Instalacje elektryczne W BUDYNKACH JEDNORODZINNYCH.PDF

mgr inż. Karol Kuczyński

INSTALACJE ELEKTRYCZNE

W BUDYNKACH JEDNORODZINNYCH

Przepływ prądu przez przewód (żyłę)

powoduje wydzielenie się ciepła, którego

ilość zależy od wielkości prądu i rezystan-

cji przewodu. Wytworzone ciepło powodu-

je wzrost temperatury przewodu. Tempera-

tura ta nie powinna przekroczyć temperatu-

ry dopuszczalnej, po której mogłoby nastąpić

uszkodzenie (zniszczenie) izolacji przewo-

du. Odbiorniki energii elektrycznej powin-

ny być zasilane napięciem o wartości zbli-

żonej do znamionowej w celu zapewnienia

poprawnej ich pracy. Wymaga to niekiedy

zastosowania przewodów o większym prze-

kroju niż wynika to z obciążalności prądo-

wej. Dopuszczalny spadek napięcia w instala-

cjach elektrycznych nieprzemysłowych w ob-

wodach odbiorczych, od licznika do dowol-

nego odbiornika, wg N-SEP-E-002, nie powi-

nien przekraczać 3%, a od licznika do złącza

0,5%, przy mocy przesyłanej do 100 kVA i 1%

przy mocy od 100 do 250 kVA [1].

w rurkach o średnicy

16. Natom iast i nsta la-

cje odbiorów trójfazowych (kuchnia, przepły-

wowy podgrzewacz wody) zaleca się wykonać

przewodem miedzianym o minimalnym prze-

kroju 5×2,5 mm 2 , w rurkach o średnicy

Ze względu na sposób montażu, w insta-

lacjach elektrycznych wyróżnia się trzy ro-

dzaje gniazd wtyczkowych [2]:

Podtynkowe – instalacja wykonana jest

pod tynkiem za pomocą rur cienkościennych

ułożonych w wykutych bruzdach.

Wtynkowe – instalacja montowana jest

w tynku, a osprzęt charakteryzuje się spe-

cjalną budową. W miejscach rozgałęzień in-

staluje się puszki wtynkowe. Mają one za-

ciski do łączenia przewodów i szczęki do

przyłączania osprzętu. Wszelkiego rodzaju

osprzęt, w tym gniazda wtyczkowe są wy-

posażone w styki nożowe, które wchodzą

do szczęk puszek wtynkowych. Tego typu

osprzęt można spotkać w budownictwie z lat

50., 60. i 70. Charakteryzuje się on jednak ni-

ską obciążalnością styków nożowych w przy-

padku gniazd wtynkowych.

Natynkowe – instalacja i osprzęt insta-

lowany są na powierzchni ściany.

Ze względu na budowę, gniazda wtyko-

we można podzielić na pojedyncze i po-

dwójne , z bolcem ochronnym i bez bol-

ca oraz gniazda bryzgoszczelne o stopniu

ochrony obudowy nawet IP44 (rys. 2) . In-

nym interesującym przykładem jest gniaz-

21.

Przewody i rurki pod tynkiem należy układać

pionowo i poziomo [1]:

poziome odcinki instalacji na ścianach na-

leży układać w odległości 0,3 m od sufitu,

pionowe odcinki instalacji powinno się

prowadzić w odległości 0,15 m od krawę-

dzi ościeżnicy lub prostopadle od puszki

do gniazda,

przewód biegnący od gniazda do gniaz-

da powinien znajdować się na wysokości

0,3 m nad podłogą.

Na rysunku 1 przedstawiono przykła-

dowy plan instalacji gniazd wtyczkowych

w budynku jednorodzinnym. Gniazda o prą-

dzie nominalnym 16 A ze stykiem ochron-

nym należy montować [1]:

w pokojach – na wysokości 0,3 m od po-

dłogi,

w łazience – na wysokości 1,3 m od po-

dłogi,

w kuchni – na wysokości 1,2 m od po-

dłogi.

