Milosz_o_Panu_Tadeuszu.PDF

ldUgUSZ PlËZçllluwallly-tldlluuzulll

\NIw)

'?lt.'t)

ij'\trrtr"rlc

ileËli'1(1èra' ,lzt€iLe4to

;=tÇ .

y'ee/E

rya:hEll

"faill

/:t-/s

l"eil"^

PY!

CIgrôd Pana Boga

f1,io'-R.0e,{

lru ii!,{F"'l

/retlAILC)

[À" u a1r,'."æ".V," [.,*rt,"+ e11a2.

lo.!., *.,"t-;a.. *:J^ t ;1 tw:\'rz

1 eçaçaoilai

lpfo^zp ,çif {n,'<^

t#rL. ..( ".< ir'ce: (lPicÊ ( tl1c,,

' $omadzil w'1811rollù àrmiqdo uderze

nia na Rosjq.W KsiçstwieWarszawskiiri

zniesionopoddaisfwoclrlopôw,nalG

miastwlmperiumRosfskimnastqpilo

)

CznsuwMnosz

rzeczytalem,,PanaTadeusza"

po rz, dajmy.na to, dwudzie

sty - liaba. ta musi byé do

wolna przy utworze,ktdrego

catych partii uczyliÉmy siq

w szkole napamiçi. I tlm ræem. jak a-

wsze, zaciekawienie moie bylo 21we,.

choébylemterazbardziejSwiadomyt+

go. co w tlrn poemacie szcegolnie

przyci4gamojq uwagq.Celowo u21vam

slowa: zaciekawienie;bo literatura prze

szloScimo2e næ nudzié, bawié albo,

sorawiaénam przyiemnosé,nie zawsze

|édnat<

dopierow l86l roku,czylikiedyTadeusz

oznajmia.

ie dajeswoimchlopomwol-

nosé,wprowadzatqreformq,ktôrazaza-

chodniqgranicqiryla ju2 laktemdokona-

nlm. Codo interesôwSgdziego,

to wzbo

byl kolabormtem,

tj.w roku 1792o5wiadcrylsiç, jak zresztq

wiçkzoÉé jego sAsiadôw,

za tzw.Konfe

deiacia Taigàwicy,organizaclqmagna-

t6w przekupionych przez Katarzyne

WielkA,cesarzowa

rosyjska.

ô llez zawitosci,ile2szczegôlowhistc

.-rycznych. polirycnych,ekonomicznych.

sDolecznvch

naspo iroiiu aciekawia. t['-\-11(

Poemato zyciu na wsi, opisYwschc

dôw i zaihodôw slolica, potraw, PolG

warl.towarzyskieSo

za kulismi nie powieSci

przecie2.ktorawtedy,w latach'30.ubi+

glegowieku,zaczynaladoznawaéprze

moznego wplywu æ grylyis.-lq5ci,B.alza,

ca. Juz to, ze takâobfitoÉédanychnie

pneci42ylai nie przewrdcilauiworu pi-

sanegowierszem,zaslugujena pôdziw.

ftqwde-rnéwiae;zapytywany do jakiego-.

gatunku.

literackiegonale2y "Pan Tade

usz' . nigdynie umiemdaéwyralnejod-

powied)i. Zdawalobysiç.2eikoro àuto

rem jedo iest poeta.romantyczny,

zyk,ulo2onyw dwuwiersze,takie, iakie

Iubil wiek osiemnasty, moze unieSétQ, '

rzeklibysmy,

nie przestajqc

byi baletemlymôw i cezur?Cosprawial Jy

Zetaklzeczywisty

prozaicznoÉé.

jest naprzy'xladogrôd -

warzywnyalboksztalloblokôw w niebie-;

nadlesnrmlilaiobræem?Przemienionq-{

slowami naizupelnielsza

i w y k I o 3 ({

stahowi zagadkqi najsilniejszE shonç;

,,PanaTadeusza".

