T: POPYT I PODAŻ NA PIENIĄDZ 07.10.06r.
FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO
(bank centralny jako bank rezerwowy dla banku komercyjnego)
1) regulacja wielkości pieniądza bankowego tworzonego przez banki komercyjne
2) regulacja cyrkulacji emitowanego już pieniądza (gotówkowego i rezerwowego)
3) kształtowanie płynności całego systemu bankowego
4) określanie potencjału kredytowego banków komercyjnych poprzez odpowiednie instrumenty
PODAŻ PIENIĄDZA
● postawienie przez instytucję pieniężną do dyspozycji innej jednostce gospodarującej (niebankowej)
określonych zasobów pieniężnych
● źródłem podaży pieniądza jest kreacja (emisja) przez banki komercyjne realizowana [rzez operacje
kredytowe
● akcja kredytowa baków komercyjnych jest ograniczona- obowiązkowe rezerwy płynności, które
banki muszą utrzymywać w postaci depozytów na ich rachunkach w banku centralnym- stopa
rezerw obowiązkowych
WIELKOŚC POŻADY PIENIĄDZA
RE = rD
RE- rezerwy obowiązkowe
D- suma depozytów złożonych w bankach komercyjnych przez jednostki niebankowe
r- stopa obowiązkowych rezerw płynności ustalona przez bank centralny
CU = cD
CU- zapotrzebowanie na gotówkę
c- współczynnik wyrażający wielkość zapotrzebowania na gotówkę niebankowych jednostek
gospodarujących
D- suma depozytów złożonych w bankach komercyjnych przez jednostko niebankowe
MB = RE + CU = rD + cD = (r + c) D
MB- zasoby pieniądza banku centralnego M0 czyli baza monetarna (gotówka + depozyty
banków komercyjnych na rachunkach w banku centralnym)
M = CU + D = cD + D = (1 + c) D
M- cała ilość (masa) zasobów pieniądza w gospodarce rynkowej (pieniądz banku centralnego i
pieniądz skrypturalny banków komercyjnych)
MNOŻNIK BAZY MONETARNEJ
M = (1 + c) D 1 + c
MB (r + c) D r + c
Mnożnik bazy monetarnej- wskazuje ilość pieniądza jaką mogą kreować banki komercyjne przy danej wielkości wskaźnika rezerw obowiązkowych I danej wielkości współczynnika zapotrzebowania na gotówkę w obszarze sektor podmiotów gospodarczych niebankowych
POPYT NA PIENIĄDZ
● popyt transakcyjny
● popyt spekulacyjny
● popyt ostrożnościowy
T: INSTRUMENTY FINANSOWE RYNKU PIENIĘŻNEGO
RODZAJE INSTRUMENTÓW
1) stopy procentowe:
● stopa refinansowa
● stopa redyskontowa (redyskonto weksli)
Zachęca do rozliczenia bezgotówkowego za pomocą weksli (ogranicza szarą strefę, wpływa na
podaż pieniądza w systemie)
● stopa lombardowa
Cena kredytu za usługę w Banku Centralnego przy finansowaniu działalności inwestycyjnej pod
zastaw papierów wartościowych
- operacje otwartego rynku- kreacje pieniądza poprzez wprowadzenie pieniądza do obiegu
- system rezerw obowiązkowych
INNE INSTRUMENTY FINANSOWE
( bony- do 52 tygodni; obligacje- dłuższe)
● bony pieniężne (bank centralny sprzedaje → bankom komercyjnym
● bony skarbowe (budżet państwa → banki centralny organizuje emisję → rynek)
● bonu komercyjne
● obligacje Skarbu Państwa
● obligacje municypalne (gminne)
FUNCKJE RYNKU PIENIĘŻNEGO
● rynek pieniężny nie wymaga spotkania się zainteresowanych stron w jednym stałym i określonym
miejscu; operacje dokonywane są telefonicznie bądź elektronicznie
● stopa procentowa na rynku kształtuje się swobodnie
● główną rolę na rynku spełnia Narodowy Bank Polski, który jest kredytodawcą ostatniej instancji-
reguluje podaż i popyt pieniądza w gospodarce
● krótkoterminowe wyrównywanie płynności przez banki komercyjne
RYNEK MIĘDZYBANKOWY
● WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate)
Średnia stopa procentowa (stawka) żądana za udzielenie kredytu
● WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate)
Średnia stopa procentowa jaką bank gotów jest zapłacić za pozyskany depozyt
WIBOR > WIBID
● overnight O/N
Pożyczka na dobę z terminem dostawy gotówki natychmiast
● tomorrow next T/N
Pożyczka pieniądza z dostawą następnego dnia
● Spot next S/N
Pożyczka pieniądza z dostawą za dwa dni
● pożyczka na „ultimo”
Spłata powstałego zobowiązania musi nastąpić do końca kwartału lub miesiąca
BONY SKARBOWE
Emitowane przez rząd, budżet państwa. Papier wartościowy o charakterze dłużnym, emitowane przez Ministra Finansów z przeznaczeniem na finansowanie niedoboru budżetowego, ujemnego salda w handlu zagranicznym oraz zobowiązań długoterminowych
CHARAKTERYSTYKA BONU SKARBOWEGO
● papier wartościowy dłużny na okaziciela, emitowany na okres 8, 13, 26, 39, 52 tygodnie
● mogą go nabywać krajowi i zagraniczni inwestorzy (bezpośrednio lub pośrednio)
● nabywane są po cenie niższej niż ich wartość nominalna czyli z dyskontem na rynku pierwotnym
bądź wtórnym
● rynek pierwotny to przetargi organizowane przez NBP
● rynek wtórny tworzony jest przez oferty kupna i sprzedaży składane przez podmioty chcące
nabywać lub sprzedać bony
● cena określona jest przez potencjalnych nabywców i wyrażona jest w PLN jako kwota którą
kupujący jest skłonny zapłacić za 100 jednostek w dniu ich zakupu aby w dniu wykupu bonu
otrzymać 100 jednostek
D = N - Cb
N- nominalne wartości instrumentu
D- stopa dyskontowa
Cb- bieżąca cena danego instrumentu
BONY KOMERCYJNE
● finansowanie działalności bieżącej czyli pozyskanie kapitału do zabezpieczenia potrzeb
finansowych przedsiębiorstwa w zakresie utrzymania lub wzrostu aktywów bieżących
● klasyczne dźwignie finansowe
● efekty marketingowe
FORMA PRAWNA BONU KOMERCYJNEGO
● prawo wekslowe
● kodeks cywilny
● prawo o obligacjach
CHARAKTERYSTYKA BONU KOMERCYJNEGO
● ze względu na krótki termin realizacji- do jednego roku- mają stałe oprocentowanie
● przeważnie są emitowane na okaziciela
● emitowane w formie imiennej SA lepiej zabezpieczone, ale utrudniona jest sprzedaż na rynku wtórnym
● emitowane w formie zdematerializowanej w postaci zapisów księgowych
ZABEZPIECZENIE BONU KOMERCYJNEGO
Zobowiązanie zaciągnięte w wyniku emisji papierów dłużnych nie jest zabezpieczone żadnymi aktywami emitenta
Gwarancją spłaty długu dla wierzycieli jest płynność finansowa i jego zdolność do generowania dochodów
Emisji krótkoterminowych papierów dłużnych dokonują zwykle duże i uznane na rynku firmy
PROGRAM EMISJI BONÓW KOMERCYJNYCH
● okres emisji papierów dłużnych
● organizator emisji- bank komercyjny
● maksymalna kwota zadłużenia
Opis warunków programu- memorandum informacyjne, które zawiera szczegółowe informacje charakteryzujące emitenta
Bony oferowanie są na rynku pieniężnym przez emitenta (przedsiębiorstwo) po cenach nominalnych minus dyskonto
Emitent zobowiązuje się do wykupu tych papierów według ceny nominalnej po upływie określonego terminu nie przekraczającego 1 rok
TRYB EMISJI PAPIERÓW DŁUŻNYCH
1) emitent (przedsiębiorstwo) zwraca się do organizatora emisji (banku) z propozycją obsługi i w
przypadku pozytywnej oceny wyznacza maksymalną wielkość emisji i wysokość odsetek (stopa
dyskontowa) oraz prowizję
( szybkość, nieograniczoność, dostępność)
2) po uzgodnieniu warunków emisji i zawarciu umowy organizator emisji:
● wykupuje cały pakiet bonów przekazując ich równowartość nominalną minus dyskonto i prowizje-
wówczas sprzedaje bony nabywcom na własny rachunek
● rozpoczyna sprzedaż bonów, przekazując uzyskane środki pomniejszone o prowizję zleceniodawcy
3) organizator emisji prowadzi wtórny obrót bonami tj. ich skup i sprzedaż przez terminem wykupu
emitenta
4) w dzień przed datą wykupi bonów emitent stawia do dyspozycji organizatora emisji kwotę
niezbędną na pokrycie zobowiązań
ZALETY EMISJI PAPIERÓW DŁUŻNYCH
● szybkość i prostota pozyskania kapitału. Proces przygotowania emisji i dokumentów z tym
związanych jest krótki i mało pracochłonny w porównaniu z emisją akcji czy obligacji
● elastyczność w dopasowaniu wielkości emisji do rzeczywistych potrzeb emitenta, który nie musi
wykorzystywać programu w całości ograniczeniom ostrożnościowym
● niskie koszty pozyskania kapitału- emisje krótkoterminowych papierów dłużnych jest tańsza od
innych form pozyskania, emitent korzysta ze środków nestorów, bank odgrywa rolę organizatora
emisji, za co otrzymuje prowizję, nie musi tworzyć rezerw jak w przypadku kredytu
● emisja papierów ma znaczenie promocyjne dla firmy i świadczy o jej wiarygodności finansowej ale
i dla banku komercyjnego organizującego emisję bonów komercyjnych
WADY EMISJI PAPIERÓW DŁUŻNYCH
● obowiązek ujawnienia informacji o emitencie w memorandum informacyjnym adresowanym do
potencjalnych nabywców
● odsetki od papierów dłużnych obciążają wynik finansowy co zwiększa ryzyko finansowe
7
Minnie_