Instalacja gniazd wtyczkowych i ogrzewania

Instalację gniazd wtyczkowych jednofa-

zowych oraz obwodów zasilających urządzenia

grzewcze należy wykonać przewodem miedzia-

nym o minimalnym przekroju 3×2,5 mm 2 ,

KOS – ELEKTRO SYSTEM Sp. z o.o.

ul. Wrocławska 43, 62-300 Września

tel. (061) 438 65 29

kos@kos.pl

SYSTEM RAMKOWY COSMO MAXI

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V;

Stopień ochrony: IP40; Opis produktu:

Gniazdo pojedyncze 2P z przesłoną torów

prądowych; Sposób montażu: podtynkowy:

na wkręty lub pazurki rozpierające + opcja:

natynkowy na wkręty; Wymiary zewnętrzne:

80x80x10 mm; Dostępne kolory: biały, beżo-

wy, złoty, srebrny, popiel, zieleń mięty, niebie-

ski, mahoń, sosna

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V;

Stopień ochrony: IP40; Opis produktu:

Gniazdo pojedyncze 2P+Z z przesłoną torów

prądowych; Sposób montażu: podtynkowy:

na wkręty lub pazurki rozpierające + opcja:

natynkowy na wkręty; Wymiary zewnętrzne:

80x80x10 mm; Dostępne kolory: biały, beżo-

wy, złoty, srebrny, popiel, zieleń mięty, niebieski,

mahoń, sosna

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V;

Stopień ochrony: IP20; Opis produktu:

Gniazdo podwójne 2x2P; Sposób montażu:

podtynkowy: na wkręty lub pazurki rozpiera-

jące + opcja: natynkowy na wkręty; Wymiary

zewnętrzne: 80x102x17 mm; Dostępne kolo-

ry: biały, beżowy, złoty, srebrny, popiel, zieleń

mięty, niebieski, mahoń, sosna

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V;

Stopień ochrony: IP20; Opis produktu:

Gniazdo podwójne 2x2P+Z; Sposób montażu:

podtynkowy: na wkręty lub pazurki rozpiera-

jące + opcja: natynkowy na wkręty; Wymiary

zewnętrzne: 80x102x17 mm; Dostępne kolo-

ry: biały, beżowy, złoty, srebrny, popiel, zieleń

mięty, niebieski, mahoń, sosna

Cena brutto: 7,32 zł

Cena brutto: 7,72 zł

Cena brutto: 7,11 zł

Cena brutto: 7,61 zł

www.ekspertbudowlany.pl

nr 3/2007

Rys. 1. Przykładowy plan instalacji gniazd wtyczkowych w budynku jednorodzinnym [1].

mentowego. W instalacjach ogrzewania pod-

łogowego, układanych w podłogach drew-

nianych na legarach, kable grzejne należy

kłaść bezpośrednio na izolacji termicznej,

nie przykrywając ich warstwą zaprawy. Po-

między elementami grzejnymi a drewnianą

posadzką należy pozostawić pustą przestrzeń

– około 0,03-0,05 m [1].

Grzejniki konwekcyjne należy ustawiać

przy ścianach zewnętrznych, pod oknami.

Otwory wylotowe konwektora nie mogą być

niczym osłonięte. Montując grzejnik na ścia-

nie, należy zachować odpowiednie odległo-

ści od podłogi i ściany, co najmniej 0,01 m.

Grzejniki mocuje się na ścianie, używając

specjalnych uchwytów, przystosowanych

do konkretnego modelu. Załączanie gru-

py obwodów zasilających obwody grzewcze

może być realizowane za pomocą automaty-

ki lub ręcznie.

Rys. 2. Budowa natynkowego jednofazowego

gniazda bryzgoszczelnego [3].

Rys. 3. Potrójne gniazdo umożliwia podłączenie

trzech urządzeń bez konieczności stoso-

wania rozgałęźnika [3].

Pomieszczenia wyposażone

w wannę lub basen natryskowy

Zgodnie z PN-IEC 60364-7-701:1999,

w pomieszczeniach wyposażonych w wannę

lub brodzik (basen natryskowy) wyróżnia się

cztery strefy (rys. 4) :

Strefa 0 stanowi wnętrze wanny

lub brodzika. Sprzęt i osprzęt zainstalowane

w tej strefie powinny mieć stopień ochrony

nie mniejszy niż IPX7.

Strefa 1. jest ograniczona płaszczy-

znami: pionową – przebiegającą wzdłuż ze-

wnętrznej krawędzi obrzeża wanny/brodzika

lub w odległości 0,60 m od prysznica w przy-

padku braku brodzika oraz poziomą – prze-

biegającą na wysokości 2,25 m nad pozio-

mem podłogi. Sprzęt i osprzęt zainstalowa-

ne w tej strefie powinny mieć stopień ochro-

do typu „schuko”, w którym bolec ochron-

ny zastąpiony jest przez dwa styki znajdujące

się na obwodzie wtyczki (przykład tego typu

gniazda przedstawiony jest w zestawieniu

firmy Ospel na zdjęciu 2 od lewej).

Instalacje przewodów grzejnych ogrze-

wania podłogowego zaleca się montować

na warstwie izolacji termicznej, styropia-

nu lub wełny mineralnej przykrytej folią

ochronną i cienką warstwą masy betono-

wej. W pomieszczeniach wilgotnych, jak np.

łazienki i kuchnie, izolację przeciwwilgo-

ciową należy umieścić tuż pod posadzką.

Przewody grzejne należy upinać na taśmie

lub siatce montażowej w odpowiednich od-

ległościach, a następnie pokryć warstwą za-

prawy betonowej z dodatkiem plastyfikato-

ra albo warstwą jastrychu gipsowego czy ce-

nr 3/2007

OSPEL S.A.

ul. Główna 128

Wierbka, 42-436 Pilica

GAZELA

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V; Sto-

pień ochrony: IP20; Opis produktu: Gniazdo

pojedyncze z uziemieniem, również w wersji

z przesłonami torów prądowych; Sposób

montażu: za pomocą wkrętów lub pazurków;

Wymiary zewnętrzne: 94x82x14 mm; Dostęp-

ne kolory: biały, biały z pastelową ramką ze-

wnętrzną, metalizowany: satyna, srebro+tytan

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V; Sto-

pień ochrony: IP20; Opis produktu: Gniazdo

pojedyncze z uziemieniem schuko, również

w wersji z przesłonami torów prądowych;

Sposób montażu: za pomocą wkrętów lub pa-

zurków; Wymiary zewnętrzne: 94x82x14 mm;

Dostępne kolory: biały, biały z pastelową

ramką zewnętrzną, metalizowany: satyna, sre-

bro+tytan

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V; Sto-

pień ochrony: IP44; Opis produktu: Gniazdo

pojedyncze, bryzgoszczelne z uziemieniem

schuko, również w wersji z przesłonami torów

prądowych; Sposób montażu: za pomocą

wkrętów lub pazurków; Wymiary zewnętrzne:

94x82x14 mm; Dostępne kolory: biały, biały

z pastelową ramką zewnętrzną, metalizowany:

satyna, srebro+tytan

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V;

Stopień ochrony: IP20; Opis produktu:

Gniazdo podwójne z uziemieniem, również

w wersji z przesłonami torów prądowych;

Sposób montażu: za pomocą wkrętów lub pa-

zurków; Wymiary zewnętrzne: 94x88x17 mm;

Dostępne kolory: biały, biały z pastelową

ramką zewnętrzną, metalizowany: satyna,

srebro+tytan

Cena netto: 8,25 zł

Cena netto: 8,80 zł

Cena netto: 11,50 zł

Cena netto: 9,00 zł

TEMA 2 Sp. z o.o.

ul. Boryny 7, 02-257 Warszawa

tel. (022) 878 03 45

www.gira.pl

E22

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V;

Stopień ochrony: IP20; Opis produktu: Gniaz-

do z bolcem oraz podświetleniem LED załącza-

nym czujnikiem zmierzchowym; ze stali szla-

chetnej, aluminium oraz białego poliwęglanu;

Sposób montażu: podtynkowy; mocowanie na

łapki, śrubki lub wkręty; Wymiary zewnętrzne:

90,6x90,6 mm

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V; Sto-

pień ochrony: IP44; Opis produktu: Gniazdo

z bolcem, hermetyczne IP44; ze stali szlachetnej,

aluminium oraz białego poliwęglanu; Sposób

montażu: podtynkowy; mocowanie na łap-

ki, śrubki lub wkręty; Wymiary zewnętrzne:

90,6x90,6 mm

Prąd znamionowy: 10 A; Napięcie: 250 V; Sto-

pień ochrony: IP20; Opis produktu: Gniazdo

dwusystemowe bez bolca; ze stali szlachetnej,

aluminium oraz białego poliwęglanu; Sposób

montażu: podtynkowy; mocowanie na łap-

ki, śrubki lub wkręty; Wymiary zewnętrzne:

90,6x90,6 mm

Prąd znamionowy: 16 A; Napięcie: 250 V;

Stopień ochrony: IP20; Opis produktu: Gniaz-

do schuko z zabezpieczeniem przepięciowym,

ze stali szlachetnej, aluminium oraz białego

poliwęglanu; Sposób montażu: podtynkowy;

mocowanie na łapki, śrubki lub wkręty; Wy-

miary zewnętrzne: 90,6x90,6 mm

Cena brutto: ok. 188 zł

Cena brutto: ok. 52 zł

Cena brutto: ok. 62 zł

Cena brutto: ok. 480 zł

ny nie mniejszy niż IPX5, np. podgrzewacz

prysznicowy IP25 zainstalowany na stałe, za-

bezpieczony wyłącznikiem ochronnym róż-

nicowoprądowym 30 mA.

