Przetaczanie krwi.pdf

PRZETACZNIE KRWI, PREPARATìW KRWIOPOCHODNYCH I

KRWIOZASTĦPCZYCH

Obecnie coraz szerzej stosuje siħ Ļrodki krwiopochodne a ogranicza siħ do minimum

stosowanie krwi peþnej.

1. Badania serologiczne grup krwi

Do obowiĢzujĢcych w transfuzjologii badaı serologicznych badaı serologicznych naleŇy

rutynowe oznaczanie cech grupowych ukþadu ABO , Rh i wykrywanie przeciwciaþ

nieregularnych.

Krew pobieramy z Ňyþy do suchej jaþowej prbwki (na skrzep), ktra musi byę dokþadnie

opisana (imiħ i nazwisko oraz data urodzenia). Krew w probwce nie opisanej lub opisanej

niewyraŅnie nie moŇe byę uŇyta do badaı serologicznych.

Badania wykonuje siħ w laboratorium, w pracowni serologicznej grup krwi. JeĻli prbki nie

sĢ opracowane tego samego dnia , muszĢ byę przechowywane w temperaturze + 4 0 C.

Niedopuszczalne jest zamroŇenie prbek krwi , pozostawienie jej w wyŇszej temperaturze lub

przechowywanie ponad 3 dni (moŇe dojĻę do hemolizy, ktra uniemoŇliwi prawidþowe

wykonanie badania). Wyniki muszĢ byę wydane w formie pisemnej i zawieraę nazwħ

laboratorium, numer badania w ksiħdze laboratoryjnej, datħ i podpis osoby, ktra wykonaþa

badanie.

Dwukrotne wykonanie oznaczeı z dwu rŇnych prbek krwi upowaŇnia do wpisu w

ksiĢŇeczce ubezpieczeniowej. Wprawdzie w razie koniecznoĻci szybkiego przetoczenia krwi,

posiadanie oznaczonej grupy krwi nie zwalnia od wykonania prby krzyŇowej to jednak

ogromnie przyspiesza niesienie pomocy.

U dzieci powyŇej trzeciego roku wpisu grupy krwi dokonuje siħ w ksiĢŇeczce zdrowia.

Mþodsze dzieci mogĢ mieę czasami jeszcze nie wyksztaþcone niektre cechy serologiczne

(niedojrzaþoĻę serologiczna). MogĢ istnieę teŇ anomalie w grupach krwi. Pod wpþywem

chorb lub innych czynnikw mogĢ powstawaę takŇe rŇnego rodzaju przeciwciaþa,

uniemoŇliwiajĢce rutynowe oznaczenie grup krwi. Wy6maga to wtedy specjalistycznych

badaı w Wojewdzkich Stacjach Krwiodawstwa czy Instytucie hematologii.

Do wykonania prby krzyŇowej nie wolno uŇywaę Ňadnej z prbek krwi , ktre zostaþy

pobrane do oznaczenia grupy krwi Î obowiĢzkowe jest pobranie nowej prbki.

Przetacza siħ krew zgodnĢ w ukþadzie ABO z krwiĢ biorcy. Biorca d-ujemny tzn. nie

posiadajĢcy w krwinkach antygenu D, moŇe wyþĢcznie otrzymaę krew Rh-ujemnĢ. Od tej

zasady nie wolno odstħpowaę. Poza tym obecnoĻę jakichkolwiek przeciwciaþ w surowicy

biorcy reagujĢcych z krwinkami dawcy wyklucza moŇliwoĻę przetaczania takiej krwi.

Obecnie obowiĢzuje wykonanie prby krzyŇowej w dwch Ļrodowiskach:

a) w teĻcie enzymatycznym metodĢ LEN (Liss-Enzym)

b) w poĻrednim teĻcie antyglobulinowym metodĢ LISS lub klasycznĢ technikĢ

prbwkowĢ

Przy wykonaniu kaŇdej prby krzyŇowej obowiĢzuje kontrola antygenw ukþadu ABO biorcy

i dawcy oraz antygenu D u biorcy , a dawcy wtedy , gdy biorca ma krew Rh-.

W wypadkach wskazaı Ňyciowych na zlecenie pisemne lekarza moŇna wykonaę skrcone

oznaczenie grupy krwi (na sur. Anty-A i anty-B) czynnika Rh (odczyt po 15 min) i wykonaę

prbħ krzyŇowĢ tylko w teĻcie enzymatycznym metodĢ LEN.

Prba krzyŇowa traci waŇnoĻę u wielokrotnych biorcw lub osb , ktrym przetoczono krew

w ciĢgu ostatnich 6 miesiħcy, po 48 godzinach od daty pobrania prbki krwi od biorcy.

2. Preparaty krwiopochodne

Przekonano siħ , Ňe wielokrotnie lepsze wyniki lecznicze uzyskuje siħ przetaczajĢc zamiast

krwi peþnej, tylko te frakcje, ktrych niedobr siħ stwierdza. Poza tym eliminuje siħ

niebezpieczeıstwo odczynw zwiĢzanych z podawaniem zbħdnych elementw.

W praktyce stosuje siħ obecnie nastħpujĢce preparaty osoczowe:

a) osocze i roztwory albumin stosowane we wstrzĢsach, hipoproteinemiach i

hipoalbuminemiach

b) immunoglobuliny, stosowane przy zapobieganiu konfliktowi serologicznemu miħdzy

matka i pþodem, w leczeniu chorb zakaŅnych i w zespoþach niedoboru przeciwciaþ

c) biaþka i czynniki krzepniħcia

Do preparatw komrkowych, ktre powinna produkowaę kaŇda Stacja Krwiodawstwa

naleŇĢ:

a) koncentraty krwinek czerwonych

b) krew uniwersalna dla ukþadu ABO

c) koncentrat krwinek pþytkowych

d) koncentrat krwinek biaþych

3. Wskazania do przetaczania krwi i preparatw krwiozastħpczych

a) krew peþna

- nagþa znaczna utrata krwi (masywny krwotok) Î 30-60%

- w trakcie zabiegw chirurgicznych (wyrwnywanie rwnolegle do ubytkw)

- przy dializie i krĢŇeniu pozaustrojowym

- przy przetoczeniach wymiennych

b) koncentrat krwinek czerwonych (wskaŅnik hematokrytowy ok.0,72)

- niedokrwistoĻci znacznego stopnia ze znacznym niedotlenieniem

- przy nieskutecznym leczeniu przyczynowym i farmakologicznym niedokrwistoĻci

- w niedokrwistoĻciach okresu okoþooperacyjnego (tj. przed i po operacjach). Kierujemy

siħ tu wskaŅnikiem hematokrytowym (za bezpiecznĢ wartoĻę uznaje siħ 0,35)

- niedokrwistoĻci hemolityczne spowodowane przez autoprzeciwciaþa typu ciepþego

c) koncentrat krwinek czerwonych przemywanych

Koncentrat ten naleŇy przetaczaę w ciĢgu kilku godzin od jego wyprodukowania.

Przechowuje siħ go w temp. +4-6 0 C

- napadowa hemoglobinuria

- w przypadku wystħpowania u biorcy przeciwciaþ anty-HLA

- chorym , ktrzy mieli poprzednio odczyny gorĢczkowe po przetoczeniu krwi peþnej lub

koncentratu krwinek czerwonych

- niedokrwistoĻci hemolityczne spowodowane przeciwciaþami typu zimnego

d) krew uniwersalna dla ukþadu ABO

SĢ to krwinki grupy á0Ñ zawieszone w osoczu grupy AB (ktra nie zawiera przeciwciaþ

ani anty-A, ani anty-B) lub zawieszone w osoczu jednoimiennym z grupa

biorcy(chorego).

- transfuzje wymienne u noworodkw z choroba hemolitycznĢ spowodowana

niezgodnoĻciĢ miħdzy matka a pþodem w ukþadzie ABO lub jednoczesna niezgodnoĻciĢ w

ukþadach ABO i Rh.

- w nagþych wypadkach zagraŇajĢcych Ňyciu przy braku zgodnej grupowo w ukþadzie

ABO lub Rh. Czynnik Rh powinien byę zgodny z Rh biorcy lub Rh ujemny

e) koncentrat krwinek pþytkowych

- jawne skazy krwotoczne przy znacznym niedoborze krwinek pþytkowych

- maþa liczba pþytek (poniŇej 5,0G/L) z tendencja do dalszego spadku w czasie lub po

chemioterapii lekami cytostatycznymi lub po napromienianiu.

f) koncentrat krwinek biaþych

- zagraŇajĢce Ňyciu niedobory granulocytw

- zespoþy leukopeniczno-zakaŇeniowe (poniŇej 1,0G/L)

Wszystkie koncentraty krwinek czerwonych wymagajĢ wykonania prby krzyŇowej.

Koncentraty krwinek biaþych i pþytkowych wymagajĢ , jeĻli w dawce do podania liczba

erytrocytw przekracza 5ml. OkreĻla to Stacja Krwiodawstwa.

g) osocze (60% stanowiĢ albuminy)

- stany znacznego niedobiaþczenia organizmu

- wstrzĢsy (pourazowy, krwotoczny, poprzetoczeniowy)

Obecnie uŇywa siħ osocze mroŇone bez AHG (czynnik VIII), roztwory 5% i 20%

albumin.

h) Immunoglobuliny

Preparat Gamma anty-D do podawania domiħĻniowego stosuje siħ w profilaktyce

konfliktu serologicznego miħdzy matkĢ i pþodem w zakresie czynnika Rh.

OtrzymujĢ go:

- kobiety Rh minus, ktre urodziþy noworodka Rh plus a ktrych surowica nie zawiera

przeciwciaþ anty-Rh , po porodzie w czasie nie przekraczajĢcym 72 godz.

- kobiety Rh minus po poronieniu lub przerwaniu ciĢŇy przy braku przeciwciaþ anty-Rh

- we wrodzonych lub nabytych niedoborach immunologicznych podaje siħ

gammaglobuliny

i) biaþka i osoczowe czynniki krzepniħcia

- krioprecypitat (zawiera globulinħ antyhemofilowĢ i fibrynogen) stosuje w leczeniu

hemofilii A oraz chorobie von Willebrandta. Przechowuje siħ go zamroŇony (-18 do -

30 0 C) i bezpoĻrednio przed podaniem rozmraŇa w þaŅni wodnej w temp. +37 0 C. Przy

przetaczaniu obowiĢzuje przestrzeganie zgodnoĻci grupowej.

- Frakcja C-1 jest stħŇonym preparatem globuliny antyhemofilowej A. Jest szczeglnie

przydatna przy zabiegach chirurgicznych u chorych na hemofiliħ A. Przetacza siħ

jĢ niezaleŇnie od grupy krwi biorcy. Transport i przechowywanie jak wyŇej.

- Osocze ĻwieŇe mroŇone (tzw. antyhemofilowe) zawiera osoczowe labilne czynniki

krzepniħcia (w tym czynnik VII) . Stosuje siħ przy wrodzonych skazach krwotocznych i

nabytych niedoborach osoczowych czynnikw krzepniħcia. Zasadniczo naleŇy podawaę

zgodnie z grupĢ krwi biorcy , ale moŇna rwnieŇ podaę osocze grupy AB (nie zawiera

przeciwciaþ anty-B i anty-A). Biorcom z grupa krwi 0 moŇna w razie koniecznoĻci podaę

osocze grupy 0, A i B. transport i przechowywanie jak wyŇej.

- fibrynogen stosuje siħ w skazach spowodowanych wrodzonym niedoborem fibrynogenu.

4. Techniki przetaczania krwi

- Krew i preparaty krwiopochodne otrzymuje siħ na podstawie pisemnego zapotrzebowania

odpowiednio wypeþnionego zaopatrzonego pieczħciĢ jednostki leczniczej jak rwnieŇ

podpisem i pieczĢtkĢ lekarza. Zapotrzebowanie takie jest wystawiane na podstawie

pisemnego wyniku badania grupy krwi (ABO, Rh) biorcy, otrzymanego z pracowni

serologicznej lub znajdujĢcego siħ w dowodzie osobistym chorego.

- Przed przetoczeniem krwi naleŇy sprawdzic dokumentacje biorcy (dane personalne, wynik

badania grupy krwi i prby krzyŇowej. Natomiast na etykiecie krwi lub preparatu

krwiopochodnego naleŇy sprawdzię: nazwħ zakþadu, gdzie krew zostaþa wyprodukowana,

datħ produkcji, wynik badania grupy krwi (ABO,Rh), wynik badania odczynw w kierunku

kiþy, HBsAg, przeciwciaþ anty-HIV, anty-HCV oraz serie i numer preparatu. Po sprawdzeniu

zgodnoĻci wszystkich danych, wypeþnia siħ przed przetoczeniem odpowiednie rubryki w

ksiĢŇce transfuzyjnej

- Konieczna jest rwnieŇ ocena makroskopowa krwi przed transfuzjĢ. Wszystkie

zarŇowienia osocza, zatarcie granicy miħdzy osoczem a sedymentowanymi krwinkami, jak

rwnieŇ strĢty w osoczu dyskwalifikuja preparat do przetoczenia. Zdyskwalifikowaę naleŇy

rwnieŇ preparat , gdy opakowanie jest uszkodzone lub jest przeterminowany.

- Nie wolno przetaczaę krwi z jednego opakowania kilku biorcom. Przetoczenia dokonuje siħ

zestawem do jednorazowego uŇytku zaopatrzonym w filtr. Wszelkie czynnoĻci naleŇy

wykonywaę w sposb ĻciĻle jaþowy.

- Preparaty zamroŇone naleŇy rozpuĻcię w þaŅni wodnej (+37 0 C) i niezwþocznie przetoczyę. .

Preparaty rozmroŇone , ktre nie zostaþy przetoczone nie nadajĢ siħ juŇ do przetoczenia i nie

wolno ich powtrnie zamraŇaę.

- Zasady przetaczania osocza i krioprecypitatu bez wykonywania prby sĢ nastħpujĢce:

Osocze/ krioprecypitat Biorca

A, AB A

B, AB B

AB AB

0,A,B,AB 0

- U biorcw wielokrotnych lub osb leczonych krwiĢ waŇnoĻę prby krzyŇowej wynosi tylko

2 dni od pobrania prbki krwi od biorcy.

- Dotħtnicze przetaczanie krwi stosowane jest bardzo rzadko , w czasie zabiegu

chirurgicznego i moŇe grozię zatorem powietrznym. Powszechnie stosowana jest metoda

doŇylnego przetaczania krwi. Miejsce do przetoczenia powinno byę tak dobrane aby byþ þatwy

dostep do Ňyþy, aby nie powodowaę unieruchomienia pacjenta a takŇe by byþo moŇliwie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: