PSYCHOLOGICZNE PODSTAWY WYCHOWANIA I NAUCZANIA.docx

PSYCHOLOGICZNE PODSTAWY WYCHOWANIA I NAUCZANIA

GRUPY EFEKTÓW UCZENIA SIĘ:

I.                   czynniki działające w trakcie uczenia się

-  cechy materiału i osoby uczącej się

II.                czynniki działające przed uczeniem się

- właściwości osoby uczącej się (czy jest wypoczęta itp.)

- ważne jest co robimy, jakie czynności wykonujemy przed nauką

      III.          czynniki działające po uczeniu się

Czynniki działające w trakcie uczenia się:

EFEKTY UCZENIA SIĘ:

1)     cechy materialne

·         jednoznaczność materiału

·         obszerność materiału (wpływa na czas  potrzebny do nauczenia się danego materiału, rośnie w postępie geometrycznym wraz z jego obszernością)

2)     właściwości uczącego się

·         związane z właściwościami indywidualnymi:

inteligencja

temperament- zespół formalnych, względnie stałych wł. organizmu, przejawiających się w poziomie energetycznym zachowania i jego charakterystyce czasowej

styl poznawczy

MOTYWACJA

Rodzaje motywacji:

ð     poznawcza (zainteresowanie)

ð     lękowa (uczę się dlatego, że się boję)

CECHY UCZĄCEGO SIĘ:

1.      cechy temperamentalne

ð     wpływają na emocje, przeżywanie tych emocji

ð     są względnie stałe, należą do najmniej zmieniających się właściwości psychicznych człowieka

ð     są zdeterminowane biologicznie

ð     mogą być modyfikowane przez czynniki zewnętrzne (choroby)

ð     podlegają wraz z wiekiem zmianom rozwojowym

ð     wrodzone

CECHY TEMPERAMENTALNE:

a.      reaktywność: intensywność reagowania na bodźce; ten sam bodziec u różnych jednostek wywoła różne emocje

- wyznaczana przez  mechanizmy fizjologiczne

osoby wysoko reaktywne, średnio reaktywne, nisko reaktywne

W psychologii omawia się raczej skrajne bieguny.

WYSOCE REAKTYWNI:

- duża wrażliwość

- nawet najsłabsze bodźce wywołują emocje

- niska odporność w sytuacjach trudnych

- źle oddziałuje na takie osoby presja czasowa

- potrzebują ciszy, spokoju w trakcie nauki

NISKO REAKTYWNI:

- mało wrażliwi

- odporni

- w sytuacjach trudnych nie dezorganizują się szybko

- dość szybko ulegają znudzeniu, potrzebują silnych bodźców

b.      aktywność

- tendencja do podejmowania działań o określonej wartości stymulacyjnej

- podstawowy regulator stumulacji

- jednostki niskoreatywne podejmują spontanicznie więcej działań o dużej wartości stymulacyjnej

- związana z zachowaniem sprawczym

Cechy temperamentalne wyznaczają warunki uczenia się optymalne dla danej osoby.

Strelau- opracował REGULACYJĄ TEORIĘ TEMPERAMENTU

·         teoria ta nie jest typologią, gdyż nie wyodrębnia typów temperamentu, uwzględniających wszystkie jego właściwości

·         koncentruje się na analizie określonych cech temperamentalnych i ich wpływie na jednostkę

Reaktywność wyznacza pewną podatność na zaburzenia nerwicowe.

Wysoce reaktywni szybciej popadają w nerwicę. Mniejsza odporność w sytuacjach trudnych.

Druga grupa cech temperamentalnych jest związana z charakterystyką czasową. Niektórzy potrzebują więcej czasu do wykonania pewnego zadania.

CECHY TEMPERAMENTALNE ZWIĄZANE Z CHARAKTERYSTYKĄ CZASOWĄ ZACHOWANIA:

Wtórna:

è    Tzw. żwawość/ruchliwość zachowania- czas na wdrożenie się w zadanie, zdolność do przestawiania się z jednej czynności na drugą

Pierwotne:

è    perseweratywność zachowania- trwałość reakcji

è    żywość zachowania- szybkość reagowania, tempo reakcji

CECHY TEMPERAMENTALNE A FUNKCJONOWANIE CZŁOWIEKA:

ð     wpływają na sposób działania i siłę reagowania jednostki

ð     te same sytuacje życiowe mogą różnie wpływać na różne jednostki

ð     wpływ cech temperamentalnych na efektywność funkcjonowania człowieka zależy od tego czy np. ma możliwość pracy w odpowiadających sobie warunkach, czy musi pracować w warunkach narzuconych, czy może działać w odpowiadającym sobie tempie, czy jest mu narzucone

ð     temperament wpływa na wybór stylu, strategii działania (wysokoreatywni wykonują więcej czynności pomocniczych)

Na efekty uczenia wpływa również:

METAPAMIĘĆ- wiedza o własnej pamięci

Czynniki działające przed uczeniem się:

ZJAWISKO TRANSFERU: wpływ uczenia się wcześniejszego na uczenie aktualne

a)      transfer pozytywny- wcześniejsze uczenie się ułatwia uczenie aktualne

b)     transfer negatywny- wcześniejsze uczenie się utrudnia uczenie aktualne

TRANSFER ZASAD- przenosimy zasady uczenia się, jest pozytywny (tenis kontra tenis stołowy)

Jeżeli dobrze nie umie się materiału z jednego przedmiotu to nie należy od razu zabierać się za podobny.

Czynniki działające po uczeniu się:

INTERFERENCJA ( interferencja retroaktywna) – nakładanie (nauka jednej części materiału i od razu po niej innej)

Nakładanie się materiału uczonego później na materiał nauczony wcześniej jest to działanie negatywne, zapominamy pewne rzeczy.

Przeciwdziałać interferencji można dzięki przerwie w nauce.

PSYCHOLOGIA KLINICZNA

norma a patologia -> pojęcia wielowymiarowe

3 rodzaje normy:

1)     statystyczna- normą jest to, co cechuje większość statystyczną.

Niekiedy norma obejmuje poziom powyżej przeciętnej, dotyczy to głównie funkcji poznawczych, natomiast nie sprawdza się, gdy weźmiemy pod uwagę procesy emocjonalne (zupełny brak emocji lub nadmierne przejmowanie się głupstwami to już patologia)

2)     kulturowa- normą jest to, co jest typowe dla danej kultury, statystykę odnosimy do określonej kultury (np. Czemu przypisujemy nas sukces lub porażkę? Japonia- porażka z powodu braku zdolności, Zachód- porażka z powodu braku pracowitości)

patologia w kulturze – faszyzm, komunizm, samobójstwa (np. po wydaniu Wertera…)

3)     teoretyczna- norma stworzona przed określonych teoretyków

ZDROWIE PSYCHICZNE- negatywna definicja zdrowia psychicznego funkcjonowała przez wiele lat w psychologii i psychiatrii

- zdrowie to brak choroby, objawów choroby

- zaczęto poszukiwać definicji pozytywnej, która próbuje określać jakie cechy powinien posiadać zdrowy człowiek (nie tylko jakich nie powinien)

MASLOW

ð     psychologia humanistyczna, ten od pojęcia samorealizacji

ð     Człowiek samorealizujący się to człowiek zdrowy psychicznie.

Cechy:

- akceptacja siebie i innych

- dążenie do doskonałości

- adekwatna percepcja rzeczywistości

- odróżnianie dobra i zła

- przyjazne poczucie humoru

W. FRANKL       

ð     psychologia egzystencjalna

ð     Człowiek zdrowy psychicznie posiada poczucie sensu życia.

Antonovsky

ð     psychologia poznawcza

ð     zdrowie psychiczne = poczucie koherencji (spójności) świata

ð     świat jest przewidywalny

ð     schorzenia: lęk (nie wiadomo, co będzie), przetwarzanie informacji

ZDROWIE PSYCHICZNE (NORMA)- integracja wszystkich funkcji psychicznych

10. 11. 10r.

Kryteria patologii

ð     nieadekwatny obraz rzeczywistości

ð     ąnieuzasadnione cierpienie ( w sensie obiektywnym nie jest zgodne z rzeczywistością; np. przedłużająca się żałoba

ð     naruszanie norm społecznych i moralnych (krzywdzenie, manipulacja innymi)

ð     brak samokontroli, nieprzewidywalność zachowania

Zachowanie człowieka powinno być dostosowane do sytuacji, zachowanie niezgodne z sytuacją jest kryterium patologii.

OSOBOWOŚĆ ANTYSOCJALNA (dyssocjalna)- zaburzenie osobowości; osoby nie potrafiące oddziaływać z innymi emocjonalnie (lubią np. zadawać ból)

Nie ma ostrej granicy między normą a patologią, jest to szeroki obszar graniczny.

Czasem o tym, że coś jest patologią decyduje częstotliwość występowania danego objawu, a nie jego sporadyczne pojawianie się. Przykładem tego stwierdzenia są myśli i czynności natrętne (obsesje i kompulsje). Czasem decyduje sam objaw albo natężenie.

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH

Dwie międzynarodowe klasyfikacje:

1)     APA- Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne

2)     WHO- Światowa Organizacja Zdrowia

APA

DSM I  -> DSM II  -> DSM III  - > (poprawki) DSM III- R  ->  DSM IV -> trwają prace nad piątą

WHO

ICD…. (wiele wersji) do 10

Dlaczego tak wiele jest zmian tych klasyfikacji?

Przyczyny:

- odkrycia naukowe (cały czas dochodzą nowe grupy zaburzeń)

- zmiany norm kulturowych

W Polsce od 97r. obowiązuje klasyfikacja WHO (ICD 10)

ICD 10

klasyfikacja zaburzeń

1.      ZABURZENIA WYSTĘPUJĄCE U DZIECI I MŁODZIEŻY (rozpoczynające się w okresie dzieciństwa i trwające do 14 r. ż.)

a)   zaburzenia rozwoju

- cały rozwój jest zaburzony

- nieprzemijające albo przemijające w niewielkim stopniu

- dominują przyczyny biologiczne

ð     UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE (NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ UMYSŁOWA)

- stan powstały w okresie rozwojowym

ð     CAŁOŚCIOWE ZABURZENIA ROZWOJU

1. autyzm (spektrum autyzmu)- całościowe zaburzenia rozwoju; często współwystępuje z upośledzeniem umysłowym

- pierwsze objawy ujawniają się w pierwszych 3 latach życia są to:

·     ...