KADRA ODDZIAŁU KONNEGO POLICJI - wersja z dnia 23.IX.2008 po korektach prof. dr hab. Mirosława Owoca
Oddział konny policji dla właściwej realizacji powierzonych mu zadań musi dysponowa odpowiednią organizacją i obsadą kadrową. Ponieważ kwestie te podlegają regulacji w formie aktów prawnych - zarówno powszechnie obowiązujących, jak i wewnętrznych - dlatego w tym miejscu przedstawię jedynie pewne ogólne założenia pozostając chwilowo w oderwaniu od obowiązującego stanu prawnego, który zostanie pokrótce przedstawiony w innym rozdziale.
Obsada kadrowa oddziału policji
Struktura obsady kadrowej oddziału policji konnej oraz innych służb mundurowanych będzie zależec od przyjętej struktury organizacyjnej. W związku z powyższym należy rozważyc dwie zasadnicze sytuacje.
Pierwsza z nich zakłada utrzymanie koni w ramach istniejących ośrodków jeździeckich prowadzących pensjonaty dla koni.
Druga zakłada utworzenie przez służbę odrębnego ośrodka jeździeckiego.
Formy te zostały już omówione, dlatego w tym miejscu skoncentruję się jedynie na zagadnieniach związanych z ogólną strukturą obsady kadrowej co wymaga krótkiego wprowadzenia natury ogólnej.
Hipotetycznie w zakresie organizacji funkcjonowania służb mundurowych można rozważy dwie zasadnicze sytuacje.
W pierwszej z nich, wszystkie funkcje związane zarówno z realizacją zadań stawianych przed daną służbą, jak i jej działaniem powierza się funkcjonariuszom.
W drugim przypadku występuje podział zadań między funkcjonariuszami a pracownikami cywilnym stanowiącymi personel pomocniczy. Linię tego podziału można porzedstawić w następujący sposób.
1) Funkcjonariuszom powierza się realizację zadań danej służby określonych ustawą.
2) Pracownikom cywilnym powierza się zadania związane z organizacją i funkcjonowaniem danej służby, przynajmniej w pewnym zakresie. W dużym uproszczeniu można powiedziec, że zajmują sie oni obsługą danej formacji.
Pierwsze rozwiązanie jest wybitnie niekorzystne z punktu widzenia efektywności wykonywania zadań przez służbę. Wiąże się ona z zaabsorbowaniem funkcjonariuszy obowiązkami, które równie dobrze mogliby pracownicy korpusu cywilnego. Może to doprowadzic do sytuacji, w której zamiast realizowac ustawowe zadania policjanci - lub inni funkcjonariusze - będą zajęci obsługą działania własnej formacji. Z tego powodu model ten jest obecnie czysto hipotetyczny i zasadniczo nie funkcjonuje.
Drugi model jest bardziej uzasadniony, gdyż pozwala na racjonalne wykorzytsanie potencjału ludzkiego. W modelu tym co prawda częśc funkcjonariuszy zostanie porzeznaczona do współpracy z pracownikami korpusu cywilnego w realizacji ich obowiązków, powinno być to jednak w ograniczonym - niezbędnym - zakresie. Dzięki temu zabiegowi potencjał ludzki - niemożliwy do zastąpienia żadnymi innymi środkami - zostanie właściwie wykorzystany. Ważne jest jednak określenie, jakie zadania mają zostać powierzone korpusowi funkcjonariuszy, a jakie korpusowi cywilnemu. Przykładowy rozdział kompetencji zawiera tabela.
Zaprezentowana tabela zawiera jedynie ogólny podział zadań między funkcjonariuszami oddziału konnego, a pracownikami cywilnymi. Podział ten będzie oczywiście modyfikowany w zależności od potrzeb. Należy jednak poczynic jedno istotne zastrzeżenie - pracownikom cywilnym nie można powierzac realizacji ustawowych zadań danej słuzby.
Zasady doboru obsady kadrowej oddziału konnego
Bez względu na przyjętą formę oddziału konnego, trafność doboru funkcjonariuszy będzie odgrywała duże znaczenie dla jego funkcjonowania. Jest to zadanie trudne, choby ze względu na wysokie kryteria dotyczące cech psychicznych funkcjonariuszy. Należy pamięctac, że służba w Policji - tak jak w innych formacjach mundurowych - nie należy do najłatwiejszych. Na funkcjonariuszach ciąży bowiem wysoka odpowiedzialnośc, ponadto muszą oni wykazywac się dużą odpornością na stres oraz kontrolą agresji. O tym, że służba w formacjach mundurowych nie należy do najłatwiejszych świadczy choby fakt, że policjanci należą do grup podwyższonego ryzyka, gdy idzie o zamachy samobójcze.
Wskazuje to na konczenośc szczególnie ostrej selekcji kandydatów do służb mundurowych. Uzasadniony wydaje się być również permanentny monitoring zdrowia funkcjonariuszy, co dotyczy także ich kondycji psychicznej.
Członków oddziału konnego wybiera się spośród osób pełniących służbę w danej formacji, bowiem nie każdy funkcjonariusz będzie wykazywał predyspozycje do pracy ze zwierzętami. Kandydaci powinni zatem zostać poddani ocenie zarówno pod kątem cech fizycznych, jak i psychicznych, przy czym ocena cech fizycznych ma znaczenie drugoplanowe, choćby dlatego, że osoba pełniąca służbę musiała się już wykazać ogólną sprawnością fizyczną oraz zdrowiem. Bardziej istotną jest zatem ocena właściwości psychcznych.
Sylwetka psychiczna dobrego jeźdźca została omówiona w rozdziale poświęconym szkoleniu funkcjonariuszy do pracy z końmi. Tutaj wystarczy przypomniec jedynie, że winna to być osoba przyjazna, opanowana, a jednocześnie zdolna do błyskawicznego - niemal intuicyjnego - podejmowania decyzji; konsekwentna i stanowacza. Warto nadto zaznaczyc, że do służby w oddziale konnym winni być angażowani jedynie ochotnicy.
Ostatnią kwestią jaką należy poruszyc jest wcześniejsze doświadczenie w pracy z końmi. Osoby takie będą oczywiście pożadanymi kandydatami. Brak wcześniejszego kontaktu z końmi jednak nie może przesądzac o dyskwalifikacji kandydata.
Proces doboru
Nabór do Policji i innych służb mundurowych jest regulowany ustawą oraz rozporządzeniami ministrów nadzorujących, szczegóły zaś są określane przez komendantów poszczególnych służb.
W każdej służbie po przejsciu postępowania kwalifikacyjnego każdy z funkcjonariuszy przechodzi szkolenie podstawowe, a następnie pełni służbę kandydacką. Dopiero po pozytywnym zakończeniu tych dwóch etapów możliwa jest dalsza specjalizacja. Zarówno w Policji jak i w innych służbach istnieje zróżnicowanie na różne piony, wymagające od funkcjonariuszy w nich działających nieco innych predyspozycji. Dotyczy to również oddziału konnego.
Kryteria doboru funkcjonariuszy powinny zostać określone przez dowódcę służby w drodze zarządzenia lub decyzji. Przy czym przepisy te powinny mieć charakter możliwie ogólny, zapeniając pewną elastycznoś regulacji umożliwiając dowódcą poszczególnych komórek organizacyjnych prowadzenie polityki kadrowej zgodnie z miejscowymi potrzebami. Jednocześnie jednak przepisy te powinny zapewniać pewnien minimalny standard wspólny dla całej formacji.
Sama procedura naboru do służby w oddziale konnym Policji powinna być prowadzona w ramach struktury oddziału. Jednocześnie sama procedura naboru powinna byc kolektywna. W skład zespołu prowadzącego procedurę naboru powinni wchodzic:
1) dowódca oddziału,
2) szkoleniowiec oddziału,
3) psycholog,
4) lekarz.
Zadaniem dowodcy oddziału jest czuwanie nad prawidłowością przbiegu postępowania rekrutacyjnego. Do niego też należeć będzie ostaeczna decyzja o przyjęciu, bądź odrzuceniu kandydata.
Rolą szkoleniowca powinna być ocena predyspozycji kandydata do pracy z koniem. Powinien on ocenic predyspozycje fizyczne oraz współpracowac z psychologiem w ocenie predyspozycji osobowościowych.
Zadaniem psychologa będzie ocena osobowości kandydata pod kątem przydatności do pracy ze zwierzętami. Z tego względu warto by była to osoba posiadająca pewne doświadczenie w pracy ze zwierzętami - najlepiej z końmi.
Ostanią zaangażowaną osobą w proces naboru do słuzby w oddziale konnym powinien być lekarz. Jego zadaniem będzie ocena stanu zdrowia kandydata pod kątem zdolności do jazdy konnej. Z tego względu warto by był to specjalista medycyny sportowej, jako że będzie on dysponował stosowną wiedzą.
Sam przbieg oceny kandydatów powinien obejmowac test sprawności fizycznej, rozmowę z dowódcą odziału, badanie psychologiczne oraz lekarskie i obserwację kandydata podczas pracy z koniem. Ponadto - jeżeli osoba ubiegająca się o przyjęcie do oddziału konnego deklaruje umiejętnośc jazdy konnej - procedurę tę można uzupełnic o sprawdzenie jej umiejętności jeździeckich. Wydaje się, że wystraczający będzie tutaj egazmin składający sie z testu ujeżdżenia na poziomie klasy L oraz wyjazd w teren połączony z pokonaniem kilku niewysokich przeszkód.
Dobór osób cywilnych do pracy w oddziale konnym
Za dobór osób do obsługi oddziału konnego powinien odpowiadać zootechnik.
Jak wcześniej wspomniano, możliwe są tutaj dwa rozwiązania. Pierwsze z nich zakłada umieszczenie koni w ośrodku jeździeckim na zasadzie pensjonatu, druga zaś polega na prowadzeniu przez służbę ośrodka jeździeckiego, np. w formie gospodarstwa pomocniczego.
W pierwszym wypadku za pracowników odpowiada ośrodek jeździecki, w którym dzierżawione są boksy, dlatego jakośc tego personelu powinna byc częścią składową oceny ośrodka przed zawarciem umowy.
W drugim wypadku zootechnik ma rzeczywisty wpływ na kształtowanie obsady ośrodka. Warto by były to osoby posiadające pewną wiedzę oraz doświadczenie w pracy z końmi, nie jest to jednak wymagane. Ważniejsze by osoby te miały predyspozycje osobowościowe do pracy z końmi oraz były sumienne.
Oczywiście powyższe omówienie ma charakter ogólnikowy, nie sposób bowiem wyliczyć wszystkich okoliczności wpływających na obsadę kadrową oddziału. Ma ono jedynie wyznaczyc pewne ogólne prawidłowości. Podkreślenia wymaga również fakt, że funkcjonowanie oddziału wymaga także zanagażowania innych osób, których zadania oraz dobór - ze względu na specyfikę ich roli - zostały omówione w innych częsciach tego opracowania.
ivo7er