dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym
sporządzony w oparciu o PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH, GIMNAZJACH I ODDZIAŁACH PRZSPOSABIAJĄCYCH DO PRACY W ZASADNICZYCH SKOŁACH ZAWODOWYCH z dnia 26 lutego 2002r.
Głównym celem edukacji jest rozwijanie autonomii ucznia niepełnosprawnego, jego personalizacja oraz socjalizacja, a także – w ramach posiadanych przez niego realnych możliwości – wyposażenie w takie umiejętności i wiadomości aby :
· mógł porozumiewać się z otoczeniem w sposób werbalny
· zdobył maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych
· był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie sprawczości;
· mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości, znając i przestrzegając ogólnie przyjętych norm współżycia społecznego, zachowując przy tym prawo do swojej inności;
· doskonalenie koordynacji słuchowo –wzrokowo -ruchowej,
· ćwiczenie słuchu fonematycznego, aparatu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego,
· ćwiczenie mowy biernej i czynnej,
· rozwijanie aktywności muzyczno – ruchowej,
· rozwijanie uzdolnień muzycznych,
· przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze w roli odbiorcy i wykonawcy,
Treści nauczania i wychowania uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym powinny być podporządkowane aktualnemu poziomowi rozwoju psychofizycznego ucznia, jego zainteresowaniom oraz umożliwiać jego wszechstronny rozwój. Zakres treści ulega poszerzeniu w miarę nabywania przez uczniów wiadomości, umiejętności i sprawności.
KSZTAŁCENIE POCZUCIA RYTMU I METRUM
· rytmizacja krótkich tekstów piosenek
· rytmizowanie mowy
· uczestnictwo w zespołowych układach ruchowo – rytmicznych
TEMPO
· szybkie i wolne klaskanie, tupanie, stukanie w instrumenty perkusyjne
· realizowanie trzech rodzajów tempa w zabawach ruchowych, zagadkach słuchowych i innych
· wzbogacanie form realizacji zróżnicowanego tempa (bajki muzyczne, malowanie, ilustracje ruchowe, własne pomysły uczniów)
· realizowanie zróżnicowanego tempa w różnych formach tanecznych
DYNAMIKA
· głośne i ciche klaskanie, mówienie, stukanie w instrument
· różnicowanie i ilustrowanie trzech natężeń dźwięku
· prezentowanie uczniom nagrań muzyki mechanicznej
KSZTAŁCENIE SŁUCHU I UMIEJĘTNOŚCI SŁUCHANIA MUZYKI
· słuchanie i samodzielne wytwarzanie dźwięków akustycznych
· inscenizowanie ruchem tekstów piosenek
· odgadywanie zagadek słuchowo – ruchowych
· rozpoznawanie piosenek po melodii
· rozwijanie wrażliwości emocjonalnej poprzez prezentację utworów o zróżnicowanym nastroju, charakterze
· nauka bezpiecznego, prawidłowego obsługiwania sprzętu radiowo – telewizyjnego
· uczestnictwo w koncertach szkolnych
ĆWICZENIA GŁOSOWE I ŚPIEW
· zabawy dźwiękonaśladowcze i zagadki słuchowo - ruchowe
· wydłużenie fazy wydechowej
· tworzenie sylab i wyrazów na podstawie poznanych samogłosek
· śpiewanie na sylabach la, lo, lu li, le
· prezentowanie repertuaru na uroczystościach
· śpiewanie ulubionych, najpopularniejszych piosenek
· udział w uroczystościach szkolnych, konkursach i festiwalach
MUZYKOWANIE
· gra na instrumentach perkusyjnych
· rozpoznawanie instrumentów perkusyjnych
· odtwarzanie rytmu według wzoru nauczyciela
FORMY TANECZNE
· inscenizacja ruchu w parach
· cwałowanie w kole wiązanym po obwodzie koła
· własne improwizacje ruchowe uczniów
· udział w imprezach towarzyskich, młodzieżowych, zabawach
ZALECANE METODY PRACY:
Do realizacji programu zaleca się wykorzystanie wybranych elementów metody harcerskiej i wybranych elementów technik Freineta. Ich zadaniem jest pogłębienie nauczania i wychowania w ramach istniejącego porządku szkolnego w ścisłym związku między środowiskiem życia dziecka i procesem edukacji.
Elementy metody harcerskiej i wybrane techniki Freineta zajmują tylko część godzin lekcyjnych, gdzie ich użycie wydaje się specjalnie celowym . Tylko wówczas gdy widoczne jest, że w danym momencie ośrodka pracy któryś z elementów wybranych metod wyraźnie przyspieszy, pogłębi lub utrwali proces uczenia się i wychowania.
Wybrane elementy metody harcerskiej:
· nauka przez zabawę
· system gromadkowy
· sprawności szkolne
Wybrane elementy technik Freineta:
· doświadczenia poszukujące i obserwacja jako podstawa pracy uczniów
· planowanie pracy indywidualnej i zbiorowej pod kierunkiem i z pomocą nauczyciela
· różnorodne formy ekspresji artystycznej i technicznej
· naturalny samorząd klasowy
NAUKA PRZEZ ZABAWĘ
Zabawa jako element nauczania ma mieć na celu nie tylko wzmacnianie czynności szkolnych przez odwołanie się do zainteresowań, lecz także cele specjalne ; utrwalanie materiału nauczania, a w pewnej mierze także wprowadzenie w nowy materiał.
SYSTEM GROMADKOWY
Gromadki należy uznać za specjalną odmianę grupy szkolnej. Jest to czynnik stały i bardzo wszechstronny. Obejmuje swym zasięgiem trzy dziedziny życia szkolnego:
· organizacyjną
· dydaktyczną
· wychowawczą
SPRAWNOŚCI SZKOLNE
Zadaniem sprawności w kształceniu zintegrowanym jest utrwalenie wyników nauczania na tych odcinkach które tego utrwalenia specjalnie potrzebują. Są to umiejętności niezbędne dla każdego ucznia takie jak: czytanie, pisanie, liczenie itp.
DOŚWIADCZENIA POSZUKUJĄCE I OBSERWACJA
W miarę możliwości samodzielna praca ucznia do ukierunkowania której stosuje się Karty Pracy opracowane przez nauczyciela zgodnie z założeniami programowymi oraz możliwościami poszczególnych uczniów.
PLANOWANIE PRACY INDYWIDUALNEJ I ZBIOROWEJ
Punktem wyjścia podczas planowania pracy wychowawczo - dydaktycznej indywidualnej i zbiorowej pod kierunkiem nauczyciela jest wszystko co budzi zainteresowania uczniów i wspomaga funkcjonowanie ucznia w najbliższym środowisku społecznym i przyrodniczym samodzielne oraz grupowe.
Kontrola i ocena na zasadzie fiszek prowadzących i korektywnych ma duże wartości dydaktyczne i wychowawcze. Każdy uczeń pracuje wg swoich sił, w czasie który mu najbardziej odpowiada. Uczy się krytycznie oceniać własną pracę i swoje błędy.
RÓZNORODNE FORMY EKSPRESJI ARTYSTYCZNEJ I TECHNICZNEJ
Pełnią rolę psychoterapeutyczną i reedukacyjną w przypadkach napięć psychicznych. Są to: inscenizacje, teatrzyki kukiełkowe, drama, swobodna ekspresja słowna, plastyczna, muzyczna i ruchowa.
ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE OPARTE NA ROZUMNEJ SAMORZĄDNOŚCI
Gazetka o charakterze wychowawczym z rubrykami:
· Krytykuje
· Gratulujemy
· Życzymy sobie
Wspomaga wzajemne poznawanie siebie, swoich możliwości, krytycyzm wobec własnej osoby, dążenie do samodoskonalenia, możliwość podejmowania decyzji i przewidywania jej skutków.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE
W sytuacji braku na rynku ćwiczeń i podręczników szkolnych przeznaczonych dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym dla celów realizacji programu można wykorzystać częściowo książki dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim jak również ZESTAW POMOCY DYDAKTYCZNYCH dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym którego autorką jest Anna Polkowska – Zeszyty ćwiczeń i KARTY PRACY oraz pomoce dydaktyczne „ Od obrazka do słowa”
Podręczniki:
· „Moja książka” – podręcznik języka polskiego dla klasy I Krystyny Łubkowskiej i Stefani Kirejczykowej
· „ Moja książka” – ćwiczenia dla klasy I Krystyny Łubkowskiej i Stefani Kirejczykowej
· „ Ćwiczenia rewalidacyjne dla klasy pierwszej” Anny Polak
· „ Matematyka dla klasy I” Heleny Siwek i Janiny Wyczesany
· „Klasa druga pracuje” ćwiczenia dla klasy drugiej Krystyny Łubkowskiej, Stefani Kirejczykowej i Dobrochny Zakrzewskiej
· „ Matematyka dla klasy II” Heleny Siwek i Janiny Wyczesany
· „ Ćwiczenia rewalidacyjne dla klasy II” Anny Kosińskiej
W klasie prowadzonej elementami freinetowskimi nie rezygnuje się również z innych książek jako źródła wiedzy dziecka. Książki i czasopisma usystematyzowane w segregatorach tematycznych stanowią bogatą kartotekę materiałów źródłowych. Są to książki beletrystyczne, gazety, broszury, przewodniki , materiały audiowizualne, materiały konstrukcyjne, filmy zbiory przedmiotów itp.
Poza tym nauczyciel samodzielnie wykonuje część pomocy bądź korzysta ze współpracy z nauczycielem techniki i uczniami starszych klas – w zależności od potrzeb
.Przy doborze pomocy dydaktycznych należy uwzględnić przede wszystkim:
· możliwości i potrzeby ucznia
· warunki środowiskowe
· treści programowe
· bazę dydaktyczną placówki
Wdrożenie programu wymaga stworzenia określonych warunków lokalowych. Aktywna koncepcja pedagogiczna C. Freineta wymaga specyficznej przestrzeni edukacyjnej. Klasa powinna mieć charakter pracowni gdzie funkcjonują „kąciki - pracownie”, umożliwiające rozwijanie zainteresowań samodzielną pracą według indywidualnych planów pracy.
Poza miejscem edukacji w klasie jest też teatr, muzeum, miasto, park, las itp. – są one źródłem wielu dalszych działań na zajęciach.
Wskazane jest wręcz organizowanie działań edukacyjnych w naturalnym środowisku.
W organizacji edukacji istnieje też twórczość w działaniu.
Warto wspomnieć o planowaniu pracy:
· plan pracy ogólnej ustala się na tydzień
· plan pracy indywidualnej przewiduje się również na tydzień
Zintegrowany plan edukacji ( rozkład nauczania) składa się z następujących po sobie bloków tematycznych. Do każdego bloku nauczyciel planuje cele, jakie pragnie osiągnąć, czyli przewiduje w jakie wiadomości i umiejętności wyposaży uczniów oraz jakie postawy zamierza w nich kształtować. Następnie wybiera zadania służące edukacji: językowej, matematycznej, społeczno - przyrodniczej, plastycznej, technicznej, muzycznej, ruchowej. Uwzględnia tez zagadnienia wychowawcze. Tematyka bloków zależy od potrzeb i zainteresowań dzieci oraz ich możliwości rozwojowych. Poświęcone są rodzinie, klasie szkolnej, grupie rówieśniczej, przyrodzie, najbliższej okolicy, kalendarzowi szkolnemu, wycieczkom, zdarzeniom z życia dzieci.
Następnym etapem planowania jest projektowanie scenariusza dnia aktywności gdzie nauczyciel powinien uwzględnić:
· jak najwięcej form aktywności
· przeplatać aktywność intelektualną aktywnością ruchową i artystyczną
· zaplanować przerwy
· zadbać o odpowiedni wystrój sali – adekwatny do tematyki bloku
· włączyć dzieci do planowania.
Zwykle w poniedziałki rano i w piątki po zakończeniu zajęć odbywa się „ Krąg Rady”, trwa swoista ewaluacja wykonywanych działań: „ O co jestem bogatszy?”; „ Czego nowego się nauczyłem?”
O klimacie klasy decyduje zwykły klasowy kontakt, opracowany przez cały zespół. Wyznacza on reguły pracy, aktywności, funkcję, kompetencje. Jest opracowany demokratycznie. Klasa jest społecznością w której każdy ma swoje prawa i obowiązki.
Ważną rolę odgrywa tu element metody harcerskiej tzn. uczynność i
nastawienie dzieci na ciągłą gotowość spieszenia z pomocą tam, gdzie pomoc wydaje się potrzebna
Edukacja odbywa się w środowisku , w którym dziecko żyje, a więc źródłem ofert edukacyjnych jest zarówno dom rodzinny, szkoła jak również grupa rówieśnicza. Dziecko korzystając z tych ofert, poprzez aktywność własną, nabywa różnorodne kompetencje, rozwija się.
Różnorodność ofert edukacyjnych uczy dziecko tolerancji, akceptowania również siebie, sprawiedliwości, przyjaźni, współpracy, odnajdywania swojego miejsca w świecie.
Program nie stawia żadnych ograniczeń w stosunku do dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym, jednak powodzenie realizacji nowego systemu edukacyjnego nie zależy tylko od nauczyciela, ale przede wszystkim od organizacji środowiska edukacyjnego i w dużej mierze bazy materialnej.
Program zawiera podstawowe wskazania dla zespołu uczniów klasy trzeciej w której organizowanie nauczania i wychowa...
Toudulenna