oryginal-w-dialogu-i_wdial1.pdf

W dialogu I

Autorzy: Jorge Luis Borges, Osvaldo Ferrari

T³umaczenie: Ewa Nawrocka

ISBN: 978-83-246-0575-0

Tytu³ orygina³ u: En Dialogo I

Format: A5, stron: 384

Niemal wszystkie pisma Borgesa — opowiadania i wiersze, artyku³y i rozwa¿ania —

przet³umaczono ju¿ na jêzyk polski. Do pe³nej reprezentacji brakowa³o ju¿ tylko

„W dialogu”, ksi¹¿ki od lat oczekiwanej z wielk¹ niecierpliwoœci¹ przez wszystkich

mi³oœników literatury doceniaj¹cych niezwyk³¹ si³ê wyobraŸni i kunszt autora Biblioteki

Babel.

Pierwsza jej czêœæ trafia w³aœnie do Czytelników. Rozmowy z Osvaldem Ferrarim,

nagrywane pod koniec ¿ycia sêdziwego pisarza jako audycje radiowe, stanowi¹ swoist¹

klamrê dla jego twórczoœci. Jednoczeœnie — wed³ug s³ów samego Borgesa — s¹ jej

kontynuacj¹, prób¹ powrotu do Ÿróde³ literatury i wskrzeszenia tradycji dialogów

platoñskich.

B³yskotliwe, krótkie konwersacje obfituj¹ w celne spostrze¿enia dotycz¹ce filozofii

i literatury, historii i fikcji, wybitnych jednostek i zmian kulturowych, jakie dokona³y siê

na przestrzeni niemal ca³ego ubieg³ego wieku. Jorge Luis by³ wszak naocznym

œwiadkiem wielu z nich. Ksi¹¿ka jest równie¿ zbiorem wra¿eñ z licznych podró¿y

Borgesa i osobistych wspomnieñ przefiltrowanych przez jego niezwyk³¹, pe³n¹ cytatów

i sk³onn¹ do tworzenia paradoksów pamiêæ.

Mozaikowy portret wielkiego mistyfikatora, komentatora nieistniej¹cych tekstów, twórcy

niepokoj¹cych, sprzecznych z logik¹ wizji i obrazoburczych metafor z pewnoœci¹ oka¿e

siê fascynuj¹c¹ lektur¹ dla ka¿dego Czytelnika -- zarówno tego, który doskonale zna

twórczoœæ Borgesa, jak i tego, który do tej pory nie siêgn¹³ po ¿aden z jego utworów.

Nadarza siê doskona³a okazja, aby poznaæ jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku

„Je¿eli trzy dodaæ jeden równa siê dwa lub czternaœcie,

to rozum jest form¹ szaleñstwa”

J.L. Borges, B³êkitne tygrysy

SPIS TREŚCI

Prolog I

Prolog II

1. Tożsamość Argentyńczyków

2. Wieczny wędrowiec

3. Porządek i czas

4. Borges i publiczność

5. Jak się rodzi tekst Borgesa

6. Południe geograficzne i intymne

7. Conrad, Melville i morze

8. O polityce

9. Macedonio Fernández i Borges

10. Borges z Platonem i Arystotelesem

11. Sztuka powinna wyzwolić się od czasu

12. Tygrysy, labirynty, lustra i broń

103

13. „Kafka może być częścią pamięci ludzkości”

111

14. Modernizm i Rubén Darío

119

15. Borges nie wierzy w uosobioną boskość

129

16. O miłości

135

17. Przyjaźń Borgesa z Alfonso Reyesem

143

18. Orient, I Ching i buddyzm

151

19. O snach

159

20. O Ricardo Güiraldesie

169

21. O humorze 183

22. O Henrym Jamesie 191

23. O przypuszczeniach 199

24. Westerny, czyli epika w kinie 207

25. Lugones, ten surowy i nieszczęśliwy człowiek 213

26. 85-letni Borges o klasykach 221

27. Dante, lektura bez końca 229

28. Literatura realistyczna i literatura fantastyczna 237

29. Silvina Ocampo, Bioy Casares i Juan R. Wilcock 243

30. O historii 253

31. Powinowactwo z Sarmientem 261

32. Opowiadanie kryminalne 267

33. O przyjaźni Borgesa z Pedrem Henriquezem Ureñą 275

34. Wspomnienia o bibliotekach, arenach walk kogucich

i dziwnych wierszach

285

35. Wspomnienie o Kiplingu

293

36. Borges i pamięć

301

37. Grupy Florida, Boedo i pismo Sur

309

38. O dialogach

317

39. O poezji gauczowskiej

327

40. Sonety, objawienia, podróże i kraje

333

41. Etyka i kultura

343

42. Dwie podróże do Japonii

349

43. Evaristo Carriego, milonga i tango

355

44. Mitologia skandynawska i epika anglosaska

363

45. O Borgesie i Alonsie Quijanie

373

O DIALOGACH

Osvaldo Ferrari: Te nasze dialogi, panie Borges, przeszły

niezwykłą drogę: z radia trafiły do gazety, a z gazety do książki 1 .

Już samo to przeczy idei ulotności, jaką przypisywaliśmy falom

radiowym i prasie codziennej.

Jorge Luis Borges: Tak, książka wydaje się czymś trwałym,

a w każdym razie można oczekiwać, że taka będzie. A poza tym

czyta się ją inaczej, prawda? Dziennik czyta się, powiedzmy, po to,

żeby zaraz o nim zapomnieć; radia słucha się ulotnie, natomiast

książkę czyta się z pewnym rodzajem szacunku.

— Póki co to prawda.

— I pismo drukowane ma prestiż, jakiego brak rękopisom.

— Oczywiście, lecz w tym przypadku fale radiowe i ów tygo-

dniowy dodatek prasowy przyczyniły się do rozpowszechnienia

dialogów, co z kolei doprowadziło do wydania książki.

— Tak.

1 Radio Municipal de Buenos Aires; dziennik Tiempo Argentino ; Borges

en diálogo – Conversaciones de Jorge Luis Borges con Osvaldo Ferrari,

Editorial Grijalbo, 1985.

317

— Można też powiedzieć, że ów sposób rozpowszechniania

pomógł w zrozumieniu dialogów.

— Oczywiście; i pamiętam, że w dniu prezentacji podpisaliśmy

sto osiemdziesiąt jeden egzemplarzy. Tak, byłem zdumiony.

— Owszem, ale dobra wiadomość jest taka, że owo zrozumie-

nie dokonało się pośród tych, którzy mają codzienny kontakt z li-

teraturą, jak również tych, którzy nie są z nią zaznajomieni.

— Pośród tych, którzy ascetycznie odmawiają sobie literatury —

masochistów, którzy dręczą się, nie wiedzieć po co (śmieją się obaj) ,

rezygnując z owego szczęścia, które wszyscy mamy w zasięgu ręki.

Niemniej jednak ludzie je odrzucają; to tak, jakby… nie wiem, jakby

odmawiali sobie wody, powietrza, smaku owoców… miłości, przy-

jaźni. Rezygnacja z lektury właśnie to oznacza: ascetyzm, który

uprawia się w sposób nieświadomy. Bo przecież nikt nie próbuje

tego usprawiedliwiać, nikt nie mówi: przestaniemy czytać, będziemy

mieć zasługi i dzięki temu otrzymamy nagrodę na tamtym świecie.

Nie, to się dzieje ot, tak sobie, spontanicznie, ze spontaniczną na-

iwnością. Powiem więcej: jeśli to się nie zmieni, będzie tak, jak w do-

mu pewnego niemieckiego dżentelmena, któremu złożyłem wizytę

wiele lat temu; miał jakieś dzieło — już nie wiem, czy to był atlas

w wielu tomach, czy słownik — i chciałem coś sprawdzić w jednym

z tomów. Okazało się, że to były tylko grzbiety książek, nic więcej,

za tymi grzbietami nie było nic (śmieje się) .

— Biblioteka pozorowana.

— Właśnie, biblioteka pozorowana, dość typowa dla pewnych

środowisk.

— Owa żywotność dialogu przypomina mi, że — jak wyjaśnia

Karl Jaspers — na przykład Sokrates kierował dialog do wszyst-

kich obywateli Aten, a nie tylko do filozofów. To znaczy, że dialog

staje się dostępny dla wszystkich.

318

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: