CEL DZIALALNOSCI PRZEDSIEBIORSTW
Współczesna teoria przedsiębiorstwa stoi na stanowisku, że celem wszelkich decyzji podejmowanych w przedsiębiorstwie jest maksymalizacja jego wartości rynkowej. Wzrost wartości rynkowej przedsiębiorstwa prowadzi do zwiększenia stanu posiadania jego właścicieli. Zarządzanie finansami firmy jest więc jednym z głównych sposobów realizacji tak rozumianego celu przedsiębiorstwa.
Sformułowanie ogólnego celu zarządzania finansami firmy nie wyklucza wielu celów odcinkowych. Cele odcinkowe dotyczą różnych obszarów finansowych firmy. Tak więc można mówić o celach zarządzania kapitałem obrotowym, kształtowania wielkości i struktury kapitału, planowania finansowego czy celach dokonywanych analiz. Formułowanie tych celów jest uzasadnione, gdyż zwykle dzięki temu w procesie zarządzania lepiej dostrzega się i realizuje cel główny.
Oprócz ww. celów wyróżniamy: cele krótkookresowe i długookresowe.
Zadania krótkookresowe - są to skonkretyzowane cele jakich osiągnięcia oczekuje przedsiębiorstwo w sukcesywnej realizacji celów długookresowych. Zadania krótkookresowe determinują tempo i moment realizacji celów długookresowych.
Cele długookresowe:
1. Poziomowy przyrost sprzedaży - cele marketingowe,
2. Nowoczesność produktu - cele innowacyjne,
3. Zyskowność - cele finansowe,
4. Właściwe wykorzystanie zasobów naturalnych, ludzkich, kapitału - cele zaopatrzenia przedsiębiorstwa w zasoby.
5. Zwiększenie płacy.
Cele krótkookresowe:
1. Przyrost udziału w rynku,
2. Wprowadzenie jednej modyfikacji produktu rocznie,
3. Poprawa zyskowności o 10% rocznie,
4. Zmniejszenie zakupu surowców, pracowników,
MAKROEKONOMICZNE PRZESŁANKI DECYZJI FINANSOWYCH
Do tych uwarunkowań należą:
1. koniunktura gospodarcza,
2. polityka fiskalna i monetarna państwa,
3. inflacja,
4. interwencjonizm państwowy.
Koniunktura gospodarcza podlega cyklicznym wahaniom, przy czym długość cyklu i ostrość wahań kształtuje się nieregularnie. Na cykl koniunkturalny składa się okres ożywienia gospodarki prowadzący do jej rozkwitu, po którym zaczynają się pojawiać oznaki kryzysu prowadzącego do przedłużającej się niekiedy depresji gospodarczej, a dopiero jej przezwyciężenie umożliwia zapoczątkowanie ponownego ożywienia ekonomiki.
Inflacja - powoduje erozję siły nabywczej pieniądza, znajdującą odbicie we wzroście ogólnego poziomu cen. Wysoki poziom inflacji wpływa na poziom nominalny odsetek od pożyczek i kredytów, zagraża deprecjacji realnej wielkości kapitałów własnych firmy, jej należności i zasobów pieniężnych. W okresach wysokiej inflacji może ujawnić się okresowy wzrost popytu na produkty firmy, powodowany chęcią „ucieczki” przez klientów od tracącego wartość pieniądza, szczególnie wówczas gdy stopa procentowa od lokat w bankach nie pokrywa strat siły nabywczej zasobów gotówkowych.
Inflacja wpływa na zniekształcenie obrazu rzeczywistego przebiegu realnych procesów gospodarczych ujawnionych w pieniężnej postaci.
Polityka fiskalna - wywiera decydujący wpływ na sytuację finansową firmy, przede wszystkim za pośrednictwem systemu podatkowego, który przyjmuje z reguły znaczną część przychodów osiąganych przez przedsiębiorstwo. Wzmożone zapotrzebowanie fiskusa na pieniądz objawia się w formie emisji obligacji i bonów skarbowych przy oferowaniu atrakcyjnego oprocentowania. Ogranicza to podaż pieniądza na inne cele a więc możliwość uzyskania kredytów i pożyczek wpływa także przeważnie na wzrost ogólnej stopy procentowej a więc kosztów finansowych ponoszonych przez firmę.
Polityka monetarna -Bank Centralny reguluje popyt i podaż stopą procentową (niska stopa procentowa to dobrze)
RODZAJ ŹRÓDŁA I CHARAKTRYSTYKA KAPITAŁU W PRZEDSIĘBIORSTWIE
- wpłaty udziałowców
- zysk netto do dyspozycji firmy
- bankowe kredyty inwestycyjne
- emisja obligacji
- krótkoterminowe kredyty bankowe
- emisja krótkoterminowych papierów wartościowych
- kredyty handlowe i zobowiązania.
Ze względu na źródła pochodzenia kapitałów, którymi przedsiębiorstwo finansuje swój majątek wyróżnia się:
1 Fundusze własne
Finansuje się przedsiębiorstwo z nadwyżki finansowej . Samofinansowanie przeds., pokrywanie wydatków z własnych funduszy (spłaty kredytów są miesięczne , rata kapitałowa+ odsetki). Pochodzące ze źródeł zewnętrznych tj. wniesione przez udziałowców (np. kapitał zakładowy, założycielski) oraz ze źródeł wewnętrznych (głównie stanowiące równowartość wygospodarowanego zysku netto pozostawionego do dyspozycji przedsiębiorstwa)
2 Fundusze obce
typu zwrotnego lub bezzwrotnego, bezzwrotne: emisja akcji, powiększenie kapitału udziałowego oraz wszelkie wpłaty. : zwrotny- kredyt handlowy, kredyt bankowy , pożyczki pieniężne , emisja papierów wartościowych np. obligacji, leasing
Kapitał obrotowy finansuje majątek obrotowy przedsiębiorstwa i może składać się z kapitału własnego oraz kapitałów obcych (pożyczonych, czyli długu). Dobór źródeł finansowania majątku obrotowego, a więc i struktury kapitału obrotowego, zależy od zmienności zapotrzebowania przedsiębiorstwa na aktywa obrotowe i od przyjętej przez przedsiębiorstwo strategii ich finansowania.
Zasadniczą substancją kapitałów powinny być jej kapitały własne na które składają się:
wkłady kapitałowe właścicieli, wnoszone w formie udziałów, subskrypcji akcji itp. tworzące kapitał podstawowy.
1. zyski pozostawione do dyspozycji przedsiębiorstwa (tj. reinwestowanie w firmie) przeznaczone na pokrycie przyszłego ryzyka i umocnienie sytuacji finansowej firmy lub z góry określony cel np. fundusz inwestycyjny.
2. Kapitały własne zajmują się w bez terminowej dyspozycji firmy, a na ich zwrot udziałowcy mogą liczyć w zasadzie dopiero w momencie likwidacji przedsiębiorstwa.
Potrzeba uzupełnienia kapitałów własnych w działającym przedsiębiorstwie może wynikać z:
1. stworzenie podstawy do wydatniejszego rozwoju działalności firmy, pozwalającej także na zaciągniecie w przyszłości kredytów.
2. przezwyciężenie rysującej się upadłości firmy wskutek naruszenia płynności finansowej.
3. usunięcie skutków deprecjacji kapitałów własnych spowodowanej inflacją
Długoterminowe kapitały obce - uzyskiwane są z 2 zasadniczych źródeł tj. emisji obligacji na rynku papierów wartościowych oraz z kredytów bankowych
KAPITAŁ OBROTOWY
są to jego obrotowe aktywa tj.
- Zasoby pieniężne w postaci gotówki
- zasoby pieniężne w postaci depozytów na kontach bankowych.
- Aktywa finansowe w postaci lokat w papierach wartościowych
- należności od nabywców towarów
- zapasy
CYKLEM KAPITAŁU OBROTOWEGO: określa się okres jaki upływa od momentu wydatkowania środków pieniężnych na zakup czynników produkcji do momentu uzyskania przychodów ze sprzedaży produktów i usług wytworzonych dzięki zastosowaniu tych czynników. Długość cyklu kapitału obrotowego zdeterminowana jest następującymi czynnikami:
· Długością cyklu konwersji zapasów, czyli okresu jaki upływa do momentu zakupienia zapasów materiałów i surowców do produkcji do momentu przekształcenia ich w produkty gotowe.
· Długością cyklu konwersji należności czyli okresu jaki upływa od powstania należności do chwili ich uregulowania.
· Długością okresu odroczenia płatności zobowiązania przedsiębiorstwa czyli okresu, jaki upływa od momentu otrzymania dostawy materiałów i surowców do produkcji do momentu uregulowania zobowiązań z tytułu tych dostaw.
POJĘCIE NADWYŻKI FINANSOWEJ NETTO
Nad. finan. netto =zysk lub strata netto + odpisy amortyzacyjne + inne koszty kalkulacyjne
Zysk faktyczny jest większy od księgowego, ponieważ dodajemy do niego amortyzację.
Zysk księgowy jest niższy ponieważ odpisujemy od niego amortyzację.
Obejmuje nie tylko zysk ale również wielkość dokonywanych w danym okresie odpisów amortyzacyjnych. Z punktu widzenia efektywności ulokowanych w przedsiębiorstwie kapitałów istotne znaczenie ma nadwyżka finansowa
Wielkość nadwyżek finansowych przedsiębiorstw nie pokrywa się z ich wynikami finansowymi.
Nadwyżka finansowa netto jest źródłem samofinansowania przedsiębiorstwa.
Nadwyżka finansowa netto będąca źródłem jego smofinansowania, jest większa od zysku netto o sumę odpisów amortyzacyjnych z tytułu umorzenia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Gdy strata netto jest większa niż suma odpisów amortyzacyjnych, przedsiębiorstwo wykazuje ujemną nadwyżkę finansową netto czyli niedobór finansowy.
Nadwyżka finansowa wygospodarowana w przedsiębiorstwie nie może być w całości zużyta na finansowanie jego rozwoju. Z tej nadwyżki tworzy się dochody właścicieli przedsiębiorstwa w postaci dywidend akcjonariuszy w spółkach akcyjnych, dochodów udziałowców w spółkach prawa handlowego i prawa cywilnego oraz dochodów jednoosobowych właścicieli.
Nadwyżki finansowe netto. po wydzieleniu z nich dochodów właścicieli mogą być wykorzystywane także na oddłużenie przedsiębiorstwa przez spłatę kredytów także i innego rodzaju pożyczek przez wykup poprzednio emitowanych obligacji. Nadwyżki finansowe netto nie rozdzielone między właścicieli powiększają własne kapitały (fundusze) przedsiębiorstwa i stają się źródłem samofinansowania wzrostu jego aktywów - majątku trwałego i obrotowego.
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE.
Z trzech działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.
Operacyjna - gotówka wpływająca od odbiorców - gotówka płacona dostawcom - inne wydatki gotówkowe (wydatki na działalność operacyjną, podatki itp.)
Inwestycyjna - sprzedaż papierów wartościowych, materiałów + sprzedaż środków trwałych - zakup walorów - wydatki na inwestycje
finansowe - powiększenie kapitału własnego np.: emisja akcji + zaciągnięcie kredytów i pożyczek - wypłaty dywidend - spłaty kredytów, pożyczek.
KOSZT PIENIĄDZA:
Kosztem pieniądza jest oprocentowanie, które trzeba zapłacić za wykorzystywanie zasobów pożyczonych lub traci się przy przechowywaniu ich w formie mniej opłacalnej przy możliwości ulokowania ich w formie bardziej opłacalnej np. w gotówce zamiast w Banku. Mierzy się wielkością stopy%.
Bądź koszt alternatywny - jeśli mam oprocentowanie 5% w Banku i tam wpłacam pieniądze a w Funduszu Powierniczym mam 7% to tracę 2%.
NOMINALNA A REALNA STOPA% - cena, którą dłużnik płaci wierzycielowi za udostępnienie funduszy. Realna - jest zdeterminowana przez siły wzajemnego oddziaływania popytu i podaży. Nominalna - swoje wymagania co do jej wysokości uwzględnia się większą liczbę czynników, należą do nich: oczekiwana stopa inflacji, ryzyko niewypłacalności dłużnika, premię za ograniczenie płynności, jeżeli nie można wycofać pieniędzy przed określonym terminem, premia za termin.
POZIOM STÓP% determinuje efektywność inwestycji kapitałowych. Inwestując określoną kwotę np. w zakup obligacji rządowych inwestor będzie otrzymywał z góry określoną stopę procentową. Rzeczywista efektywność inwestycji będzie uzależniona nie tyle od poziomu nominalnej stopy procentowej ile od poziomu stopy realnej, czyli stopy nominalnej pomniejszonej o stopę inflacji. Zgodnie z teorią stopy procentowej J. Fishera nominalna stopa procentowa będzie równa realnej stopie procentowej powiększonej o oczekiwaną stopę inflacji. Różnice w stopach procentowych oraz stopach inflacyjnych w różnych krajach mogą zatem doprowadzić do występowania różnic między realnymi stopami procentów (rzeczywistą efektywnością inwestycji kapitałowych).
W warunkach swobodnego przepływu kapitału pomiędzy różnymi krajami można jednak zakładać, że będzie występowała tendencja do wyrównania rzeczywistej efektywności inwestycji kapitałowych (poziom realnej stopy procentowej) na rynkach finansowych różnych krajów. Jak więc relacja między nominalną stopą procentową na rynkach finansowych dwóch krajów będzie równa relacji między oczekiwanymi stopami inflacji w tych dwóch krajach.
(1+rk)/(1+rz)=(1+^ik)/(1+^iz)
rk - nominalna stopa oprocentowania w kraju,
rz - nominalna stopa oprocentowania w kraju partnera handlowego,
^ik - oczekiwana stopa inflacji krajowej,
^iz - oczekiwana stopa inflacji kraju partnera handlowego.
KOSZT UTRACONYCH KORZYŚCI- powstaje wówczas gdy przetrzymujemy w pieniężnej formie własne nadwyżki finansowej co ma swój koszt, w tym przypadku korzyści utrzymywania zasobów pieniężnych jest utrata korzyści, jakie można by osiągnąć przy ulokowaniu zasobów np. na bankowym rachunku depozytowym czy w państwowych lub prywatnych obligacjach.
WIELKOŚĆ STOPY PROCENTOWEJ ZALEŻY w gospodarce rynkowej od stosunku między podażą funduszów pożyczkowych a popytu na nie, jest to zależność odwracalna - podaż tych funduszów jak i popyt na nie są niezależne od stopy procentowej.
PREFERENCJA CZASOWA - ma miejsce gdy jednostka ceni sobie wyżej bieżącą konsumpcję niż przyszłą i wobec tego za odroczenie konsumpcji (co jest warunkiem stworzenie z oszczędności funduszów pożyczkowych) żąda wynagrodzenie w postaci oprocentowania. Im to oprocentowanie jest wyższe, tym bardziej konsumenci są skłonni odraczać bieżące spożycie na rzecz przyszłego, którego wprowadzenie będzie zrealizowane później, ale za to w większych rozmiarach. Stopa procentowa preferencji czasowej dla każdego konsumenta ma poziom, przy którym w jego odczuciu zachodzi zrównanie użyteczności mniejszej konsumpcji bieżącej i większej konsumpcji odroczonej.
POJĘCIE I CZYNNIKI STOPY DYSKONTOWEJ. Jest to stopa procentowa stosowana przez Bank Centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym. Czynniki: inflacja, dewaluacja, zmiany stóp procentowych, polityka monetarna Banku Centralnego.
INWESTOWANIE W PAPIERY WARTOŚCIOWE.
Akcja - papier wartościowy, którego objęcie jest formalnym dokumentem stwierdzającym udział jego posiadacza (akcjonariusza) w spółce.
Rodzaje akcji:
1. akcje imienne,
2. akcje na okaziciela,
3. akcje zwykłe,
4. akcje uprzywilejowane.
Jest to papier wartościowy stwierdzający również prawo właściciela akcji do uczestnictwa w podziale zysku w firmie w postaci dywidendy.
· Akcje imienne - mogą być wydawane przed dokonaniem na nie pełnej wpłaty, natomiast akcje na okaziciela dopiero po całkowitym ich opłaceniu.
· Akcje zwykłe - jeden głos na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy.
· Akcje uprzywilejowane mogą mieć różne przywileje np. co do głosu (do 5 głosów), pierwszeństwo przy podziale masy upadłościowej. Akcje e nie mają żadnego terminu wykupu, nie stanowią należności, są tytułem własności, mogą być zbywane tylko na wtórnym rynku papierów wartościowych.
· Złota akcja - prawo podejmowania kluczowych decyzji.
· Obligacja - papier wartościowy stwierdzający nabycie przez jej posiadacza prawa do uzyskania w odpowiednim terminie sumy pieniężnej określonej obligacji i ewentualnie odsetek.
· Obligacje zamienne - zamieniane po pewnym czasie na akcje. Posiadają kupon odsetkowy, który jest wynagrodzeniem dla pożyczającego pieniądze.
KURS GIEŁDOWY AKCJI
określany jest przez kapitalizację dywidendy przy rynkowej stopie procentowej, która musi wzrastać w takim samym stopniu w jakim rośnie dywidenda.
Przy ustalaniu maksymalnej ceny akcji inwestor opiera się na:
· Znanych wielkościach ostatnio wypłaconych dywidend
· aktualnej ceny giełdowej akcji
· spodziewanych wielkości dywidendy w przyszłości
CENA RÓWNOWAGI AKCJI
Jest wyznaczana przez
· stopę dochodowości od papierów wartościowych nie obciążonych ryzykiem (obligacji państwowych)
· stopę premii za ryzyko systemowe
· współczynnik giełdowy określonych akcji
· wypłacaną od nich ostatnio dywidendę i spodziewanego wzrostu i spadku tej dywidendy
ISTOTA TEORII PORTFOLIA
są trzy charakterystyki związane z akcjami
a) stopa zysku (dochód) z akcji
Wartość akcji określona jest strumieniem pieniężnym jakiego spodziewa się inwestor z tytułu posiadania akcji. Określona jest przez wielkość dywidendy i cenę akcji co określa wartość
(Po) (D1+P2)/Po - spodziewane korzyści
(P1) (D2+P2)/P1
(P2) (D3+P3)/P2 itd.
Po=D1\(1+r)^1+D2/(1+r)^2+...+Dµ/(1+r)^µ = å Dt/(1+r)^t
r - wymagana stopa dochodu Û stopa dyskontowa (możliwe określenie r w/g formuły kwr+PRm
gdzie: km=kwr+PRm
km - stopa dochodu (portfela wszystkich akcji)
kwr - stopa dochodu wolnego od ryzyka (np. obligacje)
PRm - premia za ryzyko rynkowe
ki = kwr + PRm*bi
bi - współczynnik beta (miara ryzyka specyficznego) b = 1 ; b>1 ; b<1
b=0 - przychód z papieru wartościowego nie zależy od sytuacji na rynku.
b=0,5 - przychód z papieru wartościowego jest w połowie tak zmienny jak przychód z portfela rynkowego (np. WIG)
b=1 - przychód z papieru wartościowego jest tak samo zmienny jak przychód z portfela rynkowego (ryzyko przeciętne)
b=2 - jest 2-krotnie bardziej zmienny jak przychód z portfela rynkowego (2-krotnie bardziej ryzykowny od portfela rynkowego)
Jeżeli D1=D2=D3 to dochody z akcji staja się „rentą rzeczywistą”
Po = D / r
Zazwyczaj jednak mamy do czynienia z rosnącą dywidendą co wynika z rozwoju spółki. Wykorzystujemy wówczas Model Gordona
Po = Do(1+g) / (r-g)
...
Minnie_