFAN ¯EROMSKI

SNOBIZM

I POSTÊP

Tower Press 2000

„ Pawiem narodów by³aœ i papug¹ ”

JULIUSZ S£OWACKI

„ Wrony pragn¹ popisywaæ siê pawiemi piórami, -

i doprawdy, nigdy i nigdzie jeszcze od czasów Ezopa

nie by³o na œwiecie tak wiele wron tego rodzaju,

jak w Anglii, gdzie one nosz¹ nazwê snobów. ”

WILLIAM MAKEPEACE THACKERAY

THE BOOK OF SNOBS

ROZDZIA£ 1

W ¿yciu umys³owym czêœci spo³eczeñstwa, zwanej inteligencj¹, czêstokroæ przewija siê po-

jêcie, a w potocznej rozmowie brzmi¹ terminy snob i snobizm. Najogólniej rzecz bior¹c, za

pomoc¹ wyrazu snob okreœla siê i charakteryzuje osobnika, uprawiaj¹cego z zami³owaniem

pretensjonalny dandyzm, przestrzegaj¹cego kanonów mody z przesad¹ i nadmiern¹ pieczo³o-

witoœci¹. Snobizm w najpowszechniejszym mniemaniu jest to pozowanie na jakiœ autorytet, -

na ow³adniêcie pe³ni¹ wiedzy o jakiejœ dziedzinie ¿ycia, - przestrzeganie a¿ do granic œmiesz-

noœci umówionych, modnych przepisów dobrego tonu, praw czy przes¹dów, uznanych za

najniew¹tpliwiej doskona³e i wykwintne przez osobistoœci miarodajne, stanowi¹ce wzór obo-

wi¹zuj¹cy, bezwzglêdnie godny naœladowania w danej sferze, czy w dziedzinie. Lecz te wy-

razy snob i snobizm, w miarê operowania nimi, przyk³adania ich do coraz to innych zjawisk

¿ycia, nasi¹k³y wielorak¹ treœci¹, nabrzmia³y od rozmaitych znaczeñ. Nazwê snobizmu nosz¹

czêstokroæ w mowie i piœmie objawy wszelakich przes¹dów i zgo³a g³upoty, - wady, wynika-

j¹ce z unikania naturalnoœci i szczeroœci, a równie¿ najistotniejsza cecha natury ludzkiej, czyli

arystokratyzm. Osobistoœæ dotkniêta przymiotem snobizmu, w mniemaniu, i¿ sposobem na-

œladowania, posiad³a pe³niê wiedzy o doskona³oœci w jakimœ zakresie ¿ycia, oœmiesza nie-

ustannie innych, nie pasuj¹cych do idealnego wzoru, wyszydza braki, których ona wyzby³a

siê pracowicie, studiuj¹c swój idea³. Nie wie zaœ wcale o tym, i¿ sama jest przedmiotem po-

œmiewiska, dziêki w³aœnie œlepemu naœladowaniu wzorów. Krytyczny rzut oka wy¿szoœci

prawdziwej, a nawet pospolity akt zdrowego rozs¹dku, w lot spostrzega z³oœliwie to usi³owa-

nie obnoszenia wyuczonej doskona³oœci, - wyró¿nia natychmiast najistotniejsz¹ cechê snoba,

i¿ nie interesuje go w gruncie rzeczy wartoœæ, albo nicoœæ jakiejœ sprawy lub rzeczy, lecz je-

dynie jej powodzenie wœród ludzi, - i ow¹ kreaturê bez poczucia wartoœci spraw, rzeczy i sie-

bie samej, bez orientacji w³asnej w chaosie zjawisk i pojêæ, bez prawdy wewnêtrznej, wdzie-

raj¹c¹ siê przemoc¹ na miejsce prawdziwie dostojnych, str¹ca z rusztowania wynios³oœci na

poziom snobizmu. Wyraz „snob” powsta³ w Anglii. Zazwyczaj termin ów i ca³¹ sprawê sno-

bizmu ³¹czy siê z nazwiskiem Williama Makepeace Thackeray’a, który w istocie gatunek

„snob” rozklasyfikowa³ i ka¿dy typ usi³owa³ z zami³owaniem okreœliæ. Thackeray utrzymuje

w swej ksi¹¿ce p. t. The Book of Snobs, i¿ „ca³e spo³eczeñstwo angielskie wyró¿nia siê od

innych w³aœnie snobizmem, poniewa¿ na wszystkich stopniach drabiny spo³ecznej Anglik

k³ania siê przed wy¿szymi, a zadziera nosa wœród ni¿szych”. Co prawda ironista, czy satyryk

jakiegokolwiek spo³eczeñstwa dostrzeg³by na pewno tê sam¹ cechê w swoim w³aœnie naro-

dzie i swojemu tê dominuj¹c¹ cechê przypisa³. Thackeray nie jest odkrywc¹, czy wynalazc¹

terminów - snob i snobizm. Spotka³ on ten wyraz gotowy jako prastar¹, niezniszczaln¹ i ¿yw¹

formu³ê, w polu swej obserwacji za czasów pobytu (od lutego 1829 do marca 1830 roku)

w Trinity College uniwersytetu w Cambridge. Od najdawniejszych czasów, - kto wie, czy nie

Żeromski - Snobizm i postęp.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: