Ceramika
1. Historia i współczesność
Od najdawniejszych czasów ludzie wykonywali z gliny przedmioty wotywne, które wyrażały ich uczucia religijne. Ceramika użytkowa pojawiła się w czasie gdy człowiek zaczął uprawiać rolę czyli 10000-8000 lat p.n.e. Naczyń glinianych używano do przechowywania żywności, ale służy również jako urny. Wykonywano je z chropawej gliny wypalanej w niskiej temperaturze, wskutek czego były one kruche. W starożytnych Chinach i Japonii garncarze zaczęli wypalać kamionkę w wyższych temperaturach, nadając glinie niebywałą trwałość. Glina stanowi wyjątkowy materiał pozwalający artyście na indywidualną wypowiedź zarówno przy tworzeniu przedmiotów użytkowych, jak i dekoracyjnych. Ceramików nie ogranicza już dostępność surowców i sprzętu. Obecnie materiały można nabyć wszędzie o porównywalnej jakości. Pomysły artystów przenikają z jednej cywilizacji do drugiej, bez względu na różnice geograficzne czy kulturowe.
2. Glina naturalna i przygotowana
I Glina naturalna
Istnieją dwie geologicznie kategorie gliny
a) gliny pierwotne lub spągowe, które pozostały w miejscach swojego powstania, ale takich na całym świecie jest stosunkowo niewiele
b) gliny wtórne (osadowe), które uległy erozji i wskutek ruchów wody oraz ziemi znalazły się w warstwach osadowych.
Ceramicy używają głównie pięciu rodzajów gliny
a) Glina porcelanowa- to pierwotna glina o wysokiej temperaturze wypalania sama jest nieplastyczna, ale jest składnikiem powszechnie występującym w receptach na glinę i szkliwa. Molochit, zeszklona postać glinki porcelanowej, jest używany jako czysto biały, stabilny dodatek schudzjący do wielu mas ceramicznych.
b) Czerwona glina powierzchniowa-najpowszechniej spotykana glinka naturalna. Zawartość tlenku żelaza nadaje jej charakterystyczny kolor, a krzemionka i tlenek glinu ułatwiają witryfikację (zeszklenie)
Glinka ogniotrwała (Szamotowa)-wytrzymała na wysoką temperaturę, zazwyczaj spotykana w pobliżu cienkich pokładów węgla. Po wypaleniu przybiera barwę ciemnożółtą może być stosowana sama lub jako dodatek do innych glin.
Glinka garncarska-zbyt plastyczna, by można było stosować ją samą. Po wypaleniu staje się biała. Powszechnie używana do szkliwa, jako składnik mas kamionkowych porcelanowych oraz glinek dekoracyjnych.
Glinka kamionkowa-rzadko spotyka w naturze, na ogół glina ta jest mieszanką gliny garncarskiej i innych dodatków. Zazwyczaj ma szarą barwę a po wypaleniu-od ciemnożółtej do białej.
II Glina przygotowana
Porcelana-charakteryzuje się małymi wymiarami cząsteczek i po wypalaniu jest najbielsza ze wszystkich glin. 1280-1350 C
Materiał T- bardzo plastyczna masa o barwie białej lub kremowej, odporna na paczenie się i szok termiczny. Doskonale nadaje się do prac o dużych rozmiarach, również do wyrobu kafli. 1000-1300 C
Kamionka-gładka, plastyczna glina dobrze nadająca się do modelowania na kole. Wypalana w 1200-1300 C
Kamionka schudzona- dodatek palonki oraz piasku zwiększa wytrzymałość i odporność na paczenie się. Wypalana w 1200-1280 C
Masa do raku-glina z dużą zawartością palonki idealnie nadaje się do ręcznego modelowania. 1000-1200 C
Glina porowata-może mieć barwę czerwoną lub białą. Wymaga szkliwienia, by nie przepuszczała wody.
3. Typy ceramiki
a) Glina porowata-ceramikę z gliny porowatej wykonywano od najdawniejszych czasów należą do nich pojemniki kuchenne, dzbany, misy. Nazywana jest ceramika chłopską.
· Czerwona glina-terakota (wykonywane są z niej cegły, rury kanalizacyjne, dachówki, pomarańczowoczerwone doniczki)
· Biała glina porowata-po wypaleniu ma barwę białą lub ciemnożółtą jest popularna wśród ceramików, którzy lubią barwne zdobienia na jasnym tle.
b)Kamionka-masy kamionkowe składają się z mieszaniny glin, minerałów i piasku lub palnoki. Po wypaleniu w wysokiej temperaturze gęstość i ciężar kamionki sprawiają że przypomnia ona kamień stąd nazwa.
· Kamionka gładka doskonale nadaje się na wyroby użytkowe, takie jak dzbanki talerze i miski, powierzchnia naczyń jest gładka i twarda,
· Kamionka chropowata-dodaje się do niej piasku lub palonki, by zwiększyć jej wytrzymałość nadaje się ona do wykonywania dużych rzeźb.
c)Porcelana ma zazwyczaj białą barwę, delikatną fakturę i przepuszcza światło, jeśli jest cienka. Wypala się ją w temperaturze powyżej 1280ºC
po wypaleniu jest niewiarygodnie mocna i trwała.
d) Glina raku proces raku polega na szybkim wypaleniu i chłodzeniu, przy czym wypalone wyroby wyjmuje się z pieca, gdy są jeszcze rozgrzane do czerwoności.
e) Glina rzeźbiarska Nazywana również marglem rzeźbiarskim. Jest ona chrapowata, mało się kurczy i nie paczy się, więc stanowi doskonały surowiec do tworzenia dużych rzeźb. Glina rzeźbiarska jest mniej plastyczna od wielu innych rodzajów gliny i łatwo rozpada się przy zgniataniu. Trudno nią manipulować przez dłuższy czas, ponieważ szybko wysycha pod wpływem ciepłej dłoni. Schudzenie gliny powoduje, że nadaje się ona do prac wykonywanych techniką raku.
f) Glina lejna Jest masą ceramiczną w postaci płynnej, którą można wlewać do form i uzyskiwać powtarzalne kształty. Glina lejna zawiera około 40-45% wody.
g)Glina papierowaMa najbardziej wszechstronne zastosowanie. Skleja się ona w każdym stanie-wilgotnym i suchym, rzadkim i gęstym. Elementy wyrobów można łączyć ze sobą zaprawą z gliny papierowej, która służy jako klej
pedagogpisze.pl