Degeneracje i regeneracje W 15.05.2010r.
Nerw kulszowy oddaje kolejno gałęzie do:
a) mięsień czworogłowy uda: rotator zewnętrzny i przywodziciel w stawie biodrowym
b) mięsień zasłaniacz wewnętrzny: rotator zewnętrzny i odwodziciel w stawie biodrowym
c) mięsień półścięgnisty: rotator zewnętrzny w stawie biodrowym i zginacz w stawie kolanowym
d) mięsień półbłoniasty: rotator wewnętrzny w stawie biodrowym i zginacz w stawie kolanowym
e) mięsień dwugłowy uda: zginacz w stawie kolanowym
Nerw kulszowy dzieli się na 2 gałęzie końcowe:
1) nerw strzałkowy wspólny-dzieli się na gałęzie:
§ mięsień strzałkowy długi- zginacz podeszwowy w górnym stawie skokowym i prostownik grzbietowy w dolnym stawie skokowym, nawracacz stopy
§ mięsień strzałkowy krótki- funkcje jak w strzałkowym długim
§ mięsień piszczelowy przedni- prostownik grzbietowy stopy, nawracacz
§ mięsień prostownik palców długi- prostownik grzbietowy stopy, nawracacz, prostownik palców w stawie śródstopno- paliczkowym
§ prostownik palucha długi- prostownik grzbietowy stopy i prostownik palucha
§ prostownik palców krótki- prostowanie palców
§ prostownik palucha krótki-prostownik palucha
2) nerw piszczelowy- oddaje gałęzie do:
Nerw piszczelowy dzieli się na 2 gałęzie końcowe:
1) nerw podeszwowy przyśrodkowy- unerwia:
2) nerw podeszwowy boczny- unerwia:
Objawy uszkodzenia nerwu kulszowego:
- porażenie stopy
- niedowład zgięcia w stawie kolanowym
- brak odruchu skokowego
Testowanie mięśni zginaczy stawu kolanowego: chory leży na brzuchu i próbuje zginać kolano wbrew oporowi
Objawy uszkodzenia nerwu piszczelowego:
- brak zginania podeszwowego stopy i palców
- szponiaste ustawienie palców
Testowanie zginaczy podeszwowych stopy i palcówà stawanie na palcach
Testowanie mięśnia piszczelowego tylnego- odwracanie stopy- unoszenie jej przyśrodkowego brzegu przeciw oporowi
Test długich zginaczy palców- zginanie palców przeciw oporowi
Test długiego zginacza palucha- podłożenie kartki papieru pod paluch u chorego stojącego, wyciąganie kartki
Objawy uszkodzenia nerwu strzałkowego:
- brak czynności prostowników stopy i palców- brak zginacza grzbietowego stopy
- stopa opada a pacjent podczas chodu podnosi ją wysoko (chód koguci, bociani)
- stopa ma ustawienie końsko- szpotawe, tj. opadanie stopy i podniesienie przyśrodkowej krawędzi
Test mięśnia piszczelowego przedniego- przeciwstawianie się grzbietowemu zginaniu stopy
Test długiego prostownika palców i długiego prostownika palucha- przeciwstawianie się prostowaniu palców i palucha
Test mięśni strzałkowych- pacjent siedzi na brzegu krzesła, kolana lekko zgięte, pięty w odległości 30 cm, pozostałe części stopy- uniesione. Pacjent wykonuje szybkie ruchy nawracania o odwracania stopy
Problemy neurorehabilitacji w chorobach obwodowego neuronu ruchowego i nerwów obwodowych
Choroby neuronu obwodowego (komórek rogu przedniego rdzenia)
1) stwardnienie zanikowe boczne- charakteryzuje się występowaniem zaniku mięśni w kg i kd oraz mięśni języka; objawy uszkodzenia układu piramidowego: wygórowane odruchy, wzmożone napięcie mięśniowe; bardzo ciężkie schorzenie, w ciągu 3-4 lat prowadzi do śmierci
W rehabilitacji zwracamy uwagę na:
§ kontrolę odżywiania (ewentualne wykonanie gastrostomii)
§ zapobieganie zachłyśnięciu
§ zapobieganie przykurczom
§ zwalczanie bólu
§ ćwiczenia czynne należy prowadzić bardzo ostrożnie (bo można przyspieszyć rozwój choroby)
§ wózek inwalidzki musi mieć podpórki pod głowę, kark tułów
§ w razie potrzeby stosuje się środki p/ ból., dla zapobiegania bólu ważne jest zmniejszanie unieruchomienia- przez ćwiczenia bierne
Główną przyczyną bólu jest niemożność zmiany pozycji; unieruchomienie prowadzi do powstania odruchowej dystrofii sympatycznej, która polega na występowaniu bólu z objawami wegetatywnymi
2) rdzeniowy zanik mięśni- występuje w kilku postaciach:
§ typ I: niedowłady i zaniki od urodzenia
§ typ II: chory siedzi ale nie umie chodzić
§ typ III: a) początek przed 3 rokiem życia
b) początek między 3 a 30 rokiem życia
§ typ IV: początek po 30 roku życia
Leczenie rehabilitacyjne. Celem jest:
§ utrzymanie siły mięśniowej
§ pomoc w oddychaniu
§ kontrola odżywiania
§ siłę mięśniową utrzymujemy przez ćwiczenia bierne i czynne w odciążeniu, co ma zapobiec również przykurczom
§ stosowanie masaży
§ poprawa oddychania przez gimnastykę oddechową i wymuszanie kaszlu
§ kontrola ilości spożywanych pokarów, gastrostomia
§ dzieciom należy zapewnić indywidualną edukację a dorosłym terapię zajęciową
3) następstwa po przebytym zapaleniu rogów przednich rdzenia (choroba Heinego Medina); może wystąpić zespół post- polio, który polega na występowaniu bólów i postępującego osłabienia
Leczenie rehabilitacyjne. Cele:
§ zwiększenie siły mięśniowej
§ zmniejszenie bólu mięśni i stawów
§ zwiększenie fizykalnej niezależności przez stosowanie kul, balkoników, wózków
§ ćwiczenia czynne o średniej intensywności prowadzone ewentualnie w wodzie
§ chory powinien mieć zorganizowaną pracę w domu
Problemy neurorehabilitacji w chorobach nerwów obwodowych:
1) ostre zapalenie nerwowe ( zespół G-B): polega na występowaniu szybkonarastającego niedowładu od stóp do góry o rozkładzie ®ekawiczkowo- skarpetkowym; podłączenie do respiratora, objawy rozwijają się przez 3-4 tygodnie, później stabilizacja.
Leczenie rehabilitacyjne:
a) w okresie ostrym (2-3 tydzień)
§ ostrożne ruchy bierne
§ właściwe ułożenie kończyn zapobiegające rozciąganiu mięśni, co sprzyja zanikom
§ częste zmiany ułożenia kk i tułowia
§ masaże
b) w okresie przewlekłym w stopniowej poprawie
§ ćwiczenia czynne
§ przestrzeganie zasad:
· czas ćwiczeń regulowany, początkowo krótki- kilkuminutowy, a później stopniowo wydłużamy
· ćwiczenia powinny obejmować różne mięśnie, a ich intensywność powinna być dostosowana do ich możliwości
· ćwiczenia powinny być początkowo wspomagane odciążeniem lub w wodzie a następnie należy stopniowo przechodzić do ćwiczeń przeciw oporowi
· w czasie ćwiczeń chory nie może wykazywać oznak przemęczenia, nieprawidłowej akcji serca czy pocenia się
· ćwiczenia powinny być prowadzone systematycznie bez dłuższych przerw
· po uzyskaniu odpowiedniej siły kd i tułowia należy jak najszybciej przechodzić do ćwiczeń pionizacji i chodzenia
2) przewlekła polineuropatia zapalna; objawy rozwijają się stopniowo (co najmniej 2 miesiące); leczenie rehabilitacyjne jest identyczne jak w przewlekłej fazie zespołu G-B
3) polineuropatia stanu krytycznego; u 70% chorych znajdujących się w stanie posocznicy, które są zazwyczaj po ciężkim urazie, rozwija się przewlekła polineuropatia- niedowłady i zaniki w kd
Leczenie rehabilitacyjne: obejmuje: fizjoterapia- ćwiczenia bierne i czynne ( zasady jak przy zespole G-B)
Urazy nerwów obwodowych.
Ogólne zasady leczenia to:
1) ćwiczenia bierne
2) ćwiczenia czynne wspomagane
3) masaż
4) ES
5) Termoterapia- polega na utrzymaniu kończyn w których doszło do uszkodzenia nerwów w temperaturze 37-38 stopni przez 16-18 godzin przy pomocy ocieplaczy.
6) Stosowanie szyn i ortez zabezpieczających przed rozciąganiem mięśni
W czasie ćwiczeń należy stosować czynności użyteczne, które ułatwiają choremu prowadzenie ćwiczeń bez znurzenia przez dłuższy czas (terapia zajęciowa), ćwiczenia należy prowadzić kilkakrotnie w ciągu dnia
I. uszkodzenia nerwu twarzowego: uszkodzenia wywołane wirusem lub urazem. Leczenie rehabilitacyjne:
§ stosowanie ciepła (np. chusta na głowie osłaniająca nerw twarzowy)
§ masaż mięśni twarzy (np. miękką szczotką)
§ przyklejenie taśmy do kącika ust i czole- zapobieganie rozciąganiu mięśnia
§ po 14 dniach ES
§ ćwiczenia mimiczne przed lustrem kilka razy w ciągu dnia
II. uszkodzenia splotu ramiennego:
1. uszkodzenia górnej części splotu (Erba- Duchenna)
2. uszkodzenia dolnej częśći splotu (Dejerine- Klumpke)
Rokowanie lepsze przy uszkodzeniach górnej części (bo u ponad 50% powracają funkcje)
Górne uszkodzenie okołoporodowe często występuje po około 3-6 miesiącach; u dorosłych nawet do 24 miesięcy.
§ ułożenie kończyny w odwiedzeniu do poziomu barku, w odwróceniu ze zgiętym przedramieniem w stawie łokciowym pod kątem prostym i wyprostowanym nadgarstkiem
§ ćwiczenia bierne we wszystkich płaszczyznach w pełnym zakresie, kilka razy dziennie
§ ES
§ Ćwiczenia czynne po pojawieniu się ruchów czynnych
Przy uszkodzonej górnej części splotu: w pierwszym okresie prowadzimy ćwiczenia w pozycji leżenia tyłem i przodem i w miarę powrotu funkcji powrót do pozycji siedzącej
Przy uszkodzeniu części dolnej: ruchy bierne palców i kciuka w pełnym zakresie, między ćwiczeniami szyna zapobiegająca przykurczom
III. uszkodzenie nerwu piersiowego długiego. Leczenie rehabilitacyjne:
1. ustawienie łopatki w prawidłowym ułożeniu za pomocą opaski szerokiej na 10 cm, na taśmie podwiesza się nadgarstek i łokieć; koniec taśmy przerzuca się przez zdrowy bark i skośnie przez plecy w kierunku strony chorej, po objęciu łokcia i ustawieniu kończyny wolny koniec opaski przerzuca się przez plecy i zdrowy bark do przodu
2. ES
3. ruchy bierne w stawie barkowym
4. ćwiczenia czynne
5. ćwiczenia przeciw oporowi
IV. uszkodzenia nerwu łokciowego; daję rękę szponiastą. Leczenie rehabilitacyjne:
1. szyna korekcyjna
2. masaż
3. ruchy bierne
4. ES
5. po powrocie ruchów odwodzenie i przywodzenie palców, poruszanie oddzielnie i równocześnie palcami
6. ćwiczenia czynności złożonych, pisania, zpinania, wiązania
V. uszkodzenie nerwu promieniowego – daje rękę opadającą:
4. masaż
5. ćwiczenia czynne: prostowanie palców, unoszenie, popychanie, chwytanie, cięcie nożyczkami
VI. uszkodzenie nerwu pośrodkowego- daje rękę małpią albo błogosławiącą:
...
sapek88