Tłuszcze (lipidy) – Estry trójwodorotlenowego alkoholu glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych
W skład cząsteczki tłuszczów wchodzą : węgiel, wodór, tlen, inne cząsteczki na fosfor
Reakcja otrzymywania tłuszczów CH(OH)2 (glicerol) + R2COOH(kwasy tłuszczowe) àHCOCOR2 (Cząsteczki tłuszczów)
Podział tłuszczy ze względu na budowę
1) tłuszcze proste (estry alkoholi i kwasów tłuszczowych)
2) Tłuszcze złożone ( oprócz alkoholi i kw. tł. zawiera inne związki)
3) Sterole ( alkohol i pochodne steranu )
Podział tłuszczów ze względu na pochodzenie:
a) Tłuszcze zwierzęce – tłuszcze wydzielone z tkanek zwierzęcych : smalec, masło+tran=AD, słonina
b) Tłuszcze roślinne – z tkanek roślinnych wytwarzane
- tłuszcze płynne, oleje roślinne, margaryny
Właściwości tłuszczów:
- nierozpuszczalne w zimnej i ciepłej wodzie
- łatwo rozpuszczają się w rozpuszczalnikach : benzen, acetan, eter
Rola tłuszczów :
- dostarczanie cholesterolu
- dostarczanie energii
- dostarczanie NNKT
- podział wartości
- podnosi wartości smakowe
- podnosi wartość witamin rozpuszczonych
- ułatwia przełykanie
- dają uczucie sytości
- są materiałem energetycznym i zapasowym
Tran – jest wydzieliną z wątroby lub tkanek ssaków morskich lub ryby
Emulsja – zawiesina tłuszczu w wodzie np. majonez
Tłuszcz zemulgowany – tłuszcz rozbity do bardzo małych kuleczek
Cholesterol- należy do steroli, wytwarzany przez wątrobę 1g/dobę
Cholesterol znajduję się tylko w produktach pochodzenia zwierzęcego : żółtko, jaja, masło, ryby, podroby – móżdżek
Występowanie cholesterolu : w wątrobie, tkance mózgowej, układzie nerwowym, we krwi, w hormonach, kwasach tłuszczowych, ścianach kom. 180-200 mg/dl
Frakcje cholesterolu we krwi :
HDL- wysoka gęstość cholesterolu (dobry)
LDL- niska gęstość cholesterolu (zły=miażdżyca)
Nadmiar cholesterolu powoduję miażdżycę, zatyka tętnice
Funkcje cholesterolu: potrzebny do tworzenia kwasów żółciowych, koniecznych w procesie trawienia, jest niezbędnym składnikiem nerwów, tkanki mózgu oraz ścian kom. Jest konieczny do produkcji hormonów
Zapobieganie miażdżycy :
- ograniczyć tłuszcze zwierzęce zastąpić je olejami roślinnymi
- spożywać dużo produktów bogatych w błonnik
- ograniczyć ilość słodyczy i wartość energetyczną
- ruch wysiłek fizyczny
NNKT – niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (Wit. F)
Kwasy nasycone(mają je tłuszcze zwierzęce) : palmitynowy, stearynowy, arachidowy,
Kwasy nienasycone( mają je tłuszcze roślinne) : Oleinowy (1-podwójne wiązanie), linolowy(2), linolenowy(3), arachidowy(4), EPA- eikozapentamenowy (5), DHA-dokozaheksaenowy(6)
Tłuszcze są rozpuszczalnikami wielu substancji niezbędnych dla organizmu np. witamin ADEK
EPA,DHA – są one w rybach morskich- łosoś tuńczyk makrela, węgorz, śledzie tran owoce morza . Są one niezbędne do prawidłowej pracy nerek, narządów rozrodczych, funkcji skóry, i prawidłowego wzrostu
Kwasy nienasycone posiadają podwójne wiązania pomiędzy węglem
MarekBanan1234567