Przypowieści Jezusa Chrystusa.pdf

Konferencje biblijne 1998/1999 —

Przypowie±ci Jezusa Chrystusa

Ks. Waldemar Chrostowski

Paraﬁa Zwiastowania Pa«skiego,

ul. Gorlicka 5/7, Warszawa

Nieautoryzowany zapis na podstawie nagra«: J. Paczy«ski

Spis tre±ci

1 Przypowie±ci w Nowym Testamencie (12 pa¹dziernika 1998)

1998/1999 – 1

2 Przypowie±¢ o czujnym słudze (9 listopada 1998)

1998/1999 – 9

3 Przypowie±ci z Ewangelii ±w. Łukasza, r. 15 (14 grudnia 1998)

1998/1999 – 17

4 Ostatnia przypowie±¢ Jezusa (11 stycznia 1999)

1998/1999 – 25

5 Przypowie±¢ o siewcy — czy o ziarnie? (15 lutego 1999)

1998/1999 – 34

6 Przypowie±ci o odrzuceniu Jezusa (15 marca 1999)

1998/1999 – 42

7 Zmartwychwstanie Jezusa — a my (16 kwietnia 1999)

1998/1999 – 50

8 Znaczenie Zmartwychwstania dla nas (7 maja 1999)

1998/1999 – 58

9 Pielgrzymka Ojca wi¦tego — pierwsze impresje (7 czerwca 1999) 1998/1999 – 66

Ostrze»enie

Wykłady zostały spisane z archiwalnych nagra« w lecie 2004 roku.

Ten tekst nie jest autoryzowany przez Ksi¦dza Profesora! W zwi¡zku z tym nale»y go

czyta¢ z rozs¡dn¡ podejrzliwo±ci¡ . Tekst był spisywany z nagra« z najlepsz¡ wol¡ i wielkim

nakładem pracy, ale:

² Tekst jest zapisem słowa mówionego. Z pewno±ci¡ artykuł na ten sam temat Ksi¡dz Profesor

pisał by nieco inaczej. Ale do±¢ szybko doszedłem do wniosku, »e nie jestem upowa»niony

do istotnych interwencji redakcyjnych. Bowiem zauwa»yłem, »e nawet dygresje mówi¡ bardzo

wiele o osobowo±ci Ksi¦dza Profesora.

² Tytuły poszczególnych wykładów s¡ tylko moim pomysłem.

² Podział na akapity, cz¦sto nawet podział dłu»szych zda«, podkre±lenia tekstu itp. s¡ tylko

moim pomysłem.

² W tek±cie wyst¦puj¡ (niewielkie) nieci¡gło±ci wywołane przez przekładanie kasety magneto-

fonowej podczas nagrywania.

² Mniej znane nazwy i nazwiska, wszystkie słowa np. hebrajskie, itp. — pisane ze słuchu —

prawie na pewno s¡ niepoprawne. Czasami udawało mi si¦ co± zweryﬁkowa¢ w słowniku czy

encyklopedii, cz¦sto było to niemo»liwe lub brakowało mi na to czasu.

² Du»o trudno±ci sprawia mi „pobo»no±ciowa ortograﬁa”. Z jednej strony nie chciałbym szarga¢

±wi¦to±ci (a mo»e wi¦to±ci?). Za± drug¡ stron¦ – jak mi si¦ wydaje – najlepiej obrazuje stary

kawał, w którym padaj¡ słowa: „Nie maluj Mnie na kolanach, maluj Mnie dobrze!”.

W ko«cu chciałbym ujawni¢ motywy, które mn¡ kierowały przy podj¦ciu decyzji o spisywaniu

tych konferencji. Do±¢ szybko zauwa»yłem, »e słucham z zapartym tchem ale trwale zapami¦tuj¦

tylko kilka procent informacji. Wi¦c najpierw miało to by¢ tylko dla mnie, bo jestem raczej „wzro-

kowcem”. Ale przecie» mam przyjaciół i znajomych, którzy s¡ np. chorzy, albo zaj¦ci ... Wdzi¦czno±¢

kilku osób była dodatkow¡ motywacj¡.

Jerzy Paczy«ski

1 Przypowie±ci w Nowym Testamencie (12 pa¹dziernika 1998)

Tematem naszych rozwa»a« w tym roku b¦d¡ przypowie±ci Pana Jezusa. My±l¦, »e znamy te przy-

powie±ci, znamy je bardzo dobrze. Wydaje si¦ nam bardzo cz¦sto, »e mogliby±my opowiada¢ je

swoimi własnymi słowami. My±l¦, »e z tego wzgl¦du dobrze b¦dzie im przyjrze¢ si¦ jeszcze raz,

ale w inny sposób. Mo»e w jeszcze bardziej pogł¦biony ani»eli ten, który otrzymujemy w ko±ciele,

zwłaszcza podczas mszy ±w. Przypowie±ci, które zachowały si¦ na kartach Ewangelii to jest jed-

nocze±nie najlepszy sposób do tego, aby dotrze¢ do nauczania Jezusa i powiedzie¢ co± wi¦cej o

samym Jezusie jako człowieku, który prawie 2000 lat temu nauczał w Palestynie i jego nauczanie

zachowało si¦ do dnia dzisiejszego wła±nie w Ewangelii, wła±nie w Nowym Testamencie, i mo»emy

je rozwa»a¢.

Bardzo chciałbym, »eby tegoroczne konferencje, te spotkania biblijne, były te» naszym wspól-

nym przygotowaniem, skromnym zapewne ale jednak, do Wielkiego Jubileuszu Roku 2000. Bo skoro

za nieco ponad rok — je±li do»yjemy — rozpoczniemy ten Wielki Jubileusz Roku 2000, jubileusz

narodzin Jezusa Chrystusa, to zapewne dobrze jest przyjrze¢ si¦ Jezusowemu nauczaniu. Przypo-

wie±ci wydaj¡ si¦ pozornie łatwe. Zreszt¡ jako takie były pomy±lane przez Jezusa Chrystusa. Ale

zawieraj¡ w sobie przeogromn¡ gł¦bi¦. I przez te kilka miesi¦cy które mamy teraz przed sob¡, b¦-

dziemy starali si¦ przygl¡da¢ tym przypowie±ciom z ró»nych stron, i b¦dziemy starali si¦ wydoby¢ z

nich zarówno ich historyczne znaczenie tzn. przesłanie jakie miały dla ludzi tamtych czasów Jezusa,

jak te» aktualno±¢ jak¡ przypowie±ci Jezusowe maj¡ dla nas. Chciałbym zwróci¢ uwag¦ pa«stwa

na to, »e przypowie±ci Jezusa były zdaniem Jego samego takim uprzywilejowanym i ulubionym

przez Niego sposobem na to, aby komunikowa¢ ludziom bardzo wa»ne prawdy. Wyjd¹my od tekstu

z Ewangelii ±w. Marka. Chciałbym dzisiaj powiedzie¢ ogólnie o przypowie±ciach, o ich sensie, o ich

celu. Natomiast za miesi¡c i pó¹niej przejdziemy ju» do poszczególnych przypowie±ci. W Ewangelii

±w. Marka czytamy takie słowa:

W wielu takich przypowie±ciach głosił im nauk¦, o ile mogli [j¡] rozumie¢. A bez przy-

powie±ci nie przemawiał do nich. Osobno za± obja±niał wszystko swoim uczniom.

W ten sposób mamy w przypadku przypowie±ci Jezusowych widoczne takie charakterystyczne

napi¦cie, charakterystyczn¡ biegunowo±¢. Bo prosz¦ popatrze¢ — z jednej strony Jezus głosił tym,

którzy Go słuchali, wszystko w przypowie±ciach ale zdawał sobie spraw¦, »e uprzyst¦pniaj¡c w

ten sposób prawdy jednak nie mówi na tyle jasno, na tyle przejrzy±cie, »eby mogli Go do ko«ca

zrozumie¢. Z drugiej strony nie przemawiał do nich bez przypowie±ci. Najwidoczniej ten przypo-

wie±ciowy sposób my±lenia, bardzo obrazowy – do tego wrócimy jeszcze za chwil¦ – był ulubiony

nie tylko przez samego Jezusa ale równie» przez tych, którzy Go słuchali. Co wi¦cej — musieli lubi¢

ten sposób mówienia w przypowie±ciach tak»e Apostołowie, i musieli dobrze je zapami¦ta¢ skoro

przypowie±ci zostały utrwalone na kartach czterech Ewangelii, skoro mo»emy je czyta¢ i mo»emy

je rozwa»a¢.

I jest tu jeszcze jeden w¡tek, który zasługuje na uwag¦. Mianowicie:

Osobno za± obja±niał wszystko swoim uczniom.

W przypowie±ciach Jezusa s¡ zatem dwa wymiary. Jeden wymiar to ten, który mog¡ zrozumie¢

wszyscy słuchacze przypowie±ci. Natomiast drugi wymiar to wymiar gł¦bszy. Ten mianowicie, kiedy

przypowie±ci Jezusowe wymagaj¡ czy te» potrzebuj¡ jeszcze dalszego obja±nienia, takiego obja±nie-

nia które mogłoby by¢ czytelne i które mogłoby przynie±¢ co± wi¦cej uczniom Jezusa Chrystusa.

Przenosz¡c t¦ sytuacj¦ na nasze czasy mogliby±my powiedzie¢ tak. Równie» i dzisiaj Jezusowe przy-

powie±ci mo»e czyta¢ ka»dy, kto si¦ga po Ewangelie. Równie» dzisiaj Jezusowe przypowie±ci mog¡

sta¢ si¦ przedmiotem rozwa»ania, komentowania, obja±niania, a nawet przedmiotem przedstawia-

nia np. w obrazach albo nawet w balecie czy w muzyce. Ale obok tego swojego powszechnego,

uniwersalnego przesłania przypowie±ci zawieraj¡ or¦dzie gł¦bsze. I to gł¦bsze or¦dzie jest w sposób

szczególniejszy dost¦pne i zrozumiałe dla tych, którzy zaliczaj¡ si¦ do uczniów Jezusa. Skoro tak

to równie» i naszym powołaniem jest próba si¦gni¦cia do tego gł¦bszego pokładu Jezusowych przy-

powie±ci. Okazuje si¦ bowiem, »e w tej prostej, obrazowej formie mo»na powiedzie¢ co± wi¦cej ni»

tylko to, co ukazuje si¦ na samej powierzchni Jezusowej przypowie±ci.

1998/1999 – 1

Jaki był cel przypowie±ci Jezusa Chrystusa? My±l¦, »e musimy tutaj zatrzyma¢ si¦ nad tekstem,

który niejednemu z nas sprawia nielada kłopoty. A to z tej prostej przyczyny, »e jest to naprawd¦

trudny tekst. I my±l¦, »e kiedy ten tekst jest czytany w ko±ciele, to niejedno z nas zadaje sobie

pytanie o sens, o znaczenie tego wła±nie ewangelicznego epizodu. Otó» kontekst jest taki. Pewnego

dnia Jezus opowiedział tłumom, i to słyszeli uczniowie, przypowie±¢ o siewcy. Przypomnimy sobie

kiedy± t¦ przypowie±¢ ale my±l¦, »e wszyscy j¡ dobrze znamy. Wyszedł siewca sia¢ ziarno. jedno

padło na drog¦, drugie na skały, trzecie na gleb¦ »yzn¡. I los ka»dego ziarna był zupełnie odmienny.

Zdawa¢ by si¦ mogło, »e przypowie±¢ jest absolutnie jasna, »e przypowie±¢ jest zrozumiała. Wyda-

wa¢ by si¦ mogło »e dla tych, którzy chodzili po palesty«skiej ziemi, którzy razem z Jezusem t¦

ziemi¦ przemierzali, łatwo b¦dzie odnale¹¢ znaczenie tej przypowie±ci, sens który Jezus zamierzył.

Okazuje si¦, »e było inaczej. Czytamy w Ewangelii ±w. Mateusza tak:

Przyst¡pili do Niego uczniowie i zapytali: «Dlaczego w przypowie±ciach mówisz do

nich?» On im odpowiedział: «Wam dano pozna¢ tajemnice królestwa niebieskiego, im

za± nie dano. Bo kto ma, temu b¦dzie dodane, i nadmiar mie¢ b¦dzie; kto za± nie ma,

temu zabior¡ równie» to, co ma. Dlatego mówi¦ do nich w przypowie±ciach, »e otwar-

tymi oczami nie widz¡ i otwartymi uszami nie słysz¡ ani nie rozumiej¡. Tak spełnia si¦

na nich przepowiednia Izajasza:

Słucha¢ b¦dziecie, a nie zrozumiecie,

patrze¢ b¦dziecie, a nie zobaczycie.

Bo stwardniało serce tego ludu,

ich uszy st¦piały i oczy swe zamkn¦li,

»eby oczami nie widzieli ani uszami nie słyszeli,

ani swym sercem nie rozumieli: i nie nawrócili si¦, abym ich uzdrowił.

My±l¦, »e ka»dy z nas ma tutaj ogromn¡ trudno±¢. Bo jak to? Jezus mówi przypowie±ci po to

aby ci, którzy słuchaj¡ tych przypowie±ci, nie zrozumieli or¦dzia, jakie owe przypowie±ci zawieraj¡?

Zatem Jezus odwołuje si¦ do przypowie±ci aby zaciemni¢ swoje nauczanie? Aby nawet doprowadzi¢

do pewnej zatwardziało±ci serc swoich słuchaczy? Gdyby tak było, to rola przypowie±ci byłaby co

najmniej dziwna. Tymczasem z tych słów wynika co± znacznie gł¦bszego i jednocze±nie zupełnie

innego ni» to, co nam si¦ wydaje na pierwszy rzut oka. Otó» Jezus nawi¡zuje do proroka Izajasza,

który »ył ponad 700 lat przed nim. Prorok Izajasz, który mieszkał w Jerozolimie gdzie ok. roku

730 do 700 przed Chr., całe swoje dorosłe »ycie po±wi¦cił głoszeniu Słowa Bo»ego. I okazało si¦ w

jego przypadku, »e tylko cz¦±ciowo jego nauczanie było skuteczne. Natomiast ogromna wi¦kszo±¢

mieszka«ców Jerozolimy, tych adresatów nauczania Izajasza, tak dalece przyzwyczaiła si¦ do jego

napomnie«, »e pó¹niej nie zwracała ju» na nie »adnej uwagi. I wtedy prorok u±wiadomił sobie, »e

pora»ka Słowa Bo»ego zale»y w du»ej mierze od usposobienia ludzkiego serca. I »e mo»na osi¡gn¡¢

taki stan duchowy, w którym człowiek całkowicie zamknie si¦ na wszystko co do niego dociera.

Zatem prorok Izajasz doszedł do niezwykle ciekawego i wa»nego wniosku. Mianowicie »e nie zawsze

jest tak, »e głosz¡c nauczanie – w tym przypadku przypowie±ci, »e zalecaj¡c dobre rzeczy spotkamy

si¦ z posłuchem, spotkamy si¦ z posłusze«stwem, spotkamy si¦ z pozytywn¡ odpowiedzi¡. Mo»emy

ludziom, słuchaczom naszego nauczania mówi¢ rozmaite pi¦kne i wzniosłe rzeczy, a oni i tak zrobi¡

po swojemu. Czy to znaczy wtedy, »e nasze nauczanie, »e Słowo Bo»e pozostało bezowocne? Prorok

Izajasz na ponad 700 lat przed Chr. powiada: Nie! To nie jest tak, »e w przypadku tych, którzy

trwaj¡ opornie przy swoim nauczaniu, równie» Słowo Bo»e pozostało bezowocne. Jest inaczej. To

Słowo Bo»e obna»yło tajniki ich sumie«. Obna»yło ich wn¦trze, pokazało ich zatwardziało±¢. Za-

tem to Słowo Bo»e tym mocniej u±wiadomiło ich odpowiedzialno±¢ za ten stan duchowy, do którego

doszli. I w zwi¡zku z tym prorok Izajasz powiada: Słucha¢ b¦dziecie, a nie zrozumiecie. Nie zrozu-

miecie dlatego, »e cokolwiek by si¦ wam mówiło to i tak do was nie traﬁ. Patrze¢ b¦dziecie a nie

zobaczycie, bo cokolwiek b¦dziecie ogl¡da¢ – jakiekolwiek cuda, znaki czy rzeczy dziwne – zawsze

znajdziecie jakie± wytłumaczenie aby to zracjonalizowa¢, aby to przekr¦ci¢ i aby nawet obróci¢ to

przeciwko prawdziwemu znaczeniu tych słów, czy tego, co ogl¡dacie. A dlaczego b¦dziecie słucha¢ a

nie zrozumiecie, dlaczego b¦dziecie patrze¢ a nie zobaczycie? Otó» dlatego – uzasadnia prorok – bo

stwardniało serce tego ludu, ich uszy st¦piały a oczy swoje zamkn¦li. I stało si¦ tak, »eby oczami nie

widzieli a uszami nie słyszeli. Prosz¦ zauwa»y¢, »e w tym pi¦knym obrazie prorok kładzie nacisk

1998/1999 – 2

na dwa podstawowe zmysły człowieka, mianowicie oczy i uszy. Ale powiada, »e mo»na słysze¢ i

mo»na widzie¢, i patrz¡c i słuchaj¡c mo»na nie usłysze¢ i mo»na nie zobaczy¢ tego, co jest dla

człowieka rozstrzygaj¡ce, co jest dla człowieka najwa»niejsze. A dlaczego tak si¦ dzieje? Dlatego, »e

temu słuchaniu i ogl¡daniu powinno towarzyszy¢ wewn¦trzne otwarcie człowieka. I to ono uzdalnia

człowieka do tego, aby zobaczył co± wi¦cej i usłyszał co± gł¦bszego ni» tylko to, co słycha¢ i wida¢

na powierzchni słów. Je»eli tak si¦ rzeczy maj¡, to zaczynamy coraz gł¦biej rozumie¢ »e Izajasz

miał racj¦, kiedy ko«czył swoje nauczanie tak¡ formuł¡:

»eby ... swym sercem nie rozumieli: i nie nawrócili si¦, abym ich uzdrowił.

Otó» ten brak nawrócenia pochodzi z wewn¦trznego zepsucia, z takiej wewn¦trznej zatwardzia-

ło±ci, która czyni człowieka nieczułym na wszystko, co do niego dociera. Z czym± takim podczas

swojej publicznej działalno±ci spotykał si¦ równie» Jezus Chrystus. I Jezus nawi¡zuj¡c do tego pro-

roka, który »ył 700 lat przed nim, do proroka Izajasza, podejmuje ten sam problem, który od»ył w

jego (tzn. Jezusa) czasach. A podejmuje ten problem wtedy, kiedy przychodz¡ do Niego uczniowie. I

uczniowie powiadaj¡: „Dlaczego uczysz ich w przypowie±ciach?” By¢ mo»e uczniowie woleliby, aby

Jezus mówił bardziej wyra¹nie, aby Jezus mówił bardziej klarownie. A Jezus powiada: „Wam dano

pozna¢ tajemnice Królestwa Niebieskiego, im za± nie dano”. Zawsze w ±wiecie jest pewien podział

pomi¦dzy tymi, którzy gł¦biej prze»ywaj¡ rzeczywisto±¢ religijn¡ i Bo»¡, a tymi, którzy prze»ywaj¡

j¡ znacznie płycej albo w ogóle stroni¡ od zadawania sobie gł¦bszych pyta«. I przypowie±ci Jezusa

ten podział ujawniały.

Istniało wiele prób zrozumienia czy wytłumaczenia tego ewangelicznego fragmentu. Cz¦±¢ ko-

mentatorów mówiła przez wieki tak. Jezus nie chciał mówi¢ otwarcie do tych, którzy Go słuchali, ze

wzgl¦du na to, »e miał do czynienia z lud¹mi prostymi. A zatem przez miłosierdzie dla nich posłu-

giwał si¦ obrazami. Bo innych prawd, czy prawd głoszonych wprost, nie byliby w stanie zrozumie¢.

Ale takie tłumaczenie jest niewystarczaj¡ce i w »adnym wypadku nie mo»e si¦ osta¢. Kto±, kto czy-

ta Jezusowe przypowie±ci, dobrze wie i bardzo szybko zauwa»y, »e wymagały one sporo inteligencji.

Wymagały one bardzo wnikliwej pami¦ci i wymagały one bardzo krytycznego umysłu i sporego

rozeznania nie tylko w palesty«skich realiach, ale w ogóle o ±wiecie, o jego obyczajach, o sposo-

bie »ycia, o prze»yciach ludzi a nawet znajomo±ci psychiki człowieka. Nie mo»na wi¦c powiedzie¢,

»e Jezus głosił przypowie±ci dlatego, »e miał do czynienia z lud¹mi prostymi. Otó» przypowie±ci,

obrazy z jakimi tutaj mamy do czynienia, maj¡ tak¡ gł¦bi¦, »e trzeba by¢ naprawd¦ człowiekiem

bardzo otwartym »eby do tych przypowie±ci si¦gn¡¢.

S¡ zatem inni komentatorzy, którzy powiadaj¡ tak. Otó» Jezus głosił przypowie±ci dlatego, »eby

wyra¹nie, otwarcie nie mówi¢ ludziom rzeczy trudnych i »eby w ten sposób nie spotka¢ si¦ z odmow¡

z ich strony. Czyli Jezus chce jak gdyby w jaki± sposób ustrzec, obroni¢ tych, którzy słuchali jego

przypowie±ci. W najbardziej skrajnej postaci nawet pojawiła si¦ taka opinia, »e Jezus celowo mówił

w przypowie±ciach bo na ogół miał do czynienia z takimi, którzy nie mieli wielkiej ochoty »eby Go

słucha¢ i pój±¢ za Nim. Otó» ta opinia wywodzi si¦ ze ±rodowisk szczególnie ydom nieprzychylnych.

W tych ±rodowiskach utrzymuje si¦, »e zarówno dzisiaj jaki i w odległej staro»ytno±ci, w czasach

Jezusa, mo»na mówi¢ do yda swoje, a on i tak swoje my±li i swoje zrobi. W zwi¡zku z tym Jezus,

znaj¡c swoich rodaków bo przecie» spo±ród nich si¦ wywodził, mówił w przypowie±ciach po to, »eby

jeszcze szybciej – je»eli tak mo»na powiedzie¢ – wyzwoli¢ z nich to złe czy te» nikczemne wr¦cz

albo opieszałe nastawienie. Ale i to tłumaczenie, taka próba obrony Jezusa za cen¦ oskar»ania jego

rodaków ydów, nie bardzo mo»e si¦ osta¢. Bo przecie» Jezus bardzo mocno podkre±lał, »e celem

jego misji na ziemi jest konieczno±¢ i jest wola odszukania ka»dego człowieka i zbawienia ka»dego

człowieka, a przede wszystkim odszukania i zbawienia narodu, do którego przynale»ał.

W Ewangelii ±w. Mateusza znajdujemy zdanie, które brzmi w ten sposób:

Syn Człowieczy przyszedł szuka¢ i zbawi¢ to, co zgin¦ło.

Je»eli wi¦c przypisywałoby si¦ tym ydom sprzed 2000 lat jak¡± zatwardziało±¢, która prowa-

dziła ich do zguby, to tym bardziej nale»ałoby powiedzie¢, »e celem Jezusa było uchronienie swoich

rodaków przed tego rodzaju zatwardziało±ci¡, odnalezienie ich, i równie» zapewnienie im zbawie-

nia. Przypowie±ci nie mogły by¢ po to — je»eli mo»na powiedzie¢ tak najpro±ciej — »eby tych

1998/1999 – 3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: