technologie produkcj izwierzecej 2.doc

Technologie produkcji zwierzęcej a środowisko     wykład        15.10.2010

Bydło

W Indiach ze względów religijnych nie jedzą mięsa. Europa-duże ilości bydła mlecznego i mięsnego, Stany Zjednoczone i Meksyk głównie bydło mięsne, Ameryka Południowa-bydło mięsne.

Owce

Zagłębie to Australia i Nowa Zelandia –produkcja wełny i mesa, rejon Morza Śródziemnego i Wielka Brytania drugie zagłębie.

Trzoda chlewna

Europa, Stany Zjednoczone-mięsne, w Chinach trzoda jest bardziej otłuszczona.

Konie

Europa i Ameryka- zwierzęta do rekreacji, zwierzęta sportowe do hipoterapii.

Kozy

Azja, Daleki Wschód, Afryka, Ameryka Południowa i trochę Meksyk.

Pokrój i typy użytkowe

Pokrój to zewnętrzna budowa ciała zwierząt.

Typ użytkowy

Grupa zwierząt domowych wyspecjalizowana w określonym kierunku produkcyjnym, cechy anatomiczne i fizjologiczne są utrwalone genetycznie.

Bydło-typy użytkowe

-jednokierunkowe

Mleczny

Mięsny

-dwukierunkowe

Mleczno-mięsny

Mięsno-mleczny

-wielokierunkowy

-mleczno mięsno –roboczy

Bydło-produkty:

-mleko

-mięso

-skóry

-rogi i racice

-obornik

Bydło typu mięsnego

-wcześnie dojrzewające

-kościec lekki, krótkie nogi szyja

-bydło mocno umięśnione partie zadu i przodu tułowia

-sylwetka ma kształt prostokątny(z boku)

-cylindryczny (z przodu)

-masa ciała od 450-1800 kg

Bydło typu mlecznego

-budowa ciała sucha, kanciasta z wystającymi zewnętrznymi guzami biodrowymi i kulszowymi