trzeba

by bylo szukaéavi4zkôw z ôwczesnlrn

rodzajem

i to by mi wystilczylo, '

iliestety ièStw nim jeszse intrygai akcja,

jak przyslalona powieSiwierszem.Nte

stety?Aie2 nikl dzisiai nie pmiqta

,,L'Homme des Champs"tak slawnego,

niegdy6JacquesaDelille'a,wiçc mo2e

pozorypowieScisq potrzebne,Zebyto,

co najwa2niejsze, pojawialosie mime

cbodem.beznacisku,z cudown4 lekke

kiq piôra,ktôresiç bawi,zamiast pracG

wiciei systematycznie

literackiejwræliwo6ci,aleMic-

kiewicz odbiega tutaj i od s'ivoich wqe

Sniejvych utworôw i od tego,co myklo

siç rozumieé przez romanBzm.Jedyna

niecobajronicna postai, kiqdz Robak.

nie mawcale rysdw buntomika przæiw-

Io porzadkowi Éwiata.morderstwo, ktôre

popelnili ktôrestarasiçokupié,mialoza

przyczynqzemstçklæowq:magnatod-

môwilmurqkiswojejc6rki 1co wskæuje

na zrôznicowaniew obrebiecalei war-

stwy posiadaj4cejt]'tuly szlacheckie).

ZbiegokoliunoÉcisprawil.2e

przedstawiaépra-

ce i zabawymieszkarlcôw wiejskiego

dworu:Jezeli

tak jesl tù iednakdla mnie

perypetieposta€ixûajaznâaenie drugoi,

rzqdne,nie2ale2nieod tego,czy nalarriyr

im næwç powie6ciczybaéni.

Napisanyw 1834

tenguech

stalsiç zaræemaktemwspôlpiacyz w+

giem.q, ;Rosjanmi. Poæ tyor jed.lyl-twy"

padkiemwiny (i Swiadomo5ciwiny),

"Pan Tadeuv" lest do tegostopniamu-

rzonvw niewinnosci,2ezamiastchwalié

iegoiysy epickiechciàlobysiqraaej na-

ma( go sielankq,z pwnymi rysami mi-

toloqisnvmi. skorosioÉce,drzewa, otÈ

loki. mierzqta squulowieuone. a cala

pr4roda stale.runaczaswoj4silnieoso

0ow4oDecnosc.

I to wlaSnienajbadziejciekawimnie

w,,Panu Tadeuszu":

roku w Pary2u. z ak-

clq umieszczon4w l8ll/12 na Litwie.

,;Pm deusz"achowje co6z lrywolno

Scimgielskichosiemnætowi*nych po

wie6ci,Bohater, ktôre8o:imiesluzyzaty-

tul. iest dwudziestoletnimmlodzieicem,

doskonale przeciçtn1m,niezbytrozgar'

niçtym, lubianym przez kobiety, niby

TomJones.Telimena,damado5wiadao

na i nieobojqtnana iego mçskqurodq,

wsuwamu ukradkiem w rqkç klucz do

'*"sopokoju.z*-emjednikprÔbujeMichatElwiroAndrio|ii,iiustracjado,'PanaTadeus2a'':,,Ach,tomoie

idohyiHrabiego,klôrywtlmzapadhm

poÉodnaaprobata ;

istnienia, jakby wszyilkie rieèzy,dlate

go tylko,2ezoslatyobdarzonebytem,

byly dobre.W ciqguponadstupiqédzie

siqèiulat. jakieuptynqlyod iego napis-

nia, pzyzwyczaialismy sie do literatury

idEcejw dokladnie plzecimym kierun-

ku. eksploruiEcej

1r''

'1 i'hIrr!rrj*,;l.rl ll'llti,

r' rI

/,|{l.,16rr:'r"'"

>.1,.r,,,

{wieiskimzak4tku

jestprzybyszemzsze

i,yirt ta6yisl5'u

!{ii , *^q."r ;.-",;

:'.

...

\::'i-,:, i i.iial",marryii"là. i *kr."ntry- programôw

trin jq4 kowltnalbo

u jqcy.

jak do WielkicguKsiqsnva.

telcwizv

jnych.W bihviepa- rodôwy?Ktos! chlopi.'prar

od roæoiu akcii,staie : àa iieie t upo*, aléosyvi6cie jej prze wiadujemysiçod uasu do czasu,na po etnicznym Wyobrazmysobiefrancuskie-

I oowracakomicznv motvwiporu Àseso ljlbies to nic-innego iliz giqantomachia lachdworu?Jakin môwia içzykien? Py- go wielkiego poetç,pochodzAcegona

liaiReientaor.i.tui.Îpmwmyjliw-',wsiyluheroikomiiznym.-Llf L('if'ÉP',îtâniamnoZasieiniemaloichpræczynia

---kiemlNiezaleznie

rô2neodmianyzla

i cierpienia,czemu nie nale2ysig dzi-

wié, ikoro gwaltownèprzemiàny.eun '

pejskich spoleczeristwi erozia wiary

w lad metafizycznynie sprzyjaly pojmo

waniuSwiata

pr4'kladzl(arradvkt,'rlbynigdlniebyl

iskich,naprzemimyrinnyrrpor"*.po.f

Èiszactçprzednrowq.rii't.Isiqi'cidzlëtu,warstwa.2enæiemyjEtak.balzakow-

w Paryzu l\iickresirznigdy nie byl

jskalataouszem.tezislnieje)poemaiu.

wsar.zatviemi u'Ktakowie.PimlwPa'

.smiedzvdïomaokæami

staioswiecko,llirsiezaytêtnikiemmojaobawE.2eto.

tj.- iBo w jakich okolicznosciach

icskniqcdo swG

"Sci. obroncami dawneqo obvczaiu,I.co w pocmacie jest najwa;iniejsre.

wlasciciel ry2u,.Patta

Tadeusza

jako harmonii.Tote2pogo

da ,.Pana Tadeusza'astanawia i niepo

koi jako dar ulracony.Byi mo2eza iego

przyjænymszacunkiemwobecziemi ia'

ko ogrodu.wolno odgadlvai i nabo2-

noSéulowieka religijnego,

ichrodzinnlclrokolicSrviadomy.2eopi-

"mî slùv okOlnie qiôwnemu chyba c+ Szbawione o4"wczegokontrastuz dyscyiflarzqdza i z ktorychcerpie. niezbytle- sujeobyuaie i nawrki trazawszpodcho

lowi,ktôiymiestpoÏazmieziemirodzin-l;rplin4wierszi.pozollanierrieprzetlumà-)l'galnie,dochodv?Jakimalerialnyirrlercs

dzqce u |tzcszlo(i Jego polscy

be-\kryjesiezaiegoplanem.Zebyo2ericsiG czylelnicvrozpoznali s I\ch wzorach

g"';".fu"to;iu.ri.h*iii.f,i"àuorr.t'*.:jdzielo,codranrniiiakoczytclnikama

ùsuzeriq,tâOéusza.zmlodoiian4Zosiq.

nei.cæwopbleiiemi.iakooqrodu

Pana:, czalne, natomiastprzetlumaèzalne

samvchsiebrieiich

dzido akciidrmatvcznei.c"vtàlnit ni" -"- po,lr zedneznaczenie. A takzemuszçdo. S-ktôra latemI8lI roku ma laI trzynaÉcie? podattroSi na t zar. klorr rzucilna nich

barcjzowiârzvw ieireatnoSi i sklonny

kulruryszlache'kipj

uczniaClau-

i ,dac, samoùohistorycne,bezzna

jomo ) Dopnieswego celu,i w naslqpnym

roku ltlickiervicz.

jeslcz!InSwsoce ta jemni-

i optymizm wycho

rvankaO6wiecenia.Kiedy Mickiewiôz

byl studentemrmial moznose byé,w te

atrzena opeze Mozuta ,,Czarodziejski

flet' - i mySla,Zewbrew pozoiom, ;Pm

Tadeusz-miescilbysiq najlepiejw epo-

ce ;,1é2 misiycznych".

iak przv- { Sci kloreqôwiele ræczy w ,,Panu Tade- .-{ tgt2. kiedy tadeusz zjawi siç jako 2ol- czym.Byctnu2edzialosietakdlalego Ze

ioi'UjSni. Ten'mnich,tsiaOzRàUat<)iuyrr"

iestoraimowai ia oobtaztiwie.

iestzamkniqciemisum4

,; (Verl), ktôry okazuiesie po'kutujEcyn|'.isiçcalejosobnejrozprâwki.Dlamniesæ skwe,Zosiç (wôwsas czternastoletnia!) wielu stuleci tej .kultury uto2samianej

io*rnihei iieqodzialàlnojiiai<ôba-'..meeomieisceleqoutworuwliteraturze

jesiniezrozumialych.domagaioby.nierzarmii

napoleorlskiej

idacejnaVo- ..Patr'ladeusz

poslubi.Acoznaczywledyjego,Tade-

zislnieniemPolskiwngôlc

emiiariusza polskiei aràii i']potitriel jest f'd' ldoksem i dziwacznG usza.decyzja.zebyuwolnii chlopow:

Ëiotyc"neqo

lo druqirrr

rozbiorze Polskolitewskie-

napôleorrii<iei;

ta walka dwôch iodzin:J3ci4.Dlaczeeonp.poetapolskirozpoczy- ltakdalej.

go paflstlvaptzezoriciennemocarstwa

.. o posiadanie nawpôlzruinowaneqo

sta"l\ naàd irrwokacji

io t-in4,tOtaaegà przy-

Wielkie Ksiçstwo Litewskie,w urii w 1794

Ioku, okolice,gdzietoczysie-ak-

ii- z KrôlesMemPolskiod 1569roku, obej- cia ,,Pana Tadeuza", znalælysiçw obrq

ktàryzaczyhasiq od rzezikur, kâczek t*ka, dlu.r"go wspomùa dawnych mowalo obszaryetnicznielitewskie na bie lmperium Rosyjskiego. RzekaNie'

i itrd;kôv,; kulminujebitwqze sprowa- wladcàw Lit$1i CzeÀu, rnimo 2e jàgo pôlnocy,bialonskienapoludniu,alekla- men, o ktôrej rnorvaw poemaciejako

dzonymprzezkogoSoddziàlemrosyj- postacienalez4dotej

ten posftÉf iâko prædmoMdofrancu:

skiegowydaniâ

,,PanaTadeu%"w pækla&Js

RobertaBourgsjis

(NoirsurBlanc, 1992).Wef,

siQ polskqAdorruhdat pnestâéw FôkuMlt'

kiewimwskim

szczeg(rlnej

kliy sypanulqce,ti szlachtaiarystokracja, ogrmicy,oddzielalawlSllrokuteseÉé

wsf,stkotos4staresfo ipoiecznel zwanej lzlachta (nie mâ stopniowosiqspolonizowaly.Mickiewicz lmperiumodPolski wjej Ôwczesnejpe

sobfwprowadzeniaruchu db narracji, wSrôtinich ani iednegochlopa),miesz- poèhodzil z obszaru, gdzie ludnoSé staci, nwanej w 1807roku Ksiçshvem

. . znanez literaturya dzisiajz rysunkôwék kaôcy Polski,w ktôrà; szlacirtadawno chlopskabyia bialoruskalSlowa,,Litlva" Warszawskim po wkroczeniutam wojsk

w formiealbo tiiqret Oiadzieci,albo zniklà,uznajqto ,lzielozasrvôjeposna- u2ywalw àa,czeniuterytorialnym,

skieg"owôlska:

do,.Plus Minus".Tytutpæhe

dzlodEdakcii.O konkursie

-Do FEncilz Mic'

' Y1 18.

jako Napoleona.Za rzek4Niemen Napoleon

kieuicæml

L'(.rvrLrBJU"'

'nrt'u-l,i.L

gacilsiç on, poniewar2

obrzqdu zæiadmia

przystole -dobrze, alew jali sposÔb

v-GerwævmiProtazym.O"oUrotliwyÉu-;-nansformacja

zwyczajnoÉci.po\\Soplicowa.sqdzia.nabylgrunla,ktorymi

de de Saint-Martain

regozamczyska: wreszcieten 'zajæd ',-" 'rodq swegokm,urodzinnegonazyrva

Tekst

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: