Zalety i wady leków stosowanych w zaburzeniach lękowych.

Napad lęku:

·         benzodiazepiny (alprazolam, lorazepam)

Leczenie długotrwałe:

·         SSRI (fluoksetyna, fluwoksamina, paroksetyna, sertralina, citalopram),

·         trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (imipramina, klomipramina).

Gdy leczenie nieskuteczne lub źle znoszone:

·         benzodiazepiny (alprazolam, lorazepam, klonazepam, diazepam),

·         SNRI (wenlafaksyna),

·         NRI (reboksetyna),

·         NaSSA (mirtazapina),

·         RIMA (moklobemid).

Leczenie długotrwałe:

·         SNRI (wenlafaksyna),

·         SSRI (paroksetyna),

·         TLPD (imipramina),

·         azapirony (buspiron).

Gdy leczenie nieskuteczne lub źle znoszone:

·         benzodiazepiny (diazepam),

·         leki przeciwhistaminowe (hydroksyzyna).

Leczenie długotrwałe:

·         SSRI (fluwoksamina, paroksetyna, sertralina),

·         RIMA (moklobemid).

Gdy leczenie nieskuteczne lub źle znoszone:

·         benzodiazepiny (klonazepam),

·         SSRI (citalopram, fluoksetyna).

Specyficzna sytuacja mężczyzn:

·         mężczyźni często nie szukają pomocy lekarskiej w związku ze swoimi problemami fizycznymi i psychicznymi,

·         zwykle gorsze wyniki leczenia uzyskuje się u mężczyzn

·         pomimo wyższej częstotliwości występowania depresji u kobiet, wskaźnik samobójstw u mężczyzn jest 4 razy wyższy,

·         mężczyźni zdecydowanie częściej nadużywają alkoholu

·         u mężczyzn zdecydowanie wyższe jest prawdopodobieństwo nieprawidłowego stosowania leków.

Czynniki ryzyka samobójstwa u mężczyzn:

·         nadużywanie alkoholu,

·         nadużywanie leków,

·         narkotyki,

·         samotność (depresja jest częstsza u nieżonatych mężczyzn),

·         brak pracy,

·         wcześniejsze samookaleczenia,

·         aspołeczność,

·         choroby psychiczne,

·         pozbawienie wolności.

Oczami praktyka: „1/3 osób, które popełniają samobójstwo zgłosiło się do swojego lekarza rodzinnego w ciągu ostatniego tygodnia poprzedzającego samobójstwo. 40% samobójców odwiedziło lekarza w ciągu ostatniego miesiąca życia.”

Niezmiernie ważne jest uzyskanie od wszystkich pacjentów z objawami depresji informacji na temat ich myśli i tendencji samobójczych, nawet w obliczu szczegółowo zaplanowanej na najbliższą przyszłość próby samobójczej.

Nie wszystkie wypowiedzi pacjenta będą zgodne z prawdą! Należy ocenić nasilenie myśli i tendencji samobójczych pytając o częstość ich występowania, a także o stopień zaawansowania ewentualnych planów i przygotowań.

Oczami praktyka: „Nie ma dowodów na to, aby zadawanie pytań dotyczących samobójstwa zwiększało ryzyko samouszkodzenia, wręcz odwrotnie – brak pytań na ten temat może wskazywać na pozorny brak zainteresowania problemem ze strony lekarza, wzmacniając u pacjenta poczucie odrzucenia.”

Pytania przydatne przy ocenie ryzyka samobójstwa:

·         Jakie ma Pan/Pani plany na przyszłość?

·         Co Pan/Pani myśli o śmierci?

·         Czy uważa Pan/Pani, że warto żyć?

·         Czy chce Pan/Pani zasnąć i już się nie obudzić?

·         Czy miewa Pan/Pani myśli o popełnieniu samobójstwa?

·         Czy planował Pan/Pani odebranie sobie życia?

·         Czy nie boi się Pan/Pani jeździć samochodem?

Epidemiologia:

·         4,7% młodzieży w wieku 14-16 lat cierpi na depresję,

·         3,3% młodzieży w wieku 14-16 lat ma dystymię,

·         dziewczynki cierpią na depresję około 3 razy częściej niż chłopcy,

·         istnieje związek pomiędzy występowaniem depresji u dzieci i młodzieży, a występowaniem depresji u ich rodziców,

·         ilość depresji wśród dzieci i młodzieży rośnie.

Skutki depresji u dzieci i młodzieży:

·         zaniedbania higieniczne,

·         gorsze wyniki w nauce,

·         niespełnianie oczekiwań własnych i otoczenia,

·         wyobcowanie z grona rówieśników,

·         wyobcowanie z grona rodziny,

·         przewlekające się trudności w nauce,

·         spadek samooceny.

Depresja u młodzieży grozi:

·         upośledzeniem sprawności psychicznej,

·         upośledzeniem sprawności społecznej,

·         złymi wynikami w nauce,

·         wysokim wskaźnikiem prób samobójczych,

·         występowaniem zwiększonej ilości zaburzeń psychicznych i dysfunkcji osobowościowych w dorosłym życiu.

Czynniki zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia depresji u dzieci i młodzieży:

·         uwarunkowania genetyczne,

·         przemoc, wykorzystywanie seksualne, opuszczenie,

·         depresja u jednego z rodziców,

·         separacja rodziców lub rozwód,

·         zaburzenia mowy,

·         trudności w nauce,

·         zaburzenia lękowe,

·         choroby somatyczne.

Do podstawowych zasad leczenia depresji u młodzieży należy:

·         zapewnienie dyskrecji,

·         nawiązanie kontaktu,

·         ocena zagrożenia samobójstwem,

·         włączenie rodziny,

·         podtrzymanie wsparcia w szkole.

Leczenie farmakologiczne ma ograniczone znaczenie w leczeniu depresji u młodzieży. Spowodowane jest to:

·         małą skutecznością farmakoterapii w przypadku leczenia depresji u młodzieży,

·         ograniczonym wpływie leków na czynniki etiologiczne,

·         niestosowaniem się nastolatka do zalecanego sposobu przyjmowania leków.

Wczesne zastosowanie leczenia farmakologicznego należy rozważyć w przypadku:

·         epizodu psychotycznego

·         objawów wegetatywnych

·         ciężkiego upośledzenia funkcjonowania

·         choroby dwubiegunowej

·         napadów lęku panicznego

·         choroby natręctw

·         wyraźnego obciążenia wywiadu rodzinnego depresją

Leki antydepresyjne stosowane u młodzieży:

·         trójcykliczne leki antydepresyjne:

§         dezipramina

§         nortryptylina

§         klomipramina

·         inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny:

§         fluoksetyna

§         fluwoksamina

§         sertralina

·         odwracalne inhibitory monoaminooksydazy:

§         moklobemid

·         inne (w przypadku szczególnych wskazań):

§         fenelzyna

§         lit.

Depresja kresu życia

Depresję towarzyszącą umieraniu należy leczyć.

Szacuje się, że 22-75 % umierających pacjentów doświadcza klinicznej depresji. Niemniej depresja nie jest nieunikniona i nie należy jej uważać za normalną część procesu umierania.

Różnice pomiędzy żalem przygotowania a depresją.