-ścięgna i stawy dobrze zarysowane

-klatka piersiowa wąska lecz długa

-duże wymiona

-skóra cienka

-widoczne na podbrzuszu żyły mleczne

Rasy Jersey, H-F

Bydło wszechstronnie użytkowe

-mocny kościec

-dobra muskulatura

-dobre cechy mleczne

-twarda ordynarna konstytucja

Bydło typowo robocze

-twarda konstytucja

Owce-typy użytkowe

-jednokierunkowe

Wełnisty

Mięsny

Mleczny

Kożuchowy

Smuszkowy

-kombinowany

Wełnisto-mięsny

-wszechstronnie użytkowy

Owce-typ wełnisty

-głowy rogate

-słabe umięśnienie

-bardzo duże ilości skóry, fałdy na karku

-wełna zwykle biała

Rasy merynos

Owce w typie mięsnym

-patrz bydło mięsne

-krótka, rzadka wełna

Rasy- dorset, berishone, southdown, czarnogłówka, Ila

Owce-typ wełnisto-mięsny

-rasa kant, polskie owce nizinne, polskie owce długowełniste, merynos polski

Owce typu mlecznego

-patrz bydło mleczne

Rasa-fryzyjska, rasa fińska, Romanowska, karakuł

Owce-typ wszechstronny użytkowy

-polska owca górska

Rasy kóz mlecznego typu użytkowego

-patrz bydło mleczne

Rasa seaheńska, toggenburska, alpejska, francuska

Rasy kóz typu mięsnego

-rasa burska

Rasy kóz wełnistych

-rasa angorska

Kozy puchowe

-rasa kaszmirska

Kozy wszechstronnie użytkowe

-rasa biała uszlachetniona polska

Cechy konia wierzchowego

-żywy nerwowy temperament

-sylwetka lekka, sucha, długie linie szyi, głowy, łopatek

-ścięgna i mięsnie dobrze zarysowane

-wąska długa klatka piersiowa

-rasy-czysta krew arabska, pełna krew angielska

Konie pośpiesznopociągowe

-masywniejsze od koni wierzchowych

-konstytucja sucha dobrze zarysowane mięśnie i ścięgna

-długie ramię, pojemna klatka piersiowa

-najefektywniejszy kłus

-rasy-kłusak orłowski, kłusak francuski

Konie wszechstronnie użytkowe

-masywniejsze od wierzchowych

-wysokość w kłębie 150-170cm

-głowa średniej długości

-klatka piersiowa głęboka i szeroka

-zad rozłupany

-nogi mocne niezbyt krótkie

-rasa-oldenburska, koń śląski, małopolski

Rasy ciężkie

-masywna budowa ciała

-krótkie grube nogi

-głęboka szeroka klatka piersiowa

-zad rozłupany

-rasa persheron(franc.)

Konie juczne

-konik polski, fiording

Technologie  produkcji zwierzęcej       wykład        10.12.2010

Mleko przez samicę ssaków produkowane jest w okresie laktacji. Laktacja jest to okres miedzy porodem a zanikiem funkcjonowania gruczołu mlecznego(zasuszenie). Laktacja u krowy trwa 305 dni. Laktacja okres od jednego do drugiego wycielenia. Na razie utrzymuje się na stałym wysokim poziomie, po pewnym czasie maleje u krów, ok. 60 dni przed porodem -zasuszenie-zaprzestanie doju. Po porodzie ok. 2m-cy jest zacielenie (krowa jest jałowa przed tym okresem). U innych zwierząt sytuacja jest podobna, przy czym inna jest długość trwania ciąży. Jeśli wydajność mleka spada poniżej 20%, należy krowę zasuszyć-najmniejsze prawdopodobieństwo zapalenia wymienia. Mleko służy do wykarmiania młodych i do celów towarowych. Kozy, krowy, owce-są gatunkami , które dają duże ilości mleka. Mleko klaczy nie jest produkowane w Polsce, ale w innych krajach jest bardzo popularne. Mleczne użytkowanie świń-na razie brak.

Czynniki warunkujące użytkowość mleczna:

gatunek(każdy gat. inna wydajność mleczna)

rasa

czynniki środowiskowe(żywienie)

wiek- do 4,5,6 roku życia wydajność mleka wzrasta, a później może zacząć spadać

termin porodu- najkorzystniejsze są od XII do III bo wydajność mleka jest wyższa

faza laktacji- od 4000 do 10000tys. mleka/rok

βBiałko jaja kurzego 100%. Białko mleka krowy 91%-białko serwatkowe 100%.

Fenomen mleka owcy, kozy, krowy

Kwas nienasycony 18-węglowy z 2 wiązaniami podwójnymi- kw. linolowy- CLA lub SKL, przypisuje mu się właściwości utleniające, skuteczny w leczeniu osteoporozy, przeciw arteriosklerozie, działa antynowotworowo. Żywienie zwierząt jest czynnikiem decydującym o ilości kwasu CLA i u krów żywionych na pastwisku jest go 5-ciokrotnie więcej niż u krów żywionych systemem przemysłowym.

Koncentracja CLA w tłuszczu mleka

Użytkowanie mięsne zwierząt gospodarskich

Żywiec żeźny

Żywe zwierzęta(najczęściej młode) po zakończeniu tuczu/opasie przeznaczone do uboju w celu pozyskania mięsa(główny produkt), tłuszczu, skór i kości.

Rodzaje żywca-bydło:

cielęta(do wieku 2 tyg.)

cielęta na białe mięso( do masy ciała 120kg)

młode bydło rzeźne(do wieku 2 lat, masa ciała do 500kg)

bydło stare (głównie krowy wybrakowane z użytkowania rozpłodowego)

Produkt finalny: cielęcina, młoda wołowina, stara wołowina

Świnie do kastracji:

tuczniki mięsne(80-130kg)

tuczniki bekonowe(86-94kg)

tuczniki tłuszczowo-mięsne(105-125kg)

tuczniki słoninowe(wybrakowane z użytkowania rozpłodowego- głównie maciory)

Produkt finalny: wieprzowina, słonina

Owce

jagnięta mleczne(do masy ciała 30kg)

jagnięta tuczone ( do masy ciała samice 35kg, samce 40-45kg)

owce dorosłe (gł. maciorki wybrakowane z życia rozpłodowego)

Produkt finalny: jagnięcina, baranina

Kozy

koźlęta mleczne( do masy ciała 20kg)

koźlęta tuczone(do masy ciała 25-30kg)

kozy dorosłe (wybrakowane z użytkowania rozpłodowego)

Produkt finalny: kozina młoda/stara

Konie

źrebięta(do wieku 18 m-cy)

konie dorosłe

Produkt finalny: konina

Drób

kurczęta (brojlery-m.c. 2,5kg, wiek 42dni)

młode gęsi tuczone(m.c. 4-5kg, wiek 15 tyg.)

młode kaczki tuczone(m.c. do 3kg)

mulardy (mieszańce kaczek piżmowych  z kaczkami pekińskimi)

indyki tuczone(m.c. do 25kg)

drób dorosły(osobniki wybrakowane po zakończonym użytkowaniu nieśnym)

Bezgrzebieniowce

strusie(m.c. do 95kg)

emu(m.c. do 41kg)

Zwierzęta futerkowe

króliki(wiek 2-10m-cy)

nutrie( mięso produktem ubocznym-wiek 9-11m-cy)

Mierniki użytkowości mięsnej

-przyżyciowe

-poubojowe

Przyżyciowe

dobowe przyrosty masy ciała

zużycie energii i białka paszy na przyrost

stopień umięśnienia i otłuszczenia określony przyżyciowo

Przyrosty dobowe

Bydło 919-1200

Świnie 650-900

Owce 200-300

Konie 800-1500

Czynniki warunkujące użytkowość mięsną:

rasa/genotyp

płeć

wiek

żywienie

Technologie produkcji zwierzęcej a środowisko 29.10.2010

Świnie

Europa środkowo-wschodnia, wschodnia Azja, rejon Wielkich jezior w USA

Rasy świń mięsnego typu użytkowego:

- szybkie tempo wzrostu

- późne dojrzewanie

- duże dobowe przyrosty masy ciała 800g/dobę

- sylwetka wydłużona, równoległoboczna

- szynki dobrze wypełnione

Np. Świnie wielkie białe (polska, angielska, zwisłoucha), hampshire, pietrain (najbardziej mięsna na świecie)

Typ tłuszczowo-mięsny

- wczesne dojrzewanie

- szybkie tempo wzrostu

- wałeczkowata budowa ciała

- tułów krótki i szeroki

- ryj krótki

- kończyny krótkie

Np. puławska

Typ słoninowy

- małe tempo wzrostu

- późne dojrzewanie

- masa ok. 150kg

- pokrój prymitywny

- słabe umięśnienie

- głowa ciężka

- tułów krótki karpiowaty

- nogi długie mocne

Np. mangalica

Typ smalcowy

- wcześnie dojrzewa

- głowa mała

- walcowaty tułów

- krótkie nogi

Drób

Typ mięsny lekki

- trójkątna sylwetka, mała masa ciała, białe zausznice np. leghorn

Typ nieśny średnio ciężki (ogólno użytkowy)

- wolne tępo wzrostu, tułów zbliżony do prostokąta, grzebień pojedynczy, zausznice okrągłe czerwone np. polbar, rhode island, sussox

Kaczki

Typ ogólno użytkowy (mięsne)

Pekin

Indyki

Typ mięsny – biały szerokopierśny

Gęsi

Typ mięsny – pomorska biała

Typy budynków inwentarskich

- ściołowe:              -płytkie

                            - głębokie

- bezściołowe

...