Strefa 2. jest ograniczona płaszczyzna-

mi: pionową – przebiegającą w odległości

0,60 m na zewnątrz od płaszczyzny ograni-

czającej strefę 1. oraz poziomą – przebiegają-

cą na wysokości 2,25 m nad poziomem pod-

łogi. Sprzęt i osprzęt w tej strefie powinny

mieć stopień ochrony nie mniejszy niż IPX4

(IPX5 w strefie 2. w łazienkach publicznych),

np. podgrzewacz wody IP24 zainstalowany

na stałe (gniazdo w strefie 3.), oprawy oświe-

tleniowe w II klasie ochronności (wyłącznik

w strefie 3.).

Strefa 3. jest ograniczona płaszczyzna-

mi: pionową – przebiegającą w odległości

2,40 m na zewnątrz od płaszczyzny ograni-

czającej strefę 2. oraz poziomą – przebiegającą

na wysokości 2,25 m nad poziomem podło-

gi. Sprzęt i osprzęt zainstalowane w tej stre-

fie powinny mieć stopień ochrony nie mniej-

szy niż IPX1 (IPX5 w strefie 3. w łazienkach

publicznych), np. podgrzewacz wody zain-

stalowany na stałe, pralka, grzejnik ścien-

ny IP24, oprawy oświetleniowe w II klasie

ochronności, wyłączniki oświetlenia, gniaz-

da wtyczkowe z bolcem, o stopniu ochrony

obudowy IP44.

W pomieszczeniach tych obowiązują

następujące podstawowe zasady w zakresie

ochrony przeciwporażeniowej oraz instalo-

wania sprzętu, osprzętu, przewodów i od-

biorników [1]:

1. Wykonanie połączeń wyrównaw-

czych dodatkowych (miejscowych), łączą-

cych wszystkie części przewodzące ze sobą

oraz z przewodami ochronnymi. Dotyczy to

takich części przewodzących jak: metalowe

wanny, brodziki, wszelkiego rodzaju rury,

baterie, krany, grzejniki wodne, podgrze-

www.ekspertbudowlany.pl

nr 3/2007

długotrwale (układ SELV – Safety Extra-Low

Voltage ).

3. Instalowanie przewodów wieloży-

łowych izolowanych w powłoce izolacyj-

nej lub przewodów jednożyłowych w rurach

z materiału izolacyjnego.

4. Instalowanie puszek, rozgałęźników

oraz urządzeń rozdzielczych i sprzętu łącze-

niowego poza strefami 0, 1. i 2.

5. Instalowanie w strefie 1. jedynie elek-

trycznych podgrzewaczy wody, a w strefie 2.

jedynie opraw oświetleniowych o II klasie

ochronności oraz elektrycznych podgrzewa-

czy wody.

6. Możliwość stosowania w strefie 0 na-

pięcia o wartości nie większej niż 12 V (układ

SELV), jednak źródło zasilania powinno być

usytuowane poza tą strefą.

7. Możliwość stosowania w strefie 3.

przenośnych odbiorników w II klasie ochron-

ności, np. suszarka, golarka, lokówka.

Rys. 4. Strefy zagrożenia w pomieszczeniach wyposażonych w wannę lub basen [1].

wacze wody, armatura, konstrukcje i zbro-

jenia budowlane. W przypadku zastosowa-

nia w instalacjach wodociągowych zimnej

i ciepłej wody oraz w instalacjach ogrzew-

czych wodnych, w miejsce rur metalowych,

rur wykonanych z tworzyw sztucznych, po-

łączeniami wyrównawczymi należy objąć

wszelkiego rodzaju elementy metalowe, któ-

re mogą mieć styczność z wodą w tych ru-

rach, jak na przykład armaturę i grzejniki.

2. Instalowanie gniazd wtyczkowych

w strefie 3. lub w odległości nie mniejszej niż

0,60 m od otworu drzwiowego prefabryko-

wanej kabiny natryskowej. Gniazda te nale-

ży zabezpieczać wyłącznikami ochronnymi

różnicowoprądowymi o znamionowym prą-

dzie różnicowym nie większym niż 30 mA

albo zasilać indywidualnie z transformatora

separacyjnego lub napięciem nie przekracza-

jącym napięcia dotykowego dopuszczalnego

Literatura:

1. Praca zbiorowa „Współczesne instalacje elek-

tryczne w budownictwie jednorodzinnym – po-

radnik elektroinstalatora”, COSiW SEP, Warsza-

wa 2006.

2. K. Pazdro, A. Wolski „Instalacje elektryczne

w budynkach mieszkalnych w pytaniach i odpo-

wiedziach”, WNT, Warszawa 1997.

3. Materiały firmy Schneider Electric.

reklama

nr 3/2007

www.ekspertbudowlany.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: